پایان نامه ارشد درباره گیاهان دارویی، بیماری مزمن، ساختار فضایی

که تبدیل آلانین به پیرووات و گلوتامات را کاتالیز میکند، برای کبد اختصاصیتر بوده و پارامتر مناسبتری برای تشخیص آسیب کبدی میباشد(101). از طرفی دیگر، سطح سرمیALP، بیلیروبین، آلبومین و پروتئین تام با عملکرد سلولهای کبدی، در ارتباط میباشند(151).
1-5-2-1- آنزیم‏ های کبدی
وقتی هپاتوسیت‏ها توسط پاسخ‏‏های نکروتیک به التهاب یا عفونت می‏میرند، آنزیم‏هایی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) آزاد می‏کنند. این آنزیم‏ها به آسانی در سرم قابل اندازه‏گیری است و افزایش آن صدمه کبدی را نشان می‏دهد(133).
تغییر فعالیت آنزیمی سرم خون که در ارتباط با کارکرد کبد می باشد را می‌توان به افزایش میزان آنزیم در نتیجه تخریب و پارگی یاخته‌های کبدی متعاقب نکروز و یا تغییر در نفوذپذیری غشای یاخته‌های کبدی مرتبط دانست. در این شرایط آنزیمهای آلانین آمینوترانسفراز(ALT ) و آسپارتات آمینوترانسفراز(AST) افزایش می یابد. افزایش میزانALT سرم خون در مشکلات کبدی چشمگیر است. این آنزیم در هپاتوم، نکروز کبدی، آفلاتوکسیکوز، التهاب کبدی و مجاری صفراوی، پارگی مجاری صفراوی و عفونتهای لپتوسپیرایی و انسداد ناشی از وجود سنگ در کیسه صفرا افزایش می‌یابد. همچنین افزایش ASTنیز در نکروز سلولی بیشتر بافتها از جمله عضلات قلبی و اسکلتی و پارانشیمی کبدی، التهاب کبد، هپاتوز سمی و انسداد خارج کبدی در آفلاتوکسیکوز و التهاب حاد لوزالمعده دیده می‌شود(94).
1-5-2-2- آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز(ALT)86
این آنزیم که قبلاً به نام گلوتامیک پیروویک ترانس آمیلاز شناخته می‏شد بطور طبیعی در سرم و مایع نخاعی یافت میشود. سطح آنزیم ALT در سیتوپلاسم هپاتوسیت‏ها بیشتر از مایع خارج سلولی بوده و صدمات کبدی باعث خروج آن از سلول باعث افزایش غلظت سرمی آن می‏شود(15). آلانین آمینوترانسفراز، انتقال گروه آمین را از آلانین به آلفاکتوگلوتارات کاتالیز میکند و در آسیبهای کبدی این آنزیم به همراه آسپارتات آمینوترانسفراز، بطور مشخص افزایش مییابد(166). آنزیم ALT، تبدیل آلانین به پیرووات و گلوتامات را کاتالیز میکند، برای کبد اختصاصیتر بوده و پارامتر مناسبتری برای تشخیص آسیب کبدی میباشد(151). همچنین گزارش کردند که میزان آنزیم ALT در طیور کم میباشد و در بهبود بیماریهای مزمن کبدی و آسیب کبدی میزان این آنزیم تغییر معنی داری نمیکند(212). افزایش میزان ALT سرم خون در مشکلات حاد کبدی چشمگیر است. این آنزیم در هپاتوم، نکروز کبدی، آفلاتوکسیکوز، التهاب کبدی و مجاری صفراوی، پارگی مجاری صفراوی و عفونتهای لپتوسپیرایی و انسداد ناشی از سنگ کیسه صفرا افزایش می‌یابد(94).
1-5-2-3- آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)87
نام دیگر آن گلوتامیک اکسالواستیک ترانس آمیناز می‏باشد. سطح AST سرم ممکن است در بیماری‏های کبدی تمامی گونه‏های جانوری افزایش یابد. این آنزیم در هپاتیت حاد و گاهی امراض مزمن کبدی افزایش می‏یابد. این آنزیم همچنین در بیماری‏های قلبی و ضایعات ماهیچه حرکتی نیز افزایش می‏یابد(15).افزایش AST در نکروز سلولی بیشتر بافتها از جمله عضلات قلبی و اسکلتی، پارانشیمی کبدی، التهاب کبد، هپاتوز سمی و انسداد خارج کبدی در آفلاتوکسیکوز و التهاب حاد لوزالمعده دیده می‌شود(94). اگر چه سطح آمینوترانسفراز در تعداد زیادی از بیماریهای کبد افزایش مییابد، در سطح خیلی بالا، کمتر در انسداد حاد مجرای صفراوی یا ایسکمی کبد دیده میشود و عموما نشاندهنده نکروز حاد سلول کبدی به دلیل ویروسی یا مسمومیت است(31). اين آنزيم‌ها به طور طبيعي در سلول‌هاي كبدي وجود دارند و هنگام آسيب اين سلول‌ها، به علت اختلال در غشاي پلاسمايي و يا متلاشي شدن، سلول‌ها به درون خون تخليه شده و باعث افزايش سطوح سرمي اين آنزيم‌ها مي‌شوند. بنابراين افزايش غلظت اين دو آنزيم، معيار مناسبي براي ارزيابي ميزان آسيب سلول‌هاي كبدي بهشمار مي‌رود(61).
1-5-2-4- آنزیم آلکالین فسفاتاز (ALP)88
آلکالین فسفاتاز، آنزیم هیدرولاز کننده و مسئول انتقال گروه فسفات از مولکولها در نوکلئوتیدها، پروتئینها و آلکالوئیدها میباشد(121).فعالیت آلکالین فسفاتاز سرم شامل گروهی از ایزوآنزیمهای مشتق از کبد، استخوان و روده است(31). آلکالین فسفاتازها از آنزیم‏های سرم هستند که در بیماری‏های کبدی و استخوان افزایش می‏یابد. سطح آلکالین فسفاتاز سرم به طور طبیعی در افراد جوان بالاتر از افراد مسن است. در افراد بالغ آلکالین فسفاتاز به طور عمده از کبد سرچشمه می‏‏گیرد. در صورتی که در طیور درحال رشد، مهم‏ترین منشأ آن سلول‏های استخوانی است. مقدار این آنزیم در بیماری‏های مجاری کبدی، صفراوی و گسترش ضایعات کبدی، ضایعات ناشی از استئوبلاست‏های استخوانی، در زمان ترمیم استخوان، ضایعات دستگاه گوارش نظیر سوء جذب، نکروز شش‏ها و کلیه‏ها، افزایش می‏یابد(15).
1-5-2-5-بیلیروبینBilirubin
مقدارکل بیلیروبین پلاسمایی در حالت طبیعی شامل بیلیروبین آزاد و مقدار اندکی بیلیروبین کونژوگه میباشد. بیلیروبین از تجزیه هموگلوبین در بافتها تشکیل میشود و در گردش خون به آلبومین متصل میشود. میزان کمی از بیلیروبین متصل به آلبومین بهصورت اتصالات محکم میباشد که در کبد از آلبومین جدا شده و بیلیروبین آزاد وارد سلولهای کبدی میشود و به پروتئینهای سیتوپلاسمی متصل میگردد. سپس در شبکه اندوپلاسمی صاف توسط آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز با اسید گلوکورونیک کونژوگه میشود و بیلیروبین دیگلوکورونید را میسازد که همان بیلیوردین میباشد و حلالیت بیشتری در آب از خود نشان داده و در خلاف گرادیال غلظتی خود، بهداخل کانالیکولهای صفراوی منتقل میشود. مقدار اندکی از بیلیروبین به داخل خون نشت کرده و در خون نسبت به بیلیروبین آزاد، بطور سست به آلبومین متصل شده و توسط کلیه دفع میگردد(32). سطح بیلیروبین سرم نشانگر تعادل بین تولید بیلیروبین و کنژوگاسیون و ترشح آن به داخل صفرا توسط کبد است، تشخیص افتراقی هیپربیلیروبینمی، مستلزم توجه به فهرست گستردهای از اختلالات است که در آنها تولید بیلیروبین(در اختلالات خونی)، متابولیسم کبدی آن(اختلالات بیلیروبین و یا بیماری کبدی)، یا ترشح آن(در انسداد صفراوی) تغییر میکند(31).
مقادیر ترشح آندوژن بیلیروبین مرغ معادل9/0 میکروگرم بازاء هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه است. نظر به اینکه مقدار گلوکورونیل ترانسفراز کبدی در مرغ خیلی کم است و مقدار بیلیوردین ردوکتاز نیز بسیار ناچیز بوده و یا اصلاً وجود ندارد، مقدار بیلیوردین بهوجود آمده نسبت به بیلیروبین در مرغ بیشتر میباشد(192).
1-5-2-6- پروتئین تام Total Protein
اغلب پروتئینهای خون از اسیدهای آمینهای سنتز میشوند که منشاء آنها غذا و یا کاتابولیسم بافتها است و سنتز این پروتئینها در کبد صورت میگیرد. برای اینکه برخی از پروتئینها قادر به تکمیل و انجام وظایف خارج سلولی خود باشند، توانایی آنها جهت عبور از دیواره مویرگها ضروری است؛ این مسئله کنترل عفونتها توسط پادتنها، انتقال هورمونها و سایر ترکیبات متصل به پروتئین از جمله سموم دفعی را به اندامهای هدف آنها میسر میسازد و منبع مهم پروتئین متابولیک سلولی است. تامین پروتئینهای خون امری ضروری میباشد، زیرا پروتئینها مسئول فشار اسمزی کلوئیدی میباشند که به نگهداری حجم خون و حفظ PH خون در یک دامنه معین و محدود کمک میکنند(193). کار طبیعی کبد بهدنبال خونرسانی ناکافی و آسیب مداوم سمی، التهابی و متابولیک به سلولهای کبدی مختل میگردد و همچنین بیماری مزمن کبدی میتواند بهدلیل اختلال کار سلول کبدی و افزایش فشار باب ایجاد شود. اختلال کار سلول کبدی منجر به اختلال در ساختن پروتئین شده و باعث کاهش پروتئین در سرم میشود(31). از طرفی دیگر افزایش فشار خون پورت که به دنبال اختلال در کار سلول کبدی ایجاد می شود یکی از دلایل اصلی آسیت در طیور میباشد. میزان پروتئین سرم در مرغ از هفته اول تا هفته دوازدهم تقریباً به دوبرابر افزایش می یابد.
1-5-2-7- آلبومین Albumin
آلبومین حجیمترین پروتئین پلاسما است که حفظ فشار انکوتیک و برقراری تعادل در حفظ مایعات بدن و دما در بخشهای مختلف سیستم بدن از جمله وظایف اصلی آلبومین است و از سلولهای کبدی ترشح میشود(213و64). ازجمله خواص ویژه آن میتوان به قابلیت برقراری اتصال به طور برگشتپذیر به مولکولهای دیگر بوسیله اتصالات لیگاندی در بخشهای هیدروفوبی است را نام برد(118و90). این اتصالات کوالانی گذرا بهطور معمول با یکسری ترکیبات اگزوژن و اندوژن برقرار میشود که گرایش آلبومین برای برقراری این گونه اتصالات بسیار بالا میباشد(164). لیگاندها نقش بسزایی در تغییرات ساختار فضایی مولکول آلبومین دارند که با اتصال به جایگاههای مختلف آلبومین منتقل میشوند و این تغییرات همراه با تغییرات ساختار دوم پروتئین است. در واقع آلبومین از جمله انتقال دهندههای اصلی اسیدهای چرب، داروها، سموم و یونهایی از قبیل مس و روی(115و43) و کاهنده خواص سمی بسیاری از متابولیتها، نشاندهنده خواص آنزیمی و دربرگیرنده خواص آنتیاکسیدانی پلاسما است. همچنین آلبومین میتواند بر خواص فارموکینتیک داروها اثرگذار باشد(92). همچنین آلبومین میتواند به عنوان یک بیومارکر برای بسیاری از بیماریها نظیر سرطان، هیپرگلیسمی، ایسکمی، رماتوئید آرتریت و بررسی عملکرد کبد مورد استفاده قرار گیرد(134و108).
مهمترین پروتئین خون که سموم از جمله آفلا توکسینها به آن متصل میشوند آلبومین است(197و200) که از طریق پیوند کووالان با واحدهای لیزین آلبومین صورت میگیرد(68).
1-6- معرفی گیاه یونجه
گیاهان دارویی به گیاهانی اطلاق میشود که یکی از اجزای آن، دارای ماده مؤثرهی مشخصی باشد(این ماده میتواند کمتر از 1٪ وزن خشک گیاه را تشکیل میدهد که به آن Substance Active گفته میشود) که برای درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن مورد استفاده قرار گیرد و نام آن در یکی از فارماکوپههای بینالمللی ذکر شده باشد(17). گیاهان دارویی متعددی در صنعت طیور مورد استفاده قرار گرفته که بعضاً توسط محققان مورد ارزیابی قرار گرفته، ولی اثرات ضد و نقیض، نیز به همراه داشته است. بر اساس بازدیدهای میدانی؛ آویشن، نعناع و یونجه دارای بیشترین دسترسی در میان مرغداران می‏باشد. در سال 2006 میلادی تیپو و اختر89 و همکاران گزارشات متعددی از اثرات مثبت ضد باکتریایی، ضداکسیدان و ضد قارچی گیاهان دارویی را جمع‏آوری نموده و نشان دادند که بعضی از اثرات دارویی این گیاهان بواسطه جنبه‏های متابولیسمی ثانویه مواد موجود در این گیاهان نظیر فنول، چربی‏های ضروری، ساپونین و غیره می‏باشد(144).
1-6-1- یونجه alfalfa
یونجه یا همان Alfalfa را به اسم Medic یا Purple Lucerne نیز میشناسند که با شمارهی بین المللی 023-00-1 در جدول احتیاجات غذایی شناخته می شود. یونجه جزء بقولات چند ساله در گیاهان علمی می باشد. اگر چه یونجه بهدلیل استفاده گسترده از آن در نواحی معتدل قرار گرفته است اما هم در نقاط معتدل و هم در نقاط نیمه گرمسیری کشت می شود. در مقیاس جهانی، نه تنها رایجترین علوفه مورد استفاده است بلکه قدیمی ترین علوفه نیز بشمار میرود. خاستگاه مرکزی این گیاه چند ساله علفی: ایران، قفقاز و آسیای صغیر است. یونجه دارای ارقام و یا مجموعه ارقامی است که به استثنای نواحی گرمسیری که دمای آن بطور پیوسته بالاست در همهی مناطق کشاورزی رشد میکند(183). در بين گياهان علوفه‌ای، يونجه با نام علمیMedicago Sativa که از آن به عنوان ملکه نباتات علوفه‌ای ياد مي‌شود و از خانواده لگومينوز مي‌باشد(جدول1-1)(169)، به عنوان عمده‌ترين ماده خوراکی مورد استفاده دام و طیور از نظر کميت و کيفيت به شمار ميرود، زيرا از نظر مواد پروتئينی، انرژی، مواد معدنی و ويتامينی و پاره‌ای از فاکتورهای رشد دارای ارزش غذايی ويژه‌ای است و به همين علت سطح زير کشت و گستردگی آن در دنيا و همچنين ايران حائز اهميت مي‌باشد(35).
جدول1-1: تاکسونومی گیاه یونجه(169)
 
Kingdom
Plantae