زنجيره تأمين موفق نخواهد بود (صفری و همکاران، 1391).
در مديريت زنجيره تأمين مؤثر، تأمین‌کننده‌ها و مشتريان باهم در يک شيوه هماهنگ، با سهيم شدن در جريان آزادِ اطلاعات، به‌وسیله صحبت کردن با يکديگر فعاليت می‌کنند. جريان سريع اطلاعات بين مشتريان، تأمین‌کنندگان، مراکز عرضه و سیستم‌های حمل‌ونقل، شرکت‌ها را براي توسعه زنجيره تأمين توانا می‌سازد. در يک زنجيره تأمين توانمند، تأمین‌کننده‌ها و مشتريان با اهداف مشابه در کنار هم حضورداشته و همکاري می‌کنند (ناظمی و خریدار، 1391).
یک همکاری، رابطه‌ای است که در زنجیره تأمین بین دو عضو مستقل در کانال عرضه از طریق افزایش به اشتراک‌گذاری اطلاعات برای دستیابی به اهداف خاص و مزایا در رابطه با کاهش هزینه کل و انبارداری شکل می‌گیرد و یک شرایط برد برد را برای اعضای درگیر فراهم می‌کند (الفت و شهریاری نیا، 1393).
همكاري تجاري تلاش‌های توسعه‌یافته ارتباط سازماني بين دو شركت كاملاً مستقل در ارتباطات عمودي زنجيره تأمين عمده‌ترین مفهوم در اين تعريف ارتباط بين سازمان‌هاست كه دراین‌ارتباط می‌تواند شکل‌های متفاوت داشته باشد. همكاري تجاري يك ارتباط تجاري بين دو شركت بر اساس اعتماد دوسویه، تسهيم سود و پاداش و ريسك براي ايجاد مزيت رقابتي است كه نتيجه آن عملكرد بهتر در تجارت براي دستيابي مؤثرتر به اهداف دوطرفه است. آنچه از اين تعريف مشخص است تفاوت همكاري تجاري با ارتباطي همچون ادغام و سرمایه‌گذاری و خريد سهام شرکت‌ها است يعني همكاري تجاري ارتباط قوی‌تر بين تولیدکننده و تأمین‌کننده است كه براي ايجاد سرعت انعطاف در شبكه در سود و پاداش و ريسك ناشي از عملیات سهيم می‌گردند نه اينكه سهام و مالکیت را تغيير دهند بنابراين همكاري تجاري تلاش‌های توسعه‌یافته بين دو شركت كاملاً مستقل در ارتباطات عمودي زنجيره تأمين تعریف‌شده كه به‌دقت استقلال مالي شرکت‌ها را بيان كرده و به همين علت از عنوان همكاري تجاري به‌جای شراكت استفاده‌شده است (گيوريان و ديندار فركوش، 1390).
ايجاد همكاري تجاري در بين شرکت‌ها باعث كاهش هزینه‌های تأمين مواد و قطعات، ايجاد مزيت رقابتي و افزايش توان رقابتي و درنهایت افزايش سودآوري آن‌ها می‌گردد (گيوريان و ديندار فركوش، 1390).
در مقوله یک زنجیره عرضه که در آن شرکت‌ها توسط یک شبکه از عرضه‌کنندگان به هم متصل‌اند، همکاری استراتژیک بین شرکای زنجیره عرضه به‌منزله یک ابزار مؤثر برای خلق مزیت رقابتی پدیدار می‌گردد. پل راج، لادو و چن (2008) متعددند که ارتباط بین سازمانی یکی از صلاحیت‌های رابطه‌ای است که باعث ایجاد مزیت رقابتی برای شرکای زنجیره عرضه می‌شود. در این مطالعه، صلاحیت رابطه‌ای بین سازمانی به‌منزله توانایی هماهنگ یک شرکت برای رسیدن به نتایج تسهیم تعاملی بین شرکای زنجیره عرضه تعریف می‌گردد. این صلاحیت رابطه‌ای بین سازمانی از اعتماد دوجانبه و کیفیت اطلاعات تشکیل می‌شود. اعتماد دوجانبه به‌عنوان یک کیفیت رابطه موردنیاز است که توسط آن کیفیت اطلاعات (یعنی نتیجه تعامل) حاصل می‌گردد (Hee Youn et al, 2014).
2-3-5-2-1-اعتماد دوجانبه
با افزايش سرعت و رشد كاربرد زنجيره تأمين در سال‌های اخیر استراتژی‌های تأمين اقلام و انتخاب تأمین‌کننده اهميت زيادي پيداكرده و به دنبال آن مقوله‌هایی همچون شراكت و همكاري تجاري و ايجاد اتحاد و توسعه تأمین‌کنندگان به وجود آمده كه ارتباط بين تولیدکننده و تأمین‌کننده را بسط داده و به دیدگاه‌های بلندمدت در ارتباطات توجه کرده‌اند (گيوريان و ديندار فركوش، 1390).
مديران سازمان‌های زنجیره‌های تأمين بايد روابط سازمان را با ديگر طرف‌های تجاري مورد ارزيابي و بازبيني قرار داده و آن را از ابعاد اعتماد دوطرفه، تعهد و توانايي طرف‌های تجاري موردبررسی قرار دهند. رفع مشکل‌های سازمان‌های زنجیره‌ی تأمين نياز به درجه‌ی بالايي از همكاري، تصمیم‌گیری مشترك، به اشتراک‌گذاری بهتر و بيشتر اطلاعات وجود دارد. در اين حالت مديران بايد مطمئن باشند كه طرف تجاري آن‌ها به نفع كل زنجيره عمل می‌کند (رجب‌زاده و همکاران، 1389).
شرکت‌های درون زنجيره تأمين از طريق توسعه روابط نزدیک‌تر با شرکت‌های عضو زنجيره تأمين، می‌توانند به مزيت رقابتي پايدار دست يابند و به‌طور معنی‌داری زمان و هزينه را با توجه به مديريت صحيح زنجيره تأمين كاهش دهند، درحالی‌که هم‌زمان به نيازهاي مشتريان نيز پاسخ می‌دهند. در محيطي رقابتي، مديريت زنجيره تأمين موفق، در تقويت رقابت‌پذیری شركت سودمند است (رحمان سرشت و افسر، 1387).
اعتماد يكي از مهم‌ترین ابعاد روابط با تأمین‌کنندگان تعریف‌شده است كه باعث نتايج مثبتي براي شركت می‌باشد و عدم آن باعث نتايج منفي براي شركت خواهد بود (معبودي و همکاران، 1388).
در سازمان‌های داراي فرهنگ مشاركتي، روابط بلندمدت با شركاي زنجيره از طريق هنجارهاي اجتماعي و اعتماد به‌جای قراردادهاي قانوني و نا منعطف، تشويق می‌شوند و در چنين سازمان‌هایی به اشتراک‌گذاری به‌عنوان مكانيزمي براي ايجاد هماهنگي و همكاري با شركاي زنجيره تأمين بسيار موردتوجه قرار خواهد داشت (صفری و همکاران، 1391).
اعتماد دوجانبه یک سرمایه رهبری مهم است که به‌واسطه آن شرکت‌های شریک با میل و رغبت در عملیات کسب و تسهیم اطلاعات دخیل می‌گردند. در مقوله روابط بین سازمانی، اعتماد دوجانبه به‌منزله انتظارات شرکت در خصوص مسئولیت‌های شرکت دیگر و رفتارها یا ارزش‌های اخلاقی تحت احتمال رفتارهای فرصت‌طلبان تعریف می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، اعتماد، باور به آن است که شریک دیگر بر اساس توافق مشترک عمل خواهد کرد. زمانی که بین سازمان‌های شریک، اعتماد وجود داشته باشد فرصت‌جویی مانع تسهیم اطلاعات و منجر به افزایش هزینه مذاکره و نظارت، کمتر خواهد شد. بدین ترتیب اعتماد دوجانبه به‌منزله یک مکانیسم و مدیریت عمل می‌کند که اعمال فرصت جویانِ را کم می‌کند و بدا سان باعث مبادلات داوطلبانه می‌شود (Sun Hee Youn et al, 2014).
2-3-5-2-2- کیفیت اطلاعات
مديريت يكپارچه زنجيره تأمين ميسر نخواهد بود مگر با ايجاد اطمينان در شبكه كه اطمينان در شبكه از جريان درست، سالم و دقیق اطلاعات و ارتباطات ناشي می‌گردد (گيوريان و ديندار فركوش، 1390).
درحالی‌که اطلاعات دارای اهمیت است، اهمیت تأثیر آن بر روی مدیریت زنجیره تامین بستگی به این امر دارد که چه اطلاعاتی به اشتراک گذارده می‌شود و به چه هنگام و چگونه و با چه کسی این امر انجام می‌شود(Li et al, 2006).
براي مديريت مؤثر زنجيره تأمين، ضروري است كه تأمین‌کنندگان و مشتريان با يكديگر و در يك روش هماهنگ و با شراكت و ارتباطات كامل اطلاعاتي، با يكديگر تعامل داشته باشند. اين امر يعني جريان سريع اطلاعات در ميان اركان زنجيره، آن‌ها را قادر می‌سازد كه زنجيره تامین بسيار كارايي را ايجاد كنند (معبودي و همکاران، 1388).
کیفیت اشتراک‌گذاری اطلاعات حدی را بررسی می‌کند که تا آن حد اطلاعات مبادله شده بین سازمان‌ها، نیازهای سازمان‌ها را برطرف می‌سازند. کیفیت اطلاعات یک معیار مهم برای مفید بودن سیستم مدیریت زنجیره تأمین است (شفيعي و تارمست، 1393).
کیفیت اطلاعات زمانی حاصل می‌شود که یک شرکت مرکزی و شرکای زنجیره تامین آن، اطلاعات استراتژیک و عملی را در روابطی مطمئن به اشتراک بگذارند. عملکرد زنجیره تامین به کیفیت اطلاعات مشترک بین شرکت‌های شریک وابسته است. سه بعد کیفیت تسهیم اطلاعات عبارت‌اند از: صحت، اعتمادپذیری (اطمینان و اعتبار) و به‌وقت بودن. امنیت یکی از جوانب اساسی کیفیت اطلاعات است. لذا این مطالعه، چهار ویژگی کیفیت اطلاعات را شامل می‌شود که عبارت‌اند از: صحت، اعتمادپذیری، به‌وقت بودن و امنیت اطلاعات بین یک شرکت مرکزی و شرکای اصلی زنجیره تامینش (Sun Hee Youn et al, 2014).
2-3- پیشینه تحقیق
2-3-1- پیشینه های تحقیق در داخل کشور
1- تحقیقی در سال 1387 توسط رحمان سرشت و افسر تحت عنوان «اثر تسهيم اطلاعات بر استراتژی‌های رقابتي و عملكرد زنجيره تأمين» انجام شد. آن‌ها بیان می‌کنند که نقش تسهيم اطلاعات در دستيابي به رقابت‌پذیری موضوعي است كه در سطوح مختلف اعم از شركت، کسب و کار و زنجيره تأمين در سال‌های اخير موردتوجه بسياري از محققان قرارگرفته است. در اين تحقيق، اثر تسهيم اطلاعات بر استراتژی‌های رقابتي و عملكرد زنجيره تأمين مدنظر است. بدين منظور، با توجه به مزیت‌های رقابتي صنعت فولاد در ايران، زنجيره تأمين فولاد (شامل شرکت‌های فولاد مباركه، فولاد خوزستان و ذوب‌آهن اصفهان) براي بررسي انتخاب‌شده و نظرات 95 نفر از مديران و كارشناسان شرکت‌های مذكور به‌عنوان نمونه موردبررسی قرارگرفته‌اند. سپس از روش مدل يابي معادلات ساختاري براي تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده‌شده است. نتايج تحقيق نشانگر آن است كه تسهيم اطلاعات با استراتژی‌های رقابتي زنجيره تأمين رابطه مستقيم و معنی‌داری داشته و استراتژی‌های رقابتي زنجيره تأمين نيز رابطه مستقيم و معنی‌داری با عملكرد زنجيره تأمين دارند.
2- تحقیقی در سال 1389 توسط محمودي و همکارانش تحت عنوان «بررسي تأثير گردش اطلاعات بر مدل زنجيره تأمين ساخت طبق سفارش مبتني بر رويكرد سیستم‌های پويا» انجام شد. آن‌ها در این تحقیق بیان می‌کنند که زنجيره تأمين داراي ساختار چندبعدی است كه با تمركز بر یکپارچه‌سازی كليه فرآيندهاي منبع يابي، توليد و توزيع سعي در تحويل به‌موقع محصولات نهايي به مشتريان را دارد. توجه زياد به زنجيره تأمين منجر به نياز به يك رويكرد مناسب جهت مديريت پيچيدگي و گستردگي حوزه زنجيره تأمين گشته است. عمليات زنجيره تأمين تابعي از متغيرهاي زيادي هستند كه با يكديگر وابستگي دارند. هدف اصلي زنجيره تأمين بهینه‌سازی عملكرد كل زنجيره با توجه به رفتار پوياي آن می‌باشد. هدف اين مقاله ارائه يك چارچوب براي شبیه‌سازی عمليات زنجيره تأمين با يك پيچيدگي متوسط و با رويكرد سیستم‌های پوياست. مدل ارائه‌شده داراي چهار سطح با محوريت توليدكننده و با سيستم ساخت طبق سفارش می‌باشد. هدف تحقیق مدل‌سازی شبكه زنجيره تأمين و به دست آوردن پاسخ درست به رفتار آن با يكپارچه نمودن سيستم گردش اطلاعات می‌باشد. همچنين عملكرد سيستم با توجه به شرايط اوليه، تحت چهار سناريوي متفاوت موردبررسی قرار می‌گیرد. معيارهاي عملكردي محاسبه‌شده در اين تحقیق شامل ميزان موجودي، ميزان ذخيره اطمينان، كمبود و ميزان رضايت مشتري براي هر چهار رده زنجيره تأمين می‌باشد. تحليل رفتار مدل در مدل پايه و سناريوهاي مختلف در طول يك سال با استفاده از شبیه‌سازی انجام‌شده است كه بيانگر آن است كه سيستم گردش اطلاعات يكپارچه می‌تواند با كاهش ذخيره اطمينان درصد رضایت‌مندی مشتري را در سطح بالايي حفظ نمايد.
3- تحقیقی در سال 1391 توسط صفري و همکارانش تحت عنوان «مدل‌سازی عوامل مؤثر بر به اشتراک‌گذاری اطلاعات در زنجيره تأمين شركت ایران‌خودرو خراسان با استفاده از روش تركيبي نگاشت علّي و شبکه‌های بيزين» انجام شد. آن‌ها در این تحقیق بیان می‌کنند که صنعت خودرو ازجمله صنايعي است كه همواره تلاش براي مشاركت و هماهنگي با شركاي زنجيره تأمين در آن موردتوجه بوده است. نظر به اهميت مسئله به اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌عنوان مكانيزم اصلي هماهنگي زنجيره تأمين براي مديران ارشد شرکت‌های ايراني فعال در امر خودروسازي، هدف اين پژوهش، طراحي و مدل‌سازی عوامل مؤثر بر به اشتراک‌گذاری اطلاعات در زنجيره تأمين شركت ایران‌خودرو خراسان بوده است. جامعه‌ی آماري پژوهش، خبرگان زنجيره تأمين شركت ایران‌خودرو خراسان هستند. بر همين اساس، ابتدا بامطالعه‌ی ادبيات موضوع و مرور پيشينه بيست عامل زيرمجموعه اين سازه تعريف شد كه با انجام چند مصاحبه با خبرگان، عوامل فوق به 22 مورد افزايش يافت. در ادامه، مدل مفهومي پيشنهادي از طريق مصاحبه‌های نيمه ساختاريافته محك خورده شد. اين پژوهش ازنظر متدولوژيك بر اساس روش انجام می‌شود؛ بدين ترتيب كه ابتدا با استفاده از متدولوژي مدل‌سازی نقشه علّي، مدل «تحقيق آميخته متوالي» اوليه ارائه‌شده است. براي اطمينان از مدل طراحی‌شده، از
