ر یا محدودیتی وجود دارد و آنان راحتر و بهتر می توانند از آن استفاده کنند به عضویت این سرویس ها در می آیند .به نحوی که اين رسانه ها نقش مهمی در دین زدایی و کم رنگ کردن باورهای دینی جوانان دارند به طوری که در جریان انقلابهای کشورهای آفریقایی و خاورمیانه اين رسانه ها بخصوص فيس بوک و… به عنوان یکی از اهرم ها و وزنه های مهم و تاثیرگذار نقش اساسی به عهده داشتند.
به همین دلیل ما برآنیم که به بررسی همه جانبه این رسانه ها بپردازیم و موضع خود را نسبت به آنها (رسانه‌هاي جديد) تبيين نمايم زيرا از دو حالت خارج نيست:
اين پديده نو مي‌تواند در خدمت تبليغات ديني قرار گيرد.
اين تکنول‍و‍ژي سحرگونه، افکار و رفتار مخاطبان را تحت تاثيرخود قرار ميدهد .
2-1- طرح و تحدید موضوع
با توجه به اینکه موضوع اصلی این تحقیق، بررسی نقش رسانه های جدید درارتقاء فرهنگ دینی است واز آنجا که علاوه بر سه عامل اصلی ، کمبود زمان ،بودجه و منابع انسانی (پرسنل) و همچنین گستردگی جامعه آماری ( دانشجویان) و تعدد رسانه‌های جدید و سنتی نیز دخیل هستند ، محقق را برآن داشت تا ازمیان دانشجویان کل کشور تنها به بررسی دانشجویان ارتباطات سوره و تهران بسنده کنم و از میان آنها به بررسی نقش رسانه های جدید در ارتقاء فرهنگ بپردازم و در نهایت موضوع مورد بررسی را به صورت زیر تحدید نماید:
بررسی نقش رسانه های جدید در ارتقاء فرهنگ دینی (دانشجویان ارتباطات سوره وتهران)
3-1-اهمــیت تحقیق
امروزه افزایش ارتباطات جهانی موجب ایجاد تغییرات فرهنگی بسیاری در جوامع مختلف شده است. رواج ارزشهای گوناگون، قرار گرفتن در معرض اندیشه ها و گرایشهای مختلف از جمله عوامل تهدید‌کننده است براساس مطالعات صورت گرفته استفاده از رسانه های جدید بخصوص شبکه های اجتماعی و تاثیر پذیری از این فضا به لحاظ گستردگی اینترنت و دسترسی همگان ، حتی افرادی که در نقاط دوردست با امکانات محدود زندگی می کنند ، در جامعه ایران بخصوص در ميان دانشجويان رو به افزایش است .
اگر رسانه ها شناخت درستي از اهداف و سياستگذاري هاي فرهنگي يک جامعه نداشته باشند يا در نسبت خود با دين و اهداف ديني دچار خطا شوند بحران هاي عقيدتي غير قابل جبراني را بوجود مي آورد و اين مسئله باعث مي شود که جوانان و دانشجويان که بيشترين استفاده کنندگان از اين رسانه ها هستند را از اخلاق و آرمانها دور و آنها را به قهقرا بکشاند. بنابراين اهميت تحقيق در اين است که با شناسايي نقش رسانه هاي جديد سعي کنيم از رسانه ها در پيشبرد تبليغات ديني استفاده نماييم.
4-1-ضـرورت تحقیق
اگرچه رسانه های جدید در فرآیند ارتباطات می‌توانند دارای تاثیرات مثبت و منفی باشند اما یکی از آثار فضای مجازی درجوامع در حال گذر مانند ایران ایجاد بحران های فرهنگی ، مذهبی و هویتی فردی است. ضرورت تحقیق حاضر در این است که با شناسایی عملکرد رسانه های جدید ارتباطی و ارتقاء فرهنگ دینی آيا می‌توان بر مولفه های موثر در آن اثر گذاشت و از انقطاع و سستی فرهنگ دینی به خصوص در میان دانشجویان (جوانان)جلوگیری نمود و بر تعلق فرهنگ دینی آنها افزود؟
5-1-اهــداف تحقیق
1-5-1- هـدف اصلی
هدف اصلی تحقیقی شناسایی تفاوت نقش رسانه های قدیم و جدید در ارتقاء فرهنگ دینی.
2-5-1- اهـداف فرعی
بررسی نگرش دانشجویان پیرامون نقش رسانه های جدید در انتقال مفاهیم دینی.
شناسایی نقاط قوت و ضعف رسانه های جدید در تبلیغات دینی.
فصل دوم: بررسي ادبيات نظري پژوهش
مقدمه:
فصل دوم پژوهش حاضر ، به بررسي ادبيات نظري تحقیق مي‌پردازد. اين فصل خود به چهار گفتار تفکيک شده است. ابتدا در گفتار اول به بررسي پژوهش‌هاي پيشين پيرامون موضوع در ايران و خارج از کشور پرداخته شد . در گفتار دوم مقدمه‌اي از رسانه ها که به دو دسته جدید و سنتی می باشند را از زوایای مختلف به همراه کارکردهای‌شان مورد بررسی قرار می گیرد.در گفتار سوم فرهنگ و دین مورد بررسی قرار می گیرد تا خواننده شناخت اجمالي از مفهوم فرهنگ دینی برایش نائل آيد و در ادامه به نظريه ها مطرح شده در اين حوزه پرداخته می شود، و در نهايت گفتار چهارم به چارچوب نظري ، مدل تحليلي و سوال ها و فرضيه هاي پژوهش آورده مي‌شود.
گفتار اول : پـيشينـه تـحقـيـق
1-2- پژوهش‌هاي پيشين داخلي
با وجود گسترش رسانه هاي جديد و شبکه هاي اجتماعي در کشور تا جايي که نگارنده بررسي کرده است، تحقيقات چنداني در زمينه تاثير رسانه هاي جديد در ارتقاء فرهنگ ديني انجام نشده است لذا انجام تحقيقات منسجم پيرامون اين موضوع ضروري مي‌باشد که در اينجا به برخي تحقيقات داخلي که موضوعي مشابه و مرتبط با تحقيق دارد، اشاره مي‌شود.
عظيم زاده ،رضا،( 1385)”بررسي تاثير اينترنت و ماهواره بر تفاوت‌هاي فرهنگي بين جوانان و بزرگسالان در شهر بهشهر” پايان نامه کارشناسي براي دريافت درجه کارشناسي ارشد در رشته مردم شناسي در دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکز، استاد راهنما دکتر اصغر عسکري خانقاه، استاد مشاور دکتر محمد حسين فرجاد.
مساله تحقيق : اينترنت وماهواره در حالي مساله روز جامعه ما هستند که تا ديروز،راديو، تلويزيون و ويدئو مساله روز جامعه ما بودند چگونگي برخورد ما با اين پديده ها مي تواند بسيار مهم باشد و جامعه را در مسيري جديد قرار دهد . هدف اين تحقيق اينطور بيان شده است که اينترنت به عنوان پديده هاي فرهنگي مورد توجه قرار گرفته و شناسايي تاثير آن ها بر جوانان و بزرگسالان امروزه بسيار مهم و از اهداف اين تحقيق است.
اين تحقيق با توجه به اينکه در زمينه مردم شناسي است پژوهشي ژرفانگر مي‌باشد. جامعه مورد مطالعه که جوانان و بزرگسالان مي‌باشند و تعداد200 نفر از دانش‌آموزان پيش دانشگاهي دختر و پسر در سطح دبيرستان هاي بهشهر و تعداد 100 نفر از دبيران در سطح دبيرستان هاي بهشهر به صورت اتفاقي انتخاب و با ايجاد فضايي آزاد و صميمي با آنها مصاحبه به عمل آمده است. در اين پژوهش با توجه به موضوع تحقيق از روش ميداني و اسناد و مدارک استفاده شده است و براي گردآوري اطلاعات به زمين پژوهش مراجعه و با شرکت در جامعه تحقيق با استفاده از روش‌هاي تحقيق ميداني از قبيل مصاحبه ، مشاهده مشارکتي اطلاعات لازم گردآوري شده است. براي تجزيه و تحليل داده هاي به دست آمده از آمار توصيفي و استنباطي بهره گرفته شده است. با توجه به نتايج به دست آمده 64% دختران و 45% پسران گفته‌اند که استفاده از ماهواره و اينترنت تاثير چنداني در رابطه آن ها با خانواده شان نداشته است در مقابل 19% از دختران و 23% از پسران گفته اند استفاده از اينترنت و ماهواره تاثير منفي در رابطه آنها با خانواده‌هايشان گذاشته است. به نظر 11% از دختران و 7% از پسران ، استفاده از اينترنت به بهتر شدن روابط آنها با خانواده‌هايشان انجاميده است. 41% از دختران و 38% از پسران، بيان کردند که استفاده از اينترنت و ماهواره هيچ تاثيري در کيفيت درسي آن ها نداشته است در حالي که 28% دختران و 25% پسران در اثر استفاده از اينترنت و ماهواره دچار افت تحصيلي شده اند.
این پژوهش از لحاظ روش و چهارچوب نظری با موضوع مورد بررسی، یکی است ولی به دلیل اینکه در این پژوهش تنها اینترنت وماهواره را برای تفاوت های فرهنگی در نظر گرفته شده است و اشاره ای به نقش آنها در بالا بردن فرهنگ دینی ندارند به همین دلیل نمی توان از نتایج تحقیق در طول مسیر از آنها استفاده کرد.
جليلي ، شقايق،( 1385) “بازنمايي هويت ديني در فضاي مجازي بر شکل‌گيري هويت ديني کاربران جوان ايراني” پايان نامه کارشناسي ارشد رشته ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبايي ، استاد راهنما دکتر هادي خانيکي و استاد مشاور دکتر يونس شکرخواه.
تحقيق به روش پيمايشي اينترنتي انجام شده است توزيع پرسشنامه ميان 273 نفر از کاربران ايراني اينترنت در گردهمايي مجازي سايت کلوب و ياهو گروپ اقدام به جمع‌آوري داده ها مبادرت کرده است.از مجموع 219 نفر کاربري که به طرق مختلف توليد اطلاعات مذهبي خود در فضاي مجازي پاسخ داده‌اند، حدود 28% از طريق وبلاگ، حدود26% از طريق گروه‌هاي اينترنتي و فقط 13% از وب سايت‌ها اطلاعات مذهبي خود را به دست آورده اند و بقيه کاربران از ساير منابع اطلاعات ديني شان را کسب کرده‌اند که نقش وبلاگ در فضاي مجازي ديني بسيار پررنگ به نظر مي‌رسد.
محقق ضعف و قوت عملکرد نهادهاي ديني در فضاي مجازي تاثير گذار مي دانسته و بيان مي‌کند به دليل پنهان ماندن هويت افراد در فضاي مجازي آنها ديدگاه‌ها و نظرات واقعي خود را با ديد انتقادي بيشتري به مسائل ديني بيان مي‌کنند. در ادامه مي افزايد، که اگر افراد ديدگاه‌هايي که به آن اعتقاد دارند اگر فضاي واقعي بيان کنند ممکن است با مشکلات اساسي مواجه شوند اين محقق در نهاتي مي‌افزايد بسياري از کارشناسان مهم ترين علت گرايش جوانان به گروه هاي ديني مجازي را فقدان روحيه نقدپذيري و نقادي‌گري در فضاي واقعي نسبت به مسائل ديني دانسته اند .
محمدي،هديه ،(1389) “بررسي تاثيرات اينترنت در پاي‌بندي به هويت ديني وفرهنگي جوانان تهراني (مطالعه مورد جوانان منطقه 5 تهران)” پايان نامه کارشناسي ارشد دانشگاه سوره، استاد راهنما دکترعلي‌اکبر فرهنگي و استاد مشاور دکتر اميدعلي مسعودي.
روش تحقيق به کار رفته پيمايشي که به علت حجم زياد جامعه با استفاده از فرمول کوکران نمونه اي 383 نفري تعيين شد و براي نمونه گيري ازروش ترکيبي که شامل نمونه گيري خوشه اي و اتفاقي استفاده شده بود.در اين پژوهش آمده است که بين ويژگي هاي فردي از قبيل سن،وضعيت تاهل، سطح تحصيلات و ميزان پاي‌بندي به هويت فرهنگي رابطه وجود دارد ولي بين جنسيت و وضعيت اشتغال وميزان پاي‌بندي به هويت فرهنگي رابطه اي ديده نشد. محقق در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده کرده است که موضوع مورد بررسي همخوانی دارد . مسئله دیگر اینکه تنها اینترنت را برای سنجش میزان پایبندی جوانان به هویت دینی وفرهنگی مورد بررسی قرار داده است و به رسانه های دیگر چه جدید و سنتی اشاره نکرده است.به همین دلیل نمی توان از نتایج این پژوهش استفاده نمود.
نقدی که بر این تحقیقات داخلی وارد است یک مورد این که در بعضی تحقيقات و پژوهش‌ها، آزمون فرضیه‌ها به روشنی مطرح نشده است و مورد دیگر این است که تمام این تحقیقات و پژوهش ها تنها به رسانه (اینترنت) پرداخته اند و به راه هایی برای بالا بردن فرهنگ دینی اشاره نکرده اند به همین دلیل نمی‌توان از نتایج آن ها در مسیر تحقیق استفاده نمود.و مسئله دیگر در تمامي اين پژوهش ها مدت ومیزان استفاده از رسانه ها مورد بررسی قرار نگرفته بود . به همين دليل در پروژه مورد بررسي اين مورد در تحقيق حاضر مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
2-1-2- پژوهش‌هاي پيشين خارجي
به طور کلي در مروري بر مطالعات و تحقيقات انجام شده حاکي از آن است که دوگانگي در عقايد صاحب نظران در زمينه تاثيرات اينترنت است .
1- عقايدي که درباره تاثيرات اينترنت وجود دارد در دو دسته قرار مي‌گيرد عده اي معتقدند که دنياي مجازي پرورش دهنده اشکال جديد روابط الکترونيکي است که تعاملات چهره به چهره را تقويت و تکميل مي‌کند و امکان ارتباط کاربران گمنام در اتاق‌هاي گپ‌زني و بحث و گفتگوي آنان درباره موضوعات مورد علاقه‌شان را موجب مي‌شود و حتي‌گاهي‌اوقات‌چنين برخوردهايي مي‌تواند به ملاقات‌هاي چهره به چهره نيز منجر شود. براين اساس اينترنت شبکه اجتماعي افراد را توسعه ميدهد و غني‌تر مي‌کند.از طرف ديگر عده‌اي نيز بر اين باورند که ارتباطات مجازي سبب تعامل کمتر افراد در دنياي مادي مي‌شود و در نتيجه به انزواي افراد مي انجامد در اين شرايط افراد زمان کمتري با خانواده و دوستان خود سپري مي‌کنند روابط فردي کمرنگ و زندگي اجتماعي دچار ضعف و سستي مي‌شود.(کاشاني،1389: 69)
2- برخي تحقيقات بيان کننده تاثير رسانه ها بر ايجاد بافت فرهنگي که انديشه ديني در آن به وقوع مي
