آن به پیادهراه بوده است.
2. عملکرد تفریحی و تفرجی که پس از تبدیل خیابان به پیادهراه حاصل آمده است و با حذف نکات منفی خیابان شامل برآیند مثبت نیروهای اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و … شهر را به وجود آورده است.
این 2 عملکرد در کنار هم باعث میشود که کار و استراحت به عنوان 2 رکن اصلی زندگی شهری را متعادلانه با هم پیوند بزند.
قرار گیری کاربری تجاری و تفریحی- فراغتی نتایج مثبتی را به همراه دارد که برخی از آنها عبارتند از:
1. سرزندگی مکان و افزایش رفت و آمد پیاده
2. افزایش تعاملات اجتماعی
3. افزایش رونق اقتصادی
4. کاهش فاصله اجتماعی افراد مختلف جامعه
5. کاهش فاصله اجتماعی افراد جامعه
6. افزایش حس تعلق افراد نسبت به مکان
7. افزایش خاطرات جمعی از مکان
نیاز به پیادهراه
مسئله به طور عام عبارت است از تسلط فضای خودرو-محور، ازدحام و ضعف دسترسی پیاده، فرسودگی کالبد و کارکرد، آلودگی زیست محیطی، ناامنی و خلوتی شبانه، ضعف حیات مدنی و همچنین حذف خاطرات جمعی و هویتی شهر (صرافی، محمدیان مصمم، 1391).
افزایش استفاده از خودروو کاهش استفاده از حالتهای دیگر حمل و نقل به ویژه پیادهروی زمینههای بسیاری از بیماریها به ویژه مرض چاقی و بیماریهای قلبی عروقی را فراهم می آورد (صرافی، محمدیان مصمم، 1391: 125).
تجهیزات محدودههای پیاده
1. امکاناتی برای استراحت
2. طراحي مناسب سطوح
3. مبلمان
4. تجهيزات بازي و سرگرمي
5. نورپردازی و روشنایی
6. گياهان و فضای سبز
7. آب نماها
8. مراکز ارائه آثار فرهنگی- هنری
تجهیزات بازی و سرگرمی
تجهیزات بازی و سرگرمی همچون زمینهای اسکیت، فضاهای بازی بولینگ و شطرنج، میزهای تنیس، کاشیهای طرحدار و خطوطی برای بازیها سبب صرف زمان بیشتر عابران در فضاهای شهری می شود.
درختان و پوشش گیاهی
درختان و پوشش گیاهی باید بگونه ای انتخاب شوند که رشد و تغییرات آنها مزاحم تردد عابرین پیاده نگردیده و نیاز به نگهداری و مراقبت زیادی نیزنداشته باشند.
فواره‌ها و آب‌نما‌ها
فواره‌ها و آب‌نما‌ها نه تنها به منظور تصفیه هوا، ایجاد خنکی و عناصر طراحی بکار می روند. بلکه همچنین مکانهای ملاقات و مکانهایی سودمند برای نوشیدن آب و آبتنی میباشند.
مراکز تفریحی و ارائه آثارفرهنگی- هنری
هنر عامهپسند و شکلگیری طراحی یک حوزه پیاده فرصت خوبی برای تلفیق هنر درمکان‌های عمومی شهری و ارائه آثار هنری، امکان مناسبی جهت مکث و ایجاد کشش برای کسانی که به دلایل مختلف دیگری وارد پیاده راه شده اند (بویژه کودکان همراه خانواده ها) می باشد.
2-14- اهمیت پیادهراه
اهمیت پیادهراهاصرفا فیزیکی و ارتباطی نیست بلکه در تقویت کاربریها، جنبههای اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و ایجاد مقیاس انسانی نیز برمیگردد.
امروزه کیفیت و جذابیت فضاهای عمومی شهری به یکی از مهمترین سنجههای توسعه یافتگی و قابلیت زندگی در شهرها بدل گردیده است. در این میان پیاده راه به دلیل ویژگیهای خود در ایجاد تعاملات اجتماعی از نقش اساسی برخوردار است. شهرهای اروپایی به ویژه در دو کشور آلمان و هلند، پیشگام ایجاد و گسترش پهنههای پیاده بوده اند و شهرهای آمریکایی نیز در طول زمانهای مختلف، رویکردهای گوناگونی نسبت به موضوع داشته اند اما توسعه شهرها در دوران معاصر در کشورمان، در گسستی عمیق با سنت گذشته خود، خودرومدار و بر مبنای تسهیل هرچه بیشتر حرکت سواره بوده و آنچنانکه باید به فضاها و محدوده های پیاده و اهمیت آنها در ایجاد سرزندگی و پویایی شهری توجه نگردیده است. از نظر لاک وود و استیلینگز (1998) ارتقاء محیط و جاذبه خیابان، افزایش ارزش املاک، کاهش اثرات منفی وسایل نقلیه بر محیط زیست، خلق خیابانهای بسیار زیبا، کاهش سرعت وسایل نقلیهی موتوری در خیابان و در نهایت افزایش ایمنی افراد پیاده یا دوچرخه از مهمترین اهداف اجرای طرحهای پیادهراه سازی میباشند. (Lockwood, and Stillings, 1998)
گردش در شهر یکی از اشکال گذران اوقات فراغت است که پیادهراها میتوانند بیشترین سهم را در برآورده کردن این نیاز داشته باشند. اگرچه فضایی مثل پارک هم میتواند این نقش را ایفا کند ولی وجه تفاوت پیادهراها با این گونه فضاها، گره خوردن زندگی روزمره شهروندان با آنها و ثبت خاطرات جمعی است.(کاشانی جو، 1389: 45).
– افزایش حضور پیاده باعث افزایش روابط اجتماعی میان شهروندان میشود.
– کاهش حمل و نقل موتوری در مرکز شهری
– کاهش آلودگی صوتی و آلودگی هوا در مراکز شهری
– افزایش حس تعلق ساکنان منطقه
– تشویق ساکنین در بهبود محیط کالبدیشان
– تقویت و بهبود جایگاه اقتصادی مسیر و ایجاد حق انتخاب برای استفاده کنندگان
– افزایش ایمنی پیاده و بهبود خدمات شهرها
– شکل گیری قرارگاههای رفتاری مناسب در سطح محدوده
2-15- مزیت پیادهراه
ادراک فضایی و بصری: الویت حرکت پیاده به سواره ادراک بصریري، ادراک زمان تسلاب خاطر، ایجاد حس مکان، ملاحظات زیست محیطی، اقلیمی و پایداری
روابط اجتماعی: بهبود و افزایش برخوردهای اجتماعی، ایجاد فعالیتهای متنوع و مبادلات تجاری، شناسایی ارزشهای تاریخی و سنتی محیط شهری، هویت مکانی، ایجاد حس مشارکت.( رفیعیان، صدیقی، پورمحمدی، 1390)
زندگی پیاده در شهر مایه اصلی شکلگیری اجتماع و روح شهر است و احساس تعلق به مکان و از آن خود دانستن محیط زندگی که موجب آرامش خاطر و تعادل روانی شهروندان میشود، وابسته به تجربه محیط شهری است ( عاشوری، 1389).
قبلا شهرها هویت شهری خود را در بناهای بلند، گنبد و تکبناها مییافتند، اما امروزه آنها خود را با خیابانهای پیادهشان میشناسند (کاشانی جو، 1385: 46).
2-16- مزایای ایجاد پیادهراها
مزایای ایجاد پیادهراهادر زمینه های زیر قابل ذکر می باشد:
* اولویت حرکت پیاده به سواره (بازنگری در الگوهای حرکتی، توجه به حرکت پیاده و پیادهروی، تشویق به عدم استفاده از خودروی شخصی و تشویق به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، تماس بیشتر با محیط شهری)
* ادراک بصری (بهبود سیمای بصری، ایجاد تصور ذهنی، خوانایی و ادراک محیط شهری)
* ادراک زمان (ارتباط با محیط شهری متناسب با سرعت پیاده، بهبود دسترسی به نواحی مرکزی شهر)
* تسلای خاطر، ایجاد حس مکان، امنیت محیط، ایمنی عابرین پیاده و مقیاس انسانی ( آرامش روحی و روانی حاصل از تدابیر کالبدی و تحکیم رابطه انسان و محیط: یعنی شهروندان به راحتی و بدون دغدغه به انجام امور و خرید خود می پردازند و کودکان و سالمندان از خطر تهدید خودرو در امانند)
* ملاحظات زیست محیطی، اقلیمی و پایداری (کاهش آلودگی ها، بهره گیری ازعناصر طبیعی، بهبود شرایط فیزیکی و ارتقاء چهره مرکز شهرها و ایجاد شرایط آسایش و رفاه و سلامت فیزیکی و روانی انسان)
* بهبود و افزایش برخوردهای اجتماعی (امکان برخورد و گفتگو با دیگران و تماس با محیط شهری)
* ایجاد فعالیت های متنوع و مبادلات تجاری (ایجاد فعالیت ها و کاربری ها ی متعدد و متنوع، ایجاد تحرک سرزندگی و امنیت در فضای شهری، بهبود مبادلات تجاری در مرکز شهرو جذب سرمایه گذاری های جدید)
* فرهنگ (شناسایی ارزش های تاریخی و سنتی محیط شهری، هویت مکانی و نیز عوامل پیوند دهنده افراد با یکدیگر و با محیط شهری)
* ایجاد حس مشارکت (حضور فعال افراد و گروه ها در تصمیم گیری و اجرا، حس مسئولیت، مالکیت و وابستگی بیشتر به محیط). 6) ، 1999 ، Andren)
پیادهراهسازي به عنوان فرآیند بیرون راندن خودروها و در برخی موارد کاهش سرعت خودروها و خلق خیابا نهاي دوستدار پیاده، مزایاي اقتصادي، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی دارد که در جدول شماره 1 آورده شده است:
جدول (2-8): مزایای پيادهراهسازی
مزایای اقتصادی
مزایای اجتماعی
مزایای زیست محیطی
بهبود اقتصاد کلی منطقه
خلق فضاهای عمومی و گسترش تعاملات اجتماعی
کاهش آلودگی هوا و صوت
بالا رفتن قیمت املاک
ایجاد حس قوی مکانی و خلق غرور مدنی
کاهش انتشار گازهای گلخانه ای
جذب افراد توانمند به مناطق رو به زوال
افزایش مشارکت مردم در فضا و همبستگی آنان و تجدید حیات مدنی
کاهش مصرف سوخت های فسیلی
حمایت از اقتصاد محلی
ترویج پیاده روی و دوچرخه سواری
کاهش نیاز به توسعهی زمین
قابلیت دسترسی و کاهش هزینه های حمل و نقل خانوار
افزایش سلامت روحی و روانی (مرض چاقی کمتر، تناسب اندام، کاهش اختلالات روانی)
حفظ فضاهای باز
کاهش هزینه های بهداشتی و درمانی
افزایش عدالت اجتماعی
حفظ تنوع زیستی
کاهش هزینه های ثابت و متحرک استفاده از خودرو
افزایش استقلال کودکان و کهنسالان
بهبود کمیت و کیفیت آب
کاهش هزینه های زیرساختی (جاده و پارکینگ و … )
افزایش امنیت
جذب توریست و گردشگر
2-17- ویژگیها نیازهای اصلی عابران پیاده
شش نیاز اساسی که شهروندان به مراکز شهری مراجعه میکنند عبارتند از ایمنی، کارآمدی، آسایش، پذیرابودن، آسودگی و ارتباط یا تعامل در میان اجتماع. همه این نیازها در خیابان پیاده برآورده میشود (Burden, 2001).
بطور کلی، ویژگیها و نیازهای اصلی عابران پیاده را میتوان به دو گروه فیزیکی که به مباحث جسمی و ابعاد کمی انسان مربوط میشود و روانی که جنبه های کیفی و ادراکی را مورد بررسی قرار میدهد، تقسیم بندی نمود:
2-17-1- ویژگیهای فیزیکی (مادی)
به طور کلی میتوان حرکت پیاده را به لحاظ فیزیکی به شش فعالیت مختلف تقسیم کرد که عبارتند از: راه رفتن، ایستادن، نشستن، دراز کشیدن، دویدین و بازی کردن. همچنین، از نظر نوع کارکرد فعالیت پیاده میتوان آن را به دو نوع رفتار پویا29 مثل راه رفتن و پرسه زدن30 و رفتار ایستا مثل نشستن، ایستادن و دراز کشیدن تقسیم کرد.
2-17-2- نیازهای روانی (معنوی)
نیازهای روانی عابران پیاده اگر مهمتر از نیازهای مادی نباشد از اهمیتی کمتر برخوردار نیستند. نیازهای اصلی عابران پیاده را به لحاظ روانی میتوان در پنج عامل زیر خلاصه نمود:
پیوستگی: عابران پیاده به لحاظ روانی بیشتر به شبکههای پیوسته تمایل دارند که همه مبدأها را به همه مقصدها، بدون وقفه و بریدگی ارتباط دهد.
کوتاهی: پیادهها نسبت به فاصلهها فوق العاده حساساند و عموماً کوتاهترین مسیر را انتخاب میکنند. مسیرهای بهتر ولی طولانیتر معمولاً مورد استفاده قرار نمیگیرند.
زیبایی و امنیت: پیادهراها در اوقات خلوت، خود را کاملاً بی دفاع حس میکنند و به مسیرهایی نیاز دارند ک در آنها احساس امنیت کنند. به علاوه، اگر مسیرهای پیاده جذاب باشد، تعداد بیشتری از آن استفاده میکنند و سفرهای طولانی تری پیاده صورت میگیرد.
ایمنی: پیادهها، به دلیل حساسیت نسبت به فاصله، معمولاً کوتاهترین مسیر را انتخاب میکنند؛ حتی اگر ایمنی این مسیر کافی نباشد. به این دلیلی، اگر اختلاف طو مسیر ایمن با کوتاهترین مسیر زیاد است، گاهی لازم میشود که به طریق فیزیکی مانع استفاده پیادهها از کوتاهترین مسیر شوند(کاشانی جو، 1393: 33).
2-18- شاخص های ایجاد پیادهراه شهری
افراد و موسسات مختلفی از جمله سازمان برنامهریزی منطقه سن دیه گو، آقای کاشانی جو و …. شاخصهایی جهت ایجاد پیادهراه ارائه کردهاند که به چند نمونه از آنها در زیر اشاره شده است.
کریستوفر الکساندر معیارهای فضای مطلوب شهری را اینگونه بیان میکند:
– لزوم وجود خیابان برای عابر پیاده
– کاربریهای متنوع و مختلط در فضای شهری
– ایجاد فضاهای مثبت در فواصل بناها
– به حداکثر رسانیدن مشارکت شهروندان در طراحی فضای شهری
– ایمن بودن عابر پیاده از تغییرات جوی
– رعایت مقیاس انسانی در طراحی شهری( رئیسی، 1386: 14).
مونت گومری اظهار میدارد میدارد که اگرچه تفکر راجع به یک مکان موفق، رفتن به آنجا و فهمیدن این که این مکان خوب است یا نه کار سادهای است، اما فهمیدن این که چرا این مکان موفق است و این که چرا این مکان موفق است و این که چگونه این موفقیت با ایجاد و قرار دادن شرایط درست ایجاد شود بسیار مشکلتر است. وی پس از بررسی های مختلف معیارهایی را بر
