معنادار نيست بايد نتايج بدست آمده با فرض برقراري کرويت از آزمون اسپرسيتي اسامد، به جاي آزمون‌هاي گرين هوئس- گيسر، هيون فلت و لور به وند استفاده شود. نتايج اين آزمون‌ها در جدول 4-14 ارائه شده است.
جدول 4-14
نتايج آزمون‌هاي اثرات درون آزمودني براي گروه‌هاي آزمايش و کنترل
آزمون
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
اسپرسيتي اسامد
66/286
2
33/143
04/6
01/0
عامل زمان*گروه
06/357
2
53/178
52.7
005/0
خطا
6/379
16
725/23
–
–
نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد که گروه‌هاي کنترل و آزمايش حداقل در يکي آزمون‌هاي پيش، پس و پيگيري داراي تفاوت معنادار هستند زيرا آزمون اسپرسيتي اسامد در سطح 001/0 معنادار است. همچنين در جدول بالا اثر عامل زمان و گروه نشان مي‌دهد کليه افراد تحت درمان در طي زمان بهبود يافته‌اند.
جدول 4-15
نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري براي مقايسه بازداري پاسخ بر اساس متغير گروه
منبع واريانس
نام آزمون
مقدار
df فرضيه
df خطا
F
سطح معناداري
اثر اصلي بازداری پاسخ
اثر پيلايي
62/0
2
7
77/5
03/0
لامبداي ويلکز
37/0
2
7
77/5
03/0
اثر هتلينگ
65/1
2
7
77/5
03/0
بزرگ‌ترين ريشه روي
65/1
2
7
77/5
03/0
در جدول 4-15 نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چندمتغيري اثر پيلايي، لامبداي ويلکز، اثر هتلينگ و بزرگ‌ترين ريشه روي براي مقايسه بازداری پاسخ بر اساس متغير گروه مشاهده مي‌شود. بر اساس اطلاعات جدول 4-15 مي‌توان گفت که گروه‌ها در بازداری پاسخ با يکديگر متفاوت‌اند. يعني حداقل بين يکي از آزمون‌هاي (پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري) بازداری پاسخ در گروه‌هاي آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد. لازم به يادآوري است که معنادار بودن آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري نشان نمي‌دهد که بين کدام آزمون (پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري) در گروه آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد. براي بررسي اين تفاوت‌ها مقايسه‌هاي دوتايي انجام شد که نتايج آن‌ها در جدول 4-16 درج شده است.
جدول 4-16
مقايسه‌هاي دوگانه گروه‌هاي آزمايش و کنترل در پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري بازداری پاسخ
منبع تغييرات
مقايسه‌ها
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
عامل زمان
پيش آزمون- پس آزمون
490
1
490
86/7
02/0
پس آزمون- پيگيري
10
1
10
20/0
66/0
عامل زمان*گروه
پيش آزمون- پس آزمون
6/705
1
6/705
32/11
01/0
پس آزمون- پيگيري
6/115
1
6/115
356/2
16/0
خطا
پيش آزمون- پس آزمون
4/498
8
4/498
–
–
پس آزمون- پيگيري
4/392
8
05/49
–
–
همان گونه که از جدول 4-16 مشاهده مي‌شود بين نمره پيش آزمون و پس آزمون گروه آزمايش تفاوت معناداري وجود دارد، اين نتيجه نشان مي‌دهد که آموزش کارکردهاي اجرايي بر افزايش بازداری پاسخ موثر است. همچنين جدول مذکور نشان مي‌دهد که بين نمره‌هاي آزمون پس آزمون و پيگيري گروه آزمايش تفاوتي قابل ملاحظه وجود ندارد بدين معني که افراد گروه آزمايش که در پس آزمون نمره‌هاي کمتري در بازداری پاسخ گرفته بودند تقريبا همان نمره‌ها را در آزمون پيگيري، کسب کردند. اين يافته نشان مي‌دهد آموزش کارکردهاي اجرايي بر افزايش بازداری پاسخ کودکان ADHD در طول زمان از پايداري مناسبي برخوردار است.
فرضیه چهارم: آموزش کارکردهای اجرایی باعث افزایش توجه و کاهش فزون کنشی کودکان دارای نقص توجه و بیش فعالی می‌شود.
توجه: به منظور بررسي فرضيه ششم پژوهش نمره‌هاي شرکت کنندگان در تکميل آزمون کانرز مراحل پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند که نتايج آن در جداول زير ارايه شده است. براي بررسي اين متغير از آزمون اندازه‌گيري‌هاي مُکرر استفاده شد. در جدول 4-17 نتايج آزمون موچلي براي بررسي شرايط و مفروضه‌هاي به کارگيري اندازه‌گيري‌هاي مُکرر ارائه شده است.
جدول 4-17
نتايج آزمون کرويت مُوچلي (مُوخلي) براي بررسي شرايط و مفروضه‌هاي به کارگيري اندازه‌گيري‌هاي مُکرر
آزمون کرويت‌موچلي
شاخص‌ها
W موچلي
مجذور خي
Df
سطح معناداري (sig)
97/0
17/0
2
91/0
نتايج جدول 4-17 نشان مي‌دهند که آزمون کرويت موچلي معنادار نيست. از آنجاي که آزمون کرويت موچلي معنادار نيست بايد نتايج بدست آمده با فرض برقراري کرويت از آزمون اسپرسيتي اسامد، به جاي آزمون‌هاي گرين هوئس- گيسر، هيون فلت و لور به وند استفاده شود. نتايج اين آزمون‌ها در جدول 4-18 ارائه شده است.
جدول 4-18
نتايج آزمون‌هاي اثرات درون آزمودني براي گروه‌هاي آزمايش و کنترل
آزمون
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
اسپرسيتي اسامد
6/62
2
3/31
88/11
001/0
عامل*گروه
6/68
2
3/34
02/13
001/0
خطا
13/42
16
63/2
–
–
نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد که گروه‌هاي کنترل و آزمايش حداقل در يکي آزمون‌هاي پيش، پس و پيگيري داراي تفاوت معنادار هستند زيرا آزمون اسپرسيتي اسامد در سطح 001/0 معنادار است. همچنين در جدول بالا اثر عامل زمان و گروه نشان مي‌دهد کليه افراد تحت درمان در طي زمان بهبود يافته‌اند.
جدول 4-19
نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري براي مقايسه توجه بر اساس متغير گروه
منبع واريانس
نام آزمون
مقدار
df فرضيه
df خطا
F
سطح معناداري
اثر اصلي توجه
اثر پيلايي
77/0
2
7
97/11
006/0
لامبداي ويلکز
22/0
2
7
97/11
006/0
اثر هتلينگ
42/3
2
7
97/11
006/0
بزرگ‌ترين ريشه روي
42/3
2
7
97/11
006/0
در جدول 4-19 نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چندمتغيري اثر پيلايي، لامبداي ويلکز، اثر هتلينگ و بزرگ‌ترين ريشه روي براي مقايسه توجه بر اساس متغير گروه مشاهده مي‌شود. بر اساس اطلاعات جدول 4-19 مي‌توان گفت که گروه‌ها در بازداري با يکديگر متفاوت‌اند. يعني حداقل بين يکي از آزمون‌هاي (پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري) مهارت هاي ارتباطي در گروه‌هاي آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد. لازم به يادآوري است که معنادار بودن آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري نشان نمي‌دهد که بين کدام آزمون (پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري) در گروه آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد. براي بررسي اين تفاوت‌ها مقايسه‌هاي دوتايي انجام شد که نتايج آن‌ها در جدول 4-20 درج شده است.
جدول 4-20
مقايسه‌هاي دوگانه گروه‌هاي آزمايش و کنترل در پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري توجه
منبع تغييرات
مقايسه‌ها
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
عامل زمان
پيش آزمون- پس آزمون
5/122
1
5/122
22/27
001/0
پس آزمون- پيگيري
9/16
1
9/16
12/3
001/0
عامل زمان*گروه
پيش آزمون- پس آزمون
5/122
1
5/122
22/27
001/0
پس آزمون- پيگيري
9/4
1
9/4
90/0
004/0
خطا
پيش آزمون- پس آزمون
36
8
5/4
–
–
پس آزمون- پيگيري
2/43
8
4/5
–
–
همان گونه که از جدول 4-20 مشاهده مي‌شود بين نمره پيش آزمون و پس آزمون گروه آزمايش تفاوت معناداري وجود دارد، اين نتيجه نشان مي‌دهد که آموزش کارکردهاي اجرايي بر افزايش دامنه توجه موثر است. همچنين جدول مذکور نشان مي‌دهد که بين نمره‌هاي آزمون پس آزمون و پيگيري گروه آزمايش تفاوتي قابل ملاحظه وجود ندارد بدين معني که افراد گروه آزمايش که در پس آزمون نمره‌هاي کمتري در مهارت هاي ارتباطي گرفته بودند تقريبا همان نمره‌ها را در آزمون پيگيري، کسب کردند. اين يافته نشان مي‌دهد آموزش کارکردهاي اجرايي بر افزايش دامنه توجه کودکان ADHD در طول زمان از پايداري مناسبي برخوردار است.
فرضیه پنجم: بین اثربخشی آموزش مهار تکانه و آموزش کارکردهای اجرایی در افزایش بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی کودکان دارای نقص توجه و بیش فعالی تفاوت وجود دارد.
به منظور بررسي فرضيه اول پژوهش نمره‌هاي شرکت کنندگان در تکميل پرسشنامه بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی مراحل پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند که نتايج آن در جداول زير ارايه شده است. براي بررسي اين متغير از آزمون اندازه‌گيري‌هاي مُکرر استفاده شد. در جدول 4-3 نتايج آزمون موچلي براي بررسي شرايط و مفروضه‌هاي به کارگيري اندازه‌گيري‌هاي مُکرر ارائه شده است. نتايج جدول 4-3 نشان مي‌دهند که آزمون کرويت موچلي معنادار هستند از آنجاي که آزمون کرويت موچلي معنادار است بايد به جای آزمون فرض برقراري کُرويت نتايج به‌دست آمده از آزمون- گيسر استفاده شود.
جدول 4-28
نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري براي مقايسه بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی براساس متغير گروه
منبع واريانس
نام آزمون
مقدار
df فرضيه
df خطا
F
سطح معناداري
بازداری پاسخ
اثر پيلايي
0.36
2
44
12.46
001/0
لامبداي ويلکز
0.63
2
44
12.46
001/0
اثر هتلينگ
0.56
2
44
12.46
001/0
بزرگ‌ترين ريشه روي
0.56
2
44
12.46
001/0
توجه
اثر پيلايي
0.36
2
44
12.46
001/0
لامبداي ويلکز
0.63
2
44
12.46
001/0
اثر هتلينگ
0.56
2
44
12.46
001/0
بزرگ‌ترين ريشه روي
0.56
2
44
12.46
001/0
فزون کنشی
اثر پيلايي
0.36
2
44
12.46
001/0
لامبداي ويلکز
0.63
2
44
12.46
001/0
اثر هتلينگ
0.56
2
44
12.46
001/0
بزرگ‌ترين ريشه روي
0.56
2
44
12.46
001/0
در جدول 4-28 نتايج آزمون‌هاي تحليل واريانس چندمتغيري اثر پيلايي، لامبداي ويلکز، اثر هتلينگ و بزرگ‌ترين ريشه روي براي مقايسه بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی براساس متغير گروه مشاهده مي‌شود. براساس اطلاعات جدول 4-22مي‌توان گفت که گروه‌ها در بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی با يکديگر متفاوت‌اند. يعني حداقل بين يکي از آزمون‌هاي (پيش آزمون، پس‌آزمون و پيگيري) بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی در گروه‌هاي آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد. لازم به يادآوري است که معنادار بودن آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيري نشان نمي‌دهدکه بين کدامآزمون (پيش آزمون، پس‌آزمون و پيگيري) در گروه آزمايش و کنترل تفاوت وجود دارد.
جدول 4-29: نتايج آزمون‌هاي اثرات درون آزمودني براي گروه‌هاي مهار تکانه و کارکردهای اجرایی
آزمون
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
گروه
2012.05
1
2012.05
1.56
21/0
زمان
20870.01
1.694012
12319.87
17.11
001/0
زمان*گروه
1068.729
1.694012
630.8859
0.87
42/0
خطا
54886.59
76.23056
720.0077
–
–
نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد که گروه‌هاي مهار تکانه و کارکردهای اجرایی حداقل در يکي آزمون‌هاي پيش، پس و پيگيري داراي تفاوت معنادار هستند زيرا آزمون گرين هائوس گيسر در سطح 001/0 معنادار است. همچنين در جدول بالا اثر عامل زمان و گروه نشان مي‌دهد کليه افراد تحت آموزش در طي زمان بهبود يافته‌اند.
جدول 4-30: مقايسه‌هاي دوگانه گروه‌هاي گروه‌هاي مهار تکانه و کارکردهای اجرایی در پيش آزمون، پس‌آزمون و پيگيري بازداری پاسخ، توجه و کاهش فزون کنشی
منبع تغييرات
مقايسه‌ها
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
F
سطح معناداري
بازداری پاسخ
زمان
پيش آزمون- پس‌آزمون
41710.87
1
41710.87
24.77
001/0
پس‌آزمون- پيگيري
9494.797
1
9494.797
12.06
001/0
پيش آزمون- پیگیری
1928.41
1
1928.41
12.6182
003/0
زمان*گروه
پيش آزمون- پس‌آزمون
2007.04
1
2007.04
1.192
28/0
پس‌آزمون- پيگيري
156.4996
1
156.4996
0.19
65/0
پيش آزمون- پیگیری
4942.043
1
4942.043
13.0589
002/0
خطا
پيش آزمون- پس‌آزمون
75749.77
45
1683.328
–
–
پس‌آزمون- پيگيري
35418.44
45
787.0764
–
–
پيش آزمون- پیگیری
135770.5
65
2088.777
–
–
جدول 4-30: مقايسه‌هاي دوگانه گروه‌هاي گروه‌هاي مهار تکانه و کارکردهای اجرایی در پيش آزمون، پس‌آزمون و
