مسئله هرگز به صورت علمی حل نخواهد شد مگر اینکه به فرضیه یا فرضیاتی تبدیل شود (خاکی، 1384).
شركت ها براي انجام وظايف خود نسبت به تمام ذينفعان بايستي هزينه هايي را بپردازند. مديران براي ايجاد ذهنيت مناسب ذينفعان اين هزينه ها را متحمل مي شوند و معتقدند جلب رضايت جامعه باعث رغبت جامعه به شركت شده و عملكرد آن را بهبود مي بخشد. مسئوليت اجتماعي شركت بر اساس ابعادي كه دارد مي تواند بهره وري كاركنان را از طريق افزايش علاقه آنها و ايجاد حس مسئوليت در آن ها، افزايش دهد. به طوري كه كاركنان احساس ارزشمند بودن نمايند و كارهاي محوله را به درستي انجام دهند كه اين باعث افزايش كاركرد مفيد كاركنان خواهد شد. معمولا دولت از شركت هايي كه به مسئوليت هاي خود نسبت به جامعه عمل ميكنند، حمايت مالي و يا غير مالي مي نماييد و تشويقاتي براي چنين شركت هايي در نظر ميگيرد. شركت هايي كه منافع جامعه را در نظر ميگيرند، مورد حمايت مردم قرار ميگيرند، حمايت هاي مردمي مي تواند تصوير رقابتي شركت را بهبود بخشد و عملكرد مالي را تحت تاثير قرار مي دهد. عملكرد مالي شركت بر اساس سودي كه شركت به دست آورده سنجيده مي شود. افزايش سود مي تواند بر اساس اعتماد جامعه به شركت حاصل شود. مردم و دولت از شركتي كه منافع آن ها را در نظر ميگيرند، حمايت خواهند كرد و اين باعث بهبود عملكرد مالي شركت مي‌شود مي‌شود و به تبع آن ارزش شركت افزايش مي يابد ارزش شركت در افزايش قيمت سهام دخيل است و رفاه سهامداران را حداكثر مي كند (ويديانا96،2013)
فرض اول: بین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و ارزش شرکت رابطه مثبت معناداری وجود دارد.
فرض دوم: جریان‌نقد بر رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و ارزش شرکت تاثیر معناداری دارد.
فرض سوم: ریسک سیستماتیک بر رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و ارزش شرکت تاثیر معناداری دارد.
فرض چهارم: رشد شرکت بر رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و ارزش شرکت تاثیر معناداری دارد.
3-4- متغيرهاي پژوهش
اولين گام براي آزمون فرضيههاي پژوهش، ارائه تعريف دقيق و مناسبي از متغيرهايي است كه امكان اندازه‌گيري ویژگیهای مورد توجه در اين پژوهش را ميسر مي‌سازد. متغيرهاي اين پژوهش به منظور آزمون فرضيهها، به چهار گروه متغيرهاي مستقل، وابسته، تعدیلگر و کنترلی تقسيم مي‌شوند.
3-4-1- متغيرهاي مستقل
در این تحقیق مسئولیت اجتماعی شرکت به عنوان متغیر مستقل می‌باشد
خواهد بود؛ كه بر اساس ( CSR) متغير مستقل مورد استفاده در اين پژوهش، مسئوليت اجتماعي سازمان شاخص هاي محيط زيست، تنوع رهبري سازمان، مشاركت و به صورت زير سنجيده خواهد شد:
1-تنوع در تعداد اعضاي هيئت مديره:
از لگاريتم طبيعي تعداد اعضاي هيئت مديره97 حاصل مي شود
2-محيط زيست:
الف: نسبت دارايي هاي ثابت به كل دارايي ها98
. (iso status)
ب: اگر شركت داراي استاندارد ايزو 14000 باشد عدد يك و در غير اين صورت عدد صفر در نظر مي گيريم
3-4-2- متغير وابسته
در این تحقیق ارزش شرکت به عنوان متغیر وابسته می‌باشد که بر اساس مدل زیر اندازه‌گیری می‌شود.
توبين بالا، معمولا نشانه ارزشمندي Q نسبت كيو توبين يكي از ابزارهاي اندازه گيري عملكرد شركت ها است. نسبت توبين كوچك تر از يك باشد سرمايه گذاري متوقف مي شود. در صورتي كه Q فرصت هاي رشد شركت مي باشد. اگر نسبت توبين به سوي عدد واحد يك ميل پيدا Q شركت از تمامي فرصت هاي سرمايه گذاري بهره برداري كند ارزش نهايي مي كند و به صورت زير به دست مي آيد:
Q =(EMV+D)/(EBV+D)
= EMV ارزش بازار سهام
= EBV ارزش دفتري سهام
= D ارزش دفتري بدهي
افزايش ثروت سهامداران هدف نهايي مؤسسات انتفاعي است. به دست آوردن سود بيشتر باعث افزايش ثروت سهامداران و ارزش شركت خواهد شد كه اين مورد از طريق انتخاب روش هاي مختلف حاصل مي شود. ارزش شركت را مي توان جمع ثروت سهامداران در نظر گرفت؛ كه در اين پژوهش با استفاده از Q توبين مورد سنجش قرار خواهد گرفت كه به توضيح آن مي پردازيم:
نسبت Q توبين:
نسبت Q توبين يكي از ابزارهاي اندازه گيري عملكرد شركت ها است. اين نسبت توسط جيمز توبين99در تجزيه و تحليل اقتصاد كلان به منظور پيش بيني آينده فعالي تهاي سرمايه گذاري در سال 1987 مطرح شد.
نسبت Q توبين بالا، معمولاً نشانه ارزشمندي فرصت هاي رشد شركت مي باشد اگر نسبت Q توبين كوچك تر از يك باشد سرمايه گذاري متوقف مي شود. در صورتي كه شركت از تمامي فرصت هاي سرمايه گذاري بهره برداري كند ارزش نهايي Q توبين به سوي عدد واحد يك ميل پيدا مي كند.(جهانخاني و ظريف فرد، 1374)
3-4-3- متغیر تعدیلگر :
نسبت جریان نقد عملیاتی: نسبت جریان نقد عملیاتی به دارایی های اول دوره
CFI/A = نسبت جریان نقد عملیاتی به دارایی
ریسک سیستماتیک:
همچنین ،از بتا بعنوان معيار و شاخص ريسك سيستماتيك استفاده مي‌شود. اين معيار نشان دهنده نوسانات بازده يك دارايي نسبت به نوسانات بازده شاخص بازار است . چندين روش براي محاسبه بتا وجود دارد . يك روش براي اندازه گيري بتا آنست كه كوواريانس بين بازده دارايي ( Ri,t ) مورد نظر و بازده پرتفوي بازار( Rm,t ) را محاسبه و و مقد ار حاصله را بر واريانس بازده پرتفوي بازارتقسيم نمود . به زبان رياضي مي توان اين مهم را به شكل زيربیان کرد.(فاف و همکاران100، 1999).
در تحقيق حاضر بتاي شركت‌هاي موجود در نمونه تحقيق از طريق فرمول رگرسيوني شارپ محاسبه شده است .
Rit: بازده دارايي( سهام) شركت i
β: بتاي سهام شركت i
Rmt: بازده پرتفوي بازار در زمان t
eit: عبارت خطادر برآورد رگرسيون
شيب خط رگرسيون محاسبه شده(β) همان بتا مي‌باشد .
رشد شرکت:
لگاريتم طبيعي نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان (MTBR) سهام به ارزش دفتري حقوق صاحبان سهام در مطالعات اخير به عنوان معيار رشد شركت بكار رفته است (لانگ و همکاران 101، 2003)
3-4-4- متغيرهاي کنترل
متغير كنترل مورد استفاده در اين پژوهش اندازه و اهرم خواهد بود. اندازه به عنوان عاملي كنترل كننده استفاده مي شود چون كه مي تواند بر ميزان افشاي اطلاعات اجتماعي شركت ها و عملكرد شركت ها تأثير گذارد.
SIZE = Log asset.
اهرم چون بر ميزان افشاي اجتماعي شركت و عملكرد شركت ها اثر مي گذارد به عنوان متغير كنترل كننده استفاده مي شود. اهرم را مي توان به عنوان سطح وابستگي شركت به استقراض، براي تأمين مالي شركت تعريف كرد. اهرم مالي در اين تحقيق (نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام) در نظر گرفته شده است.
اهرم مالی به حد و اندازهای که یک شرکت از طریق وام یا استقراض، تأمینمالی نموده است، دلالت دارد (عبده تبریزی و مشیرزاده مؤیدی، 1384 : 37). بهعبارت دیگر، اهرم مالی بیانگر میزان هزینههای ثابت مالی از قبیل بهره یا سود ثابت وامها در شرکت است (عبده تبریزی و حنیفی، 1386 :24). یکی از مهمترین مقیاسهای اهرم، نسبت بدهی است که از تقسیم بدهیها به داراییها بهدست میآید (بزرگاصل، 1385: 85).
در اين پژوهش، به منظور بررسی ارتباط مسئولیت اجتماعی شرکت و ارزش شرکت بر اساس تاثیرات بر جریان وجه نقد، ریسک و رشد در بازه زماني 1388-1392 آزمون مي‌شود.
به منظور آزمون فرضيه اول از مدل زير استفاده مي شود:
VFit = α0 + α1CSRijit + α2Sizeit + α3Leverageit + εi
که در آن:
ارزش شرکت بر اساس نسبت کیو توبین اندازه‌گیری می‌شود: VFit
مسئوليت اجتماعی شرکت‌ها:CSR
اندازه :Size
اهرم :Leverage
به منظور آزمون فرضيه دوم از مدل زير استفاده مي شود:
VFit = α0 + α1CSRijit + α2CFit + α3 CSRijit * CFit + α4Sizeit + α5Leverageit + εi
که در آن:
CF= نسبت جریان نقد عملیاتی
به منظور آزمون فرضيه سوم از مدل زير استفاده مي شود:
VFit = α0 + α1CSRijit + α2 β it + α3 CSRijit * β it + α4Sizeit + α5Leverageit + εi
که در آن:
Β= ریسک سیستماتیک
به منظور آزمون فرضيه چهارم از مدل زير استفاده مي شود:
VFit = α0 + α1CSRijit + α2 Growh it + α3 CSRijit * Growh it + α4Sizeit + α5Leverageit + εi
که در آن:
Growh = رشد شرکت
لازم به ذکر است که متغيرهاي اين پژوهش با نرمافزار Excel ویرایش 2010 محاسبه و سپس تجزيه و تحليل و آزمون فرضيههاي پژوهش، به همراه نتايج آن نيز با توجه به خروجيهاي به دست آمده از نرمافزارهای Stata نسخه9.1 و Eviews نسخه 7 انجام مي‌شود.
3-5- جامعه آماري
يک جامعه آماري عبارت است از مجموعه‌اي از افراد يا واحد‌ها که داراي حداقل يک صفت مشترک باشند. معمولا در هر پژوهش، جامعه مورد بررسي يک جامعه آماري است که پژوهش‌گر مايل است درباره صفت يا صفت‌هاي متغير واحدهاي آن به مطالعه بپردازد. تعريف جامعه آماري بايد جامع و مانع باشد. به عبارت ديگر، اين تعريف بايد چنان بيان شود که از نقطه نظر زماني و مکاني، همۀ واحدهاي مورد مطالعه را در بر گيرد و در عين حال، از شمول واحد‌هايي که نبايد به مطالعۀ آنها پرداخته شود، جلوگيري به عمل آيد (سرمد و همکاران، 1384: 177).
جامعه آماري تحقيق حاضر را كليه شركت‌هاي پذ يرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشكيل مي دهند. براي تعيين نمونه مورد مطالعه، شركت هايي از جامعه آماري ياد شده، انتخاب می شوند كه:
پايان سال مالي آنها 29 اسفند ماه باشد،
از سال1388 تا 1392 ، در بورس حضور داشته باشند،
شركت بين سال هاي1388 تا 1392، تغيير سال مالي نداشته باشد،
شرکت نباید در گروه واسطه گری مالی باشد(بانک‌ها، نهادها، سرمایهگذاری ها و..)
اطلاعات مورد نياز شركت، در دسترس باشد.
در این مطالعه برای اینکه نمونه پژوهش يک نماينده مناسب از جامعه آماري موردنظر باشد، براي انتخاب نمونه از روش غربال‌گری102 (حذف سیستماتیک) استفاده خواهد شد.
3-6- روش گردآوري دادهها
گردآوري دادههاي مورد نياز پژوهش، يکي از مراحل اساسي آن است و به لحاظ اهميت آن، بايد به طور دقيق تعريف و مشخص شود. مرحله‌ی گردآوري دادهها، آغاز فرايندي است که طي آن پژوهش‌گر يافته‌هاي ميداني و کتابخانه‌اي را گردآوري مي‌کند و سپس به خلاصه سازي يافته‌ها از طريق طبقه‌بندي و سپس تجزيه و تحليل آنها مي‌پردازد و فرضيههاي تدوين شده خود را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد و در نهايت نتيجه گيري مي‌کند و پاسخ مسأله پژوهش را به اتکاي آنها مي‌يابد. به عبارت ديگر، پژوهش‌گر به اتکاي دادههاي گردآوري شده حقيقت را آن طور که هست کشف مي‌کند. بنابراين، اعتبار دادهها اهميت بسياري دارد، زيرا دادههاي غير معتبر مانع از کشف حقيقت مي‌گردد و مسأله و مجهول مورد نظر پژوهش‌گر به درستي معلوم نمي‌شود و يا تصويري انحرافي و ناصحيح از آن ارائه خواهد شد. براي حفظ اعتبار دادههاي گردآوري شده، پژوهش‌گر بايد دادههاي صحيح را با دقت تمام گردآوري کند (حافظ نيا، 1385: 162).
اين پژوهش كاربردي است. طرح پژوهش آن از نوع نيمه تجربي و با استفاده از رويكرد پس‌رويدادي (از طريق اطلاعات گذشته) است. از روش پس‌رويدادي زماني استفاده مي‌شود كه محقق پس از وقوع رويدادها به بررسي موضوع مي‌پردازد، افزون بر اين، امكان دستكاري متغيرهاي مستقل وجود ندارد (نمازي، 1379: 35).
در اين پژوهش براي جمع‌آوري دادهها و اطلاعات، از روش كتابخانه‌اي استفاده مي‌شود. در بخش كتابخانه‌اي، مباني نظري پژوهش از كتب و مجلات تخصصي فارسي و لاتين گردآوري مي‌شود و دادههاي پژوهش از طريق جمع‌آوري دادههاي شركت‌هاي نمونه با مراجعه به صورت‌هاي مالي، يادداشت‌هاي توضيحي، گزارش‌هاي هفتگي و ماهنامه بورس اوراق بهادار و با استفاده از نرم‌افزارهاي دناسهم، صحرا و تدبير‌پرداز انجام مي‌شود.
3-7- روش تجزيه و تحليل دادهها و آزمون فرضيهها
پس از آنکه پژوهش‌گر دادهها را گردآوري و طبقه بندي کرد بايد مرحله بعدي فرايند پژوهش، که به مرحله تجزيه و تحليل دادهها معروف است، را آغاز کند. اين مرحله در پژوهش اهميت زيادي دارد زيرا نشان‌دهنده تلاش‌ها و زحمات فراوان گذشته است. در اين مرحله، پژوهش‌گر اطلاعات و دادهها را در جهت آزمون فرضيه و ارزيابي آن مورد بررسي قرار مي‌دهد. در مرحله تجزيه
