
دادهها استفادهشده است.
پایایی و اعتبار ابزار تحقیق
الف ) پایایی ابزار تحقیق: پایایی یعنی تکرارپذیری نتایج اندازهگیری؛ یعنی اگر اندازهگیری تکرار شود همان نتایج قبلی به دست آید. بهطورکلی اگر مبدأ زمانی یک متغیر، تغییر کند و میانگین و واریانس و کوواریانس آن تغییری نکند، در آن صورت متغیر پایاست و در غیر این صورت متغیر، نا پایا خواهد بود. در پژوهش حاضر برای تشخیص پایایی از آزمون ADF فیشر استفادهشده است.
ب ) اعتبار ابزار تحقیق: برای تعیین اعتبار محتوایی، در تحقیقات پس رویدادی از منابع یا مدارک ممیزی شده و نیز استفاده از منابع موازی که همدیگر را تائید کنند استفاده میشود که این کار دقت و اعتبار را بالا میبرد. در این تحقیق هم برای تعیین اعتبار به مطالعه و بررسی صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست صورتهای مالی شرکتهای بورسی استناد شده است.
روشها و ابزار تجزیهوتحلیل دادهها
در این تحقیق جهت تجزیهوتحلیل دادهها به ترتیب از ابزار و روشهای زیر استفادهشده است:
1) روشهای آماری:
که در چهار دسته روشهای توصیفی، روشهای تحلیل پیشفرضها، روشهای تعیین ارتباط بین متغیرها و نهایتاً روشهای تعمیمیافتهها از نمونه به جامعه آماری تقسیم میشوند.
الف) روشهای توصیفی:
در این تحقیق از جدول توزیع فراوانی، نمودار میلهای و هیستوگرام، نمودار پراکندگی، شاخصهای آماری میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر، ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد برای توصیف نمونه آماری و توصیف دادهها استفادهشده است.
ب) روشهای تحلیل پیشفرضها:
ازآنجاکه به تبعیت از تحقیقات مشابه و مرتبط در این تحقیق نیز از رگرسیون خطی استفادهشده و در این تحلیل رگرسیونی از دادههای عملکردی سالهای (1388-1392) بهعنوان یک بازه زمانی 5 ساله و درنتیجه به روش دادههای تابلویی (DATA Panel) استفادهشده است، پیشفرضهای این روش به شرح زیر ارزیابی شده است:
یک) ارزیابی نرمال بودن توزیع متغیرها: از این روش برای ارزیابی نرمال بودن توزیع متغیرهای وابسته و مستقل تحقیق استفادهشده و آزمون مورداستفاده با آماره جارگ- برا بوده و در مواردی که فرض نرمال بودن برقرار نبوده از تبدیل لگاریتم مجذورات متغیر بهره گرفتهشده است.
دو) ارزیابی نرمال بودن توزیع باقیماندهها: در این راستا از مقایسه هیستوگرام توزیع خطاها با منحنی متناظر نرمال استاندارد استفادهشده است. تقریباً صفر بودن میانگین و یک بودن انحراف معیار توزیع خطاها حاکی از انطباق توزیع خطاها بر توزیع نرمال تلقی شده است.
سه) آزمون ثبات واریانسها: در این زمینه از آزمون وایت با فرض صفر همسانی یا برابری واریانسها و نمودار پراکندگی استفادهشده است
چهار) همسانسازی دادهها: در مواردی که دادههای مربوط به یک متغیر بهصورت مطلق و بر مبنای ارزش ریالی تعریفشده بود، بهمنظور فراهم کردن قابلیت مقایسه ارزشهای متعلق به زمانها یا تلفیق دادههای مربوط به سالهای مختلف عملکردی از تعدیل دادهها به روش لگاریتمی یا در صورت امکان از تعدیل بر مبنای شاخص عمومی قیمتها استفادهشده است.
پنج) استقلال باقیماندهها: بهمنظور ارزیابی استقلال باقیماندهها یا خطاهای در برآورد رابطه خطی مرکب بین متغیرهای وابسته و مستقل از آماره دوربین واتسون بهره گرفتهشده است. ملاک استقلال خطاها قرار گرفتن این آماره در فاصله بین 1.5 تا 2.5 میباشد.
شش) تعیین نوع تحلیل تابلویی: بهمنظور انتخاب از بین روشهای ثابت یا غیرثابت و اثرات تصادفی یا غیر تصادفی از آزمونهای چاو و هاسمن استفادهشده است.
ج) روشهای تعیین ارتباط بین متغیرها:
پس از ارزیابی پیشفرضها به شرح بند قبل و درصورتیکه این پیشفرضها برقرار نبوده استفاده از روشهای نرمالسازی، از رگرسیون خطی به روش ترکیبی یا تحلیل دادههای تابلویی استفادهشده است. ضمناً بهمنظور اعتبارسنجی استفاده از این روش از تفسیر ضریب تعیین بهره گرفتهشده که به یک میل کردن آن حاکی از قوی بودن رابطه خطی بین متغیرها بوده است.
د) با توجه به اینکه از نمونهگیری تصادفی استفاده خواهد شد برای تعمیم نتایج از آزمون خطی بودن، معنیدار بودن پارامترهای برآوردی در رگرسیون از آزمون فیشر استفادهشده است.
2) سایر روشها:
در این تحقیق از تحلیل محتوا جهت تحلیل ادبیات تحقیق استفادهشده است.
مدل تحقیق
در این بخش از روش تحقیق، مدل تحقیق بهعنوان چارچوب کلی تعریف متغیرها، نحوه اندازهگیری، دستهبندی آنها، رابطه بین متغیرها و نحوه برآورد این رابطه از دو بیان ریاضی و مفهومی استفادهشده است.
مدل ریاضی تحقیق
در این بیان با استفاده از نمادها و روابط ریاضی یا منطقی تعریف، اندازهگیری و ارتباط بین متغیرها تعریفشده است. رابطه کلی این تحقیق که بهصورت یک مدل یک متغیره میباشد، بهصورت زیر تعریف میشود:
Y=f(X_۱)
تعریف متغیرها نحوه اندازهگیری آنها
Y: نوسان پذیری سود:
عبارت از انحراف معیار سود عملیاتی تقسیم بر میانگین کل داراییها در پنج سال متوالی آخر، شامل سود سال موردمحاسبه در شرکت موردنظر و سود چهار سال ماقبل است. علت استفاده از سود عملیاتی سهولت در جمعآوری اطلاعات است
نوسان پذیری سود=(عملیاتی سود معیار انحراف)/(داراییها کل میانگین)
:X_۱ کیفیت سود در رویکرد گذشته:
در پژوهش حاضر برای محاسبه کیفیت سود در رویکرد گذشتهنگر از روابط (1) و (2) به شرح زیر استفاده میشود:
γLt = (EMPt – EMPt-1)/(Et – Et-1) (1)
که در آن:
EMPt عبارت است از سرمایهگذاری در نیروي کار که طبق نظر فنگ لی (2007) میتوان از تفاوت دستمزد پرداختی سال جاري و سال قبل محاسبه کرد.
Et: عبارت است از سود سال جاري
γCt = (CAPXt – CAPXt-1)/(Et – Et-1) (2)
که در آن:
CAPXt عبارت است از میزان سرمایهگذاری در داراییهای سرمایهای که برابر با میزان خرید داراییهای ثابت مشهود و نامشهود و سرمایهگذاریهای بلندمدت است. با توجه به نتایج بهدستآمده از دو رابطه فوق و محاسبه،γCt و γLt
EQ) ) کیفیت سود طبق رابطه (3) به دست خواهدآمد:
EQ1=(γLt+γCt)/2 (3)
X_۲: فرصت رشد: که بهوسیله نسبت ارزش بازار بر ارزش دفتری سرمایه اندازهگیری میشود:
X_۲ = Pij / BVij
:X_۲ فرصت رشد
P_(ij ) :ارزش بازار سرمایه شرکت
〖BV〗_ij : ارزش دفتری سرمایه شرکت
دستهبندی متغیرها
Y = متغیر وابسته
X_۱ = متغیر مستقل
X_٢ = متغیر کنترلی که در تحلیل چند سطحی استفادهشده است.
رابطه بین متغیرها:
در این تحقیق جهت به دست آوردن رابطه بین متغیرها از رابطه خطی زیر استفادهشده است:
β_۱ X_۱ Y=α +
اندازهگیری رابطه
بهطوری که گفته شد در این تحقیق بهمنظور برآورد رابطه بین متغیرها از روشهای اقتصادسنجی، رگرسیون خطی استفادهشده است. بر مبنای دادههای عملکردی 5 ساله در بازه زمانی بین 92-1388 و به عبارتی 5 نمونه تصادفی وابسته مقادیر متغیر مستقلX_۱ و متغیر وابسته Y تعیینشده با استفاده از روش تحلیل دادههای تابلویی یا Data Panel پارامترهای α وβ_۱ بهره گرفتهشده است.
نرمافزارها
با عنایت به استفاده از سری های زمانی دادهها و به عبارتی 5 نمونه وابسته در گردآوری دادهها و لزوم بهکارگیری تحلیل های تابلویی جهت انجام محاسبات و تحلیل های آماری از نرمافزار Eviews استفادهشده است. پیش از آن از نرمافزار Excel جهت پردازش اولیه دادهها و آماده سازی آنها بهعنوان متغیرهای تحقیق بهره گرفتهشده است. بعلاوه از نرمافزار ره آورد نوین نیز برای استفاده از اطلاعات و دادههای بورس مورداستفاده قرارگرفته است.
فصل چهارم:
یافتههای تحقیق
(تجزیه و تحلیل داده های تحقیق)
مقدمه
در فصل سوم، روش کلی تحقیق، تعریف جامعه آماری، نحوه تعیین حجم نمونه و روش نمونهگیری، روشها و ابزار گردآوری دادهها و نهایتاً روشها و ابزار تجزیهوتحلیل دادهها موردبحث قرار گرفت. در اين فصل دادههاي موردنیازی كه جهت آزمون فرضیههای تحقیق جمعآوریشده، بهعنوان منبعی براي تجزیهوتحلیل استفاده شده است. براي تجزیهوتحلیل اطلاعات گردآوریشده از روشهاي توصیفی و استقرایی آزمون فرضیه استفاده شده است. ساختار کلی فصل حاضر بر مبنای توصیف نمونه آماری، توصیف یافتهها، تحلیل پیشفرضها، تحلیل روابط بین متغیرها و نهایتاً تعمیمیافتهها از نمونه تصادفی به جامعه آماری تنظیم شده است. پیشفرضهای مورد ارزیابی بهتبع تحقیقات مرتبط یا مشابه، بر مبنای استفاده از رگرسیون خطی بهمنظور تعیین رابطه بین متغیرها موردبررسی قرارگرفتهاند.
در این تحقیق بهمنظور دادهپردازی اولیه از نرمافزار اکسل و در راستای توصیف یا تحلیل یافتهها از نرمافزار آماری EVIEWS بهره گرفته شده است. در اين فصل ابتدا جدول آمار توصيفی متغيرهای تحقيق ارائه گرديده و پسازآن آزمون فرضيات تحقيق ارائه گرديده است.
توصیف جامعه آماری
جامعه آماری مربوط به این تحقیق شامل شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار بوده است که شرایط زیر را دارا باشند:
1) سهام شرکت از سال 88 تا 92 در بورس اوراق بهادار تهران معاملهشده باشد.
2) نماد معاملاتي شرکت به تابلوي غیررسمی منتقل نشده باشد.
3) نماد معاملاتی شركت فعال و براي حداقل یکبار در سال معاملهشده باشد.
4) سال مالی شرکت به پایان اسفندماه ختم شود و در دوره مورد مطالعه تغییر سال مالی نداده باشد.
5) اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
6) شرکت باید در گروه شرکتهای واسطهگری مالی نباشد.
بر مبنای اطلاعات بهدستآمده جامعه آماری تعریفشده محدود به مرزهای تعریفشده در بند قبل 65 شرکت با توزیع مندرج در جدول شماره 4-1 میباشد:
جدول (4-1): توزیع جامعه آماری
ردیف
صنعت
جمع کل جامعه
تعداد
حجم نسبی
1
حملونقل انبارداری و ارتباطات
2
030/0
2
خودرو و قطعات
11
169/0
3
دستگاههای برقی
1
015/0
4
ذغال سنگ
1
015/0
5
رایانه
8
106/0
6
سیمان آهک گچ
4
053/0
7
شیمیایی
3
046/0
8
غذایی بهجز قند و شکر
1
015/0
9
فرآوردههای نفتی
3
046/0
10
فلزات اساسی
1
015/0
11
فنی و مهندسی
2
030/0
12
قند و شکر
1
015/0
13
کاشی و سرامیک
5
076/0
14
کانههای فلزی و غیرفلزی
1
015/0
15
لاستیک وپلاستیک
4
053/0
16
ماشین آلات و تجهیزات
1
015/0
17
مواد دارویی
17
261/0
جمــــع
65
100
توصیف نمونه آماری
نمونه آماری به روش تصادفی و مبتنی بر محاسبات انجامشده در ارتباط حجم نمونه به شرح مذکر در فصل سوم 57 شرکت از بین جامعه فوقالذکر انتخاب گردید. توزیع نمونه تصادفی به شرح جدول شماره 4-2 میباشد. متغیر های مالی این شرکتها در یک بازه زمانی 5 ساله 1388 تا 1392 مورد مطالعه قرارگرفته و حجم نمونه تصادفی مشتمل بر 285 سال-شرکت تعیینشده است:
جدول (4-2): توزیع نمونه آماری
ردیف
صنعت
نام شرکتها
جمع کل جامعه
تعداد
حجم نسبی
1
حملونقل انبارداری و ارتباطات
حملونقل توکا. مهندسی حملونقل پتروشیمی
2
035/0
2
خودرو و قطعات
الکتریک خودرو شرق. ایران خودرو دیزل. پارس خودرو. ریخته گری تراکتور. رینگ سازی مشهد. زامیاد. سایپا. سایپا آذین. فنرسازی خاور. لنت ترمز. نیرو محرکه.
9
157/0
3
ذغالسنگ
ذغالسنگ نگین
1
017/0
4
رایانه
خدمات انفورماتیک
1
017/0
5
سیمان آهک گچ
سیمان ارومیه. سیمان بهبهان. سیمان تهران، سیمان درود، سیمان شاهرود. سیمان شمال. سیمان کارون. سیمان کرمان
7
122/0
6
شیمیایی
پتروشیمی آبادان. پتروشیمی خارک. لعابیران. نیروکلر
4
070/0
7
غذایی بهجز قند و شکر
بیسکویت گرجی. بهنوش. شهد ایران
3
052/0
8
فرآوردههای نفتی
نفت پارس
1
017/0
9
فلزات اساسی
صنعتی سپاهان. کالسیمین. لوله و ماشین سازی.
3
052/0
10
فنی و مهندسی
تکین کو
1
017/0
11
قند و شکر
قند اصفهان. قند نقش جهان.
2
035/0
12
کاشی و سرامیک
کاشی
