پایان نامه ارشد با موضوع خودراهبری، اختلالات شخصیت، ابعاد شخصیت، روابط اجتماعی

در حال حاضر خودکشی در بین کودکان و دانشجویان دومین علت مرگ و در بین جوانان 15 تا 24 ساله سومین علت مرگ است (گلیناد13 و جامس14،1993)، به طور کلی در آمریکا سالانه حدود 2 میلیون نفر اقدام به خودکشی می‏کنند که از این تعداد حدود 200 هزار نفر مورد مراقبت قرار می گیرند (سادوک و سادوک،2000). میزان خودکشی در ایران از بیشتر کشورهای دنیا به ویژه جوامع غربی پایین‏تر، اما در مقایسه با بیشتر کشورهای خاورمیانه بالاتر است (پناغی، 1389 به نقل از نوری،1390). در ایران نیز تاکنون مطالعات علمی و نظام‏دار معدودی در زمینه خودکشی آنجام شده، و نشان از افزایش روند خودکشی دارد، آمار خودکشی در استآن‏های کشور تفاوت محسوسی با یک‏دیگر دارند، در یکی از استآن‏های کشور، نشان داده شد که هرچند میزان اقدام به خودکشی با رقم 185 در صد هزار نفر در مقایسه با آمار بین‏المللی که به رقمی بین 100 تا 300 نفر در هر صد هزار نفر اشاره دارد، رقم بالایی نیست؛ ولی قابل ملاحظه است (محمدخانی، 1380) طبق سالنامه آماری کشور درصد گروه‏های سنی خودکشی کرده در کل کشور 3/9 درصد در سنین 17 سال و کمتر، 40 درصد در سنین بین 18 تا 24 سال، 30 درصد 25 تا 34 سال، و 7/20 درصد در سنین 35 و بیشتر بوده است.
شناسایی افراد دارای افکار خودکشی، می‏تواند به عنوان یک فاکتور پیشگویی کننده‏ی مهم، زمینه را برای مداخلات پیشگیری از این پدیده شوم فراهم نماید. به همین منظور بررسی ویژگی‏ها و ابعاد شخصیتی، یکی از فاکتورهایی است که می‏توان از طریق آن افراد با افکار خودکشی و درمعرض اقدام به خودکشی را شناسایی کرده و عواملی را که به بررسی رابطه بین ویژگی‏های شخصیتی و کاهش اختلالات شخصیت پرداخته مشخص نماید و در ‏نهایت به این وسیله در پیشگیری از اقدام‏ به خودکشی و اثرات سوء آن در جامعه اقدام نمود. در راستای اهداف مطرح شده، شناسایی عواملی که به بررسی ویژگی‏های شخصیتی و کاهش اختلالات شخصیت می‏پردازند، می‏تواند از مهم‏ترین هدف‏های انجام پژوهش حاضر باشد. هم‏چنین آن‏چه که پژوهش حاضر را مهم و قابل توجه می‏کند، پرداختن به متغیرهایی است که در زندگی افراد اقدام‏کننده‏ به خودکشی به عنوان نمونه این پژوهش، نقش مهمی ایفا می کنند، ثانیاً این متغیر‏ها تابه حال با یک‏دیگر و بر روی افراد اقدام کننده به خودکشی و مقایسه آن‏ها با افراد به‏هنجار در سنین مختلف جامعه، که در این پژوهش آمده در پژوهش دیگری مورد بررسی قرار نگرفته است.

اهداف پژوهش:
اهداف علمی:
هدف کلی :
هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش ویژگی‏های شخصیتی سرشت ‏و ‏منش (مدل زیستی- روانی و اجتماعی شخصیت، TCI) در اقدام به خودکشی بوده است.
هدف اختصاصی :
تعیین نقش ویژگی‏های شخصیتی سرشت‏ و ‏منش در اقدام‏ به خودکشی
– هدف فرعی :
تعیین تأثیر ویژگی‏های شخصیتی بر اقدام به خودکشی بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی .

فرضیه‏های پژوهش:
فرضیه اصلی‏:
بین ابعاد شخصیتی سرشت‏ و‏ منش افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی با افراد به‏هنجار تفاوت معنی‏داری وجود دارد.
1—5-2- فر‏ضیه‏های فرعی :
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی نوجویی تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی اجتناب‏ از‏ آسیب تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی پاداش- وابستگی تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی ویژگی پشتکار تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی خود راهبردی تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی همکاری تفاوت معنی‏دار وجود دارد.
بین افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی و افراد به‏هنجار در بعد شخصیتی خودفرآوری تفاوت معنی‏دار وجود دارد.

تعریف مفهومی متغیرها
1-6-1- سرشت ‏و‏منش
شخصیت از اجزای سرشتی و منشی تشکیل شده است. سامانه‏های سرشتی در مغز دارای سازمان یافتگی کارکردی، متشکل از سامانه‏های متفاوت و مستقل از ی کدیگر برای فعال‏سازی، تداوم و بازداری رفتار در پاسخگویی به گروه‏های معینی از محرک‏ها است. منش شامل دریافت‏های منطقی درباره خود، دیگران و دنیا است و بیشتر ویژگی‏هایی را شامل می‏شود که تحت تاثیر عوامل محیطی در ساختار شخصیتی فرد پدید آمده است (کلونینجر، 1987).

1-6-2- نوجویی:
نوجویی که تنوع طلبی یا محرک خواهی هم نامیده می‏شود، نمایانگر پاسخ به چیزهای تازه و نو (جدید) است. این خصوصیت باعث جستجوی مشتاقانه برای محرک‏های تازه و ناآشنا شده، بالقوه باعث خلاقیت و کشفیات می‏شود. این ویژگی، مواردی مانند‏ تکانشگری، برون‏ریزی خشم، بی‏ثباتی در روابط و خودمحوری را به دنبال دارد. نوجویی شامل چهار صفت است که عبارتند از تحریک‏پذیری کنجکاوانه در مقابل انعطاف‏ناپذیری، اسراف‏کاری در مقابل صرفه‏جویی، تکانشگری در مقابل تامل و بی‏‏نظمی‏ در مقابل انضباط خشک. افرادی که نوجویی بالا دارند بسیار سریع هیجان‏زده می‏شوند، کنجکاو، مشتاق، پرشور، تکانشی و نامرتب هستند و خیلی زود کسل می‏شوند (کاپلان وسادوک، 2003).

1-6-3- اجتناب ‏از ‏آسیب:
به عنوان ترس از شرایط نامطمئن تعریف می‏شود و عبارت است از بازداری اجتماعی، شرم در برابر غریبه‏ها، آستانه تحریک‏پذیری پایین، نگرانی بدبینانه نسبت به مشکلات، حتی در شرایطی که برای اکثر مردم نگران کننده نیست (کاپلان و سادوک، 2003).
1-6-4- پاداش- وابستگی:
رفتاری که در‏گذشته تقویت دریافت کرده است، حتی در شرایطی که تقویت ادامه نداشته باشد نیز تکرار می‏شود و افراد در میزان این تداوم رفتاری که پس از قطع تقویت وجود دارد با هم فرق می‏کنند که پاداش-‏وابستگی نامیده می‏شود (کاپلان و سادوک، 2003).
1-6-5- پشتکار:
راهبرد سازکارآن‏های است برای مواقعی که تقویت به صورت متناوب و سهمی ارائه می‏شود و پیامد کار همواره ثابت می‏ماند. اما زمانی که پیامدها به سرعت تغییر می‏کنند پشتکار به‏ یک ویژگی ناکارآمد‏ تبدیل می‏شود. افراد با پشتکار بالا، ناکامی ‏و خستگی را به عنوان یک چالش می‏نگرند و حتی زمانی که با نقص و یا انتقاد مواجه می‏شوند، به راحتی کارها را رها نکرده و در واقع سعی می‏کنند با کار اضافی آن کار را جبران کنند. این افراد به دنبال موفقیت‏های بیش از اندازه هستند. برعکس افرادی که پشتکار پایینی دارند به صورت سست، غیرفعال، غیرقابل اطمینان، ناپایدار و سرگردان عمل می‏کنند. این افراد در زمانی که احتمال دادن تقویت ثابت باقی می‏ماند (مثل حقوق ماهانه ثابت برای کارکنان یک مجموعه)، معمولا در اقدام به کارها بسیار کند عمل می‏کنند و داوطلب انجام کاری نمی‏شوند.
1-6-6-همکاری: : برپایه پنداشت از خویشتن به عنوان بخشی از جهان انسانی و جامعه قرار دارد که ‏از آن حس اجتماعی، رحم و شفقت، وجدان و تمایل به انجام امور خیریه مشتق می‏شود. واژه همکاری در برگیرنده تفاوت‏های فردی در میزان هویت‏یابی جمعی و پذیرش دیگران است. افرادی که حس همکاری بالایی دارند، افرادی همدل، صبور، مهربان، حمایت‏کننده و با انصاف هستند و از کم کردن به دیگران لذت می برند.
1-6-7- خودراهبری:
خودراهبری بر پایه پنداشت از خویشتن به عنوان یک فرد مستقل استوار است. احساساتی نظیر وحدت، احترام، عزت نفس، کارآمدی، رهبری و امیدواری، از این خود انگاره نشات می‏گیرند.
1-6-8- خودفرآوری:
خودفرآوری بر پایه مفهوم از خویشتن به عنوان بخش وحدت یافته‏ای از جهان و منابع پیرامون آن است که ‏از این خود انگاره ‏احساساتی چون مشارکت عارفانه در امور، ایمان مذهبی و متانت و صبوری غیر مشروط نشات می‏گیرد. افرادی که در این خرده‏ آزمون نمرات بالا به دست می‏آورند، زمانی که درگیر روابط اجتماعی بوده و یا در حال انجام کاری هستند، از مرزهای فردی خود فراتر می‏روند. به نظر می‏رسد که‏ آن‏ها در دنیای دیگری سیر می‏کنند و دارای تجربیات اوج هستند و اکثراً افرادی خلاق هستند‏. بر عکس افرادی که سطح خودفرآوری پایینی دارند در روابط خود و یا در هنگام‏ تمرکز بر کارها خودآگاه باقی می‏مانند و به ندرت تحت تأثیر هنر و زیبایی قرار می‏گیرند (کاپلان و سادوک، 2003).

تعریف عملیاتی متغیرها
1-7-1- سرشت‏ و ‏منش
ویژگی‏های سرشت‏ و ‏منش شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-2- نوجویی
بعد نوجویی شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-3- اجتناب از آسیب
بعد اجتناب از آسیب شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-4- پاداش- وابستگی
بعد پاداش-وابستگی شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.

1-7-5- پشتکار
بعد پشتکار شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-6- همکاری
بعد همکاری شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-7- خودراهبری
بعد خودراهبری شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
1-7-8- خود فرآوری
بعد خود فرآوری شخصیت، نمره‏ای است که توسط آزمودنی‏ها در پاسخ به پرسشنامۀ 125 سؤالی سرشت‏ و ‏منش کلو‏نینجر (1994) کسب شده است.
.

فصل دوم
مباحث نظری و پیشینه پژوهش

در این فصل از پژوهش ابتدا مباحث نظری در ارتباط با شخصیت، سرشت‏ و‏ منش و خودکشی و سپس مروری بر پیشینه تحقیقاتی متغیرها ارائه شده است.
چارچوب نظری متغیرها :
2-1-1- سرشت‏ و ‏منش
2-1-1-1- شخصیت
به نظر اتکنسیون15 و هیلگارد16 (2001) شخصیت عبارت است از الگوهای معینی از شیوه‏های تفکر که نحوه سازگاری شخص را به محیط تعیین می‏کند.
در فرهنگ توصیفی علوم‏ تربیت، شخصیت این‏گونه تعریف شده است: مجموعه صفاتی که با ثبات نسبی در یک فرد وجود دارد و به دیگران اجازه می‏دهد ‏تا بتواند رفتار او را از دیگران متمایز سازد (فراهانی و همکاران، 1383).شخصیت، مجموعه‏ای از جنبه‏های بدنی، عادات، تمایلات، حالات، افکار و رفتارهایی است که در فرد به صورت خصوصیات و صفاتی نسبتا پایدار در آمده است و به صورت یک کل واحد عمل می‏کند (حسینی، 1387).
پروین (2001) ضمن برشماری چند فرض مشخص درباره ماهیت شخصیت، شخصیت را آن دسته از ویژگی‏های فرد یا افرادی می‏داند که الگو‏های ثابت رفتاری آن‏ها را نشان می‏دهد.این فرض‏ها عبارت است از:
ارگانیسم انسان خصوصیاتی متفاوت از سایر‏گونه‏ها دارد و این تفاوت‏ها در مطالعه شخصیت، اهمیت خاصی دارد.
رفتار انسانی پیچیده است و درک شخصیت انسان ایجاب می‏کند که به این پیجیدگی‏های رفتاری توجه شود.
رفتار همیشه آن نیست که به نظر می‏آید و بین یک رفتار و علل آن رابطه ثانی وجود ندارد.
همیشه از عواملی که رفتار ما را تعیین می‏کنند، آگاه نیستیم و یا آن‏ها را تحت کنترل نداریم (به نقل از روبینز17 و همکاران، 2002).
شخصیت عبارت است از مجموعه ویژگی‏های جسمانی، روانی و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز می‏کند (کریمی، 1385).
شخصیت افراد منحصر به فرد است،