
بودن قانون 20-80 را برای میزان وضوح وبسایت کتابخانه که اندازهگیری کرده بود، نشان داد و این بدان معناست که بخش کوچکی از وبسایتها (20%) قسمت اعظم (80%) اطّلاعات را برای کل جامعه فراهم میکنند.
فصل سوم
روش پژوهش
مقدمه
در این فصل از پایان نامه، روششناسی پژوهش، مراحل انجام گرفته و چگونگی انجام هر مرحله به منظور ارزیابی تراکم کلمات کلیدی در وبسایت کتابخانههای دانشگاههای علوم شهر تهران، تشریح شدهاست.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. محقق به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله و ابعاد آن میپردازد. محقق برای تبیین و توجیه دلایل، نیاز به تکیه گاه استدلالی محکمی دارد. این تکیه گاه از طریق جستجو در ادبیات و مباحث نظری تحقیق و تدوین گزارهها و قضایای کلی موجود دربارهی آن فراهم میشود که معمولاً در فصل مربوط به سوابق و مباحث نظری تحقیق تدوین میگردند. محقق از نظر منطقی جزئیات مربوط به مسئله تحقیق خود را با گزارههای کلی مربوطه ارتباط میدهد و به نتیجه گیری میپردازد.. از ویژگیهای تحقیق توصیفی این است که محقق دخالتی در موقعیت، وضعیت و نقش متغیرها ندارد و آنها را دستکاری یا کنترل نمیکند و صرفاً آنچه را وجود دارد مطالعه کرده، به توصیف و تشریح آن میپردازد. همچنین، تحقیقات توصیفی ممکن است به کشف قوانین و ارائه نظریه منتهی شود؛ این سخن بدان معناست که از طریق این گونه تحقیقات شناخت های کلی حاصل میشود؛ مثلاً وقتی ویژگیهای یک پدیدهی خاص یا یک موضوع به دقت مطالعه و شناسایی شد، میتوان این ویژگیها را به موارد مشابه تعمیم داد و یک قضیة کلی ارائه نمود (کومار، 1374).
این پژوهش با استفاده از تحلیل محتوا به مطالعة نقش تراكم كلمات كلیدی در طراحی وبسایتها و افزایش رتبه آنها در بازیابی اطلاعات میپردازد. برای اندازهگیری تراكم كلمات كلیدی از افزونه SEOQuake استفاده شده است که پس از نصب آن بر روی مرورگر فایرفاکس110، و راست کلیک بر روی صفحه سایت مورد نظر و به ترتیب SEOQuake و page info انتخاب شده که تراكم واژگان كلیدی تكواژهای، دو واژهای و سه واژهای همراه با درصد و بسامد تكرار آنها در محتوای سایت، مشاهده گردید.
همچنین، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، از نرمافزار اكسل استفاده شد و به منظور مشاهده برچسبها و ابر برچسبها در طراحی وبسایتها از طریق نرمافزار فوق و نیز منبع اچ. تی.ام.ال. هر سایت به صورت مجزا بررسی گردید.
جامعه آماری
در جستجوی آن دسته از کتابخانههای دولتی شهر تهران که دارای وبسایتهستند، با تکیه بر فهرست دانشگاهها و موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مندرج در سایت این وزارتخانه111)، درنهایت مشخص شد که در زمان تحقیق تعداد 15 کتابخانه مرکزی متعلق به دانشگاههای شهر تهران وجود دارد که اسامی این کتابخانهها همراه با نشانی الکترونیکی آنها در جدول 1 مشاهده میشود.
لازم به ذکر است که تنها صفحه اول سایتها بررسی گردید. همچنین دانشگاههای امیر کبیر و شریف فقط به زبان انگلیسی، دانشگاههای علامه طباطبایی، تربیت دبیر شهید رجایی، الزهرا و خوارزمی تنها به زبان فارسی و بقیه سایتها به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شدهاند که همه آنها در پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاند.
جدول 1. فهرست وبسایتهای کتابخانه مرکزی دانشگاههای تحت وزارت علوم در شهر تهران
ردیف
نام دانشگاه
آدرس وبسایت
1
دانشگاه تهران
http://library.ut.ac.ir
2
دانشگاه الزهرا
http://centrallib.alzahra.ac.ir
3
دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
http://library.kntu.ac.ir
4
دانشگاه شاهد
http://web.shahed.ac.ir/lib/SitePages/Home.aspx
5
دانشگاه شهید بهشتی
http://lib.sbu.ac.ir
6
دانشگاه علامه طباطبایی
http://lib.atu.ac.ir
7
دانشگاه هنر
http://library.art.ac.ir
8
دانشگاه تربیت مدرس
http://www.modares.ac.ir/library
9
دانشگاه صنعتی امیرکبیر
http://library.aut.ac.ir
10
دانشگاه صنعتی شریف
http://sharif.ir/~library
11
دانشگاه علم و صنعت ایران
http://dl.iust.ac.ir
12
دانشگاه شهید عباسپور
http://www.pwut.ac.ir/FA/Adjutancies/Adj2/Office3/Pages/Default.aspx
13
دانشگاه خوارزمی
http://libportal.tmu.ac.ir/web/guest
14
دانشگاه علوم اقتصادی
http://www.ues.ac.ir/index.php?slc_lang=fa&sid=10&slct_pg_id=1921
15
دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
http://www.srttu.edu/Index_Library.aspx
ابزار گردآوری اطلاعات
انجام این پژوهش نیازمند به کارگیری ابزارهای زیر بود:
• به منظور بررسی تراكم واژگان كلیدی تكواژهای، دو واژهای و سه واژهای تولبار سئو که SEOQuake نام دارد، بر روی مرورگر فایر فاکس نصب شد که تراكم واژگان كلیدی تكواژهای، دو واژهای و سه واژهای همراه با درصد و بسامد تكرار آنها در محتوای سایت، مشاهده گردید.
• همچنین، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، از نرمافزار اكسل استفاده شد.
• به منظور مشاهده برچسبها و ابر برچسبها در طراحی وبسایتها منبع اچ. تی.ام.ال. صفحه اول هر سایت به صورت مجزا بررسی گردید.
• به جهت به دست آوردن پربسامدترین کلمات کلیدی از چک لیستی که به وسیله تولبار مذکور تهیه گردیده،استفاده شده است.
• برای مشاهده رتبه بندی وبسایتها ابتدا از چک لیست مذکور سپس از موتور جستجوی گوگل استفاده گردیده است
روش گردآوری دادهها
ابتدا با مراجعه به وبسایتوزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری، فهرست دانشگاهها و موسسات آموزش عالی وابسته به این وزارتخانه تهیه شد و سپس در مورد کتابخانههایی که آدرس الکترونیکی از آنها در دست نبود با جستجوی کتابخانه دانشگاههای موجود در فهرست، در موتور جستجوی گوگل از وجود یا عدم وبسایتمربوط به آنها اطلاع حاصل گردید و در نهایت با مراجعه به آدرسهای موجود وضعیت هر سایت از نظر استقلال سایت تعیین شد.
آنگاه با استفاده از تولبار سئو ، نسبت به تکمیل سیاهههای وارسی اقدام گردید تا از نتایج حاصل در جهت تعیین وضعیت وبسایتهای مذکور از نظر تراکم کلمات کلیدی استفاده گردد.
در مرحله بعد به منظور مشاهده برچسبها و ابر برچسبها در طراحی وبسایتها از طریق نرمافزار فوق و نیز منبع اچ. تی.ام.ال. هر سایت به صورت مجزا بررسی گردید.
در مرحله بعد با بهره گیری از چک لیستها و موتور جستجوی گوگل رتبه وبسایتها در 100 رکورد اولیه مورد برسی قرار گرفته شد.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، از نرمافزار اكسل استفاده شد و برای پاسخ به پرسشها از آزمون خاصی استفاده نشدهاست و دادههای به دست آمده برای پاسخگویی به این سؤالات، در قالب جداولی ارائه گردیدهاست.
فصل چهارم
تحلیل یافتهها
مقدمه
همانگونه که در فصلهای پیشین بیان شد، هدف این پژوهش ارزیابی تراکم کلمات کلیدی در وبسایت کتابخانههای دانشگاههای علوم شهر تهران بودهاست .
در این فصل به گزارش یافتههای حاصل از تحلیل دادهها پرداخته شدهاست.
ارائه یافتههای پژوهش
پاسخ به پرسشهای اساسی پژوهش
پرسش اساسی اول: توزیع کلمات کلیدی در وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاههای تحت پوشش وزارت علوم شهر تهران چگونه است؟
لازم به ذکر است که تنها صفحه اول سایتها بررسی گردید. همچنین دانشگاههای امیر کبیر و شریف فقط به زبان انگلیسی، دانشگاههای علامه طباطبایی، تربیت دبیر شهید رجایی، الزهرا و خوارزمی تنها به زبان فارسی و بقیه سایتها به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شدهاند که همه آنها در تولبار سئو آنالیز گردیدهاند.
جدول 2 .توزیع فراوانی و درصد تراکم واژگان وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به زبان فارسی
Total words: 451
Keyword
Found in
Repeats
Density
دانشگاه
T
8
1.77
دسترسی
7
1.55
کتاب
6
1.33
تهران
T
6
1.33
کتابخانه
T
5
1.11
نشریات
5
1.11
سامانه
5
1.11
اسناد
T
4
1.77
Total 2 word phrases: 38
Keyword
Found in
Repeats
Density
دانشگاه تهران
T
5
2.22
منابع علمی
T
4
1.77
فناوری اطلاعات
3
1.33
تحقیقات کتابداری
3
1.33
نشریات دیجیتال
3
1.33
Total 3 word phrases: 9
Keyword
Found in
Repeats
Density
اخبار منابع علمی
3
2
ساعت کار کتابخانه
2
1.33
اسناد و پایان نامه
2
1.33
پرسش از کتابدار
2
1.33
نشریه تحقیقات کتابداری
2
1.33
جدول 3. توزیع فراوانی و درصد تراکم واژگان وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به زبان انگلیسی
Total words: 269
Keyword
Found in
Repeats
Density
library
T
6
2.23
services
5
1.86
manuscripts
5
1.86
information
5
1.86
news
5
1.86
periodicals
4
1.49
documents
4
1.49
journal
4
1.49
scientific
4
1.49
Total 2 word phrases: 22
Keyword
Found in
Repeats
Density
borrower services
3
2.23
visually impaired
3
2.23
information technology
3
2.23
working hours
2
1.49
documents theses
2
1.49
library sitemap
2
1.49
Total 3 word phrases: 8
Keyword
Found in
Repeats
Density
ask a librarian
2
2.23
scientific data bases
2
2.23
اعداد و ارقام جدول 2 حاکی از آن است که در وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به زبان فارسی 9 عبارت سه واژهای،38 عبارت دو واژهای و در مجموع 451 تک واژه وجود دارد. عبارت (اخبار منابع علمی) با تراکم2% بیشترین تراکم را در میان عبارتهای سه واژهای، عبارت (دانشگاه تهران) با تراکم2.22% بیشترین تراکم را در میان عبارتهای دو واژهای، عبارت(دانشگاه) با تراکم 1.77% بیشترین تراکم را در میان تکواژهها به خود اختصاص دادهاند.
همچنین اعداد و ارقام جدول 3 حاکی از آن است که در وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به زبان انگلیسی 8 عبارت سه واژهای،22 عبارت دو واژهای و در مجموع 269 تک واژه وجود دارد. عبارت (ask a librarian) با تراکم2.23% بیشترین تراکم را در میان عبارتهای سه واژهای، عبارت (borrower services) با تراکم2.23% بیشترین تراکم را در میان عبارتهای دو واژهای، عبارت(library) با تراکم 2.23% بیشترین تراکم را در میان تکواژهها به خود اختصاص دادهاند.
یافتهها حاکی از آن است که استفاده از واژگان بامعنی در بسامد بالا و به کاربردن آنها در برچسب عنوان باعث افزایش میزان رؤیتپذیری و درنتیجه افزایش احتمال بازیابی وبسایت مربوطه از طریق موتورهای کاوش میگردد.
جدول 4. توزیع فراوانی و درصد تراکم واژگان وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی
Total words: 279
Keyword
Found in
Repeats
Density
دانشگاه
T
7
2.51
استفاده
6
2.15
کتابخانه
T
5
1.79
پایگاه
5
1.79
الکترونیکی
4
1.43
غدیر
4
1.43
Total 2 word phrases: 24
Keyword
Found in
Repeats
Density
راهنمای استفاده
6
4.3
طرح غدیر
3
2.15
کتابخانه مرکزی
T
3
2.15
صفحه اصلی
2
1.43
Total 3 word phrases: 11
Keyword
Found in
Repeats
Density
پایگاههای اطلاعاتی
2
2.15
جدول 5. توزیع فراوانی و درصد تراکم واژگان وبسایت کتابخانه مرکزی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به زبان انگلیسی
Total words: 230
Keyword
Found in
Repeats
Density
library
T
7
3.04
central
T
5
2.17
university
T
4
1.74
page
2
0.87
e-journals
2
0.87
e-books
2
0.87
services
2
0.87
research
2
0.87
Total 2 word phrases: 7
Keyword
Found in
Repeats
Density
central
