از اندازه به توانایی های خود اطمینان دارد بسیار تهاجمی معامله می کند و از این طریق حجم معاملات و نوسان پذیری بازار را افزایش می دهد، در حالی که سودهای مورد انتظار او کاهش می یابد. یکی از بهترین کارهایی که سرمایه گذاران برای جلوگیری از اتفاق افتادن این خطای رفتاری می توانند انجام دهند، تجزیه و تحلیل دقیق و بی طرفانه سرمایه گذاری های موفق و ناموفق است. ولی از آنجایی که اکثر مردم فرصت و هزینه انجام این کار را ندارند از انجام این کار سرباز می زنند (همان منبع).
نگرش غیر منطقی به موفقیت ها و شکست ها به دو صورت برای سرمایه گذاران زیان ایجاد می کند. اول اینکه افراد نمی توانند اشتباهات خود را درک کنند و قاعدتا نمی تواند از آن ها تجربه کسب کنند . دوم اینکه، سرمایه گذارانی که هنگام وقوع نتایج مورد انتظارشان بیش از اندازه به توانایی های خود ایمان دارند، در آینده این پدیده می تواند برای آن ها زیان بار باشد (سایت بورس بازان).
2-2-4-4- مغالطه
در تعريف عام و كلي مغالطه بايد گفت كه آن منحصر به استدلال نيست، بلكه به طور كلي شكل
غير معتبري ازاستدلال دانسته شده است) استدلالي كه نتيجه آن تابع مقدمه هايش نیست). انواع خطاها و آشفتگي هايي كه كم وبيش مرتبط با خطاي در استدلال است، نيز مغالطه مي باشد. اگر شخصي با مقدمات، يا بدون مقدمات، از راه هاي منطقي، ويا غير منطقي، وبه صورت غير معتبر بخواهد صدق يا كذب گزاره اي را نتيجه بگيرد، به ويژه اين كه بخواهد در مقام تفهيم يا تاثيرگذاري، مدعا يا محتواي گزاره اي را به افراد ديگر منتقل نمايد، چنين نتيجه گيري ياگذر استنتاجي چيزي است كه متصف به مغالطي بودن مي شود (بابایی، 1390).
مغالطه در لغت به معناي سوق دادن شخص ديگر به اشتباه و نیز اشتباه کاری (خود فرد) است. در تعريفي ساده و كاربردي از مغالطه بايد گفت كه هر نوع خطا و آشفتگي آگاهانه يا غيرآگاهانه اي كه در مسير استدلال چه به صورت استدلال ظاهري و چه در مواردي كه اجزاي استدلال پيش فرض باشند از راه هاي منطقي و غير آن و به صورت معتبر يا غير معتبر رخ دهد مغالطه ناميده مي شود (همان منبع).
اقسام مغالطات و راه هاي رهایی از آنها به شرح ذیل است:
1- مغالطه منطقی: در این مغالطه، وهم و خیال به جاي عقل می نشیند و راه رهایی از آن عرضۀ همه امور حسی، خیالی و وهمی به فتاواي عقل است.
2- مغالطات عاطفی: در این مغالطه، به جاي رهبري عواطف به دست قواي فطري و عقل عملی، قواي طبیعی مسیر جذب و دفع انسان را معین می کند. در نتیجه، تمایلات و تنفّرات دروغین و نااصیل، وي را در دام مغالطه هاي گوناگون انگیزشی گرفتار می آورد. براي جلوگیري از چنین مغالطه هایی، باید همۀ امور جذب و دفع به گرایش عقل عملی عرضه شود.
مغالطه رفتاري: دانش ها و تمایلات انسان زمینه ساز رفتارهاي اوست. بنابراین، مغالطات این بعد، یا در مغالطات عاطفی (عدم تزکیه) ریشه دارد و یا در مغالطات علمی (فقدان منطق) (همان منبع).
2-2-4-5- مغالطه سرمایه گذاری
گوش دادن به نظرات افراد در حال اشتباه و راهنمایی گرفتن از آنها. يكي از آسان‌ترين راههاي از دست دادن پول، گوش دادن به راهنمايي‌هاي اقوام و آشنايان ناآگاه است (بابایی، 1390).
2-2-5- تبادل اطلاعات
اطّلاعات به مفهومی که در طول علم (آگاهی) و علم تجربی (دانش) به کار می رود، می پردازد. برای دیگر کاربردها اطلاعات (ابهام‌زدایی) را ببینید. اطّلاعات یا آگاهی در کوتاه ترین تعریف، “داده‌های پردازش شده” است. داده ها مواد خام بالقوه معنی داری هستند که ما آن ها را در راستای شناختن و فهمیدن و حتی تفسیر چیزها، کالاها، رویدادها یا هرگونه هستی ای که در جهان واقعیت و یا دنیای خیال یافت می شوند، به واسطه روش های پژوهشی، ابزارهای شناختی مانند دستگاه زبان، احساسات پنچ گانه، ذهن و مغز و حتی تجربه خود به دست می آوریم. اطلاعات، آگاهی های به دست آمده از عنصرها و رویدادهای جهان هستی است. به زبان محدود تکنیکی، مجموعه ای از نمادهای زبانی معنی دار و پیوسته درباره موجودات است (صدقی خوراسگانی، 1390).
اطلاعات در زبان انگلیسی از نظمی ساختاری و ذاتی خبر می دهد. از منظر فلسفه، اطّلاعات مفهومی چندشکلی38 و چندمعنایی39 است. اما درباره مفهوم اطلاعات و ارتباطات تاكنون تعريفي دقيق و رسمي ارائه نشده است. متخصصان حوزه‌هاي مختلف اغلب كوشيده‌اند جلوه‌ها و ويژگي هاي اين پديده‌ها را تا آنجا كه به حوزه‌هاي تخصصي آنها مربوط مي‌شود، تعيين كنند. از اين رو صاحب‌نظران اين پديده‌ها را در قلمروهاي رياضيات، زبان‌شناسي، اقتصاد، روان‌شناسي، ارتباطات و… مطالعه و تحليل كرده و ويژگي هاي متفاوتي براي آنها برشمرده‌اند. بسياري، اطلاعات را گاه به پديده‌هاي نسبتاً آشناي ديگري تشبيه كرده‌اند كه بارزترين آنها تشبيه اطلاعات به «ماده» و «انرژي» است. به همين دليل «اطلاعات» را به جاي اصطلاح «انرژي» دانسته‌اند. با توجه به واژه‌نامه‌هاي انگليسي و ريشه لغوي «اطلاع» در زبان فرانسه و لاتين، به تحول واژه اطلاع يا خبر اشاره مي‌شود.
بي‌ترديد، پژوهش هاي فراواني درباره مفهوم اطلاعات صورت گرفته، امّا تعريفي جامع و مانع كه مورد قبول متخصصان رشته‌هاي مختلف علوم باشد، تاكنون ارائه نشده است (سایت ویکی پدیا40).
2-2-5-1- اطلاعات عمومی
پردازش اطلاعات محرمانه و فعالیت‌های گسترده سرمایه‌گذاران همیشه تعیین‌کننده مهم عرضه و تقاضا برای اطلاعات در یک اقتصاد بوده است (ورس چیا41، به نقل از بوشمن و همکاران، 2001).
برحسب روشی که اطلاعات محرمانه به دیگران منتقل می‌شود، می‌توان سه سیستم اطلاعاتی در نظر گرفت. اولین سیستم اطلاعاتی عبارت از کسب اطلاعات محرمانه و انتقال مستقیم آن به دیگران توسط تحلیلگران مالی است؛ تحلیل گران مالی در پردازش و تفسیر اطلاعات اضافی دیگری که از طریق گفتگو با مدیران، تهیه‌کنندگان، مشتریان و… یک شرکت به‌دست می‌آید متخصص می‌باشند. همه این فعالیت‌ها، کسب اطلاعات محرمانه محسوب می‌شود (همان منبع).
به واسطه این فعالیت‌ها مجموعه اطلاعات عملکرد و دورنمای یک شرکت از طریق گزارشات تحلیلگر و توصیه‌های سهام فراهم می‌شود هر چقدر تعداد تحلیلگران پی‌گیر یک شرکت بیشتر باشد، اطلاعات کسب‌شده معتبرتر است (چانگ42 و همکاران، 2000).
در سیستم اطلاعاتی دیگر، عبارتند از جمع‌آوری اطلاعات داخلی، پردازش و فعالیت‌های معاملاتی دارندگان اطلاعات محرمانه43 خودی‌ها و سرمایه‌گذاران نهادی نسبتاً خبره. اگرچه معمولاً کلیه اطلاعات به‌دست آمده و پردازش‌شده توسط خودی‌ها و سرمایه‌گذاران نهادی برای عموم گزارش نمی‌شود، به واسطه تصمیمات خرید و فروش آنها، ارزش محرمانه اطلاعات در قیمت سهام جمع می‌شود و اطلاعات خاص شرکت به‌وسیله قیمت سهام به عموم انتقال می‌یابد. در اینجا شفافیت شرکت با فعالیت‌های سرمایه‌گذاران نهادی رابطه مستقیم و با فعالیت‌های دارندگان اطلاعات محرمانه ارتباط عکس دارد. منع قانونی داد و ستد متکی به اطلاعات نهائی به شفافیت بیشتر منتهی می‌شود (بهاتاچاریا44 و همکاران به نقل از بوشمن و همکاران، 2001).
سومین جزء، شفافیت اشاعه اطلاعات است و شامل توزیع اطلاعات از طریق انواع کانال‌های رسانه‌های جمعی و اینترنت می‌باشد. فقدان یک زیربنای توسعه یافته ارتباطی، همچنین مالکیت دولتی45 رسانه‌های گروهی در یک کشور جریان اطلاعات منتشرشده شرکت‌ها و امکان دسترسی آژانس‌های اقتصادی و مالی را به این اطلاعات، محدود می‌کند. از کانال‌های ارتباطی ، دسترسی سرعت و صحت انتقال اطلاعات به استفاده‌کنندگان انتظار می‌رود. افزایش میزان نفوذ و یا مالکیت در رسانه‌های گروهی با شفافیت ارتباط مستقیم دارد (دجانکو46 و همکاران، به نقل از بوشمن، ۲۰۰۱).
2-2-5-2- نقش اطلاعات در بازارهای سرمایه
برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی نیاز به اطلاعاتی است که بتوان با کمک آنها منابع موجود و در دسترس را به نحوی مطلوب تخصیص داد. یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است که اگر به درستی فراهم و پردازش نشوند، اثرات منفی برای فرد تصمیم گیرنده در پی خواهد داشت. از سوی دیگر، نوع و چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است. در صورتیکه اطلاعات مورد نیاز به صورتی نامتقارن در بین افراد توزیع شود (انتقال اطلاعات به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد)، می‌تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوعی واحد سبب شود. بنابراین، قبل از اینکه خود اطلاعات برای فرد تصمیم گیرنده مهم باشد، این کیفیت توزیع زمانی اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد. در بازار سرمایه، پایه اولیه معاملات را وجود اطلاعات مرتبط، شکل می‌دهد و از این رو است که اطلاعات را گرانبهاترین دارایی در بازار سرمایه می‌دانند. (وطن پرست، 1387)
معمولا زمانی که اطلاعات تازه‌ای از وضعیت شرکت‌ها در بازار منتشر می‌شود، این اطلاعات از سوی تحلیلگران، سرمایه گذاران و سایر استفاده‌کنندگان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بر مبنای آن، تصمیم گیری نسبت به خرید و یا فروش سهام صورت می‌پذیرد. این اطلاعات و نحوه واکنش به آنها بر رفتار استفاده‌کنندگان، به خصوص سهامداران بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش و یا کاهش قیمت و حجم مبادلات سهام می‌شود. زیرا نحوه برخورد افراد با اطلاعات جدید، نوسانات قیمت‌ها را شکل می‌دهد. بنابراین، در صورت انتشار محرمانه و ناهمگون اطلاعات، واکنش‌های متفاوتی را از سوی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه شاهد می‌باشیم که این امر تحلیل‌های نادرست وگمراه کننده‌ای را از وضعیت جاری بازار به همراه خواهد داشت (سایت سازمان اوراق بهادار47).
آنچه در بازارهای سرمایه باید مورد توجه قرار گیرد این است که بسیاری از افرادی که اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند، مردم عادی هستند که تنها راه دسترسی آنها به اطلاعات مهم شرکت‌ها، اطلاعیه‌هایی می‌باشد که از جانب شرکت‌ها در قالب گزارش‌های حسابداری و صورت‌های مالی منتشر می‌شود. اگرچه، هدف نهایی حسابداری نیز تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان از خدمات حسابداری است. با توجه به اینکه در بند اول مفاهیم نظری و گزارشگری مالی استاندارد حسابداری ایران، هدف اصلی از ارائه اطلاعات حسابداری کمک به تصمیم گیری‌های اقتصادی افراد است، خود می‌تواند گویای اهمیت این امر باشد. باید توجه داشت در شرایطی که دستیابی به اطلاعات پرهزینه باشد، سرمایه گذاران مجبورند از طریق برآوردهای ذهنی، تحلیل‌های خود را درباره سود دهی آتی شرکت، جریانات نقدی و… شکل دهند. در نتیجه، افرادی که از نظر اطلاعاتی نسبت به سایرین در موقعیت بهتری قرار داشته باشند، قادر به برآوردهای بهتری نیز خواهند بود و به دلیل این موقعیت اطلاعاتی، بر عرضه و تقاضای بازار تاثیر گذاشته و نوسانات قیمت‌های سهام را منجر می‌شوند (همان منبع).
با توجه به تحقیقاتی که دیاموند و ورچیا در سال 1991 انجام داده‌اند زمانی که انتقال اطلاعات مربوط به سهم شرکتی خاص به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد، ارزش ذاتی آن سهم با ارزشی که سرمایه گذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظر قائل می‌شوند متفاوت خواهد بود. درنتیجه، ارزش واقعی سهام شرکت‌ها با ارزش مورد انتظار سهامداران تفاوت خواهد داشت. بنابراین، اطلاعات در بازارهای سرمایه باید به نحوی باشد که تمامی‌سرمایه‌گذاران امکان دسترسی به اطلاعات را داشته باشند (همان منبع).
با توجه به مطالب فوق می‌توان بیان نمود که در صورت نبود ساختاری مناسب برای ارائه و افشای اطلاعات در بازارهای مالی، سرمایه‌های افراد عادی که دراین بازارها اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند همواره مورد مخاطره قرار خواهدگرفت که به نظر می‌رسد این موضوع در قانون جدید سرمایه به این مساله توجه جدی خواهد شد تا اطلاعات به طور متقارن منتشر شود (همان منبع).
2-2-5-3- کاربرد اطلاعات در بازار
شاید هیچ موضوعی در ادبیات مالی اخیر بحث‌برانگیزتر از این سؤال نباشد که
