مصاحبه محقق بر سؤالاتی تمرکز کرد که وی را در شناخت ماهیت اصلی پدیده تحقیق و رابطه آن با مقوله‌های متناظر با آن یاری می‌کرد. سرانجام پس از شناسایی مقوله‌ها و اطمینان از اشباع نظری آن‌ها نوبت به دور سوم مصاحبه‌ها رسید. در این مرحله محقق با انجام پنج مصاحبه دیگر کوشید تا با یافتن نمونه‌هایی نظری از مقوله‌ها و روابط شناسایی‌شده بین آن‌ها مبنایی را برای پالایش نظریه و ارائه مدل مفهومی خود فراهم سازد. گردآوری اطلاعات از خردادماه سال 1393 آغاز گردید. مصاحبه‌ها با طرح سؤالاتی در مورد”مدل مفهومی مدیریت دانش در طی زنجیره تأمین خدمات دولت الکترونیکی و با تأکید بر مؤلفه‌ی دولت با شهروندان (G2C)” آغاز شد (مصاحبه باز) و در ادامه پرسش‌ها بر اساس پاسخ‌های مصاحبه‌شوندگان طرح می‌گردید. مدت‌زمان هر مصاحبه از 60 دقیقه تا حداکثر 90 دقیقه (بسته به نظر مشارکت‌کننده) و در پاره‌ای از موارد در دو جلسه انجام شد.
4-4- آغاز کدگذاری داده‌ها
رویه‌های عمده کدگذاری در گراندد تئوری عبارت‌اند از:
کدگذاری باز
کدگذاری محوری.
کدگذاری انتخابی (مرحله نظریه‌پردازی)
با توجه به رویه‌های ذکرشده، برای پاسخ به سؤال پژوهش، داده‌های اطلاعاتی گردآوری و تحلیل شد. داده‌هایی که از مآخذ اطلاعاتی (مصاحبه‌ها، مشاهده‌ها و بررسی تحقیقات پیشین، مدارک و متون …) به دست می‌آید بر اساس قواعد کدگذاری در قالب جداولی قرار می‌گیرند. در این جداول ابتدا نکات کلیدی داده‌ها استخراج و برای هر نکته یک کد معین می‌شود و سپس با مقایسه کدها، مواردی که اشاره به یک جنبه مشترک پدیده مورد بررسی را دارند عنوان یک مفهوم را به خود می‌گیرند. چند مفهوم یک طبقه و روابط چندطبقه در قالب یک نظریه متجلی می‌شوند. برای تحکیم بخشیدن به نظریه حاصل، تفاوت‌ها و شباهت‌های آن با پژوهش‌های دیگر در قالب بررسی ادبیات پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصورتی‌که پژوهش‌های متعددی اجزای آن نظریه را تأیید کنند، نظریه از استحکام بیشتری برخوردار است (دانایی فرد، 1383)194.
کدگذاری در گراندد تئوری نوعی تحلیل محتوا بوده و در پی یافتن و مفهوم‌سازی موضوعات قابل‌بحثی است که در میان انبوه داده‌ها وجود دارند. درواقع، محقق در جریان تحلیل یک مصاحبه به این نکته پی خواهد برد که مصاحبه‌شوندگان در هنگام صحبت‌های خود از کلمات و عباراتی استفاده می‌کنند که موضوعات قابل‌بحثی را در مورد پدیده مورد بررسی برجسته می‌سازد. کدگذاری باید با ذهنی باز و بدون توسل به ایده‌های پیش داشته شده انجام شود. بنیان‌گذاران گراندد تئوری بر این نکته تأکیددارند که نباید پیشاپیش ایده‌هایی مهیا کرد و سپس از طریق جستجو در پدیده مورد بررسی جهت احصا شواهد و قرائن مؤید آن، داده‌های حاصل از مرحله اولیه گراندد تئوری (کدگذاری) را محدود کرد (دانایی فرد و اسلامی، 1389: 104)195. همان‌طور که قبلاً نیز بیان گردید محقق در پژوهش جاری از نرم‌افزار MAXQDA برای تحلیل کلیه روندهای گراندد تئوری (کدگذاری باز، محوری و انتخابی و هم‌چنین ثبت یادداشت‌ها و ترسیم دیاگرام) بهره لازم را برده است. لازم به ذکر است متون حاصل از مصاحبه‌ها، قبل از ارائه به مشارکت‌کنندگان، جهت تائید محتواهای استخراج‌شده از متون، توسط تکنیک داده‌کاوی متنی که در فصل سوم تشریح گردید به دو دسته متون مفید و مرتبط و یا غیرمفید و نامرتبط دسته‌بندی می‌گردد.
4-4-1- گام اول: کدگذاری باز
تحلیل و کدگذاری: در این مرحله، نمونه‌گیری باید به حدی وسیع انجام شود تا محقق قادر به کشف مفاهیم در موقعیت باز باشد. در اصل محقق باید به کدگذاری هر رویداد جالب، توجه کند. ممکن است از درون یک مصاحبه (متن) کدهای زیادی استخراج شود اما وقتی داده‌ها به طور مرتب مورد بازنگری قرار می‌گیرد کدهای جدید احصا و کدهای نهایی مشخص می‌شوند.
کشف طبقه‌ها: در این مرحله، خود مفاهیم بر اساس ارتباط با موضوعات مشابه طبقه‌بندی می‌شوند، که به این کار طبقه‌سازی گفته می‌شود. عناوینی که به طبقه‌ها اختصاص می‌دهیم انتزاعی‌تر از مفاهیمی است که مجموعه آن طبقه را تشکیل می‌دهند. طبقه‌ها دارای قدرت مفهومی بالایی هستند، زیرا می‌توانند مفاهیم را بر محور خود جمع کنند. عنوان‌های انتخابی، عمدتاً توسط خود محقق انتخاب شده‌اند و سعی بر این بوده تا بیشترین ارتباط و همخوانی را با داده‌هایی که نمایانگر آن است داشته باشند. منشأ مهم دیگر (عنوان‌ها)، واژه‌ها و عبارتی است که مشارکت‌کنندگان در پژوهش (مصاحبه‌کنندگان) به کار می‌برند و می‌تواند برای محقق کاربرد داشته باشد.
توصیف طبقه‌ها با توجه به خصوصیات آن‌ها: به‌منظور روشن‌تر کردن طبقه‌ها، در گام بعدی خصوصیات آن‌ها بیان می‌شود.
جدول کدگذاری باز: که شامل دو قسمت می‌باشد: جدول کدهای اولیه استخراجی از مصاحبه‌ها، و جدول طبقه‌های استخراج شده از مفاهیم به همراه کدهای ثانویه آن‌ها.
همان‌طور که در جداول زیر مشاهده می‌شود تلاش بر این بوده تا نکات کلیدی و مواردی را که مصاحبه‌شوندگان تأکید بیشتری داشتند از مصاحبه انجام‌شده استخراج گردد. این نکات کلیدی را می‌توان از بطن مصاحبه‌ها احصاء کرد یا خود محقق چنین عناوینی را با خلاقیت خود و متناسب با ویژگی‌ها انتخاب می‌کند.
بنابراین با معرفی مراحل کدگذاری، به کدگذاری اولیه در این پژوهش پرداخته می‌شود. در این مرحله به تمامی نکات کلیدی مصاحبه‌ها، عنوانی داده می‌شود.
جدول (4-1) کدگذاری اولیه مصاحبه اول
کدگذاری اولیه (مصاحبه اول)
خط‌مشی و استراتژی‌های مدیریت دانش
سرمایه‌های فکری مهم‌ترین دارائی سازمان
آغاز فرآیند مستندسازی تجارب و مباحث فنی
الزام در بررسی روند مستندسازی
جلوگیری از خروج دانش از سازمان (ثبت تجارب کارشناسانی که قرار است بازنشسته شده یا انتقالی یابند)
تبدیل دانش‌های ضمنی به صریح
ثبت و ضبط دانش در سازمان
ایجاد فرهنگ تسهیم دانش
ایجاد حس اعتماد در به اشتراک‌گذاری دانش
ایجاد سیستم ارزشی یا فرهنگ به‌منظور ارتقای تسهیم دانش
بررسی توانایی دارایی‌های سازمانی و پتانسیل دانشی سازمان
تدوین استراتژی‌های جذب دانش
ارتباط دوستانه و صمیمی با مدیران ارشد سازمان
استفاده از پایگاه دانشی برای ذخیره دانش
برگزاری جلسات طوفان فکری
ایجاد حس خلاقیت و نوآوری در سازمان
ایجاد سیستم پاداش مالی و غیرمالی برای افراد بامهارت
سیستم گزینش و استخدامی مناسب و مشخص
یادگیری و آموزش حین کار در سازمان
سیاست کلی سازمان در به اشتراک‌گذاری دانش
تعیین رویه‌ها و دستورالعمل‌های ثبت دانش
ایجاد فرهنگ همدلی در بین کارمندان
سیستم انگیزشی مناسب برای مشارکت افراد در تیم‌ها و کارگروه‌ها
ارتباط گرفتن کارشناسان با هم
جلسات انتقال تجربه
ایجاد کمیته‌های تخصصی
ارزیابی دانش در مراحل مختلف از کارشناسان
برگزاری دوره‌های عملی و تئوری مختلف
آموزش رسمی برای رویه‌های مدیریت دانش
تشویق کارکنان مجرب جهت انتقال تجارب
یکپارچگی دانش در درون سازمان
بهبود حفظ و نگهداری کارمندان
جدول (4-2) کدگذاری اولیه مصاحبه دوم
کدگذاری اولیه (مصاحبه دوم)
تدوین شرح وظایف معین کارکنان دانشی در سازمان
تعیین پست‌های سازمانی مشخص در ارتباط با مدیریت دانش
تعیین استراتژی و خط‌مشی سازمان در حیطه مدیریت دانش
تعیین استراتژی کسب دانش و خلق دانش
کمک به ایجاد و ارائه خدمات نوین به ارباب‌رجوع
تفویض اختیار و تمرکززدائی در رویه‌های دانشی
تدوین شاخص‌های ارزیابی عمومی و تخصصی
تعیین میزان ارتباط و تأثیرگذاری مدیریت دانش بر بهره‌وری سازمان
ایجاد مستندسازی در قالب مقالات منتشرشده، رویه‌های کاری خوب
فراهم نمودن فضای مناسب در آموزش افراد در سازمان
تدوین زیرساخت‌ها و ابزارهای مدیریت دانش
تعیین فرآیند کسب دانش ضمنی و صریح
تمرکز بیشتر روی دانش ضمنی و درونی افراد
تعیین نقاط فرصت‌ها و چالش‌های موجود
تخصیص بودجه به رویه‌های مدیریت دانش در سازمان
ارزیابی کردن میزان بهره‌وری افراد دانشی در سازمان
آموزش‌های کارگاهی و تئوریک
توجه ویژه به اشتراک‌گذاری دانش در سازمان
استفاده از پایگاه‌های دانشی و حافظه سازمانی
جداسازی مهارت‌ها و درس‌های آموخته‌ها
سیستم انگیزشی پاداش مادی و معنوی
استفاده از ابزارهای انتشار دانش
امکان دسترسی سریع به کسب اطلاعات و دانش
ایجاد شبکه‌های دانش در سازمان
ممانعت در دوباره‌کاری در تحقیق و توسعه
ایجاد انگیزش در افراد جهت مشارکت در فرایندهای مدیریت دانش
ایجاد ارزش‌افزوده در افرادی که در برنامه اشتراک دانش شرکت می‌کنند
آموزش‌های تخصصی بعد از جذب افراد در سازمان
انتقال فرهنگ و ارزش‌های سازمانی به آ فراد سازمان
افزایش رویه‌های مدیریت دانش به دلیل ترک خدمت کارکنان کلیدی
جدول (4-3) کدگذاری اولیه مصاحبه سوم
کدگذاری اولیه (مصاحبه سوم)
استراتژی و برنامه بلندمدت سازمان باید مشخص شود
استراتژی‌های حوزه آموزش و یادگیری باید مشخص گردد
برنامه آموزش و یادگیری بین افراد سازمان واضح و شفاف گردد
ضوابط یادگیری و فرآیندهای آن مشخص شود
بر اساس داده‌هایی که در سازمان جمع‌آوری می‌شود برنامه اشتراک دانش صورت گیرد
دانش و مهارت فعلی افراد سازمان تعیین شود
ارزیابی دانش و مهارت افراد سازمان
ارتباط بین زنجیره خدمات در سازمان معین گردد
زیربنای برنامه مدیریت دانش‌پایه گذاری شود
منطقی نمودن ساختار دانشی سازمان
تأکید زیاد به خلق دانش سازمانی
استفاده مناسب از فناوری اطلاعات جهت انتقال دانش
استفاده از ابزارهای مدیریت اطلاعات جهت دسته‌بندی دانش
تبیین کاربردهای فناوری اطلاعات در ثبت و نگهداری دانش سازمانی
استفاده از شبکه‌های تسهیم دانش سازمانی
آموزش‌های فردبه‌فرد و سازمان به سازمان را عملی کنیم
وقت کافی در اختیار افراد قرار دهیم
ایجاد سیستم ارزشی برای مهارت‌ها و خلاقیت‌های افراد
پیاده‌سازی سیستم ثبت و ضبط دانش
تدوین فرهنگ‌سازمانی معین و مشخص در حوزه مدیریت دانش
حمایت مدیران و معاونان از برنامه‌های مدیریت دانش
نظارت و بازرسی فرایندهای آموزش ضمن خدمت افراد سازمان
آموخته‌ها و درس‌های آموخته را مستندسازی کنیم
تعیین میزان بهره‌وری فعالیت‌های دانشی سازمان
بازبینی و بازنگری در نحوه اجرای فرایندهای مدیریت دانش
استراتژی‌های مناسب در قبال مقاومت افراد سازمان
ترغیب و تشویق افراد به نشر دانش و تجربیات خود به دیگر افراد سازمان
از شبکه‌های متصل به بانک دانش افراد بهره ببریم
ارزش به افراد دارای مهارت و تجربه
مستندات را در دسترس افراد سازمان قرار دهیم
تشکیل جلسات همفکری و مشورت بین افراد سازمان
تشویق به همکاری افراد سازمان
برای جمع‌آوری دانش سازوکار اخلاقی و پیشرفته طراحی شود
رویه‌ها و دستورالعمل‌ها شفاف و بدون ابهام تدوین گردند
برون‌سپاری خدمات جهت تمرکز بر فعالیت‌های اصلی
شکاف‌های دانشی به‌طور نظام‌مند شناسایی شوند
جدول (4-4) کدگذاری اولیه مصاحبه چهارم
کدگذاری اولیه (مصاحبه چهارم)
همه اعضای سازمان برای دست‌یابی به ایده‌ها مشارکت داده شوند
مستندسازی و ثبت و ضبط چالش‌ها و نقاط ضعف سازمان
ثبت، ضبط و مستندسازی فرصت‌ها و نقاط قوت سازمان
استفاده از ابزارهای مناسب برای نگهداری یافته‌ها
سازمان فرایند مشخصی برای انتقال تجارب موفق شامل مستندات و درس‌های آموخته دارد
ایجاد تیم‌های تحلیلگر برای بررسی راه‌حل‌ها و مشکلات
استفاده از مخازن اطلاعات و پایگاه‌های دانشی
مدیریت دانش سازمانی موضوعی کلیدی در استراتژی سازمان است
دوره‌های آموزشی عملی و تئوری در سازمان
سازمان استعداد درآمدزایی دارایی‌های دانشی خود را تدوین کند
سازمان از یادگیری برای حمایت از شایستگی محوری استفاده کند
سازمان از یادگیری برای ایجاد شایستگی جدید استفاده کند
برگزاری دوره‌های آموزشی عمومی و تخصصی
همسان‌سازی دانش افراد سازمان
ایجاد شرایطی که دانش ذخیره‌شده در قالب موردنظر کاربران قابلیت ارائه داشته باشد
ایجاد رغبت در
