حتی با وجود سودآوری مثبت وجود دارد. در حال حاضر وضعیت نقدینگی شرکت‌ها در شرایط نامناسبی قرار دارد و اکثر شرکت‌های ایرانی به علت موقعیت تورمی که در کشور حاکم است ترجیح می‌دهند تا وجه نقد را به دارایی‌های دیگر تبدیل کنند و این موضوع باعث می‌شود که شرکت‌ها در سررسید بدهی‌ها درمانده شوند و در نهایت موجب گردد به ارزش اقتصادی سازمان لطمه وارد شود. (کیانی،1387)
مدیریت سرمایه در گردش متأثر از کلیه تصمیمات شرکت نظیر تصمیمات سرمایه‌گذاری، تقسیم سود، نرخ بازده سرمایه، تصمیمات مربوط به تأمین مالی، نرخ هزینه سرمایه است. به‌عنوان معیاری داخلی، سنجش عملکرد موفقیت شرکت در افزودن ارزش سرمایه‌گذاری سهامداران را به بهترین نحو میسر می‌نماید. (کیانی،1387)
عدم توانایی مدیران مالی در برنامه‌ریزی و کنترل دارایی‌ها و بدهی‌ها، موجب شکست شرکت‌های بسیاری شده است. شکست تعداد زیادی از کسب‌وکارها می‌تواند نشان‌دهنده مدیریت ناکارآمد سرمایه در گردش باشد. بیشتر محققان در جستجوی فهمیدن عواملی که سرمایه در گردش را تحت تأثیر قرار می‌دهند بوده‌اند. هوریجان 1965، لو 1984، لیو 1995 و سو 2001 یافته اند که اهرم و اندازه شرکت، رشد شرکت، نوع و اندازه مخارج و نسبت‌های اهرمی دارای اثرات مختلف بر سرمایه در گردش می‌باشند. (آپوحامی،2010)
مدیریت سرمایه در گردش کارا، شامل برنامه‌ریزی و کنترل دارایی‌ها و بدهی‌های جاری به‌گونه‌ای است که ریسک ناتوانی در برآورده کردن تعهدات ازیک‌طرف و اجتناب از سرمایه‌گذاری بیش‌ازحد در دارایی‌ها را از طرف دیگر برطرف نماید. (یعقوب نژاد و همکاران،1389)
بیشتر مطالعات قبلی در مورد مدیریت سرمایه در گردش، بر سودآوری شرکت و برخی نسبت‌های سودآوری و عملکرد تمرکز داشته‌اند. بااین‌حال مطالعات تجربی بیانگر وجود عوامل مؤثر دیگری مانند نسبت‌های اهرمی و نوع صنعت، ساختار سرمایه و مدیریت سرمایه در گردش بر مدیریت سرمایه در گردش است. با توجه به اهمیت موضوع و اینکه به این موضوع در کشور ما کمتر پرداخته‌شده است، لذا این تحقیق بر پایه تحقیقات صورت گرفته در سایر کشورها در پی تعیین رابطه بین ساختار تأمین مالی و مدیریت سرمایه در گردش در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد.
با توجه به موارد مذکور ما در این تحقیق به دنبال پاسخ این سؤال هستیم که:
بین ساختار سرمایه و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق چه رابطه‌ای وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
اکثر مطالعات صورت گرفته در ارتباط با موضوع این تحقیق به بررسی رابطه بین سرمایه در گردش و متغیرهایی از قبیل سودآوری، رشد فروش، بازده عملیاتی و سایر متغیرهای سود و زیانی پرداخته‌اند. در این تحقیق ما به دنبال تعیین رابطه آن با ساختار سرمایه هستیم و ازاین‌جهت که ساختار سرمایه با استفاده از اطلاعات ترازنامه اندازه‌گیری می‌شود، با سایر تحقیقات انجام شده متفاوت است.
عدم مدیریت صحیح سرمایه در گردش موجب گردیده که در بسیاری از موارد منابع مالی کوتاه‌مدت (سرمایه در گردش) در مواردی مصرف گردد که ضروری نبوده و هزینه‌های زیادی برای شرکت در پی داشته باشد و شرکت‌ها را در تسویه بدهی‌های کوتاه‌مدت با مشکل مواجه نماید.
مسئله تأمین مالی تهیه ماشین‌آلات تولیدی مدرن به‌طوری‌که به سرمایه در گردش لطمه‌ای وارد نکند از جمله مسائلی است که فراروی مدیران واحدهای تجاری قرار دارد. نتایج تحقیق می‌تواند به مدیران شرکت‌های قلمرو تحقیق در انتخاب نحوه تأمین مالی آن‌ها و آثار آن بر مدیریت سرمایه در گردش کمک کند.
در حال حاضر اکثر شرکت‌های ایرانی به علت موقعیت تورمی که در کشور حاکم است ترجیح می‌دهند تا وجه نقد را به دارایی‌های دیگر تبدیل کنند و این موضوع، باعث می‌شود که شرکت‌ها در سرسید بدهی‌ها درمانده شوند و به اعتبار سازمان لطمه وارد شود. لذا نتایج این تحقیق در این خصوص رهنمودهایی ارائه می‌نماید.
برای شرکت‌ها ضروری است که از کلیه فرصت‌های رشد خود استفاده نمایند، لذا عدم نگهداری سطح مطلوب نقدینگی برای استفاده از این فرصت‌ها ممکن است اثرات زیان باری را بر عملیات شرکت وارد آورد. لذا نتایج این تحقیق در این خصوص رهنمودهایی ارائه می‌نماید.
مدیریت سرمایه در گردش به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک بااهمیت است، یک موسسه کوچک می‌تواند با اجاره کارخانه و تجهیزات، دارایی‌های ثابت خود را به حداقل برساند اما راهی برای اجتناب از سرمایه‌گذاری در صندوق و حساب‌های دریافتنی یا موجودی‌ها ندارد.
اهداف تحقیق
ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف اصلی و فرعی به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
تعیین رابطه بین ساختار سرمایه و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
اهداف فرعی:
تعیین رابطه بین نسبت بدهی جاری به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
تعیین رابطه بین نسبت بدهی بلندمدت به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
تعیین رابطه بین نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق.
سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
بین ساختار سرمایه و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق چه رابطه‌ای وجود دارد؟
سؤالات فرعی:
بین نسبت بدهی جاری به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق چه رابطه‌ای وجود دارد؟
بین نسبت بدهی بلندمدت به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق چه رابطه‌ای وجود دارد؟
بین نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق چه رابطه‌ای وجود دارد؟
فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین ساختار سرمایه و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه معکوس وجود دارد.
فرضیات فرعی:
بین نسبت بدهی جاری به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه معکوس وجود دارد.
بین نسبت بدهی بلندمدت به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه معکوس وجود دارد.
بین نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سرمایه در گردش در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه معکوس وجود دارد.
روش پژوهش
روش تحقيق از جهت هدف: با توجه به اینکه در این تحقیق از مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای حل مسئله یا بهبود وضعیت هستیم، بنابراین تحقیق فوق از جهت هدف، کاربردی است.
روش تحقيق از جهت روش استنتاج و گردآوری داده‌ها: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه علمی انتخاب شده است، بنابراین از جهت روش استنتاج استقرایی است.
روش تحقيق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.
قلمرو پژوهش
هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر بوده است.
قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی پژوهش تعیین رابطه بین ساختار سرمایه و سرمایه در گردش در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.
قلمرو مکانی
حيطه مكاني اجراي تحقيق و به تعبيري افراد جامعه آماري موردمطالعه در اين تحقيق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالي به 29/12، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالي يا سرمایه‌گذاری، نداشتن بيش از سه ماه توقف معاملاتي و در اختیار بودن صورت‌های مالي در بازه زماني موردمطالعه، به عضويت بورس درآمدن پيش از بازه زماني موردمطالعه و عدم خروج از بورس طي اين تازه زماني است كه در فصل سوم اين گزارش تحقيقي به‌عنوان جامعه آماري تعریف‌شده است.
قلمرو زمانی
قلمرو زمانی تحقیق حاضر بر مبناي بازه زماني داده‌های موردمطالعه عبارت از بازه زماني 5 ساله مربوط به سال‌های عملكردي مالي 1389 الی 1393 بوده است.
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق
سرمایه در گردش:
سرمایه در گردش خالص بخشی از دارایی‌های جاری شرکت می‌باشد که از منابع بلندمدت تأمین می‌شود و از مابه‌التفاوت دارایی‌های جاری از بدهی‌های جاری به دست آورده و به دو صورت می‌باشد:
سرمایه در گردش خالص مثبت: هنگامی‌که میزان دارایی‌های جاری از میزان بدهی‌های جاری بیشتر باشد مقدار سرمایه در گردش خالص، مثبت می‌شود.
سرمایه در گردش خالص منفی: هنگامی‌که میزان بدهی‌های جاری از میزان دارایی‌های جاری بیشتر باشد مقدار سرمایه در گردش خالص، منفی می‌شود.
نحوه محاسبه سرمایه در گردش به شرح زیر می‌باشد:
بدهی جاری-دارایی جاری=WC
ساختار سرمایه:
ساختار سرمایه: ساختار سرمايه ترکيبي از بدهي و حقوق صاحبان سهام است که از طريق آن‌ها شرکت‌ها تأمین مالي دارايي‌هاي خود را انجام مي‌دهند. ساختار سرمايه ترکيب منابع وجوه بلندمدت مورداستفاده شرکت است و تغيير اين ترکيب موجب تغییر هزینه سرمايه شرکت مي‌شود. هدف اصلي از تصميمات ساختار سرمايه ايجاد ترکيبي مناسب از منابع وجوه بلندمدت، به‌منظور حداقل سازی هزينه سرمايه شرکت و از آن طريق حداکثر کردن ارزش شرکت می‌باشد. اين ترکيب، ساختار سرمايه بهينه ناميده مي‌شود. (اسدی و همکاران،1390).
در این تحقیق ساختار سرمایه به ترکیب منابع تشکیل‌دهنده سمت چپ ترازنامه شامل منابع مالی تأمین‌شده از محل استقراض و حقوق صاحبان سهام اشاره دارد. برای بیان آن از نسبت‌های زیر استفاده می‌شود:
نسبت بدهی جاری به کل دارایی‌ها
نسبت بدهی بلندمدت به کل دارایی‌ها
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها
ساختار تحقیق
گزارش تحقيق حاضر طي 5 فصل به ترتيب زير ارائه‌شده است.
فصل اول: در اين كليات تحقيق ارائه مشتمل بر تشريح و بيان موضوع، اهداف و سؤالات تحقيق، روش كلي تحقيق، قلمرو تحقيق، تعاریف عملیاتی واژه‌ها مورداشاره قرار گرفت.
فصل دوم: در اين فصل ادبيات و پيشينه موردبررسی قرارگرفته است. در اين فصل پس از ارائه مبانی نظری موضوع تحقيق، تحقيقات مختلفي كه در رابطه با ابعاد مختلف موضوع پژوهش انجام‌گرفته، بررسي می‌شود.
فصل سوم: در اين فصل به شرح جزييات اجرايي روش تحقيق اختصاص‌یافته است. در اين فصل به ترتيب روش كلي تحقيق، جامعه آماري، نمونه آماري، ابزار و روش‌های گردآوري و تحليل داده‌ها موردبحث قرارگرفته است.
فصل چهارم به توصيف نمونه آماري، توصيف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاً تجزیه‌وتحلیل روابط بين متغيرها در راستاي فراهم آوردن یافته‌های موردنیاز در استنتاج نسبت به فرضيات تحقيق تشريح شده‌اند.
فصل پنجم: در اين فصل به ترتيب مبتني بر یافته‌های تحقيق، خلاصه یافته‌ها، نتیجه‌گیری، پيشنهادها و نهایتاً محدودیت‌های تحقيق تشريح گردیده‌اند.
علاوه بر فصول اصلي تحقيق مبتني بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهاي اين گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در اين تحقيق جهت تدوين ادبيات تحقيق آورده شده است.
فصل دوم:
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
ساختار سرمایه ترکیبی از بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام است که شرکت‌ها با آن تأمین مالی دارایی‌های خود را انجام می‌دهند. شرکت‌ها از دو منبع بدهی و حقوق صاحبان سهام در ترکیب ساختار سرمایه خود استفاده می‌کنند. انتخاب بین بدهی و یا حقوق صاحبان سهام به‌عنوان یک منبع تأمین مالی جدید تحت تأثیر عوامل داخلی
