گیله‌مردی و لافند بازي
بی‌توجهی به نقش صنعت گردشگري در برنامه‌های اقتصادي ملي
امكان عدم جذب افراد باتجربه جهت مواجهه با گردشگران خارجي
امكان تأثیرپذیری از فرهنگ‌های ديگر و منبع فرهنگي
امكان تبليغ منفي به دليل عدم برنامه‌ریزی مناسب و سوءبرداشت گردشگران
اثرات نامطلوب زیست‌محیطی در طبيعت
اثرات نامطلوب اقتصادي، تورم و گراني براي افراد ساكن لاهيجان
احتمال استفاده نامطلوب و بی‌رویه از منابع
جدول 5-1- نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدهای شهر لاهیجان
5-3- تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر بر گردشگري لاهیجان
اين مدل، يكي از روش‌های مورداستفاده براي سازمان‌دهی عوامل خارجي در قالب مقولههاي فرصتها و تهديدها و عوامل داخلي اعم از قوتها و ضعفهاست. اين روش براي تجزیه‌وتحلیل عوامل تأثيرگذار و فراروي يك سيستم (شهر، منطقه، روستا و غيره) با استفاده از عوامل درجه‌بندی با توجه به اهميت داده‌شده به هر يك از عوامل تأثیرگذار است. براي تهيه و ساخت جدولي از اين عوامل و چگونگي تأثيرگذاري آن بر كاركردهاي گردشگري و تحليل آن مراحل زير انجام گرفته است:
فرصتها
– امكان دسترسي به بندر انزلی و منطقه آزاد آن
– نزديكي به كشورهاي آذربایجان و …
– اشتغالزايي و ايجاد درآمد براي افراد بومی
– عدم وجود منابع و چشم اندازهاي طبيعي و فرهنگي در شهرهای هم‌جوار
– قابليت تبدیل‌شدن به مركز گردشگری در استان
– توسعه اماکن گردشگری بیشتر به‌عنوان يكي از راهبردهاي توسعه
– سرمايهگذاري در تأسیسات زير بنايي و روبنايي
– مبادلات فرهنگي
تهديدها
– دگرگوني در ساختار جامعه
– پراكنش نامناسب فصلي بازدیدکنندگان
– تهديدهاي زیست‌محیطی و ايجاد خسارت به آثار تاريخي، – فرهنگي و طبيعي
– مسائل مذهبي و اعتقادي
– رقابت این شهرستان با شهرستان‌های دیگر استان برای جذب گردشگر
– سرمایه‌گذاری خارجي اندك در بخش گردشگري در این شهرستان
– آب‌وهوای گرم و شرجي در فصل تابستان
قوت
– آثار تاريخي و ميراث فرهنگي غني
– آب‌وهوای مطبوع در فصل سرد سال
– تنوع محیط‌های طبيعي و بكر بودن آن‌ها و چشم اندازهاي متنوع جغرافيايي
– مستعد بودن منطقه جهت سرمایه‌گذاری و برنامهريزي گردشگري
– جاذبههاي تفريحي
– فقدان محدوديت زمين جهت استفاده توريستي
– موقعيت جغرافيايي
SO راهبردهای رقابتی
– استفاده از پتانسیل‌های منطقه در جهت گسترش ورزش‌های تابستاني و جذب گردشگران ورزشي
– جذب گردشگر و ایجاد مشاغل جدید برای مردم منطقه
– استفاده از پتانسیل‌های گردشگری
ST راهبردهای تنوع
– توسعه شبكه اطلاعات گردشگري و خدمات اطلاع‌رسانی و آموزشي گردشگري
– تقويت تبليغات و فعالیت‌های آگاه‌سازی در رسانه‌ها درباره قابلیت‌های گردشگري منطقه
ضعف
– ضعف مديريتي و فقدان ثبات در مديريت
– كمبود راه‌های ارتباطي مناسب
– نامناسب بودن تأسیسات و تجهيزات تفريحي و ورزشي
– دوري از مراكز جمعيتي و مراكز بزرگ شهري مثل رشت
– عدم هماهنگي با سازمان‌های مرتبط در زمينه گردشگري با مردم
– فاصله زياد فرودگاه رشت از منطقه
– ضعف تبليغات
– نبود مکان‌های اقامتي و پذيرايي مناسب براي همه اقشار
– نامناسب بودن زیرساخت‌های محيطي و كالبدي
– نبود حداقل امكانات رفاهي در سایت‌های گردشگري
WO راهبردهای بازنگری
– بهبود و ارتقاي محصولات گردشگري(علمي، درماني، تجاري و تفريحي) و سرمایه‌گذاری مشترك دولتي- خصوصي در زمينه ايجاد و همچنين تبليغ زیرساخت‌ها و محصولات گردشگري منطقه به گردشگران داخلي و خارجي
– توسعه و بهبود راه‌های ارتباطي
– تعامل و هم‌فکری بين مسئولان و مدیرن مختلف مرتبط با این امر
– استفاده از توان مشاركتي مردم در تمامي مراحل برنامهريزي گردشگري.
WT راهبرد تدافعی
– تدوين مقررات و ضوابط در زمينه توسعه و اصلاح نهادهاي
مديريتي و به‌کارگیری مديريت تخصصي در بخش‌های گردشگري و همچنين ثبات در مديريت براي اجراي درست
طرح‌های بلندمدت.
– جلب مشارکت‌های مردمي در ترويج، حفاظت و بهره‌مندی پايدار از منابع طبيعي و تاريخي– فرهنگي گردشگري منطقه و جلوگيري از تخریب‌های زیست‌محیطی و تاريخي- فرهنگي
آن.
– و احداث بیمارستان‌های تخصصي مدرن و به‌کارگیری پزشكان متخصص و تجهيز مراكز فعلي با دستگاه‌ها و تجهيزات مدرن براي جذب مسافراني كه خواهان محصولات گردشگري علمي و پزشكي هستند.
جدول 5-2- ماتريس راهبردها و راهكارهاي توسعه گردشگري در لاهیجان
در ستون يك (عوامل خارجي و داخلي)، مهمترين قوتها، ضعف‌ها، فرصتها و تهديدهاي فراروي سيستم را نام می‌بریم.
در ستون دو (وزن)، به هر يك از اين عوامل و بر اساس اثر احتمالي آن‌ها بر موقعيت استراتژيك فعلي سيستم (بر اساس نتايج يافتههاي حاصل از شناخت و تجزیه‌وتحلیل وضع موجود) وزني از يك (مهم‌ترین) تا صفر (بی‌اهمیت‌ترین) ميدهيم. هرچقدر وزن بيشتر باشد، تأثیر بر موقعيت كنوني و آينده آن سيستم بيشتر خواهد بود (جمع ستون 2 بدون توجه به تعداد عوامل، 1 است).
در ستون سه (درجهبندي)، به هر عامل و بر اساس اهميت و موقعيت كنوني سيستم به آن عامل خاص امتيازي از 5 (بسيار خوب) تا 1 (ضعيف)، (بر اساس نتايج يافتههاي حاصل از شناخت و تجزیه‌وتحلیل وضع موجود) ميدهيم. اين درجهبندي نشان ميدهد كه سيستم چگونه به هر يك از عوامل خارجي پاسخ ميدهد. در ستون چهار (امتياز وزني)، وزن را در درجه هر عامل(ستون 2 ضرب‌در ستون 3) ضرب ميكنيم تا به اين وسيله امتياز وزني آن به دست آيد. به‌این‌ترتیب، براي هر عامل، يك امتياز وزني از 1 تا 5 به دست ميآيد، كه به‌طور متوسط (ميانگين) اين امتياز عدد 3 است.
سرانجام، امتيازات وزني تمام عوامل خارجي و داخلي در ستون 4 را به‌طور جداگانه با يكديگر جمع ميزنيم و امتياز وزني را محاسبه ميكنيم. امتياز وزني كل نشان ميدهد كه يك سيستم چگونه به عوامل و نيروهاي موجود و بالقوه در محيط بيرونياش پاسخ ميدهد. هميشه متوسط امتياز وزني كل در يك سيستم عدد 3 است. چنانچه بالاتر از آن باشد، اهميت آن بيشتر و اگر كمتر از آن باشد، از اهميت و تأثيرگذاري كمتري برخوردار است.
5-4- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل خارجي مؤثر بر گردشگري لاهیجان
براي سازمان‌دهی عوامل خارجي در قالب فرصتها و تهديدهاي فراروي سيستم، با استفاده از عوامل درجهبندي و با توجه به اهميت هر يك از فرصتها و تهديدها و با توجه به ميزان تأثيرگذاري هر يك از آن‌ها بر كاركردهاي منطقهاي لاهیجان، محاسبه و به شرح جدول ذيل تعيين گرديد:
فرصتها
وزن
درجه‌بندی
امتياز وزني
امكان دسترسي به بندر انزلی و منطقه آزاد آن
05/0
3
15/0
نزديكي به كشورهاي آذربایجان و …
05/0
3
15/0
اشتغالزايي و ايجاد درآمد براي افراد بومی
03/0
2
06/0
عدم وجود منابع و چشم اندازهاي طبيعي و فرهنگي در شهرهای هم‌جوار
03/0
2
06/0
قابليت تبدیل‌شدن به مركز گردشگری در استان
03/0
2
06/0
توسعه اماکن گردشگری بیشتر به‌عنوان يكي از راهبردهاي توسعه
01/0
1
01/0
سرمايهگذاري در تأسیسات زير بنايي و روبنايي
01/0
1
01/0
مبادلات فرهنگي
01/0
1
01/0
جمع
–
51/0
جدول 5- 3- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل خارجي(فرصتها)
تهديدها
وزن
درجه‌بندی
امتياز وزني
دگرگوني در ساختار جامعه
15/0
4
60/0
پراكنش نامناسب فصلي بازدیدکنندگان
05/0
3
15/0
تهديدهاي زیست‌محیطی و ايجاد خسارت به آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي
05/0
3
15/0
مسائل مذهبي و اعتقادي
05/0
3
15/0
رقابت این شهرستان با شهرستان‌های دیگر استان برای جذب گردشگر
02/0
2
04/0
سرمایه‌گذاری خارجي اندك در بخش گردشگري در این شهرستان
01/0
1
01/0
آب‌وهوای گرم و شرجي در فصل تابستان
01/0
1
01/0
جمع
34/0
–
111/0
جدول 5-4- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل خارجي(تهديدها)
با توجه به جداول فوق مهم‌ترین فرصت‌هایی كه شهرستان لاهیجان در زمينه توسعه توريسم از ديدگاه پرسش‌شوندگان (مسئولان شهري و مردم محلي و گردشگران) با آن روبه‌روست عبارت‌اند از: امكان دسترسي به بندر انزلی و منطقه آزاد و نزديكي به كشورهاي آذربایجان و … به‌عنوان فرصت‌های مهم برشمرده شدهاند. همچنین دگرگوني در ساختار جامعه و پراكنش نامناسب فصلي بازدیدکنندگان از تهدیدات عمده در مورد گردشگری شهرستان لاهیجان محسوب میشوند.
5-5- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل داخلي مؤثر بر گردشگری شهرستان لاهیجان
براي سازمان‌دهی و طبقهبندي عوامل داخلي در دو مقوله نقاط قوت و ضعف، به‌منظور ارزيابي روش مديريت و واكنش سيستم به اين عوامل خاص، با توجه به اهميت مورد انتظار در گردشگري شهرستان لاهیجان، بررسي و ضرايب تأثير آن‌ها به تفكيك جدول زير تعيين گرديد.
قوت
وزن
درجه‌بندی
امتياز وزني
آثار تاريخي و ميراث فرهنگي غني
05/0
4
20/0
آب‌وهوای مطبوع در فصل سرد سال
04/0
3
12/0
تنوع محیط‌های طبيعي و بكر بودن آن‌ها و چشم اندازهاي متنوع جغرافيايي
04/0
3
12/0
مستعد بودن منطقه جهت سرمایه‌گذاری و برنامهريزي گردشگري
04/0
3
12/0
جاذبههاي تفريحي
02/0
2
04/0
فقدان محدوديت زمين جهت استفاده توريستي
02/0
2
04/0
موقعيت جغرافيايي
01/0
2
02/0
جمع
22/0
66/0
جدول 5-5- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل داخلي(نقاط قوت)
همان‌طور که در جدول 5-5 مشاهده میشود عواملی از قبیل آثار تاريخي و ميراث فرهنگي غني در رتبه اول و آب‌وهوای مطبوع در فصل سرد سال و تنوع محیط‌های طبيعي و بكر بودن آن‌ها و چشم اندازهاي متنوع جغرافيايي مستعد بودن منطقه جهت سرمايهگذاري و برنامهريزي گردشگري در رتبه بعدی نقاط قوت قرار دارند.
ضعف
وزن
درجه‌بندی
امتياز وزني
ضعف مديريتي و فقدان ثبات در مديريت
07/0
5
35/0
كمبود راه‌های ارتباطي مناسب
07/0
5
35/0
نامناسب بودن تأسیسات و تجهيزات تفريحي و ورزشي
06/0
5
30/0
دوري از مراكز جمعيتي و مراكز بزرگ شهري مثل رشت
05/0
4
20/0
عدم هماهنگي با سازمان‌های مرتبط در زمينه گردشگري با مردم
05/0
4
20/0
فاصله زياد فرودگاه رشت از منطقه
03/0
3
09/0
ضعف تبليغات
03/0
3
09/0
نبود مکان‌های اقامتي و پذيرايي مناسب براي همه اقشار
01/0
2
02/0
نامناسب بودن زیرساخت‌های محيطي و كالبدي
01/0
2
02/0
نبود حداقل امكانات رفاهي در سایت‌های گردشگري
01/0
2
02/0
جمع
39/0
–
64/1
جدول 5-6- نتايج تجزیه‌وتحلیل عوامل داخلي(نقاط ضعف)
با توجه به ضعف‌های به‌دست‌آمده از جدول 5-6 عواملی از قبیل ضعف مديريتي و فقدان ثبات در مديريت و كمبود راه‌های ارتباطي مناسب در رتبه‌های اول ضعف‌های گردشگری شهرستان لاهیجان قرار دارند.
5-6- نتیجهگیری و پیشنهاد‌ها
با توجه به نتایج فصل 4 ، استراتژی و راهبردهای مختلف برای توسعه گردشگری با توجه به ماتریس سوات بیان میشود. این راهبردها در 4 بخش به‌صورت زیر بیان‌شده‌اند:
5-6-1- راهبردهای رقابتی
– استفاده از پتانسیل‌های منطقه در جهت گسترش ورزش‌های تابستاني و جذب گردشگران ورزشي
– جذب گردشگر و ایجاد مشاغل جدید برای مردم منطقه
– استفاده از پتانسیل‌های گردشگری
5-6-2- راهبردهای تنوع
– توسعه شبكه اطلاعات گردشگري و خدمات اطلاع‌رسانی و آموزشي گردشگري
– تقويت تبليغات و فعالیت‌های آگاه‌سازی در رسانه‌ها درباره قابلیت‌های گردشگري منطقه
5-6-3- راهبردهای بازنگری
– بهبود و ارتقاي محصولات گردشگري(علمي، درماني، تجاري و تفريحي) و سرمایه‌گذاری مشترك دولتي- خصوصي در زمينه ايجاد و همچنين تبليغ زیرساخت‌ها و محصولات گردشگري منطقه به گردشگران داخلي و خارجي
– توسعه و بهبود راه‌های ارتباطي
– تعامل و هم‌فکری بين مسئولان و مدیران مختلف مرتبط با این امر
– استفاده از توان مشاركتي مردم در تمامي مراحل برنامهريزي گردشگري.
5-6-4- راهبردهای تدافعی
– تدوين مقررات و ضوابط در زمينه توسعه و اصلاح نهادهاي
مديريتي و به‌کارگیری مديريت تخصصي در بخش‌های گردشگري و همچنين ثبات در مديريت براي اجراي درست طرح‌های بلندمدت.
– جلب مشارکت‌های مردمي در ترويج، حفاظت و بهره‌مندی پايدار از
