براي شركت و هم براي طرح قابل‌محاسبه است. بنابراين هزينه سرمايه ضمني حداقل نرخ بازدهي است كه جریان‌های نقدي آتي طرح با آن تنزيل می‌شوند. درصورتی‌که شركت طرح‌هایی براي اجرا داشته باشد زماني اين طرح‌ها قابل‌اجرا است كه نرخ بازده مورد انتظار هر طرح از هزينه سرمايه آن بيشتر باشد. تعيين و ايجاد ساختار بهينه سرمايه و يا حركت به سمت آن می‌تواند بر ارزش شرکت و ثروت سهامداران تأثیر بگذارد. مديران به‌عنوان نمايندگان صاحبان سهام بايد تلاش نمايند ساختار سرمايه شركت را به‌گونه‌ای تنظيم كنند كه هزينه سرمايه شركت حداقل و درنتیجه ارزش شركت و ثروت سهامداران حداكثر گرد د همچنين مديران شرکت‌ها بايد در هنگام سرمایه‌گذاری بر روي پروژه‌ای خاص، از نرخ بازدهي طرح و نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران آگاهي داشته باشند. يعني بايد بدانند منابع مالي مورداستفاده آن‌ها با چه هزینه‌ای تأمین می‌شود. يك تركيب كارا از سرمايه، هزينه سرمايه را كاهش می‌دهد. با توجه به اين نكته كه پايين آوردن هزينه سرمايه باعث بالا رفتن خالص درآمد اقتصادي می‌شود نهایتاً ارزش شركت را افزايش می‌دهد. بنابراين مدير مالي می‌تواند از طريق ايجاد تغيير در مواردي مانند سود هر سهم در زمان حال آينده، زمان‌بندی مدت و ریسک سودآوري، خط‌مشی تقسيم سود و انتخاب شيوه تأمین مالي بر ثروت سهامداران اثر بگذارد. (همان مأخذ).
پرسش اصلی تحقیق:
چه رابطه‌ای بین هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
برقراری تعادل میان ریسک و بازده: ريسک و بازده ازجمله مفاهيم اساسي در ادبيات مالي بوده که در قالب هزينه سرمايه نمايان می‌شود. درصورتی‌که بازده مورد انتظار از هزينه سرمايه کمتر باشد ارزش واحد اقتصادي کاهش خواهد يافت، بنابراين مديريت براي حفظ ارزش واحد اقتصادي بايد تلاش کند بازده مورد انتظار را حداقل به سطح هزينه سرمايه برساند. در اين ميان کليد موفقيت کاهش هزينه سرمايه است. ازآنجاکه هزينه سرمايه مبتني بر نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران است، با ميزان ريسك (تغييرات سود) پذیرفته‌شده توسط آنان مرتبط است. شرکت‌ها در تلاش‌اند تا از طريق تهيه اطلاعات باکیفیت توان پیش‌بینی جریان‌های نقد آتي را افزايش و ريسک اطلاعاتي را کاهش دهند. این پژوهش با استفاده از فرمول مطروحه و قابلیت کم نمودن درصد خطای پیش‌بینی این امکان را ایجاد می‌کند تا بتوان ریسک سرمایه‌گذاری‌ها را تا حد امکان کاهش داد (عثماني،1381).
اهمیت تغییرات در میزان سود و قیمت سهام: تغییرات در سود و قیمت سهام عناصری تأثیرگذار در ارزیابی وضعیت شرکت‌ها و مدیران و به‌تبع آن بر تصمیمات سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه می‌باشد. همچنین موضوعات مربوط به هزینه سرمایه و نیز ساختار سرمایه و بازده در این تحقیق مورد سؤال می‌باشد. عناصر و گروه‌های فوق و دلایل و اهداف آن‌ها گواه بر اهمیت تحقیق داشته و ارتباط مستقیم با آن دارد. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در مدل این تحقیق قیمت سهام و سود می‌باشد که با استفاده از فرمول تحقیق می‌توان از میران تأثیر تغییرات آن‌ها آگاه شد.
علاوه بر اهمیت موضوع تحقیق که موجب انتخاب آن گردید، علاقه شخصی و مطالعات قبلی پژوهشگر در این امر بی‌تأثیر نبوده است. همچنین در بیان اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن باید به این مهم اشاره کرد که دانشجویان نه‌تنها باید تعاریف بازده مورد انتظار و هزینه سرمایه ضمنی را بیاموزند. بلکه باید به درک ارتباط بین بازده مورد انتظار و هزینه سرمایه ضمنی شرکت به‌منظور کشف فرصت‌های ارزش زا بپردازند.
هزينه سرمايه ضمني يك مقياس كلي ريسك پذیرفته‌شده به‌وسیله سرمایه‌گذاران است. بدین‌جهت اندازه‌گیری هزينه سرمايه ضمني و شناسايي علل تغيير آن موردتوجه زيادي قرارگرفته است. با توجه به اينكه هزينه سرمايه ضمني يك مفهوم ذهني است و تنها از روي قیمت‌های سهام و انتظارات بیان‌شده آينده می‌تواند استنتاج شود. یک‌راه توضيح معيار اندازه‌گیری هزينه سرمايه ضمني مطالعه رابطه آن با متغيرهايي است كه بر ریسک‌پذیری شركت تأثیر می‌گذارند.
شناخت بهتر عوامل مؤثر بر میزان بازده مورد انتظار سهام شرکت که می‌تواند موجب افزایش کارایی بازار سرمایه شود.
هیچ تحقیق داخلی تاکنون ارتباط بین هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار را در بورس اوراق بهادار تهران را نسنجیده است. فلذا این موضوع اولین بار در ایران انجام می‌شود.
اهداف تحقیق
ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف اصلی، فرعی و سایر اهداف به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
ارزیابی ارتباط بین هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار در قلمرو تحقیق
اهداف فرعی:
ارزیابی ارتباط بین هزینه سرمایه ضمنی و اندازه شرکت در قلمرو تحقیق
ارزیابی ارتباط بین هزینه سرمایه ضمنی و اهرم مالی در قلمرو تحقیق
سایر اهداف:
بررسی ارتباط هزینه سرمایه ضمنی با بازده مورد انتظار در حوزه‌ی مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد که به‌نوبه خود، موضوع جديدي می‌باشد که در داخل کشور تاکنون مطالعه نشده است. در تحقیقات بین‌المللی و همچنین داخلی پیشین همواره به بررسی ارتباط هزینه سرمایه به‌عنوان معیاری از بازده مورد انتظار با عوامل مختلف موردبررسی و تحقیق قرارگرفته است و همچنین هیچ‌یک موفق به ارائه یک فرم بسته و رابطه معین برای هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار نشده‌اند.
سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
چه رابطه‌ای بین هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار در قلمرو تحقیق وجود دارد؟
سؤالات فرعی:
چه رابطه‌ای بین هزینه سرمایه ضمنی و اندازه شرکت در قلمرو تحقیق وجود دارد؟
چه رابطه‌ای بین هزینه سرمایه ضمنی و اهرم مالی در قلمرو تحقیق وجود دارد؟
فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار در قلمرو تحقیق رابطه وجود دارد.
فرضیات فرعی:
بین هزینه سرمایه ضمنی و اندازه شرکت رابطه مستقیم وجود دارد.
بین هزینه سرمایه ضمنی و اهرم مالی رابطه مستقیم وجود دارد.
روش پژوهش
روش تحقيق از جهت هدف: با توجه به اینکه در این تحقیق از مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای حل مسئله یا بهبود وضعیت هستیم، بنابراین تحقیق فوق از جهت هدف، کاربردی است.
روش تحقيق از جهت روش استنتاج و گردآوری داده‌ها: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه علمی انتخاب‌شده است، بنابراین از جهت روش استنتاج استقرایی است.
روش تحقيق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.
قلمرو پژوهش
هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر بوده است.
قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی پژوهش ارزیابی ارتباط هزینه سرمایه ضمنی و بازده مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران بوده است.
قلمرو مکانی
حيطه مكاني اجراي تحقيق و به تعبيري افراد جامعه آماري موردمطالعه در اين تحقيق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالي به 29/12، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالي يا سرمایه‌گذاری، نداشتن بيش از سه ماه توقف معاملاتي و در اختیار بودن صورت‌های مالي در بازه زماني موردمطالعه، به عضويت بورس درآمدن پيش از بازه زماني موردمطالعه و عدم خروج از بورس طي اين تازه زماني است كه در فصل سوم اين گزارش تحقيقي به‌عنوان جامعه آماري تعریف‌شده است.
قلمرو زمانی
قلمرو زمانی پژوهش حاضر، محدوده‌ی 5 ساله از سال 1388 تا 1392 را شامل شده است.
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق
هزینه سرمایه ضمنی: هزينه سرمايه ضمني مقياس كلي ريسك پذیرفته‌شده به دست سرمایه‌گذاران سهامدار است. سهامداران مالكان شركت تلقي می‌شوند و ازاین‌جهت ترجيح می‌دهند در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری كنند كه بازده بالاتري داشته باشد.
بازده: بازده را می‌توان ميزان تغيير ارزش يک دارايي در طول يک مقطع زماني مشخص تعريف کرد. در مفهوم عملي بازده عبارت است از نسبت کل عايدي يا زيان حاصل از سرمایه‌گذاری در پايان يک دوره زماني معين به سرمايه اوليه موجود در ابتداي همان دوره.
بازده مورد انتظار: مقصود متوسط موزون همه بازده‌های ممکن می‌باشد که از فرمول زير قابل‌محاسبه است
E = بازده مورد انتظار
P= احتمال وقوع هر بازده
r = نرخ بازده احتمالي
چنانچه احتمال وقوع هر يک از نرخ‌های بازده در طول يک دوره زماني که به T مقطع کوچک‌تر تقسیم‌شده يکسان فرض شود محتمل‌ترین بازده که متغير تصادفي است به‌صورت زير محاسبه می‌شود:
n، …، 2، 1 =i
ساختار تحقیق
گزارش تحقيق حاضر طي 5 فصل به ترتيب زير ارائه‌شده است.
فصل اول: در اين فصل كليات تحقيق ارائه مشتمل بر تشريح و بيان موضوع، اهداف و سؤالات و فرضیات تحقيق، روش كلي تحقيق، قلمرو تحقيق، تعاریف عملیاتی واژه‌ها مورداشاره قرار گرفت.
فصل دوم: در اين فصل ادبيات و پيشينه موردبررسی قرارگرفته است. در اين فصل پس از ارائه مبانی نظری موضوع تحقيق، تحقيقات مختلفي كه در رابطه با ابعاد مختلف موضوع پژوهش انجام‌گرفته، بررسي می‌شود.
فصل سوم: در اين فصل به شرح جزييات اجرايي روش تحقيق اختصاص‌یافته است. در اين فصل به ترتيب روش كلي تحقيق، جامعه آماري، نمونه آماري، ابزار و روش‌های گردآوري و تحليل داده‌ها موردبحث قرارگرفته است.
فصل چهارم به توصيف نمونه آماري، توصيف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها و نهایتاً تجزیه‌وتحلیل روابط بين متغيرها در راستاي فراهم آوردن یافته‌های موردنیاز در استنتاج نسبت به فرضيات تحقيق تشريح شده‌اند.
فصل پنجم: در اين فصل به ترتيب مبتني بر یافته‌های تحقيق، خلاصه یافته‌ها، نتیجه‌گیری، پيشنهادها و نهایتاً محدودیت‌های تحقيق تشريح گردیده‌اند.
علاوه بر فصول اصلي تحقيق مبتني بر ساختار فوق‌الذکر، در انتهاي اين گزارش، پیوست‌ها، منابع و مأخذ مورداستفاده در اين تحقيق جهت تدوين ادبيات تحقيق آورده شده است.
فصل دوم:
ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
تصمیم‌گیری و قضاوت در مناسب‌ترین شيوه سرمایه‌گذاری باهدف بیشینه‌سازی ثروت سهامداران ازجمله موضوعات بسيار مهم در حوزه مديريت مالي است. براي دستيابي به هدف فوق افزايش عايدات حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و كمينه نمودن سرمايه دو راهكار مناسب تلقي می‌گردد. بر همين اساس اطلاع از هزينه سرمايه همواره در تصميمات شركتي نقش اساسي داشته است. دستيابي به نرخ هزينه مناسب در تعيين تركيب بهينه ساختار مالي شرکت‌ها و به‌ویژه در كسب بهترين نتايج حاصل از عمليات به شكل سودآوری و افزايش قيمت سهام از اهميت خاصي برخوردار می‌باشد.
اساس و بنیان فکری برای سنجش رابطه بین ریسک و بازده در چهارچوبی بنام “مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای” بسط و گسترش‌یافته است. این مدل ابتدا توسط”شارپ، لینتنر، میلر و مودیگلیانی” در دهه 1960 پیشنهاد و توسعه یافت، سایرین آن را بسط دادند و امروزه پیشرفت و توسعه‌یافته است. این مدل تحلیل هزینه سرمایه‌ای و بودجه‌بندی سرمایه‌ای در یک موسسه را اصلاح می‌کند”مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای” تئوری جامعی از روابط بین ریسک و بازده در شرایط بازار کامل است. این مدل فرض‌هایی از قبیل رفتار منطق
