ساختار، كاركرد و سبكهاي مديريتي خويش بوده‌اند. موسسات كنوني، اهميت بيشتري جهت درك، انطباق پذيري و مديريت تغييرات محيط پيرامون قايل شده و در كسب و بكارگيري دانش و اطلاعات روزآمد به منظور بهبود عمليات و ارائه خدمات و محصولات مطلوبتر به ارباب رجوعان پيشي گرفته‌اند. چنين سازمانهايي نيازمند بكارگيري سبك جديدي از مديريت به نام “مديريت دانش” مي‌باشند.
توسعه سریع و شتابان اقتصاد جهانی بهم پیوسته، حکایت از ضرورت توسعه قابلیت‌ها و توانایی‌های منابع دانشی کسب و کار دارد. در پاسخ به این ضرورت در دهه 90 مدیریت دانش به شکلی فراگیر مطرح شد و توسعه یافت. بسیاری از شرکت‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که برای عملکرد مؤثر در اقتصاد امروز، تبدیل شدن به یک سازمان دانش محور ضروری است. اما اندکی از آن‌ها به درستی می‌دانند که دانش محور شدن به چه معناست و یا چگونه می‌توان تغییرات لازم برای دانش محور شدن را انجام داد. در این راستا و با توجه به این مهم که مديريت دانش سازماني يكي از مهم ترين عوامل موفقيت شركت ها در شرايط رقابتي و عصر اطلاعات است. اهميت اين موضوع به حدي است كه امروزه شماري از سازمانها، دانش خود را اندازه‌گيري مي‌كنند و به منزله‌ي سرمايه فكري سازمان و نيز شاخصي براي درجه بندي شركتها در گزارش‌هاي خود منعكس مي‌كنند (موسوی،1387)، اين مؤسسه ها، استقرار مديريت دانش در سازمان را، به عنوان بخشي از راهبرد سازمان، ضروري مي‌دانند (جعفرنژاد:1387)
مديريت دانش، به مثابه بخشي ضروري و اساسي در موفقيت سازمان، دامنه‌ي گسترده‌اي از ايده‌هاي سازماني، شامل نوآوري‌هاي راهبردي، اقتصادي، رفتاري و مديريتي را در بر مي‌گيرد. در جهان امروز كه توليد كالاها و ارائه‌ي خدمات به شدت دانش مدار شده‌اند، دانش دارايي كليدي براي كسب مزيت رقابتي به شمار مي‌رود.
1-3 پرسش اصلی تحقیق
آیا متغیرهای پیاده سازی مدیریت دانش بر افزایش صادرات فرش در ایران تاثیر مثبت و مستقیمی دارند؟
1-4 اهمیت تحقیق
با توجه به میزان استفاده از دانش و اطلاعات در صنایع امروزی و حیاتی بودن این عامل در چرخه تولید و مصرف محصولات و از آنجا که فرش به عنوان کالایی صادراتی در زمزه اقلام صادراتی غیر نفتی مهم در ایران به شمار می‌رود، لذا توجه و دقت در مراحل تولید و صادرات این محصول با توجه به شرایط جدید جهانی و وجود رقابت بین کشورهای بافنده فرش از جمله ایران، هند، پاکستان و … نیاز به حفظ کیفیت در سطح جهانی و توانایی رقابت با سایر کشورها در سطح جهانی لازمه دانش محور شدن و آگاه کردن تمامی کارکنان و دست اندرکاران تولید و صادرات از عوامل تعیین کننده و وضع بازار جهانی با استفاده از ابعاد مدیریت دانش در این چرخه خواهد بود.
اهداف تحقیق:
1. شناسایی عوامل مهم و اصلی مدیریت دانش در زمینه صادرات فرش
2. میزان اهمیت و تاثیر این عوامل در فرایند صادرات
3. مشخص کردن جهت هر یک از عوامل بر صادرات
4. ارائه راه حل مناسب در خصوص موضوع
سوالات تحقیق:
1. متغیرهای اثرگذار پیاده سازی مدیریت دانش کدامند؟
2. مدل مفهومی حاصل از مولفه‌های اصلی پیاده سازی مدیریت دانش کدام است؟
3. برازش مدل چگونه است؟
4. اولویت‌های هرکدام چگونه است؟
1-5 قلمرو تحقیق
1-5-1 قلمرو موضوعی تحقیق:
در این پژوهش، محقق به دنبال بررسی و تاثیر عوامل مدیریت دانش بر افزایش صادرات فرش ایران و اهمیت و نقش هر یک از این عوامل خواهد بود.
1-5-2 قلمرو مکانی تحقیق:
قلمرو مکانی این تحقیق جامعه انتخابی از میان تولید کنندگان، صادر کنندگان، فروشندگان، صاحب نظران در زمینه صنعت فرش در ایران انتخاب خواهند شد.
1-5-3 قلمرو زمانی پژوهش:
زمان یا دوره زمانی آغاز تا پایان کار توزیع و جمع آوری پرسشنامه (ابزار گردآوری اطلاعات) و تجزیه و تحلیل داده‌های بدست آمده را شامل می‌شود که این روند یک دوره زمانی 6 ماهه را پیش بینی می‌کند و از 1/1/1391 آغاز و در 1/7/1391 به پایان می‌رسد.
1-6 تعریف اصطلاحات
پیاده سازی مديريت دانش
مدیریت دانش: مديريت دانش، يك فرايند يكپارچه و سيستماتيك در سطح سازمان است كه شامل فعاليت اكتساب، خلق، ذخيره، توزيع و بكارگيري دانش به وسيله افراد و گروهها براي رسيدن به اهداف سازماني مي‌باشد. مديريت دانش 4 عنصر اساسي دارد: دانش، مديريت، تكنولوژي اطلاعات و فرهنگ سازماني (Ganderi at al, 2010)
ابعاد مدیریت دانش
دانش: دانش، دانستني است كه در تجربيات، مهارتها، قابليتها، توانايي‌ها، استعدادها، افكار، عقايد، طرز كارها، الهامات و تصورات افراد موجود است و به شكل مصنوعات ملموس، فرايندهاي كاري و امور روزمره يك شركت خود را آشكار مي‌سازد .دانش دو نوع است: عيان و نهان (يا ضمني) Hoffman, et al ,2005)).
مديريت: مديريت تلويحا بر طبقه بندي، فراهم كردن ساختار و ايجاد ادراك بهم پيوستگي در يك سازمان دلالت دارد. .( Rodriguez,2007:85)
تكنولوژي اطلاعات: تكنولوژي اطلاعات مي‌تواند بعنوان ابزاري قدرتمند عمل كرده و ابزارهايي مؤثر و كارآمد براي همه وجوه مديريت دانش شامل تسخير، اشتراك و كاربرد دانش تأمين كند. براي تبديل اطلاعات به دانش، افراد بايد اطلاعات را تحليل، تفسير و درك كرده و آن را در متني جاي دهند (قاضی زاده فرد،1387).
فرهنگ سازماني: سازمانها نياز به روابط حمايتي، تشريك مساعي و ايجاد فضاي صميميت و دوستي (فرهنگ همكاري) براي تحقق مديريت دانش دارند. در چنين فرهنگي افراد همديگر را حمايت و كمك مي‌كنند و دانش مورد نياز براي انجام فعاليتهاي سازماني در اختيار همديگر قرار مي دهند تا به كارگيري دانش، آسان و زمينه ايجاد ايده‌ها و روش‌هاي نوين در سازمان فراهم شود. گرايش يا عدم گرايش سازمانها به فرهنگ قدرت مي‌تواند پياده سازي مديريت دانش را متاثر سازد .(Davel & Snyman, 2007)
صادرات:
صادرات تابعی از تجارت بین المللی است که به موجب آن کالای تولید شده در یک کشور برای فروش و یا تجارت در آینده به کشور دیگر حمل می‌شود (investopedia, 2012).
فرش :
پشم و موي حيواناتي نظير گوسفند و بز، اولين يافته‌هاي بشر براي برآوردن اين نياز بود و متعاقباً پوست اين حيوانات اولين زيرانداز يا به عبارت ديگر فرش منسوج بود. به دنبال تحول و پيشرفت در زندگي، بشر آموخت كه مي‌تواند با در هم نمودن و فشردن الياف پشم، زيراندازي ضخيم‌تر و گرم‌تر به نام نمد تهيه نمايد. متعاقباً با فراگيري فنون ريسندگي و تابندگي، نخهاي پشمي را توليد نمود و براي اولين بار با ادغام رشته نخهاي افقي و عمودي نخهاي پشم، گليم را ابداع كرد و اين سرآغازي بود براي ابداع فرش گره دار يا پرزدار كه هنر و فني پيشرفته‌تر بود (پرتال شرکت سهامی فرش ایران،1389).
فصل دوم:
ادبیات پژوهش
2 – 1 مقدمه:
تئوری‌های عرفی نئو کلاسیکی بر پایه انباشتگی دو عامل بنا شده‌اند: سرمایه و نیروی کار. اقتصاد دانان باور دارند که هر دوی این منابع، بازده نزولی دارند و سرانجام هر افزایش اضافی از نیروی کار و یا سرمایه از قانون بازده نزولی پیروی خواهد کرد. ایده ایستایی رشد در برخی نقاط که توسط دیدگاه کلاسیک پیشنهاد شده بود توسط تئوری نئوکلاسیکی و با این نظریه که تکنولوژی وضعیت مناسبتری را از نقطه ایستا تبیین می‌کند به بن بست رسید و حال این ایده با عبارت دانش به چالش کشیده شده است. اما اقتصاد دانان یک دوره‌ی سختی برای تطبیق دانش در داخل مدل‌های خودشان دارند، چرا که بر خلاف سرمایه و نیروی کار که بازده نزولی را نشان میدهند، دانش بازده صعودی را نشان میدهد (Arntzen et al, 2009) دلیل بحرانی دیگر بر رشد دانایی محور، تغییرات است. تغییرات همیشگی و پیوسته با جلوه‌ای از حرکت شتابان دگردیسی‌ها در بازار، فناوری، بنگاهها و دیگر بخش‌های اقتصادی. این امر موجب می‌شود تا بنگاهها و افراد در جستجوی سودهای بالاتر بجای سودهای معمول فکر نوآوری، جستجوی راه‌ها، عملیات و فناوری‌های جدید باشند. در نگرش اقتصاد جدید، تغییر اقتصادی، نتیجه حرکت آرام از یک حالت تعادلی به حالت دیگر نیست بلکه آن از دنبال کردن سودهای شبه انحصاری نتیجه می‌گردد که متعلق به نوآوران است. ایده‌های جدید بکرار توسط بنگاهها ایجاد می‌شود و تغییرات اقتصادی بوسیله موفقیت فناوریها و راهکارهایی که روش‌های قبلی را منسوخ می‌کنند، بوجود می‌آید Hung , 2005)). خلاقیت هسته اصلی فرآیند نوآوری است و بهره‌وری واحدهای تحقیق و توسعه نیز از خلاقیت نشأت می‌گیرد. در فرآیند ملی نوآوری نیز دانش خلق می‌شود و وظیفه مدیریت دانایی نیز عبارت از فرآیند اداره دقیق دانش برای رفع نیازهای موجود، شناخت و بهره برداری از دانش موجود کسب شده و ایجاد فرصتهای جدید و توان ظرفیت بکارگیری دانش میباشد. وظایف واحدهای تحقیق و توسعه نیز توسعه مرزهای دانش با تحقیقات پایه‌ای و یا تحقیقات توسعه‌ای و کاربردی برای بهبود مستمر فرآیند تولیدی است. بنگاههای صنعتی موفق در اقتصاد جدید آنهایی هستند که بطور مستمر به تولید دانش بپردازند و آن را در سراسر سازمان توزیع کنند و سریعاً تبدیل به تکنولوژی و محصول کنند (Dalkir et al, 2007) .
2-2 مدیریت دانش
2 – 2 – 1 تاريخچه مديريت دانش
تعداد زيادي از تئوريسين‌هاي مديريت دانش تكامل بحث مديريت دانش را به عهده داشتند و توزيع نموده‌اند كه در ميان آنان برجستگاني همچون پيتر دراكه، پاول استرلوس و پيتر سنگه از آمريكا را مي‌توان نام برد. دراكه و استرلوس من بيشتر در زمينه اهميت ارتقا اطلاعات و دانش ساده به عنوان منابع سازماني، و آقاي سنگه با تمركز بر روي سازمان‌هاي ياد گيرنده ابعاد فرهنگي مديريت دانش را بوجود آورده‌اند.
تعداد ديگري از دانشمندان وابسته به نشریه تجارت هاروارد1 حقايق ديگري از مديريت دانش را آشكار مي‌كند. در حقيقت دانشمند معروف آقاي لئونارد بارتون توانست موردكاري قابل توجهي را از شركت استيل چاپارل ارائه دهد، شركتي كه راهبردهاي موثري را در زمينه مديريت دانش تا اواسط دهه 1970 مورد بررسي و تحقيقات مقاله شده و مستندات خود را با عناوين بهار زيبا از دانش و ساختن منابع نوآوري در مجله ذكر شده به چاپ رسانيد.
در اواسط سال 1980 اهميت دانش به عنوان دارايي رقابت در بين سازمانها مشهور گرديد. و اين در حالي بود كه علم اقتصاد كلاسيك هنوز در رابطه با روشها و متدهاي مديريت آن داراي نقصان بود و هنوز براي برخي از سازمانها، اين غفلت وجود دارد.
فناوري كامپيوتر باعث شده اطلاعات با سنگيني و فراواني آغاز به كار كند كه اين امر تنوع قابل توجهي در محدوده كامپيوتر ايجاد مي‌كند و بدين ترتيب اين فناوري خود قسمتي از راه حل مورد نظر براي شكل‌گيري مديريت دانش گرديد. سيستم مديريت دانش به عنوان يك وسيله پيش منظور كه توسط راب اكسين و دان مك كداكن مطرح گرديد.
نهايتا مثال برجسته طراحي وب در طول يك دهه به مسير شكل‌گيري مديريت دانش كمك نمود. در سال 1980 توسعه سيستم‌هاي مديريت دانش بوجود آمدند كه با استفاده كارهاي انجام شده در زمينه هوش مصنوعي و سيستم‌هاي هوشمند باعث شدند تا مفاهيم تازه‌اي به عنوان دانش اكتسابي2، مهندسي دانش3، سيستم‌هاي بر پايه دانش4 و هستي شناسي بر پايه كامپيوتر به جهان عرضه شود.
در سال 1991 و براي اولين بار مطالبي درباره مديريت دانش در مراكز انتشاراتي مشهور به چاپ رسيد. شايد بتوان گفت كه وسيع‌ترين كار تحقيقاتي در زمينه مديريت دانش تا امروز در سال 1995 توسط آقايان كوجيه و نافوكا، هيروتاكاتاكي شي در سازمان خلق دانش بنام “چگونه شركت‌هاي ژاپني نوآوري و پويايي را به وجود مي‌آورند؟” صورت پذيرفته است (عطافر، 1385).
دانش نخستين منبع راهبردي براي شركتها در قرن 21 است. پژوهشگران و متخصصان تلاش مي‌كنند دريابند، چگونه منابع دانش به صورت موثري گردآوري و مديريت شود تا بتوان به عنوان مزيتي رقابتي از آن استفاده كرد. بنابراين قبل از اقدام به مبادرت بر اجراي طرح‌هاي مديريت دانش، سازمانها نيازمند ارزيابي زير سيستم‌هاي سازماني و منابع موجود خود هستند تا مهمترين و بهترين راهبر
