
پذيرفت(هندریکسون و ون بردا1، 1388). تأخیر در تعدیل قیمت2 براي خریدار و فروشنده مخاطره آمیز است و این مخاطره ناشی از عدم انعکاس کامل اطلاعات در قیمت است. انعکاس کامل و بلادرنگ اطلاعات ممکن است اثرات منفی و یا مثبت بر قیمت سهم داشته باشد. در حالی که خریدار و فروشنده به موجب این انتخاب انتظار کسب صرف ریسک را دارند و بدین طریق رخداد کژ گزینی بعید نخواهد بود(کالن و همکاران3، 2013). بنابراین كيفيت اطلاعات حسابداري بر قیمت سهام مؤثر خواهد، بود که این موضوع به خودی خود سرعت تعدیل قیمت را تحت الشعاع قرار می دهد، علاوه براین كيفيت اطلاعات حسابداري نقش مهمی بر پیش بین بازده سهام دارد. با توجه به مطالب عنوان شده هدف از این مطالعه دستیابی به پاسخ این سؤالات است که آیا كيفيت اطلاعات حسابداري با تأخیر در تعدیل قیمت سهم و پیش بینی بازده هاي آتی ارتباط معناداری دارد؟ به این منظور در این تحقیق به بررسی ارتباط کیفیت اطلاعات حسابداري با تأخیر در تعدیل قیمت سهم و قابلیت پیش بینی بازده هاي آتی خواهیم پرداخت.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
نقش اطلاعات در زمینه ی تصمیم گیری های اقتصادی بسیار حیاتي است و سرمايه گذاران بدون اطلاعات کافي، فرصتها و خطرات سرمايه گذاری را به طور مناسب تشخیص نمي دهند. برای اين که اطلاعات بتواند بر تصمیمات استفاده کنندگان صورت های مالي موثر واقع شود، بايد در زمان مناسب در اختیار آنان قرار گرفته باشد. به موقع بودن، يكي از خصوصیات مربوط بودن اطلاعات بوده و به معنای آن است که اطلاعات مالي بايد زماني در اختیار استفاده کنندگان قرار بگیرد که فرصت اتخاذ تصمیم، قضاوت و اقدام نسبت به موضوع مورد نظر برای آنان وجود داشته باشد(هیات تدوين استانداردهای حسابداری مالي، بیانیه ی شماره ی2)(خدادادی و همکاران، 1391، 152).
. با توجه به اهمیت گسترده روز افزون بازارهای سرمایه در تجهیز و جمع آوری سرمایه های کوچک فردی به سمت فعالیت های تولیدی، شناسایی نحوه رفتار سرمایه گذاران و متغیرهای تأثیر گذار بر قیمت و بازده در این بازارها، اهمیت زیادی پیدا کرده است. امروز فرضیه قابلیت پیش بینی بازده سهام به عنوان یکی حقیقت جدید در مدیریت مالی پذیرفته شده است(مهرابی و همکاران، 1386، 94). سودمندی اطلاعات مالی برای سرمايه گذاران می تواند توسط ارتباط آماری میدان داده های حسابداری و ارزش های بازار سرمايه (قیمت ها و بازده های سهام) به بهترين نحو اندازه گیری شود. چنین ارتباطی، پیآمد رفتارهای سرمايه گذاران را بیشتر از وقتی که فقط نظرات و اعتقادات آنها بر مبنای پرسشنامه ها و مصاحبه ها جمع آوری می شود، منعکس می کند. از زمان بال و براون (1968)، توجه پژوهشگران بر ارزيابی سودمندی اطلاعات حسابداری و ارتباط میان سودهای حسابداری و بازده های سهام جلب شده است(ایزدی نیا و همکاران، 1392، 103).
سودمندی در پیش بینی یکی از خصایص مربوط بودن4 اطلاعات و به معنای آن است که اطلاعات مالی به نحوی فراهم شود که استفاده کنندگان را در پیش بینی نتایج فعالیت های جاری و آتی یک واحد انتفاعی یاری دهد(محمودی خوشرو، 1383). به عبارت دیگر می توان ارزش اطلاعات را با ارزش پیش بینی آن سنجید. از سوی دیگر چون سرمایه گذارن به دنبال پر بازده ترین فرصت ها برای سرمایه گذاری هستند می توان نتیجه گیری کرد که ارزش متغیرهای حسابداری در پیش بینی بازده سهام5 است. از این رو هرگونه تحقیقی که توان شناخت محتوای اطلاعات بخصوصی از نظر پیش بینی افزایش دهد برای سرمایه گذاران و حوزه حسابداری حائز اهمیت است(محمودی خوشرو، 1383). مطالعات انجام شده در خصوص بازارهاي مالي حاكي از آن مي باشد كه طي سال هاي اخير، جايگاه بورس اوراق بهادار به عنوان يكي از اركان بازار سرمايه به شدت تقويت شده و نقش آن به عنوان نيروي محركة توسعة اقتصادي، پررنگ تر گشته، به گونه اي كه هم اكنون نهاد مذكور به يكي از شاخص هاي رشد و توسعة اقتصادي كشورها تبديل شده است. با توجه به اينكه تصميم گيري بازيگران عرصة بازار سرمايه و به ويژه سرمايه گذاران فعال در بورس اوراق بهادار در محيطي انجام مي شود كه عدم اطمينان بر آن حاكم است، آنان نيازمند اطلاعات هستند. نقش اطلاعات، آگاهي دادن نسبت به مواردي است كه موجب مي شود تا ارزيابي قبلي تصميم گيرندگان در، خصوص احتمالات مربوط به وقوع رويدادهاي آتي، مورد تجديد نظر قرار گيرد و در نتيجه، عدم اطمينان موجود كاهش يابد(باغوميان، 1388، ص2). از سوي ديگر، سيستم حسابداري به عنوان يك سيستم اطلاعاتي قادر به تهيه و ارائة چنين اطلاعاتي است. به عبارت بهتر، سيستم حسابداري مي تواند اطلاعاتي را فراهم آورد كه اشخاص ذي حق و ذي علاقه به واحدهاي اقتصادي براي اتخاذ تصميم هاي آگاهانه، به آن نیاز دارند. با توجه به اهمیت روزازون بازده و قیمت سهام در تصمیمات سرمایه گذاری اتخاذ شده توسط سرمایه گذاران و همچنین مدیران شرکت ها و از طرفی برآورده کردن نیاز اطلاعاتی استفاده کننده گان در این تحقیق به بررسی رابطه کیفیت اطلاعات حسابداري با تأخیر در تعدیل قیمت سهم و قابلیت پیش بینی بازده هاي آتی می پردازیم و از طرفی بورس به عنوان سازمانی در جهت هدایت پس اندازها به سوی سرمایه گذاری های مولد و بهینه، مطرح می باشد، مطالعه و تحقیق پیرامون این سازمان از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
1-4- اهداف تحقيق
1- بررسی رابطه بین کیفیت اطلاعات حسابداري و تأخیر در تعدیل قیمت سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
2- بررسی رابطه بین کیفیت اطلاعات حسابداري و بازده های آتی سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
1-5- سؤالات تحقيق
1- آیا بین کیفیت اطلاعات حسابداري و تأخیر در تعدیل قیمت سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
2- آیا بین کیفیت اطلاعات حسابداري و بازده های آتی سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
1-6- فرضیه های تحقيق
1- بین کیفیت اطلاعات حسابداري و تأخیر در تعدیل قیمت سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
2- بین کیفیت اطلاعات حسابداري و بازده های آتی سهام در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد.
1-7- روش انجام تحقيق
1-7-1- روش تحقيق و گردآوری دادهها
در اين تحقیق، از لحاظ طبقهبندی تحقیق بر مبنای هدف، از نوع تحقیقهای کاربردی است و با توجه به اينکه بر شناخت رابطه علت و معلولي بين متغيرها تاکيد دارد و تأثیر متغير مستقل بر متغير وابسته در آن اهميت دارد تحقیقی تجربي است، از لحاظ روشي که براي آزمون کردن فرضيهها استفاده ميکند از نوع همبستگي ميباشد و به دليل اينکه واقعيت موجود در بورس اوراق بهادار را مورد بررسي قرار میدهد و به آنچه که هست ميپردازد، در حوزه تحقیقهاي اثباتي حسابداري قرار ميگيرد. همچنين بر حسب نحوه گردآوري اطلاعات نوعي تحقیق پس رویدادی به شمار ميآيد.
در این تحقیق برای جمعآوری دادهها و اطلاعات، از روش کتابخانهای استفاده خواهد شد. برای نگارش و جمعآوری اطلاعات موردنیاز بخش مبانی نظری به گونه عمده از مجلات تخصصی داخلی و خارجی، و برای گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز عمدتاً از طریق بانکهای اطلاعاتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و نرمافزارهای تدبیر پرداز، صحرا و رهآورد نوین گردآوری میشود.
1-7-2- جامعه آماری و نمونه آماری
1-7-2-1- جامعه آماری
نمونه آماری عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشند(حافظ نیا، 1387). در اين تحقیق شركت هايی كه داراي ويژگي هاي زير باشند به عنوان نمونه انتخاب شده است:
1. اطلاعات مالی شرکت برای دوره زمانی تحقیق یعنی سالهای 1387 تا 1391 موجود باشد.
2. شركتهاي مورد نظر جزو بانكها و واسطه گري مالي، ليزينگ و سایر شرکت های سرمايه گذاري نباشد.
3. به منظور قابل مقایسه بودن اطلاعات، سال مالی شرکت ها منتهی به 29 اسفند ماه باشد.
4. وقفه معاملاتی بیش از دو هفته نداشته باشند؛
5. ناقص نبودن داده ها.
1-7-2-2- روش نمونهگیری
نمونه آماری عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیانکننده ویژگیهای اصلی جامعه باشند (حافظ نیا، 1387). در این تحقیق برای انتخاب نمونه به روش حذف سیستماتیک با در نظر گرفتن محدودیت های تعیین شده اقدام گردید.
1-7-3- روش تجزيه و تحليل دادهها و آزمون فرضیهها
در این تحقیق با استفاده از يک روش تحقيق، دادهها تجزيه و تحليل و فرضيه آزمون و در آخر نتيجهگيري نهايي براي گزارش انجام خواهد شد. دادههاي جمعآوریشده با استفاده از نرمافزار Excel محاسبه و با نرمافزارهای Eviews، Stata مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت. با توجه به اینکه در این تحقیق در پی بررسی رابطه کیفیت اطلاعات حسابداري با تأخیر در تعدیل قیمت سهم و قابلیت پیش بینی بازده هاي آتی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران هستیم، پس از بررسی آمار توصیفی متغیرهای تحقیق، با استفاده از آزمون رگرسیون به بررسی رابطه بین آنها میپردازیم.
1-8- متغیرهای تحقیق
هر تحقیقی دارای تعدادی متغیر وابسته و مستقل میباشند، علاوه بر این بعضی از تحقیقات، دارای متغیر کنترل نیز میباشند. متغیرهای تحقیق حاضر به شرح زیر میباشند.
1-8-1- متغیر مستقل
متغیری که توسط پژوهشگر اندازهگیری، دستکاری و یا انتخاب میشود، تا تأثیر یا رابطه آن را برمتغیر و یا متغیرهای دیگری، اندازهگیری کند، متغیرمستقل نامیده میشود (دلاور، 1385). با توجه به پرسش های تحقيق و بر اساس مطالعات انجام شده، متغير مستقل کیفیت اطلاعات حسابداری میباشد.
1-8-2- متغیرهای وابسته
متغیر وابسته، متغیری است که مشاهده یا اندازهگیری میشود، تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود (دلاور، 1385)، به عبارت دیگرمتغیر وابسته، متغیری است که تحت تأثیر متغیر مستقل قرار میگیرد. با توجه به تعریف فوق و مطالعه ادبیات تحقیق، متغیر وابسته در این تحقیق، تأخیر در تعدیل قیمت سهام و بازده های آتی میباشد.که در فصل سوم روش سنجش هر یک ارائه می گردد.
1-8-3- متغیرهای کنترلی
در یک تحقیق اثر تمام متغیرها را بر یکدیگر نمیتوان بطور همزمان مورد مطالعه قرارداد. بنابراین محقق اثربرخی از این متغیرها را کنترل نموده، آنها را خنثی مینماید. متغیرهای کنترلی تحقیق نیز دربرگیرنده سهامداران نهادی، گردش معاملات، روزهاي معاملاتی و اندازه شرکت خواهند بود.
1-9- تعاریف نظری واژههای کلیدی
بازده: به منفعت و سودي که از یک سرمایه گذاري حاصل می شود بازده میگویند.
اقلام تعهدي: تعدیلات حسابداري هستند که جریان هاي نقد عملیاتی شرکت را به سود حسابداري تبدیل می کنند (یوسفی، 1389، ص8).
کیفیت اقلام تعهدي: کیفیت اقلام تعهدي از نظر سرمایه گذاران به معنی نزدیکی سود حسابداري به وجه نقد است (یوسفی، 1389، ص8).
کیفیت اطلاعات حسابداری: از اینرو، کیفیت اطلاعات حسابداری در این تحقیق، همانند مطالعه ی فرانسیس و همکاران6 (2005) و وردی7 (2006) و همچنین، مطالعات عرب مازار یزدی (1374)، نوروش و همکاران (1385)، عرب مازار یزدی و طالبان (1387)، ثقفی و همکاران (1390) اینگونه تعریف و در نظر گرفته شده است: کیفیت اطلاعات حسابداری به عنوان دقتی است که گزارشگری مالی در بیان اطلاعات حسابداری و در ارتباط با عملیات شرکت، به ویژه جریان های نقدی مورد انتظار دارد و به منظور آگاهی سرمایهگذاران ارائه میشود.
قیمت سهام: منظور از قیمت سهام، قیمت بازار یا قیمت معاملاتی است که در تابلوهای بورس مشاهده می شود.
تعدیل قیمت: تعدیل قیمت، فرایند انعکاس اطلاعات در قیمت سهام است. فرایندی که موجب میشود، قیمت معاملاتی سهام به ارزش واقعی آن نزدیک و در نهایت با آن مساوی گردد.
سرعت تعدیل قیمت: منظور از سرعت تعدیل قیمت سهام مدت زمانی است که طول می کشد تا اطلاعات در قیمت سهام منعکس گردیده و قیم
