دیگر، در این تحقیق به بررسی وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از طریق رگرسیون می‌پردازیم. بنابراين، تحقيق حاضر از جمله تحقيقات علي نيز تلقي ميشود. به دليل مشاهده و تعميم نتايج آن‌ها، از نظر استدلال اين تحقيق استقرایی است.
1-7-مدل پژوهش
چارچوب نظري، الگويي مفهومي و بنيادين است كه تمام پژوهش بر روي آن بنا مي‌شودو از طريق آن پژوهشگر بين عواملي كه در ايجاد مسئله پژوهش اهميت دارند، ارتباط برقرار مي‌كند و فرضيه‌هاي قابل آزمون خود را ايجاد مي‌كند. مدل تحليلي نوعي نمودار سازی براي متغيرهاي استخراج‌شده از چارچوب نظري پژوهش است (خاكي، 1382).
برای بررسی فرضیه اول پژوهش بر مبنای پژوهش‌های فا و همکاران ( 2012) و لین و همکاران (2012) مدل زیر ارایه گردیده است:
عبارت است از عدم تقارن اطلاعاتی شرکت در سال .
عبارت است از تعداد پیش بینی سود توسط مدیریت شرکت در سال .
عبارت است از حجم معاملات سهام (تعداد سهام معامله شده) سهام شرکت در طول سال مالی تقسیم بر تعداد سهام شرکت مورد نظر در پایان سال مالی.
عبارت است از ریشه دوم تعداد دفعات معاملات سهام شرکت در سال ؛
عبارت است از اندازه (لگاریتم طبیعی ارزش بازار) شرکت در سال .
عبارت است از لگاریتم طبیعی قیمت سهام شرکت در سال .
برای آزمون فرضیه دوم پژوهش، بر مبانی پژوهش‌های فا و همکاران ( 2012)، های و همکاران ( 2009) و زیائو فنگ، 2006 مدل تحلیل زیر ارایه گردیده است:
که در آن:
عبارت است از هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت در سال .
عبارت است از ارزش دفتری سهام شرکت در سال به ارزش بازار آن.
عبارت است از لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت در سال .
عبارت است از اهرم مالی (نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها) شرکت در سال .
عبارت است از خطای باقی مانده شرکت در سال .
1-8- جامعه آماری، دوره زمانی و حجم نمونه پژوهش
جامعه آماری (): جامعه آماری پژوهش جاری کلیه شرکت‌های تولیدی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
قلمرو مکانی: مکان انجام این پژوهش بورس و اوراق بهادار تهران است.
قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق سالهای بین 1389 تا 1393 را در بر می‌گیرد.
نمونه آماری (): نمونه آماري اين پژوهش برای آزمون فرضیه تحقیق، مشتمل بر شركت‌هايي است كه از ویژگی‌های زير همزمان برخوردار بوده‌اند:
شرکت‌های مورد نظر جزو بانک‌ها، واسطه‌گری مالی، لیزینگ و شرکت‌های بیمه نباشند.
پایان سال مالی شرکت، منطبق بر پایان اسفند ماه باشد.
شرکت تغییر سال مالی و تغییر فعالیت نداشته باشد.
سهام شرکت حداقل هر سه ماه یک بار معامله شده باشد.
شرکت‌های مورد نظر از ابتدا تا انتهای تحقیق در عضویت بورس اوراق بهادار باشند.
تمامی داده‌های مورد نیاز آن‌ها در طی سالهای 1389 الی 1393 در دسترس باشد.
1-9-روش‌های گردآوری دادهها
برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به پژوهش به محل نگهداری صورت‌های مالی در بورس اوراق بهادار مراجعه شده و اطلاعات مورد نیاز با بررسی صورت‌های مالی ارائه شده و در برخی موارد با استفاده از لوح فشرده (که شامل اطلاعات صورت‌های مالی و اطلاعات مربوط به روند معاملات سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس می‌باشد) یا سایت کودال گردآوری خواهد شد.
1-10-روش تحلیل دادهها
ابتدا داده‌های جمع‌آوری شده را در قالب بانک اطلاعاتی ذخیره کرده و سپس با انتقال این دادهها به نرم افزارهای EXCELو eviews زمینه تجزیه و تحلیل این دادهها از طریق رگرسیون و نتایج حاصل از آن‌ها فراهم می‌شود.
1-11-تعريف مفاهيم و واژگان ويژه پژوهش
الف- متغیر وابسته:
عدم تقارن اطلاعاتی: در تصمیم گیری بابت انجام معاملات، عدم تقارن اطلاعاتی هنگامی بروز می‌کند که یکی از طرفین معامله اطلاعات بیشتر یا بهتری نسبت به طرف دیگر معامله داشته باشد. عدم تقارن اطلاعاتی عدم توازن قدرت در مبادلات را سبب خواهد شد که گاهی ممکن است سبب مبادلات اشتباه گردد (ویلسون، 2008). در این پژوهش برای اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی از معیار شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به شرح زیر استفاده خواهد شد (کرمیر و همکاران،2013):
که در آن:
: عبارت است از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت در سال ؛
: عبارت است از قیمت پیشنهادی فروش سهام؛
: عبارت است از قیمت پیشنهادی خرید سهام.
شایان ذکر است که متغیر عدم تقارن اطلاعاتی در مدل اول پژوهش در نقش متغیر وابسته و در مدل دوم پژوهش در نقش متغیر مستقل می‌باشد.
هزینه حقوق صاحبان سهام: برای کسب نتایج متقن و قابل اتکا تر بر اساس تحقیق انجام شده توسط ثقفی و دیگران (1389) از دو مدل زیر برای محاسبه هزینه حقوق صاحبان سهام استفاده خواهد شد:
الگوی گوردن: در این الگو نرخ بازده مورد انتظار سهامداران (هزینه حقوق صاحبان سهام) به شرح زیر محاسبه می‌شود (ثقفی و بولو، 1388):
که در آن Ke، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران؛ D1، سود سهام مورد انتظار سال آینده (که از حاصل ضرب سود سهام سال جاری در نرخ رشد g محاسبه می‌شود)؛ P0، قیمت سهام در ابتدای سال (اولین روز معاملاتی) و g، نرخ رشد مورد انتظار است (که بر اساس میانگین هندسی نرخ رشد فروش طی دوره مورد بررسی محاسبه می‌شود).
الگوی قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM):
این الگو، بازده سهام را تابعی از ریسک بازار تلقی می‌کند و بر رابطه زیر مبتنی است:
به گونه ای که، E(ri)، بازده مورد انتظار سهام i؛ rf، نرخ بازده بدون ریسک (نرخ اوراق مشارکت)؛ E(rm)، بازده مورد انتظار بازار و βi، حساسیت تغییرات بازده سهم به تغییرات بازده بازار که برای محاسبه آن از رابطه زیر استفاده خواهد شد:
: عبارت است از کوواریانس با بازده سهام شرکت و بازده بازار،: عبارت است از واریانس بازده بازار.
ب- متغیر های مستقل:
ج- متغیر های کنترل:
عبارت است از ارزش دفتری سهام شرکت در سال به ارزش بازار آن.
عبارت است از لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت در سال .
عبارت است از اهرم مالی (نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها) شرکت در سال .
عبارت است از حجم معاملات سهام (تعداد سهام معامله شده) سهام شرکت در طول سال مالی تقسیم بر تعداد سهام شرکت مورد نظر در پایان سال مالی.
عبارت است از ریشه دوم تعداد دفعات معاملات سهام شرکت در سال ؛
عبارت است از اندازه (لگاریتم طبیعی ارزش بازار) شرکت در سال .
عبارت است از لگاریتم طبیعی قیمت سهام شرکت در سال .
1-12-ساختار کلی تحقیق
فصل اول :از نظر گذشت، در سایر فصل‌ها مطالبی به شرح و ترتیب زیر ارائه می‌شود:
فصل دوم: در این فصل، ادبیات موجود در زمینه بررسی رابطه بین تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت، عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان، پیشینه تحقیق‌های انجام‌شده در ایران و سایر کشورها بیان می‌شود.
فصل سوم: طی فصل سوم روش اجرای تحقیق ارائه می‌شود. روش‌های گردآوری اطلاعات، روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات، جامعه آماری و نمونه انتخاب‌شده و روش‌های آماری مورد استفاده در تحقیق نیز در این فصل ارائه می‌شود.
فصل چهارم: در فصل چهارم اطلاعات گردآوری‌شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه‌ها و آمار توصیفی در این فصل تشریح می‌شود.
فصل پنجم :در آخرین فصل، خلاصه‌ای از نتایج به دست آمده و نتیجه‌گیری کلی ارائه می‌شود. با توجه به نتایج تحقیق، پیشنهادهای لازم ارائه می‌گردد.
خلاصه فصل
اين فصل پس از ارایه مقدمه، با شرح و بیان مسئله پژوهش آغاز شده است و سپس اهميت و ارزش پژوهش بيان گرديد. در ادامه هدف از انجام اين پژوهش و فرضيه‌های متناسب با اهداف اين پژوهش ارائه شده است كه شامل دو فرضیهاست. همچنين روش انجام پژوهش، ابزار جمع آوري اطلاعات مورد نياز، جامعه‌ی آماري و روش‌هاي آماري مورد نياز براي تجزيه و تحليل دادهها و اطلاعات به طور مختصر ذکر شد. در پايان اين فصل واژههاي عملياتي مورد استفاده در متن پژوهش، تعريف شده است.
فصل دوم
مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
مقدمه
در فصل اول به تبیین ابعاد كلی پژوهش پرداخته شد. موارد كلی مطرح شده در فصل قبل با بیان مسئله و اهمیت موضوع تحقیق آغاز و با ارائه فرضیه های كلی تحقیق و اهداف انجام تحقیق ادامه پیدا كرد. همچنين در پایان متغيرها، محدودیت‌ها و تعريف واژه‌ها و اصطلاحات تحقيق به صورت مختصر ارائه شد. در ايـن فصل به بررسي مبانـي نظـري تحقیق كه شامل موارد مربوط به مدیریت سود، عدم تقارن اطلاعاتی و عدم اطمینان‌های محیطی است، پرداخته می‌شود. در قسمت پایانی فصل نیز به پیشینه برخی از پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده پیرامون بررسي ارتباط بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرایط عدم اطمینان‌های محیطی در داخل و خارج از كشور پرداخته می‌شود.
بخش اول: مبانی نظری
2-1- سود
هدف از ارائه صورت‌های مالي، ارائه اطلاعاتي تلخيص و طبقه‌بندي شده درباره وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري است كه براي طيفي گسترده از استفاده‌كنندگان صورت‌های مالي در اتخاذ تصميم‌های اقتصادي مفيد واقع گردد)هیئت تدوین استانداردهای حسابداری 1381). سود گزارش شده در صورت سود و زیان یکی از عناصر کلیدی صورت‌های مالی است. این رقم کمیتی است که قاعدتاًٌ باید نتیجه عملکرد یک واحد تجاری را در طی یک دوره‌ی مالی معین نشان دهد. به دیگر سخن، استفاده از عنصر سود در مدل‌های ارزش‌گذاری قیمت سهام و ارزیابی عملکرد بنگاه‌های اقتصادی، در عین این که بر مبنای منطق قیاسی توجیه پذیر است، با نتایج تحقیقات علمی نیز منطبق است و نتایج بسیاری از آن‌ها موید این است که سود گزارش شده حاوی اطلاعاتی است که با ارزش‌گذاری قیمت سهام شرکت‌ها مربوط است (ظریف فرد، 1378) .
یکی از اقلام با اهمیت صورت‌های مالی سود می‌باشد که از آن تعاريف متعددي ارائه شده است، از جمله اين تعاريف به شرح زير:
سود يا زيان خالص عبارت است از تغيير در حقوق صاحبان سرمايه يعني در خالص دارايي‌هاي يك واحد تجاري طي يك دوره مالي كه از فعاليت‌هاي انتفاعي و مستمر واحد تجاري و عمليات فرعي، رويدادهاي تصادفي و ساير عمليات، رويدادها و شرايط موثر بر واحد تجاري غير از منبع صاحبان سرمايه ناشي شده، به دیگر سخن، سود يا زيان خالص فرايند كليه تغييرات در حقوق صاحبان سرمايه طي يك دوره با استثناي تغييرات ناشي از سرمايه‌گذاري توسط صاحبان سرمايه و توزيع منابع بين آنان است (عالي‌ور، 1370).
هدف اوليه از گزارش سود، تأمین و ارائه اطلاعات مفيد براي افرادی است كه بيشترين علاقه را به گزارشهاي مالي دارند. اما تبيين هدفهاي مشخصتر نيز، براي درك بهتر گزارشگري سود ضرورت دارد. يكي از هدفهاي اساسي كه با اهميتترين هدف از ديدگاه تمامي استفاده‌كنندگان گزارشهاي مالي محسوب ميشود، ايجاد تمايز بين سرمايه‌گذاري و سود (منابع و جريانها)، به عنوان بخشي از فرايند توصيفي حسابداري است. هدفهاي مشخص گزارش سود شامل موارد زير است:
الف- استفاده از سود به عنوان معياري براي اندازهگيري كارايي مديريت.
ب- استفاده از مبالغ تاريخي سود براي پيش بيني آينده واحد انتفاعي و توزيع آتي سود سهام.
ج- استفاده از سود به عنوان معياري براي اندازهگيري دستاوردها و همچنين نشانهاي از تصميمات آتي مديريت (هندريكسون و بردا7، 1994). تئوری، شیوه محاسبه و کاربرد سود همواره کانون توجه ادبیات اقتصاد، حسابداری و مالی قرار داشته است. در ادامه، مفهوم سود از هر دو دیدگاه اقتصادی و حسابداری مورد بحث واقع می‌شود.
2-2- سود اقتصادی و حسابداری
تعریف مفهوم اقتصادی سود عموماً به اقتصاددانی همچون هیکس (1939) نسبت داده می‌شود: هدف محاسبه سود در امور خاص این است که به مردم نشان دهیم چه مقدار آن‌ها می‌توانند مصرف کنند بدون آن ک
