واقعيت‌ها، كشف مجهولات و دستيابي به راه حل مشكلات است (خاكي، 1387، ص 201). تحقيقات علمي بر اساس دو مبناي هدف و روش تقسيم بندي مي‌شوند. تحقيقات بر اساس هدف شامل سه گروه بنيادي، كاربردي و علمي مي‌باشند (حافظ‌نيا، 1382، ص 50). روش تحقيق حاضر بر اساس هدف كاربردي مي‌باشد، زيرا داراي نتايج كاربردي است و مي‌توان نتايج آن را به كار بست.
اين تحقيقات نظريه‌ها، قانونمندي‌ها، اصول و فنوني كه در تحقيقات بنيادي تدوين مي‌شوند را براي حل مسايل اجرايي و واقعي به كار مي‌گيرد، بيشتر بر مؤثرترين اقدام تأكيد دارند و علت‌‌‌ها را كمتر مورد توجه قرار مي‌دهند (خاكي، 1387، ص 202).
تحقيقات علمي بر اساس روش را مي‌توان به تحقيق توصيفي و آزمايشي تقسيم نمود(فرهنگي و صفرزاده، 1387، ص 274). تحقيق توصيفي را مي‌توان به دسته‌هاي زير تقسيم كرد: تحقيق پيمايشي، تحقيق همبستگي، اقدام‌پژوهي، تحقيق پس رويدادي (علّي– مقايسه‌اي)، بررسي موردي (سرمد و ديگران، 1384، ص 82).
تحقيق حاضر بر اساس ماهيت و روش تحقيق توصيفي- پيمايشي مي‌باشد.
تحقيق توصيفي، آنچه را كه هست توصيف و تفسير ميكند و به شرايط يا روابط موجود، عقايد متداول فرآيندهاي جاري، آثار مشهود يا روندهاي در حال گسترش توجه دارد. تمركز اصلي در درجه اول به زمان حال است. هرچند كه غالباً رويدادها و آثار گذشته را نيز كه به شرايط موجود مربوط مي‌شوند مورد بررسي قرار مي‌دهد (جان بست، 1371، ص 125).
3-3- جامعة آماري
مجموعه واحدهايي كه حداقل در يك صفت مشترك مي‌باشند، يك جامعه آماري را مشخص مي‌سازند (خاكي، 1387، ص 273).
در این تحقیق جامعه آماری متشکل از کلیه پرسنل شعب بانک انصار در قسمت غرب تهران، اعم از رسمی و قراردادی است که بر اساس آمار حدود 300 نفر می باشند.
3-4- روش نمونهگيري و تعيين حجم نمونه
پس از مشخص شدن جامعه، لزومي نيست كه داده‌هاي كل جامعه آماري را استخراج كرد، بلكه كافي است نمونه‌اي از آن به طور علمي و تصادفي برگزيد و سپس داده‌هاي مربوط به اين نمونه را استخراج كرد و در نهايت نتايج داده‌هاي تحليل شده را به كل جامعه آماري تعميم داد. هدف همة نمونه‌برداري‌ها در پژوهش‌هاي علمي تهيه بيانيه‌هاي دقيق و با معنا دربارة يك گروه بر پاية مطالعة زيرمجموعه‌اي از آن گروه است. اين گروه ممكن است زيرمجموعه‌اي از افراد يا چيزها باشد. (خاكي، 1387، ص 271)
نمونه، گروهي از اعضاي يك جامعه تعريف شده است كه اطلاعات مورد نياز پژوهشي به كمك آن حاصل مي‌شود. (دلاور، 1385، ص 89) نمونهگيري فرآيندي است كه طي آن تعدادي از واحدها به گونه‌اي برگزيده مي‌شوند كه معرف جامعه بزرگتري كه از آن انتخاب شده‌اند، باشند. (خاكي، 1387، ص 272) نمونه‌ها به دو روش كلي انتخاب مي‌گردند. روش احتمالي كه از ارزش علمي برخوردار است و به روش تصادفي موسوم مي‌باشد و روش غيراحتمالي كه به روش وضعي معروف است. (حافظ‌نيا، 1382، ص 121)
در اين تحقيق از روش نمونهگيري تصادفي ساده استفاده شده است كه در آن اعضاي جامعة آماري يك شانس معين و برابر براي انتخاب شدن به عنوان آزمودني را دارند. اين شيوه نمونه‌برداري كمترين سوگيري و بيشترين تعميم‌پذيري را دارا مي‌باشد. (سكاران، 1388، ص 300)
انتخاب حجم نمونه در طرح‌ريزي يك تحقيق، از آنجا كه نشان‌دهندة واقعيات جامعه است و از آن تبعيت ميكند، از موضوع‌هاي كليدي بررسي مي‌باشد.
حجم نمونه اين تحقيق با استفاده از فرمول برآورد حجم نمونه كوكران براي جامعه‌هاي بزرگ با ضريب اطمينان 95/0 و ضريب دقت 05 /0 به ميزان 185نفر برآورد شد كه براي اطمينان بيشتر اين مقدار به 200نفر از پرسنل بانک انصار شعب غرب تهران افزايش يافت؛ در اين تحقيق، نظر به جامعه پژوهش، از نمونه گيري تصادفي ساده استفاده می شود.
3-5- ابزارهاي گردآوري تحقيق
گردآوري داده‌هاي مورد نياز تحقيق، يكي از مراحل اساسي آن است، ابزار سنجش و اندازه‌گيري، وسايلي هستند كه محقق به كمك آنها مي‌تواند اطلاعات مورد نياز تحقيق خود را گردآوري، ثبت و كمّي نمايند. (حافظ‌نيا، 1382،ص 144) براي به دست آوردن داده‌ها ابزار گوناگوني مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مدارك و اسناد وجود دارند. هر يك از اين ابزار مزايا و معايبي دارند. هر پژوهشگر بايد با توجه به ماهيت مسأله و فرضيه‌هاي طراحي شده، يك يا چند ابزار را طراحي كند و پس از كسب شرايط لازم در مورد اعتبار اين ابزارها، از آنها در جهت جمع‌آوري داده‌ها بهره جويد تا در نهايت از طريق پردازش و تحليل اين داده‌ها، بتوان در مورد فرضيه‌ها قضاوت كرد. (خاكي، 1387،ص 159) جهت جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات مورد نياز براي تحقيق حاضر از روش‌هاي زير استفاده شده است:
1- مدارك كتابخانه‌اي:
روش‌هاي كتابخانه‌اي در تمامي تحقيقات علمي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، ولي در بعضي از آنها در بخشي از فرآيند تحقيق از اين روش استفاده مي‌گردد. در اين تحقيق نيز جهت شناخت چهارچوب‌هاي نظري و دستيابي به اطلاعات حاصل از تحقيقات گذشته از منابع قابل دسترس در كتب، مجلات علمي- پژوهشي و سايت‌هاي معتبر علمي در زمينة مديريت استفاده شده است.
2- مصاحبه با اساتيد بازاريابي و برخي مديران و متخصصين امور بیمه:
مصاحبه، شيوه‌اي است كه در آن فرد پژوهشگر با آزمودني تماس مستقيم برقرار ميكند و از اين طريق به ارزيابي عميق ادراك‌ها، نگرش‌ها، علايق و تلقي‌هاي او مي‌پردازد. (خاكي، 1387، ص 241) در اين مرحله با مصاحبه‌اي كه از استادان صاحب نظر در زمينة بازاريابي، متخصصين، مشاوران و مديران مجرب در زمينة صنعت بانکداری صورت گرفت، اطلاعات اوليه براي طراحي پرسشنامه جمع‌آوري گرديد. همچنين جهت سنجش روايي پرسشنامه، با استادان، متخصصان و برخي مديران با تجربه در صنعت بانکداری ایران، مصاحبه صورت گرفته و از نظرات آنها براي اصلاح پرسشنامه استفاده گرديد.
3- پرسشنامه:
پرسشنامه، ابزار اصلي تحقيق حاضر جهت بررسی نقش مدیریت دانش بر عملکرد سازمان می باشد. پرسشنامه به عنوان يكي از متداول‌ترين ابزار جمع‌آوري اطلاعات در تحقيقات مي‌باشد كه عبارت است از مجموعه‌اي از پرسش‌هاي هدف‌مدار كه با بهره‌گيري از مقياس‌هاي گوناگون، نظر و ديدگاه و بينش يك فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار مي‌دهد (خاكي، 1387، ص 242).
در اين تحقيق براي طراحي پرسشنامه از چندين مقالة علمي و كتب معتبر در زمينة مدیریت دانش در صنعت خدمات به ويژه بانکداری، استفاده شده است.
همچنين با نظرخواهي از خبرگان و مديران در امور بانکی و مشاوره استادان محترم راهنما و مشاور و متخصصين امور طراحي پرسشنامه و تحليل‌هاي آماري، معيارهاي مهم و اساسي برگزيده و پس از اصلاح و بازبيني به عنوان شاخص‌هاي اساسي پرسشنامه تعيين گرديد. سپس بر طبق اين معيارهاي گزيش شده، سؤالات پرسشنامه اصلي به مرحلة تدوين رسيد.
3-6- مقياس و طيف ابزار اندازه‌گيري تحقيق
مقياس‌هاي اندازه‌گيري واحدهايي هستند كه براي سنجش متغيرها در ابزارهاي گردآوري داده‌ها به كار مي‌روند. مقياس‌هاي اندازه‌گيري عبارتند از: مقياس‌هاي اسمي، ترتيبي، فاصله‌اي و نسبي.
در پژوهش حاضر مقياس اندازه‌گيري، مقياس ترتيبي58 است. در اين نوع مقياس به طور نسبي، شدت و ضعف اندازه صفت يا ترجيحاتش نيز مشخص مي‌گردد. اين شدت و ضعف، به صورت تقدم و تأخر بيان مي‌شود. طيف مورد استفاده در اين پژوهش نيز طيف ليکرت 5 گزینه ای می باشد پژوهشگر ارزش‌هاي عددي مقياس را طوري تعيين مي‌کند که بيشترين يا بالاترين ارزش عددي يا امتياز به موافق‌ترين افراد تعلق گيرد. (کاملا موافق=1 ، موافق- 2، نظری ندارم= 3، مخالف= 4، کاملا مخالف= 5).
3-7- سنجش روايي59 پرسشنامه
روايي از واژة روا، به معناي جايز و درست گرفته شده و روايي به معناي صحيح و درست بودن است. مقصود از روايي، آن است كه وسيلة اندازه‌گيري بتواند خصيصه و ويژگي مورد نظر را اندازه بگيرد. اهميت روايي از آن جهت است كه اندازه‌گيري‌هاي نامناسب و ناكافي مي‌تواند هر پژوهش علمي را بي‌ارزش و ناروا سازد. اعتبار، در اصل به صحت و درستي اندازه‌گيري محقق برمي‌گردد. (خاكي، 1387، ص 288) روايي پرسشنامه حاضر بر اساس روايي محتوايي مي‌باشد.
روايي محتوايي60 اين اطمينان را به وجود مي‌آورد كه مقياس شامل يك سري موارد كافي و نمونه جهت استفاده از مفهوم است. هرچه موارد معرف حيطة مفهومي كه اندازه‌گيري مي‌شود، بيشتر باشد، اعتبار محتوايي آن بيشتر خواهد بود. به عبارت ديگر، روايي محتوايي معرف چگونگي توصيف ابعاد و اجزاي مفهوم است. (خاكي، 1387، ص 289)
روايي محتوا به تحليل منطقي محتواي يك آزمون بستگي دارد و تعيين آن بر اساس قضاوت ذهني و فردي است (ازكيا و دربان آستانه، 1382، صص 503 – 501)
جهت سنجش روايي پرسشنامه در تحقيق حاضر، از نظر استادان مجرب بازاريابي و مديران و كارشناسان با تجربة بانکداری و مشاوران طراحي پرسشنامه و براي اصلاح پرسشنامه استفاده گرديد.
3-8- سنجش پايايي61 پرسشنامه
براي اندازه‌گيري پايايي، از شاخصي به نام «ضريب پايايي» استفاده مي‌شود و اندازه آن معمولاً بين صفر تا يک تغيير مي‌کند. ضريب پايايي صفر معرف عدم پايايي و ضريب پايايي يک معرف پايايي کامل است. پايايي، ميزان توانايي يک وسيله اندازه‌گيري، براي حفظ ثبات خود در طول زمان است.
مهم‌ترين روش براي مقياس‌هاي رتبه‌اي (ترتيبي)، روش «کرونباخ62» يا نگرش سنج است که توسط سه محقق به نام‌هاي کرونباخ، راجاراتنام و گليرز، مطالعه و ارايه گرديد ولي فقط به نام کرونباخ معروف شده است و در آن، علاوه بر آن که شاخصي براي تأييد اندازه‌هاي حاصله از گروه‌ها و افراد به دست مي‌آيد، قابليت تعميم اين اندازه، به ساير اندازه‌ها نيز معين مي‌گردد (ظهوري، 1378، 143-142).
در اين روش، اجزا يا قسمت‌‌هاي آزمون براي سنجش ضريب پايايي آزمون به كار مي‌روند. (مؤمني، 1387، ص 211) . اين روش براي محاسبة هماهنگي دروني ابزار اندازه‌گيري به كار مي‌رود كه با استفاده از فرمول زير به دست مي‌آيد:
J: تعداد زيرمجموعه‌هاي سؤال‌هاي پرسشنامه
پرسشنامه،
، واريانس زيرآزمون J ام و 2S واريانس كارآزمون مي‌باشد (فرهنگي و صفرزاده، 138، ص 234)، اگر ضريب آلفا بيشتر از 7/0 باشد، آزمون از پايايي قابل قبولي برخوردار است. (مؤمني، 1387، ص212)
ضريب پايايي براي پرسشنامه این پژوهش که حاوي 39 سوال مي‌باشد، برابر 808/0 محاسبه گرديد. با عنايت به اين که حداقل ضريب پايايي براي پرسشنامه‌هاي پژوهشي 70/0 مي‌باشد، ملاحظه مي‌گردد که ضريب آلفاي کرونباخ به دست آمده از اين مقدار بالاتر است. این ضریب برای هر قسمت از پرسشنامه بطور مجزا محاسبه شده و نتایح آن در پیوست آورده شده است.
3-8-2- ارزیابی میزان اعتبار سئوالات پرسش نامه
با توجه به اهمیت پایایی63 در نتایج تحقیقات در ابتدا باید این امر مورد توجه قرار بگیرد. پایایی به دقت، اعتماد پذیری ثبات یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می‌کند. اگر آزموني
