ا در داخل کشور ممکن است نه تنها مصونیتی برای کاربران فراهم نکند(غلامی،8:1393).
سوال اصلی : این پژوهش به دنبال تأثیر شبکه های اجتماعی موبایل محور برميزان دینداری افراد می‌باشد. باتوجه به اينکه رسانه های نوین بسیار گسترش پیدا کرده است. با بررسی وتوجه به شاخص های دینداری و نقش شبکه های اجتماعی موبایلی به عنوان یک فناوری فرا نوین به دنبال شناخت رابطه و تاثیراستفاده شبکه های اجتماعی موبایل محور بر میزان دینداری افراد مورد مطالعه(پرسنل سازمان حفاظت محیط زیست کشور ) هستیم.همانطور که اینترنت میتواند بر هویت اجتماعی تأثیر تعین کننده داشته باشد. پس میتواند بر هویت دینی و میزان دینداری افراد هم تاثیرگذار باشد.(رفعت جاه،67:1381).”آیا استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایل محور بامیزان دینداری افراد رابطه دارد؟ آیا باتوجه به کاربردهای متفاوت، مطالب متنوع وجذابیت آن تاثیری بر دینداری افراد دارد؟ آیا این تأثیر میتواند در جهت تغییر هویت دینی افراد می باشد.؟ لذا همه افراد در جهت علاقه مندی و نیازهای دینی خود به آن مراجعه خواهند کرد. و کاربران آن در میزان دینداری مشخص خواهد شد. را بررسی خواهیم کرد”.
تمرکز اصلی : این پژوهش تاثیر نرم افزارهای در گوشی های هوشمند وکاربرد آنها در شبکه های اجتماعی تحت موبایل در میزان دینداری افرادمی باشد؟”باتوجه به اینکه دينداري يكي از شكل هاي بنيادي وپيشيني موجود در نظام فرهنگي و مذهبی کشورمان است بنابراين موضوع آن در شبكه هاي اجتماعي موبايلي با وجود نرم‌افزارهای يپیشرفته با برنامه ها كاربردي نوین در تلفن‌های همراه هوشمند كه روزبه‌روز بیشتر وارد عرصه خصوصی مردم شده‌اند پرداختن به نقش یک رسانه نوین با مضامین متنوع وفراگیر درحوزه دین و دینداری افراد عاملی محرک برای انجام این پژوهش گردیده است.
1.1 ضرورت و اهمیت تحقیق
نظر به اینکه اینترنت و شبکه های وابسته به آن و کثرت کاربردهای آن در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، علمی که جایگاه آن درکشور ما هنوز تعریف مشخصی ندارد. آیا توانسته درحیطه هويت دینی و مذهبی هم تأثیر گذار درجامعه باشد. يكي از مؤلفه هاي كه در اين شبكه هاي مورد تغيير و تحول قرارگرفته هويت ديني افراد است، كه يكي از بحث انگيزترين مسائل حوزه هاي اجتماعي و ارتباطي بدل شده است (نيازي، 183:1390). “از زمان اختراع تلفن همراه در اواخر قرن 19 تا الان این تکنولوژی توجه رشته جامعه شناسی و ارتباطات را به خود مشغول کرده است ” تحقیقی که وینسنت در 2004 در مورد کاربردهای تلفن همراه را دسته بندی کرده بود امروزه در مراکز دینی هم در عالم مسحیت و هم در اسلام از ظرفیت های موبایل برای پیوند روزمره فردی با کاربران موبایل استفاده می کنند (وینسنت،2004). “شبكه ها در اجتماعات مجازي قرار دارند به كاربران خود اين فرصت را داده تا محيطي به دور از نظارت رسمي از عقايد خود بگويند. و جز دارايي با ارزش هر كاربر به حساب مي آيد. چرا که پايه و اساس همبستگي اجتماعي را بوجود مي آورد و سبب همكاري و تبادل نظر با يكديگر مي باشند. این شبکه ها دنیای به دور از واقعیت هاست که امکان سوء استفاده و کلاهبرداری از آن بسیار است با در نظرگرفتن مفاهيم واصول موجود درموضوعات دين و دينداري مطابق با رفتارها و باورهاي ديني با روش علمي درست ومنطقي كه موجب حصول داده‌ها ويافته هاي دقيق از جامعه باشد. مورد بررسی قرار گرفت.” کاستلز معتقد است در جامعه شبکه ای جوامع مدنی تحلیل می‌روند واز همه می‌گسلند زیرا دیگر پیوستگی و استمراری میان منطق اعمال قدرت در شبکه جهانی و منطق ارتباط و باز نمود در جوامع و فرهنگ های خاص وجود ندارد. شبکه ای شدن و از میان رفتن نظام‌های سنتی میتواند باعث رشد بنیادگرای شود. این نظررا می‌توان اینگونه تفسیرکرد که با کم رنگ شدن نظارت‌ها و پيوستن افراد به جمع کاربران رسانه های نوین میزان آزادی بیان تا آنجا گسترش می‌یابد که ممکن است ساختار های سنتی وبه ویژه دینی زیر سؤال بروند و ازدل این زیر سؤال رفتن جنبش‌هایی پدیدار می‌شوند که باالگو گرفتن از مفاهیم سنتی به مقابله با این ساختار شکنی‌ها بر می‌خیزند(کاستلز،28،1385).”درجات دینداری بر اساس ابعاد مختلف آن می تواند در افراد براساس استفاده از تکنولوژی های نوین و با قابلیت های که دراین فناوری ها متمرکز شده مانند ارتباط همزمان با دیگر جماعت های آنلاین در شبکه های موبایلی و مشخص نبودن هویت افراد متفاوت باشد هرچه میزان استفاد از شبکه های بیشتر باشد بیشتر تحت تاثیر تغییرات قرار می گیرد.”. اينگهارت معتقداست گسترش رسانه‌ها نوين (شبكه هاي اجتماعي موبايلي) منجر به تغيير ارزش‌ها می‌شود. ابتدائي ترين تأثیر شبكه هاي اجتماعي موبايلي بر كاربران اين است كه هويت فعلي او را به چالش می‌کشند، ابتدا كاربر را از خود واقعي تهي می‌کنند و سپس به او فرصت می‌دهندخودايده الش را بروز دهد(اینگهارت،20،1385) با توجه به اهمیت فضای مجازی و شبكه هاي اجتماعي در توسعه جوامع، در جامعه ما نیز درسال های اخیر به فناوری اطلاعات وارتباطات توجه زیادی شده است. کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 187 کشور جهان رتبه 87 را دارد که براساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسط به شمار می‌رود. 35 درصد استفاده کنندگان اینترنت را قشرجوان تشکیل می‌دهند (صادقیان،15:1384). خانيكي معتقد است كه ورود به جامه شبكه اي جهاني مارا هم عام گرا تر و هم خاص گراتر كرده است. او مطرح می‌کند كه انسان در جامعه شبكه اي يا عصر ارتباطات ديندار تر شده است كه صورت‌های دينداري نسبت به گذشته متنوع ومتفاوت شده انسان در جامعه شبكه اي فرصت‌ها و محدوديت هاي تازه اي دارد به نظراو نگرانی‌ها و محدوديت هاي تازه اي انسان را بيشتر به سمت دين می‌کشاند(خانیکی،1387).
لذا بحث دينداري امر ضروری به نظر می‌رسد كه قسمتي از زندگي هر فرد را تشكيل می‌دهد. چراکه دین یکی از پدیده¬هایی است که هم می¬تواند بر جامعه و ساختار و مناسبات آن تأثیر ¬گذارد و هم متأثر از آنها باشد، دین یک پدیده اجتماعی برای جامعه¬شناسان، محسوب می¬شود. تا زمانی که دین در ایمان و تعلق فرد وجود داشته باشد، امری فردی محسوب می¬شود، اما زمانی که وجه اجتماعی بیابد و در هنجارها و باورها و کنش اجتماعی تجلی یابد و حیات اجتماعی را متأثر سازد و بتوان برای آن کارکردهایی در جامعه قائل شد، به عنوان یک پدیده اجتماعی نیز محسوب شود(آخوندي،1377: 86).
بیان اهداف
اهداف اصلی
– این پژوهش به دنبال تاثير استفاده از شبكه هاي اجتماعي موبايلي و رابطه با ميزان دينداري افراد است. درجامعه آماري مورد بررسي به عنوان گروهي ازاستفاده كنندگان شبكه هاي اجتماعي موبايلي است به گونه اي که مشخص شود آيا اين تاثيرات درجهت افزایش یا کاهش ميزان دينداري افراد دراستفاده از شبكه هاي اجتماعي موبايلي است؟
– شناخت تاثیرات شبكه هاي اجتماعي موبايلي به عنوان يك فناوري جهاني درکشوری که دینداری از ویژگی های مهم فرهنگی و اجتماعی با توجه به بافت مذهبی و دینی آن همیشه مورد توجه بوده و اثرات شبکه های اجتماعی موبایلی به عنوان یک رسانه نوین و بطور عام بر دینداری افراد مورد مطالعه مورد پژوهش قرارخواهد گرفت.
عدم توجه به اين امر منجر به استفاده نادرست و غیر منطقی از اين رسانه درحوزه دين شده نیز موجب اختلاف هاي ديني و فرهنگي در جامعه می‌شود و گسترش ارتباطات و تاثير آن بر ميزان دينداري افزايش مي دهد. زمينه هاي در ميزان نفوذ و تغييرات ناشي از فناوري موثر است را بررسی شود. دراین پژوهش، دینداری در ابعاد مختلف اعتقادی،مناسکی،اخلاقی ، پیامدی و رفتاری مورد بررسی قرارخواهد گرفت.
اهداف فرعی
تاثیر ویژگی های فردی پاسخگویان شامل: سن ،جنس،تحصیلات،وضعیت تاهل، درآمد وسابقه کاری.
تاثیر میزان اعتقادات وگرایش های دینی(شاخص های دینداری: اعتقای،مناسکی،رفتاری ،اخلاقی و اجتماعی) توسط شبکه های اجتماعی موبایلی به عنوان عامل تاثیرگذار در میزان دینداری افراد.
تاثیر میزان حضور بصورت شبانه روزی ،مشخصات واقعی کاربران درشبکه های اجتماعی موبایلی وعضویت و میزان دسترسی آسان به اینترنت عاملی تاثیر گذار در میزان دینداری افراد.
تاثیر میزان مشارکت در شبکه های اجتماعی موبایلی و اعتماد به محتوای آنهاو ارتباط با دوستان مجازی به عنوان عاملی تاثیرگذار در دینداری افراد.
شناخت و تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی موبایلی به عنوان یک فناوری فرا نوین ومناسب برای تامین نیازهای معنوی و تاثیر آن در میزان دینداری افراد.
تعريف مفاهيم و متغيرهاي تحقيق
شبكه هاي اجتماعي (متغير مستقل)
اصطلاح شبکه های اجتماعی برای نخستین بار توسط چی ای بارنز در سال 1954 مطرح گردید از آن پس به شیوه ای کلیدی در تحقیقات ومطالعات بدل شد. شبکه اجتماعی مجازی زنجیره ای در تئوری شبکه های اجتماعی این گونه تعریف شده است. شبکه اجتماعی مجازی زنجیره ای از ارتباطات وگروه های شبکه اجتماعی یا حضورغیرفیزیکی افراد دریک محل مجازی است. درشبکه اجتماعی مجازی ارتباط افرادوسازمان ها یا گروه‌ها رو دررو و بدون واسطه نیست بلکه به ابزاری به نام اینترنت بستگی دارد. ومحل گردهمايي صدها ميليون نفر كاربرشبكه است (پمپكووهمكاران:228،2009).
ميزان استفاده از شبكه هاي اجتماعي موبایلی
عبارت است از مدت زمانی از شبانه روز که فرد استفاده می‌کند در پژوهش حاضر، میزان دسترسی کاربران در پنچ طبقه: 1 خيلي زياد،2 زياد 3 متوسط 4 كم، 5 خيلي كم دسته بندی شده است.
مدت زمان حضور درشبکه های اجتماعی موبایلی
عبارت از ساعتی که فرد در شبکه های اجتماعی موبایلی حضور دارد. دراین پژوهش پنچ دوره زمانی: 1- ( 2الی4) ساعت در روز 2- (4الی 6 )ساعت در روز 3- (6الی 8)ساعت در روز4-(8الی10) ساعت در روز5-(10الی 12)ساعت در روز دسته بندی شده است.
تلفن همراه
تلفن همراه نیز یکی دیگر از وسایل ارتباطی است که به کارگیری آن روابط افراد را تغییر داده است. هرفرد با دسترسی به تلفن همراه میتواند در هر جایی از کشوربا فرد دیگر تماس بگیرد و ارتباط برقرار کند (كرجي،1:1388).
شبكه هاي موبايلي
شبکه اجتماعی موبایلي مکانی است که افراد با علائق مشترک به‌وسیله‌ی تلفن‌های همراه یا تبلتشان با دیگران رابطه دارند. مانند شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر وب، شبکه‌هایر اجضحتماعی موبایل، در اجتماعات مجازی هستند و روی ایجاد و حفظ رابطه بین کاربران تمرکز دارند(jahannews.com/vdccp4q102bqeo8.ala2.html)”شبکه های تحت موبایل یک بازار ارتباطی دوسویه است که همه کاربران آنلاین خود را تحت تاثیر این فناوری قرارداده است.”
دينداري (متغيير وابسته)
در پژوهش حاضر، مفهوم دینداری به عنوان متغیر وابسته با ابعاد، اعتقادی، رفتاری،اخلاقی و تجربی و اجتماعی اساس تعدادی گویه که در قالب طیف لیکرت تنظیم شده‌اند، سنجیده شده است.
دین و دینداری
دین به عنوان منبع اولیه معنابخشی و هویت بخشی به بسیاری از مردم دنیا چون مسیحیان، مسلمانان، بوداییان و هندوها مطرح است. برخورداری از دین وتعالیم مذهبی مشترک، پایبندی و وفاداری به آن، اعتقاد و تمایل به مناسک وآیین های مذهبیِ فراگیر درفرایند شکل دهیِ هویت ملی، بسیار مؤثر است.با وجود افزایش و شدت یافتن فرایندهای توسعه و نوسازی در تمام ابعاد خود، مذهب ودین همچنان منبع مهمی برای هویت و معنابخشی درجهان متجدد وآشفته به شمار می‌رود برخلاف برخی تصورات که مذهب را در نتیجة تداوم روند تجددگرایی، محوشده می‌پنداشتند،مذهب علاوه براینکه از لحاظ کارکردی عامل مهمی درروابط اجتماعی به حساب می‌آید، موجب دلگرمی، سرزندگی، نشاط و اشتیاق عمومی است، ضمن آنکه در بسیاری مواقع مذهب در مفهوم جامعه شناختی، با تأ کید بر بُعد عینی و خارجی آن، با سایر مضامین ملی از جمله دولت، تاریخ و میراث فرهنگی درآمیخته است. (حاجیانی،203:1379)
دينداري يعني شناخت و باور پروردگار يكتا، انبياء، آخرت، احكام الهي و داشتن علايق و عواطف معيني نسبت به خدا، خود، ديگران وجهان هستي درجهت تقرب به خدا، التزام وعمل به وظايف ديني می‌باشد. دين به
