
داری با عدم تقارن اطلاعاتی دارد. همچنین رابطه ای مثبت و معنی داری میان اقلام تعهدی اختیاری و عدم تقارن اطلاعاتی وجود دارد.
براون و همکاران72(2008) در پژوهش خود به بررسی اثر کیفیت سود بر عدم تقارن اطلاعاتی پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان میدهد که هرچه کیفیت گزارشگری مالی بیشتر باشد، عدم تقارن اطلاعاتی، کاهش و حجم معاملات سهام افزایش مییابد.
چی و وانگ73 (2008) در پژوهش خود به بررسی عدم تقارن اطلاعاتی و محافظه کاری در حسابداری در کشور تایوان پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان میدهد که نه تنها بین عدم تقارن اطلاعاتی و محافظه کاری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، بلکه عدم تقارن اطلاعاتی منجر به محافظه کاری میشود،پایداری جریانهای نقدی و اقلام تعهدی برای اخبار بد (بازده منفی)کمتر از اخبار خوب(بازده مثبت) است.
كاناگارتنم وهمکاران74(2007) در تحقیق خود رابطه بين كيفيت اداره امور شركتها وعدم تقارن اطلاعاتي در بازار سرمايه را طی يك دوره اعلان سود ميان دورهاي بررسي كردند. در این تحقیق مشخص شد كه تغيير در قيمت پيشنهادي خريد هنگام اعلان سود طور مشخص رابطه منفي با هیئت مديره مستقل، فعاليتهاي هیئت مديره و درصد سهام متعلق به كاركنان و هیئت مديره دارد. همچنين مشخص شد كه عمق تغييرات طور مشخص با ساختار عوامل ذكر شده رابطه مثبت دارد.
هیل (2002) در پژوهشی تأثیر افشای اختیاری شرکت بر روی هزینه سرمایه مورد انتظار حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد که کیفیت افشاء، همچون هزینه حقوق صاحبان سهام ذاتاً ذهنی بوده و ارزیابی آن بسیار مشکل است. وی برای محاسبه کیفیت افشاء صورتهای مالی، شرکتهای نمونه را برای سال مالی 1997 بر اساس شاخصهای افشایی شامل سه قسمت زیر از نظر افشاء امتیاز بندی نموده است:
اطلاعات زمینه ای و غیر مالی شامل 10 مورد و مجموعاً 20 امتیاز
تجزیه و تحلیل روندی و تحلیلهای مدیریتی شامل 11 مورد و 20 امتیاز
اطلاعات مربوط به ریسک مبتنی بر ارزش و پروژهها شامل 9 مورد و 14 امتیاز
هیل به این نتیجه رسید که یک رابطه منفی و بسیار مهم بین کیفیت افشا و هزینه مورد انتظار حقوق صاحبان سهام وجود دارد.
ب) پژوهشهای داخلي:
ثقفی و همکاران (1393)، در پژوهشی با عنوان رابطه بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرایط نااطمینانی محیطی رابطه بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرایط نا اطمینانی محیطی مورد بررسی قرار دادند. یافتههای تجربی پژوهش گران نشان میداد که بین متغیرهای مدیریت سود و نا اطمینانی محیطی با عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معناداری وجود دارد و این روابط مثبت میباشد. علاوه بر این یافتهها نشان میداد که نا اطمینانی محیطی منجر به تضعیف رابطهی بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی میشود.
اشمی و خالقی (1390)، در پژوهشی با عنوان “تأثیر محافظه کاری و دقت و دفعات پیش بینی سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” ارتباط بین محافظه کاری با دقت و دفعات پیش بینی سود بررسی نمودند. یافته های پژوهش گران حاکی از آن بود که بین محافظه کاری حسابداری و دفعات پیش بینی سود رابطه معنادار و معکوس وجود دارد و با افزایش میزان محافظه کاری دفعات پیش بینی سود کاهش مییابد. علاوه بر این، یافته های پژوهش وجود رابطه بین محافظه کاری و دقت پیش بینی سود را پشتیبانی نمیکرد.
هاشمی و صادقی (1390)، در پژوهشی تحت عنوان ” رابطه عدم تقارن اطلاعاتی و سرمایهگذاری در داراییهای سرمایهای” به بررسی رابطه بین تقارن اطلاعاتی و سرمایهگذاری در داراییهای سرمایهای با استفاده از جریانهای نقدی عملیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج حاصل از پژوهش نشان میداد که طبق دیدگاه سنتی یک رابطه مثبت و معنادار بین عدم تقارن اطلاعاتی و سرمایهگذاری در داراییهای سرمایهای وجود دارد. علاوه بر این، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که طبق دیدگاه بازار رابطهای معنیدار و منفی بین دو متغیر مذکور وجود دارد.
قائمی، نوذری، رحیم پور و روحی (1389) در پژوهش خود با عنوان «اعلان سودهای فصلی و عدم تقارن اطلاعاتی» به بررسی تأثیر اعلان سودهای فصلی بر عدم تقارن اطلاعاتی بازار پرداختند. نتیجه پژوهش با بررسی 555 مورد اعلان سود فصلی مربوط به 157 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حاکی از آن است که پس از اعلان سودهای فصلی، عدم تقارن اطلاعاتی کاهش قابل ملاحظه ای نداشته است.
خدامی پور و قدیری (1389) در پژوهش خود با عنوان «بررسی رابطه میان اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی در بازار بورس اوراق بهادار تهران» به بررسی رابطه میان اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش بر مبنای نمونه آماری متشکل از 101 شرکت برای دوره 7 سال 1382 تا 1388 حاکی از آن است که میان اقلام تعهدی غیر عادی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین رابطه مثبت و معنی داری میان عدم تقارن اطلاعاتی و تغییر پذیری بازده سهام وجود دارد.
احمدپور کاسگری و عجم (1389) در پژوهش خود با عنوان «بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی» به بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی 346 مورد اعلان سود برآوردی شرکتها در طول سالهای 1381 تا 1387 پرداختند. نتایج پژوهش نشان میدهد که کیفیت اقلام تعهدی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تأثیر معنی داری بر میزان عدم تقارن اطلاعاتی ندارد.
رحیمیان، صالح نژاد و سالکی (1388) در پژوهش خود با عنوان «رابطه میان برخی ساز و کارهای حاکمیت شرکتی و عدم تقارن اطلاعاتی» به بررسی ارتباط میان تغییرات نقدینگی بازار (تغییرات اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار) در اطراف اعلامیه های سود به عنوان نماینده عدم تقارن اطلاعاتی و نسبت مدیران غیر موظف هیئت مدیره، درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی و واحد حسابرسی داخلی به عنوان ساز و کارهای حاکمیت شرکتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1383 تا 1386 پرداختند. نتایج پژوهش حاکی از این است که میان واحد حسابرسی داخلی و نسبت مدیران غیر موظف هیئت مدیره و معیارهای عدم تقارن اطلاعاتی رابطه معنی داری وجود ندارد. امّا میان درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه منفی معنی دار وجود دارد.
احمدپور و رسائیان (1385) به نقل از استول (1978) بیان میدارند که اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش به سه بخش تقسیم میشود. هزینه های فرایند سفارش (خرید و فروش)، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های انتخاب نادرست. هزینه های درخواست خرید و فروش به طور مستقیم در ارتباط با ارائه خدمات بازار گردانی میباشد و از جمله این هزینههامیتوان به هزینه های عضویت در بورس، اجاره فضای بورس، هزینه های نیروی کار و هزینه فرصت بازارگردانها اشاره نمود. سهم این هزینهها در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش با افزایش حجم معاملات، کاهش مییابد. هزینه های نگهداری موجودی به دلیل مسئولیت بازارگردانان نسبت به سهامداران جهت تسهیل و تسریع مبادلات (نقدشوندگی) متحمل میشوند و این هزینهها شامل ریسک تغییر قیمت سهام موجود نزد بازارگردان نیز خواهد بود. هزینه های انتخاب نادرست به این دلیل ایجاد میشوند که بازارگردانها در ایجاد نقدشوندگی ممکن است با افرادی معامله کنند که از تغییرات قیمت مورد انتظار در مورد اوراق بهادار مطلع بوده و دارای اطلاعات نهانی از سهام خاصی باشند. احمدپور و رساییان در پژوهش خود به بررسی رابطه بین معیارهای ریسک و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که معیارهای ریسک بازار و ریسک حسابداری، بیش از 68 درصد تغییرات را در اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به عنوان نماینده عدم تقارن اطلاعاتی را اندازه گیری میکنند.
قائمی و وطن پرست (1384) در پژوهش خود با عنوان «بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی» به بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی پرداختند. در این پژوهش وجود سطح عدم تقارن اطلاعاتی و تأثیر آن بر روی قیمت سهام و حجم معاملات در 21 روز قبل و بعد از اعلان سود برآوردی هر سهم در طول سالهای 1381 تا 1383 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران وجود داشته و این امر در دوره های قبل از اعلان سود به مراتب بیشتر از دوره های پس از اعلان سود است. همچنین عدم تقارن اطلاعاتی با حجم معاملات و قیمت سهام مرتبط است.
خلاصهي فصل
این فصل از پژوهش حاضر به بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختصاص داده شده است. در اين فصل در ابتدا مقدمهاي دربارهي سود تشريح شد. در ادامه مفاهیم، مبانی نظری عدم تقارن اطلاعاتی، هزینه حقوق صاحبان سهام و گونههای آن مورد تشریح واقع شد. در بخش انتهایی این فصل نتایج، یافتهها و روشهایی که پژوهشگر ان مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که تنوع موضوعی بسیار گسترده و چشمگیر است، پژوهشهای پیشین بعضاً مانع از مرتبط ساختن آنها به شکل مفهومی میگردید، بخشهایی از یافتهها، نتایج و روشهای تحقیقات قبلی در قالب پژوهشهای داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. ماحصل مرور ادبیات موجود حتیالامکان به شکل منسجمی ارایه گردید تا در نهایت بتوان مطالب ارایه شده در این فصل را به شکل مدل مفهومی مطرح نمود.
فصل سوم
روش اجرای پژوهش
مقدمه
به طور کلی تحقیقات در جهت حل مسائل و مشکلات مختلف و یا در تایید فرضیات محققان صورت میگیرد. با توجه به اینکه دادههای تحقیق و به بیان دیگر اطلاعات گردآوری شده و تجزیه و تحلیل آنها است که نتیجه کار را مشخص میکند، لذا نحوه جمعآوری اطلاعات و تحلیل درست آن نقش بسیار مهمی در تعیین سرنوشت پژوهش خواهد داشت. در اين فصل روششناسي، جامعه و نمونه آماري، روشهاي گردآوري اطلاعات، روشهاي آماري براي تحليل اطلاعات، فرضيه، آزمون فرضيه و مدلهاي پژوهش تشريح خواهند شد. متغیر های مورد مطالعه و روش اندازه گیری آنها بیان میگردد. دقت در شناسايي روشهاي صحيح پژوهش به همراه استفاده درست از آنها به روايي پژوهش و نتايج آن کمک شاياني خواهد نمود.
3-1- نوع پژوهش
از آغاز تاريخ، بشر درصدد پی بردن به قاعده و نظم موجود در پديدهها و رويدادهاي جهان اطراف خود بوده است. بدين جهت به كشف قوانين،اصول و نظريههاي حاكم بر پديدهها و رويدادها نايل آمده است. اما بايد توجه داشت كه اين قوانين و اصول تحت شرايط خاصي اعتبار دارد. اين شرايط زيربناي صحت آنها را تشكيل میدهد. در انجام دادن پژوهش، به منظور كسب شناخت، بايد مجموعهاي از گزارهها (فرضيه یا سؤالهای پژوهش) را تدوين كرد سپس آنها را مورد آزمون قرار داد يا پاسخ آنها را فراهم آورد. اين امر، فرايند پژوهش را هدايت كرده و پژوهشگر را در بدست آوردن شناخت ياري ميدهد. بر اين اساس، روش پژوهش وسيله يا طريقه تعيين اين امر است كه چگونه يك گزاره پژوهش مورد تأييد قرار ميگيرد ياري ميشود. به عبارت ديگر، روش تحقيق چارچوب عمليات يا اقدامات جستجوگرانه براي تحقق هدف پژوهش، جهت آزمون فرضيه يا پاسخ دادن به سؤالهای پژوهش را فراهم میآورد (سرمد و همکاران، 1387).
با توجه به این که پژوهش علمى با ظهور مسئله يامجهولى در ذهن پژوهشگر شروع مىشود، هدف اصلى پژوهش علمى را بايد معلوم کردن آن مجهول و به عبارتى حل مسئله و پاسخ يافتن براى آن دانست؛ اما پژوهش علمى يک هدف اوليه و يک هدف غايى دارد، هدف اوليه پژوهشگر روشن کردن مسئله خاصى است که با آن روبرو شده است، ولى هدف غايى او دستيابى به معلوم کلى وبهعبارتى قضاياى علمى کلى است که خصلتى جهانشمول دارد. پژوهش در لغت به معناي رسيدگي، بررسي، بازجويي، وارسي واقعيت، راست و
