
ر مینماید. معیارهای جدید نشان میدهد که ارزش شرکت مستقیماً به عملکرد مدیریت بستگی دارد. شاخصهای اقتصادی با ارزش بازار شرکت در ارتباط است چرا که ارزش سهام تابعی از ارزش افزوده اقتصادی آتی پیش بینی شده و فرصتهای سرمایهگذاری آتی شرکتها میباشد. معیارهای اقتصادی روش مناسبی برای تعیین اهداف اندازهگیری عملکرد، ارزیابی استراتژیها، تخصیص سرمایه، طراحی سیستمهای پاداش، افزایش سرمایه و قیمتگذاری است. این شاخصها به عنوان معیار ارزیابی عملکرد اقتصادی معیارهای دیگری نظیرارزش افزوده نقدی، ارزشافزوده سهامداران و بازده جریان نقدی روی سرمایه گذاریها سازگار میباشد.
کاوسی (1382) رابطه بین “نسبت Q توبین و ارزش افزوده اقتصادی” شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1380-1377 را بررسی کرد. تجزیه وتحلیل وی نشان داد که رابطه بین نسبت Q توبین و ارزش افزوده اقتصادی معنیدار است.آقایی (1388) به بررسی عوامل موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار پرداخت و نتایج تحقیق شواهدی در خصوص اینکه اکثریت سرمایه گذاران علاقهی کمی به سفته بازی و معاملات پر ریسک دارند فراهم آورد. در مورد تصمیم گیری خرید سهام، معیارهای مالی، از قبیل سود و سود هر سهم بسیار مربوط هستند با این حال اهمیت آنها کمتر از نوسانات قیمت سود و روند قیمت سود سهام در بورس است، نتایج نشان داد با 95% اطمینان، تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس متأثر از نوسانات سود است.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- اهداف علمی
در این تحقیق بر آنیم تا با استفاده از مطالعه نظری و به چالش کشیدن دادههای بدست آمده از بازار سرمایه ایران بتوانیم روابط یکی از شاخصهای سرمایه در گردش(چرخه تبدیل وجه نقد) را با معیارهای عملکردی اقتصادی (ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده مورد بررسی علمی قرار دهیم.
1-4-2- اهداف کلی و فرعی
هدف کلی :
“” تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد “”
اهداف فرعی:
1- تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکرد برارزش افزوده اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد
2- تبیین ارتباط بین ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده با چرخه تبدیل وجه نقد
1-4-3- اهداف کاربردی
نتایج تحقیق میتواند مورد استفاده گروههای متعددی قرار گیرد که موارد زیر از آن جمله هستند:
سازمان بورس اوراق بهادار: در ارزیابی بهتر و دقیقتر رتبه بندی شرکتها.
سرمایهگذاران: نتایج این تحقیق میتواند با توجه به اهدافی که سرمایه گذاران دارند اعم از کوتاه مدت یا بلندمدت، آنها را در انتخاب سهام شرکتها برای سرمایه گذاری یاری نماید و از آنجا که سرمایه گذاران با توجه به رویکرد تکیه گاهیابی به دنبال یک مبنای قابل اتکا هستند، نتایج این تحقیق میتواندآنها را در انتخاب این مبنای مطمئن یاری رساند و رفتار سرمایهگذاران را بهبود بخشیده و در نتیجه تصمیم گیری آنها از سودمندی قابل ملاحظهای برخوردار باشد.
دانشگاهها و مراکز پژوهشی : این تحقیق محتوای اطلاعاتی معیارهای ارزیابی را مورد بررسی و لزوم توجه به طبقه بندی مناسب ارزیابی هر معیار توسط شاخص مناسب را بیشتر مشخص میکند. در نتیجه بیان بهتر و دقیقتر رویکردهای رفتاری و آثار آنها در پی تئوریهای جدیدتر مفید واقع شود.
سهامداران : این تحقیق میتواند سهامداران را در ارزیابی سهام شرکت و ثبات سود آنها یاری رساند و توجه آنها را هرچه بیشتر به سمت اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی شرکتها هدایت نماید.
مدیران :نتایج این تحقیق میتواند مدیریت را در اهداف کوتاه مدت و علیالخصوص در اهداف بلند مدت شرکتها و کنترل فعالیتهای درون سازمان برای رسیدن به سود و رفاه بیشتر که در نهایت منجر به جلب رضایت سهامداران خواهد شد، موثر باشد و همچنین از آنجا که تغییرپذیری درباره روند سود خالص مورد گزارش میتواند بر انتظارهای ذهنی سرمایهگذاران (مبنی بر دستاوردهای محتمل آینده از نظر سود خالص و سود تقسیمی) اثر بگذارد. مدیریتمیتواند از طرق مختلف چون هموارسازی سود، اثری مساعد و مطلوب بر ارزش سهام بگذارد.
1-5- سوالات تحقیق
سوال اصلی تحقیق:
آیا بین ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد می توان تبیین ارتباط نمود؟
سوالات فرعی تحقیق :
آیا بین ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد می توان تبیین ارتباط نمود؟
آیا بین ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده با چرخه تبدیل وجه نقد میتوان تبیین ارتباط نمود ؟
1-6- فرضیههای تحقیق
برای پاسخ به سوالات مطرح شده، فرضیه زیر تدوین شده است:
فرضیه اصلی : بین ارزیابی عملکرد بر مبنای رویکرد اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد رابطه وجود دارد.
فرضیههای فرعی :
– بین ارزیابی عملکرد برمبنای ارزش افزوده اقتصادی با چرخه تبدیل وجه نقد رابطه وجود دارد.
– بین ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده با چرخه تبدیل وجه نقد رابطه وجود دارد.
1-7- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق
1-7-1- متغیر وابسته
در این تحقیق چرخه تبدیل وجه نقد به عنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای محاسبه چرخه تبدیل وجه نقد، تاخیردر پرداخت حسابهای پرداخت نیاز دوره عملیات کسر میشود. لذا هر چه دوره تاخیر در حسابهای پرداختنی بیشتر باشد چرخه تبدیل وجه نقد کوتاهتر میشود و ظاهرا کوتاهتر بودن چرخه تبدیل وجه نقد نشان دهنده وضعیت مناسبتر نقدینگی است درحالی که تاخیر در پرداخت حسابهای پرداختنی میتواند دلیل نامناسب بودن وضعیت نقدینگی باشد. هر چه این تاخیر بیشتر باشد وضعیت نامطلوبتر است ولی هنگامی که این رقم را در محاسبه چرخه تبدیل وجه نقد به کار می بریم نتیجه متفاوت حاصل میشود. یعنی تاخیرهای طولانی تر موجب کمتر شدن چرخه تبدیل وجه نقد و نشان دهنده نقدینگی مناسب است. بنابراین، تناقض احتمالی مذکور می باید به گونه ای مرتفع شود (خرمنژاد، 1386، 27)
مدیریت نقدینگی در واقع منعکسکننده مدیریت داراییها و بدهیهای کوتاه مدت است و نقش حیاتی در موفقیت مدیریت بنگاه اقتصادی بازی میکند. اگر شرکت نتواند نقدینگی خود را بهنحو مطلوب مدیریت کند ممکن است داراییهای جاری شرکت نتواند پاسخگوی بدهیهای جاری آن باشد. در نتیجه شرکت مجبور به پیدا کردن منابع خارجی برای پرداخت بد هیهای کوتاه مدت خود در زمان سررسید میشود.شرکتهای دارای سابقه درازمدت درخشانی که ترازنامههای صحیح و پاکی دارند، اگر مدیریت نقدینگی خوبی نداشته باشند قادر به پرداخت دیون خود نخواهند بود”. روش مناسب برای ارزیابی نقدینگی شرکتها، «چرخه تبدیل وجه نقد» است که مدت زمان بین پرداخت بهمنظور خرید موجودیهای کالا یا مواد اولیه تا جمعآوری مطالبات ناشی از فروش به مشتریان را محاسبه میکند. هر چه قدر این مدت طولانیتر باشد، سرمایه گذاری بیشتری در سرمایه در گردش مورد نیاز میباشد. چرخه تبدیل وجه نقد طولانیتر ممکن است سود آوری شرکت را از طریق افزایش فروش افزایش دهد. با وجود این اگر هزینه سرمایه گذاری در سرمایه در گردش بیشتر از منافع حاصل از سرمایه گذاری در موجودی یا اعطای بیشتر اعتبار تجاری باشد سودآوری شرکت ممکن است کاهش یابد. اگرچه تجزیهوتحلیل چرخه تبدیل وجه نقد به تنهایی میتواند مفید باشد، اما شاخص صنعت بهمنظور ارزیابی عملکرد این چرخه و پیشبینی فرصتها بهمنظور بهبود آن، برای شرکتها بسیار تعیینکننده است. نظر به اینکه مدت زمان این چرخه برای صنایع مختلف متفاوت است، بنابراین مقایسه شرکتهایی که در یک صنعت فعالیت میکنند، روش صحیحی بهشمار میآید.
(1-1 ) CCC = RCP + ICP – PDP
نسبت بازپرداخت معوق- چرخه گردش موجودی + چرخه گردش مطالبات = چرخه تبدیل وجه نقد
نسبت گردش حسابهای دریافتنی/360 = چرخه گردش حسابهای دریافتنی =چرخه گردش مطالبات
نرخ گردش موجودی کالا / 360 = چرخه گردش موجودی = چرخه گردش موجودی
نسبت گردش حسابهای پرداختنی / 360 = دوره بازپرداخت معوق = نسبت دوره بازپرداخت معوق
1-7-2- متغیرهای مستقل
ارزش افزوده اقتصادی (EVA) مشخص میکند که آیا سود عملیاتی برای کل هزینه سرمایه بکار گرفته شده کفایت میکند یا نه؟. استوارت EVA را حاصل کسرهزینه سرمایه از سود خالص عملیاتی بعد ازمالیات (NOPAT ) در نظر میگیرد(استوارت، 1991):
(1-2 )EVA=Nopat – Capital Cost EVA=(Nopat- Cost of Capital ) × Capital employed
(هزینه سرمایه ) – (سود خالص عملیاتی بعد از کسر مالیات ) =ارزش افزوده اقتصادی
سرمایه بکار گرفته شده × (هزینه سرمایه– سود خالص عملیاتی بعد از کسر مالیات ) = ارزش افزوده اقتصادی
اگر نرخ بازده را به صورت نسبت NOPAT به سرمایه در نظر بگیریم فرمول به صورت زیر در میآید:
میانگین موزون هزینه سرمایه × ارزش سرمایه – سود خالص عملیاتی بعد از کسر مالیات = ارزش افزوده اقتصادی
سود عملیاتی قبل از پرداخت هزینه بهره و خالص مالیات = نرخ هزینه سرمایه شرکت
ارزش سرمایه گذاری شده توسط مالکان یا صاحبان و اعتباردهندگان = ارزش سرمایه
Re = هزینه حقوق صاحبان سهام
Rd = هزینه بدهی
E = حقوق صاحبان سهام شرکت
D = بدهیهای شرکت
V = حقوق صاحبان سهام + بدهیها
E/V = درصد تامین مالی شرکت از محل حقوق صاحبان سهام
D/V = درصد تامین مالی شرکت از محل بدهیها
Tc =نرخ مالیات بر شرکت
ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده : 8(REVA) به اعتقاد گروهی درمحاسبه ارزش افزوده اقتصادی بجای ارزش دفتری تعدیل شده دارایی ها باید از ارزش بازارآنها استفاده کرد که بشرح زیرمی باشد:
(1-3 ) )]ارزش بازار حقوق صاحبان سهام + ارزش بازار بدهیهاREVA= NOPATt – [WACC*(
1-8- روش تحقیق
ازجهت هدف، این تحقیق از نوع کاربردی است. این نوع تحقیقها از آن جهت که میتواند مورد استفاده سازمان بورساوراق بهادار، تحلیلگران مالی و کارگزاران بورس، مدیران مالی شرکتها، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و پژوهشگران، سازمان حسابرسی قرار گیرد، کاربردی است.
ازجهت روش استنتاج، این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی میباشد. تحقیق توصیفی آنچه را که هست بدون دخل و تصرف توصیف و تفسیرمیکند. این نوع از تحقیق شامل جمعآوری اطلاعات به منظور آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه میباشد.
روش تحقیق از نوع تعیین ضریب همبستگی بوده و نحوه استفاده از اطلاعات گذشته نگر میباشد و با توجه به هدف تحقیق حاضر یافتن ارتباط یا عدم ارتباط همبستگی میان ارزش افزوده افتصادی (EVA) و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده ( REVA)) با چرخه تبدیل وجه نقد (CCC) شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران میباشد که با جمع آوری اطلاعات از منابع مختلف مخصوصا مرتبط با سازمان بورس اوراق بهادار تهران و محاسبه متغیرهای اصلی تحقیق (وابسته و مستقل) توسط نرم افزار EXCEL و سپس تخمین اطلاعات و ارزیابی وجود یا عدم وجود ارتباط میان دو معیار بیان شده توسط نرم افزار EVIEWS و با استفاده از ضریب همبستگی مورد آزمون قرار خواهد گرفت.
1-9- جامعه آماری و روش گردآوری اطلاعات و دادهها
1-9-1-قلمرو زمانی و مکانی تحقیق
قلمرو زمانی این تحقیق سالهای 1386 تا 1390 و قلمرو مکانی آن بورس اوراق بهادار تهران میباشد.
1-9-2-جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری این تحقیق، شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1386-1390 است که شرایط زیر را دارند:
) اطلاعات مالی شرکت دردوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
2) شرکت طی دوره مورد مطالعه زیان ده نباشد و پایان سال مالی شرکت
