لزوم توجه و به قالب درآوردن اين عـوامل تاكيد مي نمايد. نويسنده، ابنيه را ساختاري وحدت دهنده بين اين ويژگي هاي طبيعي و نزديك كننده آنها به انسان معرفي مي كند»70. بدين لحاظ مطالعات مربوط به مكان اهميت مي يابد. البته مكان ظرف فضايي بزرگي است كه واجد سلسله مراتب فضايي است كه اين سلسله مراتب در عرصه هايي از فضاي هستي تا فضاي معماري خود را نمايان مي سازد. در عرصه شهر مكان ظرفي است كه سايت مورد نظر را احاطه نموده و سايت جزيي از آن است و معماري سعي بر آن دارد كه خود را جزيي از آن سازد.
4.2 مطالعات تاریخی شهر تهران
اولین نقشه شهر تهران در سال 1237 تهیه شده و تهران را در دوران صفویه و اوایل قاجار نشان می‌دهد. در سال‌های بعد دوره پهلوی نیز، ویکتور کروئن آمریکایی طراحی پلان شهری نواحی شمال تهران بین سال‌های 1964 تا 1967 را بر عهده داشت. برخی منابع از طرح وی با نام «طرح جامع تهران» نام برده‌اند. پس از کشف تمدن قیطریه و همچنین کشف آثاری در تپه‌های عباس‌آباد، گمان می‌رفت پیشینه تاریخی این شهر به همان آثار یافت شده در حوالی شهر ری محدود می‌شود، ولی اکتشافات باستان‌شناسی در تپه‌های عباس‌آباد نشان داد که پیشینه این شهر به دوران شاه طهماسب اول صفوی در 944 هـ . ق می‌رسد. مساحت تهران در این دوران به 440 هکتار رسید.
4.3 موقعیت جغرافیایی شهر تهران
شهر تهران بزرگ‌ترین شهر و پایتخت کشور ایران با جمعیت 7507630 نفر و مساحت ۷۳۰ کیلومترمربع است که به همراه توابع خود (استان تهران)، جمعیتی برابر 13372900 نفر و مساحتی برابر 18418 کیلومترمربع دارد. شهر تهران، در شمال کشور ایران و جنوب دامنه رشته کوه البرز واقع‌شده است. شهر تهران مرکز استان تهران است، تهران دارای دو شهر چسبیده به خود است که شهرری و تجریش نام دارند این دو شهر به ترتیب از جنوب و شمال به تهران متصل هستند. تهران دارای یک شبکه متراکم بزرگراهی و خطوط فعال مترو است.
تـراکـم جمعیت در تهـران بین ده هـزار و هفت‌صد تا بیش از یازده هـزار نفر در هر کیلومترمربع برآورد می‌شود که بنا بر آمار نخست شانزدهمین شهر پرتراکم جهان است. شهر تهران در کوهپایه‌های جنـوبی رشتـه‌کـوه البـرز در حـدفاصل طـول جغـرافیایی ۵۱ درجه و ۲ دقیقه شـرقی تا ۵۱ درجه و ۳۶ دقیقه شـرقی، به طـول تقـریبی ۵۰ کیلومتر و عـرض جغـرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه شمـالی تا ۳۵ درجـه و ۵۰ دقیقه شمـالی به عـرض تقـریبی ۳۰ کیلومتر گستـرده شده است. ارتفاع شهر در شمالی‌ترین نقاط به ۱۸۰۰ متر و در جنوبی‌ترین نقاط به ۱۰۵۰ متر از سطح دریا می‌رسد. تهران از شمال به نواحی کوهستانی و از جنوب به نواحی کویری منتهی شده درنتیجه در جنوب و شمال دارای آب و هوایی متفاوت است. نواحی شمالی از آب‌وهوای سرد و خشک و نواحی جنوبی از آب‌وهوای گرم و خشک برخوردارند.
ساختار اداری ایران در تهران متمرکز شده است. تهران به ۲۲ منطقه و ۱۱۲ ناحیه (شامل ری و تجریش) تقسیم شده است. نماد شهر تهـران بـرج آزادی است. بـرج میلاد نیز نماد دیگر آن به‌حساب می‌آید. تهران میزبان نزدیک به نیمی از فعالیت‌های صنعتی کشور است، کارخانه‌هایی درزمینه‌ی تجهیزات خودرو، برق و الکترونیک، منسوجات، شکـر، سیمان و مـواد شیمیایی در این شهر واقع شده‌اند، تهران همچنین بازار بزرگ فرش و محصولات مبلمان در سراسر کشور است.71
4.1 مطالعات اقلیمی تهران72
تـوجـه به نیـروهای زوال‌ناپذیـری چـون آفتاب و باد و استفاده از آنها در بهبـود بخشیدن به شـرایط زیستی فضاهای مختلف از دیرباز در کشور ما معمول بوده است. استفاده از این نیروها در ساختمان به صـرفه‌جـویی در مصـرف سـوخت و مهـم‌تــر از آن به ارتقـا کیفیت آسایـش و بهـداشت مجمـوعه ساخت‌وسازها و سالم‌سازی محیط‌زیست منتهی می‌شود. ازنظر کنترل فضاهای داخلی ساختمان اولین گـام شناخت صحیـح و دقیـق شرایـط اقلیمی محـدوده طـرح است. این شناخت، طـراح را در ارائـه راه‌حل‌هایی در جهت مکانیکی برای ایجاد آسایش و فضاهای درونی و بیرونی به‌حداقل خواهد رسید.
شهـر تهـران به علت موقعیت خاص جغرافیایی از آب‌وهوای کاملاً متفاوتی در طـول سال برخوردار است و با توجه به ابعاد و بزرگی پهنه آن بررسی اقلیمی آن در یک مجموعه آماری نمی‌گنجد؛ بنابراین تهران به پنج حوزه اقلیمی تقسیم شده است. با در نظر گرفتن این مطلب که زمین مورد نظر در حوزه شمالی این تقسیمات قرارگرفته در اینجا تنها آمار مربوط به این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است.
از عوامـل اصلي شکل‌دهنـده اقليم استان تهران مي‌توان از ارتفاع، عرض جغرافيايي، منابع آب‌ها و سيستم‌هاي هواشناسي مؤثر بر آن نام برد كه در كنار اين چهار عامل اصلي، ساير عوامل نظير پوشش گياهي، كشاورزي و صنايع نيز هرچند به‌صورت فرعي، بر اقليم استان مؤثر واقع مي‌شوند.
4.1.1 ارتفاعات استان تهران
استان تهران: دامنه جنوبي بخش مركزي سلسله جبال البرز، افزايش ارتفاع تا مرز 5000 متر و در قله دماوند 5671 متر
4.1.1 عرض جغرافیایی تهران
از ديگر عـوامل مـؤثر در شكل‌گيـري اقليمي يك منطقه عامـل عـرض جغرافيايي است كه به سبب محدوديت گستـردگي عـرض جغرافيايي در استان تهـران، تأثیـر آن بر اقليـم اين استان از این جهت محدود بوده و از این رو سنجش پارامترهاي اقليمي متأثر از عرض جغرافيايي نظير ساعات آفتابي و تشعشع و انرژي دريافتي از خورشيد اختلافات فاحشي را در سطح استان تهران نشان نمي‌دهد. ولي از جهت استقرار استان تهران در عرض جغرافيايي گفته‌شده و تأثير ساير عوامل سازنده اقليم بر استان تهران نظير مهاجرت توده‌هاي هوا از عرض‌هاي مختلف جغرافيايي به استان تهران فراوان است.
4.1.2 منابع آب‌ها
تأمین آب تهران از سه طریق صورت می‌گیرد:
1- رودخانه‌ها: مهم‌ترين رودخانه‌هاي استان عبارت‌اند از: جاجرود، حليله‌رود و رود شور
2- آب‌هاي زيرزميني مانند چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها
3- سدها: سد لتيان
4.1.3 توده‌های هوا و سیستم‌های هواشناسی مؤثر بر استان تهران
استان تهران در فصول سرد سال متأثر از سيستم‌هاي شمالي و شمال غربي و غربي و جنوب غربي است كه طـي نفـوذ خـود به فلات ايـران، استان تهـران را نيز تحت تأثيـر خـود قـرار مي‌دهند. اصولاً زمستان‌ها در سطح اين استان سرد و خشك است. هم‌جـوار بودن با كويـر نيـز مـوجب مي‌شود تا در تابستان‌ها بادهاي گـرم و خشك شرقي و جنـوب شرقي بـر آن تأثیـر بگذارد. تابستان‌ها اين استان درمجموع گرم و خشك و غبارآلود است. بارندگي آن در ماه‌هاي آبان و آذر آغاز و معمولاً در اواسط ارديبهشت‌ماه نيز پايان مي‌يابد.
4.1.4 آب و هوای تهران
در ساخت كلي آب‌وهوای تهران سه عامل كوه، كوير، بادهاي غربي مؤثرند. دو عامل كوير و بادهاي غربي به نحوه گسترده‌اي بر آب‌وهوای تهران تأثير مي‌گذارند.
بادهاي كويري در تابستان از جنوب شرقي از ناحيه مسيله به‌سوی تهران مي‌وزند. اين بادها بيشتر خشك و گاهي توأم با توفان شن هستند. از ويـژگي بادهاي كويـر، خشكي و غبارآلـودگي آن‌هاست. بادهاي كوهستاني به صورت نزول کننده از دره‌هاي خنك به‌سوی دشت‌هاي گرم جريان مي‌يابند و در بالاي سطح شهر به بادهاي گرم بياباني ملحق مي‌شوند. اين بادها جريان‌هاي كندي از هوا هستند. كه در شب و روز بين كوه و دشت آهسته و خفيف جريان مي‌يابند.
دما و بارش
بر اساس آمار تحلیـل‌شده 15 ساله ایستگاه نمایشگاه بین‌المللی تهـران، ســردترین ماه سال دی و حداکثر در مردادماه است. منطقه آسایش در تابستان 21 تا 29 درجه و با 30 تا 65 درصد رطوبت و در زمستان 20 تا 26 درجه و رطـوبت بین 60 تا 75 درصد فرض شده است.
با توجه به نمودار میانگیـن بارش ماه‌های تیر، مرداد و شهریور کـم باران‌تـرین ایام این حوزه است.
ميزان درجه حرارت و بارندگي در پهنه تهران برحسب نقاط مختلف
شميران تهران ري
ميانگين درجه حرارت سالانه C 23 29 30
حداكثر درجه حرارت سالانه C 36 42 43
حداقل درجه حرارت سالانه C 17- 6- 5-
ميزان بارندگي ساليانه mm 104 43 42
بادهای غالب
در بيشتر ماه‌هاي سال جهت باد در تهران غربي و تنها دو ماه از سال از جنوب شرقي و دو ماه از شمال، تهـران را تحت تأثيـر قرار مي‌دهند. بدين تـرتيب حاكميت در اكثر ماه‌ها با بادهاي غـربي با فركانس زياد است.
با توجه به اينكه اكثر مراكز صنعتي و توليدي در غرب تهران واقع‌شده، حاكميت جهت ورزش بادهاي غربي در آلودگي هواي تهران اثر بسيار دارند و ازآنجاکه شرق تهران كوه‌هاي سرخه‌حصار به مشابه سدي شهر را مسدود مي‌كند، دود حاصل از کارخانه‌ها در فضاي شهر تهران انباشته مي‌شود؛ اما با توجه به پاكي هواي كوهستان‌هاي شمالي، بادهاي شمالي اثر پاك‌كننده در هواي تهران خواهد داشت.
رطـوبت نسبی
پراكندگي رطوبت نسبي در عرض سال بيشترين ميزان را در ماه‌هاي زمستان در حدود 76 تا 79 درصد و كمترين ميـزان را در ماه‌هاي تابستان در حدود 40 تا 43 درصد دارد. زيرا بين ميـزان درجه حرارت و نم نسبي يك نسبت معكوس وجود دارد و درنتیجه با افزايش دما افزايش نم نسبي افت مي‌كند.
نتيجه ميزان رطوبت نسبي در ماه‌هاي تابستان ازنقطه‌نظر اشباع فوق‌العاده دور است ولي هرچه به فصل زمستان نزديك مي‌شويم. اين فاصله كوتاه شده و در صورت وجود شرايط مساعد ديگري، نقطه اشباع امكان‌پذير مي‌گردد.
روزهای یخبندان
آمار دوره 15 ساله نشان می‌دهد که معمولاً به‌طور متوسط 25 روز یخبندان طی ماه‌های آبان تا اسفند در این حوزه رخ می‌دهد که حداکثر آن در دی‌ماه و حداقل آن در آبان ماه گزارش شده است.
4.1.5 پهنه خطر زمین‌لرزه در تهران
مطالعات زمين‌شناسي نشان مي‌دهد كه اصولاً شهر تهران در منطقه زلزله‌خيز قرار دارد و با توجه به اين نكته، لازم است اصولاً در ساخت سازه‌هاي تهران به اين نكته توجه كامل شود.
اما در همين رابطه بخش‌هايي از گستره تهران كه در مناطقي از پهنه زمين‌لرزه قرار دارند. لازم است توصيه گردد كه اصولاً از ساخت‌وسازها در اين نقطه اجتناب شود.
اين مناطق عموماً در شمال تهران متمرکزشده و مجموعه‌اي از اين نقاط نيز در جنوب شهر تهران به سمت غرب تمرکزیافته است. لذا در تمامي طراحي‌ها مسئله زلزله‌خيزي بايد مدنظر قرار گيرد. در ايران فعاليت‌هاي مختلفي جهت شناسايي اين پديده مخرب صورت گرفته كه نهايتاً منجر به تدوين آيين‌نامه طرح و محاسبه ساختمان در بـرابـر زلـزله (نشـريه شماره 82 مركز تحقيقات ساختمان و مسكن) شده است. با توجه به اين آيين‌نامه، سازه حتـي‌الامكان با پلانـي متقـارن و ساده طـراحي مي‌گردد، همچنين بايد داراي سيستم بار فلزي يا بتني باشد و قدرت انتقال نيروهاي زلزله را داشته باشد.
4.2 مطالعات سایت طراحی
بررسی و تحلیل سایت ازاین‌رو مهم است که ملاحظات منطقه‌ای منجر به، به وجود آمدن شخصیتی منحصربه‌فرد برای بنا خواهد بود که بنا را تعریف می‌کند. به صورتی که اگر بنا در محلی دیگر احداث شود بی‌هویت و سرسری جلوه خواهد نمود، از طرفی اقلیم الزاماتی را به بنا القا می‌کند که توجه به آن مهم و در جای خود ضروری می‌نماید که توجه به آن باعث صرفه‌جویی در انرژی و هزینه، کارآمد بودن بنا، همساز شدن و درنهایت زیبایی بیشتر برای بنا خواهد بود.
4.2.1 معرفی سایت
سایت مورد نظر واقع در منطقه 22 تهران می‌باشد. ساخت و سازهای اخیر در این منطقه باعث حرکت رو به رشد این قسمت از غرب شهر تهران شده است. سایت پیشنهادی در نزدیکی دریاچه چیتگر و همچنین پارک آبشار واقع شده است.
4.2.1 دلایل انتخاب سایت
با توجه به موضوع طراحی که آموزشی و فرهنگی می‌باشد نیاز به سایتی است که در فضای مناسب شهری بوده وپتانسیل لازم را داشته باشد.
منطقه 22 تهران به دلیل نوپا بودن و فضاهای باز کافی و همچنین با توجه به پتانسیل‌های دسترسی مناسب و گسترش و پیشرفت روزافزون به‌عنوان منطقه مناسب در نظر گرفته شد. به دلیل شهرک‌سازی‌های انبوه کمبود فضاهای تفریحی و فرهنگی در این منطقه احساس می‌شود و پتانسیل خوبی برای انجام پروژه‌های نوین فرهنگی است.
سایت طـراحی در کنار پـروژه دریاچـه تفـریحی 350 هکتاری
