تابلوهاي بي‌قواره است. خلق آثار هنري توسط گروههاي هنري در جداره‌هاي معابر، بهبود نماي ساختمانها، احداث پاركهاي كوچك، ايجاد تنوع در بافت و رنگ روسازي، تغيير در نورپردازي و اقدامات فرهنگي از قبيل راه‌اندازي نمايشگاه و برنامه‌هاي هنري در مكانهاي مناسب بايد در زيباسازي معابر مورد توجه قرار گيرد.
تسهيلات رفاهي پياده‌رو شامل مواردي از قبيل نصب سايبان و نيمكت در ايستگاه اتوبوس و معابر و رعايت جنبه‌هاي خاص طراحي براي افراد معلول و كم‌توان است. شيبراهه‌ها براي سالمندان، خانمهاي با كالسكه بچه و ويلچرسواران بسيار مفيد هستند.
سالمندان از نشستن روي نيمكت‌پاركهاي محلهاي و معاشرت با يكديگر بسيار لذت مي‌برند. حتي‌المقدور مكانيابي اين پاركها بايد به گونه‌اي باشد كه در مقابل وزش باد حفاظت شده و آفتابگيري كافي داشته باشد. كليه ساختمانهاي عمومي و پاركها بايد براي افراد معلول دسترسي كامل داشته باشند. [35]
• سوئيس
– تنظيم ساعات كاري: هدف از اين اقدام، كاستن از تمركز سفرهاي پياده در ساعت اوج تردد پياده در مناطق تجاري – اداري شهرها ناشي از همزماني ساعات كاري شاغلين است. با تغيير و تنظيم ساعات شروع و خاتمه كار مشاغل مختلف مي‌توان از ازدحام و تجمع پيادگان در ساختمانها، خيابانها و وسايل نقليه عمومي كاست. اين كاهش نه فقط در ازدحام عابرين مؤثر است بلكه به كاربرد تسهيلات حمل و نقل عمومي نيز تعادل مي‌بخشد. مشاغل خدماتي نيز در اثر گسترش زمان اوج بهره‌وري بهتري خواهند داشت.
– كاهش سفرهاي پياده زايد: با مكانيابي صحيح كاربريها و محلهاي توليد و جذب سفرهاي پياده در مناطق مركزي شهرها، تقاطع‌ها، ميادين، ترمينالها و غيره كه با ازدحام عابرين پياده مواجه هستند مي‌توان از حجم تردد عابرين پياده به ميزان قابل توجهي كاست. به عنوان مثال در تقاطع‌ها و ميادين اصلي كه در آنها بخش عمده‌اي از سفرهاي پياده به منظور تغيير وسيله نقليه در حال تردد است مي‌توان با مكانيابي صحيح ايستگاههاي حمل و نقل عمومي سفرهاي پياده زايد را حذف و يا به محل مناسب‌تري منتقل نمود.
در ژنو ، امتيازاتي از نظر كاربري زمين و مقررات و ضوابط معماري شهرسازي در قبال ايجاد تسهيلات پياده‌روي مطلوب به بخش خصوصي اعطا مي‌شود. اين امتيازات بايد به طور عادلانه و در جهت مناتفع دوجانبه بخش خصوصي و عمومي داده شود. معمولاً به سازندگان يك مقدار اضافه تراكم ساختماني در قبال يك نوسازي مشخص در تسهيلات پياده‌روي تعلق مي‌گيرد. به عنوان مثال در اين چارچوب مي‌توان در ازاء مسقف نمودن پياده‌رو از طرف سازندگان ساختمانهاي مجاور مقدار مشخصي اضافه تراكم بنا درنظر گرفت.
ايجاد يك نظام مناسب براي بهبود و نگهداري از تسهيلات پياده‌روي از جمله نخستين گامهايي است كه شهرها بايد در جهت اصلاح شبكه پياده‌روي بردارند. معابر پياده از جمله فضاهاي شهري عمومي است كه معمولاً نگهداري آنها برعهده شهرداري‌ها است. در سوابق تاريخي شهرهاي سنتي شواهد زيادي در تأكيد ضرورت نگهداري معابر پياده وجود دارد. [35]
در شهر ژنو گذرهاي ويژه پياده از طريق كاهش ياحذف ترافيك وسايل نقليه در خيابانهاي شهري به دست مي‌آيد. بواسطه سهولت اجرا و هزينه اندك مسدود نمودن خيابانها، در بسياري از شهرهاي دنيا در مناطق مركزي شهر گذرهاي ويژه پياده ايجاد شده است. موفق‌ترين گذرهاي ويژه پياده آنهايي بوده‌اند كه به نحو مطلوبتري علائق انساني و راحتي عابرين را تأمين نموده‌اند. نماسازي جالب، روسازي رنگين، مجسمه‌سازي، محلهاي بازي كودكان و حتي آكواريومها براي بهبود مناظر مورد استفاده قرار گرفته است. هر برنامه ايجاد گذر ويژه پياده بايد همراه با يك برنامه اصلاحي در كل سيستم باشد كه شامل موارد زير خواهد بود:
– محدوديت كامل ورود وسايل نقليه به ناحيه ويژه پياده به استثناء وسايل نقليه اضطراري
– ايجاد يك سيستم خيابانهاي پيراموني براي جايگزين نمودن ظرفيت و تردد ترافيكي از دست رفته به خاطر انسداد خيابان گذر به روي وسايل نقليه
– تأمين دسترسي محيطي به وسايل حمل و نقل عمومي، شخصي، اضطراري و خدماتي
– تأمين فضاي پاركينگ كافي براي جبران فضاهاي از دست رفته ناشي از انسداد خيابان
– تهيه طرح همياري براي بهبود ساختمانها، زيباسازي، نورپردازي، تهسيلات رفاهي و مراسم ويژه
• مقايسه اجمالي مطالعات تطبيقي
در ادامه جدول نمايش كاركرد الگوهاي تردد عابرين پياده در 7كشور آمريكا ، آلمان ، انگلستان ، سوئد ، بلژيك و فرانسه و مقايسه آن با اطلاعات شهر تهران بر طبق مطالعات طرح جامع اين شهر جهت شناسايي موقعيت عابرين پياده در اين كشورها و امكان مقايسه با وضعيت شهري تهران ارائه ميگردد.
جدول 2-6- نمايش كاركرد الگوهاي تردد عابرين پياده
ارزش الگوي عابرين پياده
وجود قوانين حمايتي از عابرين پياده
كارايي پل‌هاي هوايي جهت استفاده عابرين پياده
كارايي مسيرهاي خط كشي عابرين پياده
رعايت مقررات راهنمايي و رانندگي از طرف رانندگان وسال نقليه
رعايت مقررات راهنمايي و رانندگي از طرف عابرين پياده
استفاده از وسايل نقليه موتوري در سفرهاي كوتاه شهري
كاركرد تقاطع‌هاي بدون چراغ در عبور عابرين پياده شهري
كاركرد تقاطع‌هاي با چراغ در عبور عابرين پياده شهري
نام كشور
79
91
89
73
84
76
71
64
87
آمريكا
77
90
86
74
86
78
42
78
84
آلمان
78
89
89
79
87
81
32
78
85
انگلستان
86
90
95
89
97
89
38
94
92
سوئد
85
90
92
88
95
89
36
91
89
بلژيك
81
90
86
74
86
89
38
94
92
فرانسه
65
78
74
62
74
66
30
66
72
ايران
مقادير ارائه شده از سطح 100 محاسبه شده و وضعيت 100 بيانگر درصد تحقق از شرايط آرماني و ايده‌آل و تحقق شرايط آيين‌نامه‌اي و اجتماعي اتحاديه اروپا و آمريكا ميباشد. در ادامه پايان نامه و در فصول سوم و چهارم تمامي موارد با شرايط تهران مقايسه و طي پرسش‌نامه‌هايي وضعيت عبور عابرين پياده شهري در تهران معين ميگردد.در حقيقت اعداد ذکر شده بيانگر سطح نزديکي به شرايط ايده‌آل مي‌باشند. [34]
2-6- ارتباط انساني با سيستم حمل و نقل (بر اساس آيين نامه مصوب كنوانسيون اروپا)
به علت اين كه يك سيستم حمل و نقل به وسيله انسان ساخته مي‌شود بنابراين براي رفع نيازهاي انسان اختصاص يافته است و ممكن است توسط روش‌هاي متعددي كه آنها نيز ساخت بشر هستند مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد. ارتباط انساني با سيستم در سطوح مختلفي اتفاق خواهد افتاد ولي درسه شاخه اصلي تأثير دارد:
1- عوامل فيزيكي، فيزيولوژيكي و بيومكانيكي: اين عوامل با ساختار و عمليات مكانيكي بدن انسان مرتبط است. در ادامه طي چند مثال به تشريح چگونگي ارتباط آنها با سيستم‌هاي حمل و نقل و اجزاء آن پرداخته مي‌شود.
– اندازه بدن و اجزاء آن. هر فضايي براساس اين كه چه انسان‌هايي در آن قرار مي‌گيرند، بايد مناسب آنها طراحي شود. بنابراين اندازه بدن درابعاد صندلي‌ها،سطوح كار، مسيرهاي عبور، و فضاهاي كار مؤثر خواهد بود. به علاوه مراجع منتشر شده در خصوص اطلاعات انسان‌شناسي نشان مي‌دهد كه اگرچه مصطلح است كه بگوئيم طراحي‌ها جهت “50 درصد زنان و 95 درصد مردان”، ولي اين عبارات اغلب فقط به قد و قامت بر ميگردد. اين طور نبايد استنباط كرد كه يك شخص با قد 95 مي‌تواند در محدوده 95 درصد مردان قرار گيرد؛ همان‌طور كه يك شخص ممكن است به طور اتفاقي پاهاي خيلي كوتاهي داشته باشد يا دور كمر خيلي بزرگ داشته باشد. بنابراين اطلاعات انسان‌شناسي بايد بادقت مورد استفاده قرار گيرد.
– ظرفيت‌به دست آمده (انسان‌شناسي عملي). دانستن طول بازوي يك فرد به ما اجازه تعيين دقيق چگونگي موقعيت قرارگيري يك كنترل از راه دور را مي‌دهد. نه‌تنها مي‌توان تأثير طول بازو را به وسيله حركت تنه مشخص نمود بلكه طول آن ممكن است به وسيله خاصيتي از وظيفه مشخص شده‌اش كاهش يابد.
– نيرو و بيومكانيك. توانايي بدن براي انجام كارهاي فيزيكي به وسيله ظرفيت ماهيچه‌ها و عضلات و سيستم‌هاي حمايت‌كننده آنها محدود مي‌شود. به كارگيري كارگران معمولي در سيستم‌هاي دستي باربري بايد با ظرفيت نيروي فكري توأم شود. معمولاً‌خستگي عضلاني براساس گذشت زمان ايجاد مي‌شود. بيشتر امتيازها بين وظايفي كه نيازمند فقط دوره زماني كوتاهي از كار معمولي هستند و همچنين آنهايي كه نيازمند كار پيوسته مي‌باشند به وجود مي‌آيد.
– تركيب بدن. بدن انسان شامل استخوان‌بندي و نسوج بدن ميباشد. وظيفه استخوان‌بندي حفاظت از عضوهاي حياتي اساسي بدن و تأمين پيكره بدن و تحمل بارها ميباشد. اگر وسايل بدون در نظر گرفتن موقعيت و استحكام اجزاي بدن طراحي شوند ممكن است نتيجه آن ناراحتي و آسيب رساندن به بدن باشد. براي مثال، كمربند ايمني صندلي اتومبيل به شكل يك آويز مورب براي عبور از روي شكل استخواني انتهاي شكم، سينه و شانه‌ها كه قادر بهتحمل نيروهاي توليد شده دراثر كاهش شتاب سريع هستند طراحي شده است. يك كمربند صندلي كه از روي نواحي آسيب‌پذير همچون گلو و بخش‌هاي نرم شكم عبور داده شود خيلي خطرناك خواهد بود.
2- عوامل ادراكي و تحريكي: انسان‌ها اطلاعات جهان اطراف خود را از راه حواس دريافت مي‌كنند، پردازش اين اطلاعات و پاسخ به آنها به وسيله چندين فعاليت فيزيكي انجام مي‌شود. عوامل مهم در اين رابطه به شرح زير دسته‌بندي مي‌شوند؛
– احساس و ادراك. روش اصلي احساس درانسان‌ها ديدن و شنيدن است. حواس ديگر مانند چشايي، بويايي و لامسه به طور غيرقابل انكاري اهميت دارند ولي به علت اين كه اين حواس دقت كمتري داشته و در عمل ناپايدارتر بوده و هزينه در نظر گرفتن آنها در طراحي‌ها نيز گران ميباشد، لذا اغلب كمتر در طراحي‌هاي انسان – ماشين به كار مي‌روند. از زماني كه اين وضعيت در وجوه بين انسان و ماشين به وجود آمده، توجه زيادي به متقاعد نمودن و شكل دادن به تجهيزات ورودي حواس معطوف شده است. اگر انسان به قدر كافي قادر به احساس اطلاعات نباشد، امكان حيات سيستم انسان – ماشين به سرعت به خطر مي‌افتد. اين نكته مهم است كه تهيه اطلاعات فعلي بايد به شكلي باشد كه بتواند به آساني درك شود و نيز به روشي باشد كه كمتري انثرات را روي ديگر وظايفي كه انسان به طور همزمان انجام مي‌دهد داشته باشد. بنابراين طراحي وسايل ديداري براي اتومبيل‌ها همچون تابلوهاي ترافيكي و علائم مسير براساس قابليت خواندن آنها خواهد بود و تعيين زمان صرف شده براي خواندن آنها نيز ضروري خواهد بود، اين زماني است كه انسان براي مشاهده بخش جلوتر جاده بايد در نظر بگيرد. به طور مشابه در طراحي نشانه‌هاي آگاه‌كننده صوتي (شنيداري) در كابين‌هاي پرواز هواپيما بايد توانايي انسان براي احساس كردن تواتر و وسعت صداها در سطوح مختلف درنظر گرفته شود و اين نشانه‌هاي آگاه كننده بايد قادر به اجراي دقيق عمليات خود در محيط‌هايي كه صداهاي متنوع ديگر با الگوهاي متفاوت زماني، دامنه‌اي و فركانسي ممكن است اتفاق بيفتد، باشند.
– پردازش اطلاعات و تصميم‌گيري. انسان قادر به پردازش مقادير نامحدود اطلاعات نيست. به عبارت ديگر، انسان قادر به پردازش بيش از يك نوع از اطلاعات در يك زمان نيست. اين مسئله، محدوديت قابل توجهي را روي دامنه و شرح وظايفي كه مي‌تواند انجام دهد، ايجاد مي‌كند. براي مثال، با وجود اين كه از نظر فني به سادگي مي‌توان با استفاده از يك صفحه نمايشگر اطلاعاتي درباره شتاب وسيله نقليه (به جاي سرعت) براي رانندگان فراهم نمود ولي به علت آن كه انسان‌ها در پردازش اطلاعات در زمان كم (همانند شتاب برحسب متر بر مجذور ثانيه) ضعيف مي‌باشند بنابراين امكان دارد كه چنين اطلاعاتي قابل استفاده توسط اكثر رانندگان نباشد. يك راننده در شرايط ترافيك سنگين شهري نيازمند توجه بيشتر به مسير خيابانها، آگاهي از وضعيت وسايل نقليه، علائم در مسيرها و ساير اطلاعات، نمايش عملكرد و شرايط وسيله نقليه و كنترل حركت وسيله نقليه ميباشد كه برروي پردازش اطلاعات تأثير عمده خواهد داشت. در نتيجه، احتمال دارد برخي از اين كارها انجام نشود يا خطاهايي در انجام آنها ايجاد گردد. [7]
– عملكرد
