
دادند ارزش بازار به دفتری سهام و ساختاری سرمایه رابطهی معناداری دارد و در انتها سرعت تعدیل ساختار سرمایه را در سطح اطمینان 100 ٪ حدود 92 ٪ بیان کردند.
اعتمادی و منتظری (1392) به بررسی عوامل مؤثر بر ساختار سرمایه شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران با تأکید بر رقابت بازار تولید پرداختند. در واقع آنها در تحقیق خود به دنبال شناسهای اثر رقابت بازار تولید بر ساختار سرمایه (جذب بدهی)، در کنار عوامل دیگر مؤثر بر جذب بدهی در سطح کل شرکتها بودند. برای تحقیقشان از یک دوره پنجساله (85 تا 89) با اطلاعات 172 شرکت بهره گرفتند و برای آزمون فرضیههای خود از مدلهای رگرسیون تلفیقی/ترکیبی در حالت ایستا و پویا استفاده کردند. نتايج نشان میدهد كه در مدل ايستا، تأثير سودآوري، معيار اول ارزش وثیقهای داراییها و نسبت جاري بر ساختار سرمايه منفي و معنادار و تأثير رقابت بازار توليد و همچنين سپر مالياتي غير بدهي بر ساختار سرمايه، مثبت و معنادار بوده است. در مدل پويا، تأثير سودآوري، معيار اول ارزش وثیقهای داراییها و نسبت جاري بر ساختار سرمايه، منفي و معنادار و تأثير رقابت بازار توليد، ساختار سرمايه يك دوره قبل و همچنين اندازه شركت بر ساختار سرمايه مثبت و معنادار بوده است.
2-5- فرضيات تحقيق
در این پژوهش 4 مدل در زمینه اثر نااطمینانی بر نسبت اهرم ارائهشده است که فرضیات هر تحقیق را به صورت جداگانه آوردهایم.
2-5-1- مدل اول حالت ایستا
فرضیههای مدل اثر مستقیم نااطمینانی بر ساختار سرمایه:
1- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و ارزش بازار شرکت به دفتری آن وجود دارد.
2- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و اندازه شرکتها وجود دارد.
3- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و سودآوري شرکتها وجود دارد.
4- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نسبت دارای مشهود شرکتها وجود دارد.
5- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت وجود دارد.
6- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان وجود دارد.
2-5-2- مدل اول حالت پویا
فرضیههای مدل اثر مستقیم نااطمینانی بر ساختار سرمایه:
1- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و ارزش بازار شرکت به دفتری آن وجود دارد.
2- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و اندازه شرکتها وجود دارد.
3- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و سودآوري شرکتها وجود دارد.
4- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نسبت دارای مشهود شرکتها وجود دارد.
5- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت وجود دارد.
6- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان وجود دارد.
2-5-3- مدل دوم حالت ایستا
فرضیههای مدل اثر غیرمستقیم نااطمینانی بر ساختار سرمایه:
1- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و ارزش بازار شرکت به دفتری آن وجود دارد.
2- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و اندازه شرکتها وجود دارد.
3- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و سودآوري شرکتها وجود دارد.
4- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نسبت دارای مشهود شرکتها وجود دارد.
5- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت وجود دارد.
6- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان وجود دارد.
7- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت از کانال سودآوری وجود دارد.
8- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان از کانال سودآوری وجود دارد
2-5-4- مدل دوم حالت پویا
فرضیههای مدل اثر غیرمستقیم نااطمینانی بر ساختار سرمایه:
1- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و ارزش بازار شرکت به دفتری آن وجود دارد.
2- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و اندازه شرکتها وجود دارد.
3- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و سودآوري شرکتها وجود دارد.
4- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نسبت دارای مشهود شرکتها وجود دارد.
5- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت وجود دارد.
6- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان وجود دارد.
7- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی خاص شرکت از کانال سودآوری وجود دارد.
8- رابطه معناداري بين ساختار سرمايه و نااطمینانی اقتصاد کلان از کانال سودآوری وجود دارد.
2-5-5- مدل سوم
فرضیه اول: بین سرعت تعدیلات نسبت اهرم واقعی شرکت بهسوی نسبت اهرم هدف و تغییر نااطمینانی اقتصاد کلان و خاص شرکتی رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه بالا به فرض کلی است. برای درک اثرات نااطمینانی اقتصاد کلان و خاص شرکت بروی سرعت تعدیل نسبت اهرم واقعی بهسوی اهرم هدفش دو استراتژی زیر را در نظر میگیرم. این دو حالت باعث خلق 20 فرضیه فرعی و درک بهتر و کاملتر فرضیه اصلی مدل میشود:
نااطمینانی را به چهار سطح متفاوت برای هر دو گروه نااطمینانی بهکاررفته در تحقیق، یعنی نااطمینانی اقتصاد کلان و نااطمینانی خاص شرکت، در سطح بالا، متوسط، پایین و حالت صفر تقسیم میکنیم.
اهرم مالی واقعی شرکت میتواند دو حالت مختلف به خود گیرد یعنی بالاتر از اهرم هدف و پایینتر از اهرم هدف، در نظر گرفتهشده است.
با توجه به حالتهای بالا، 20 فرضیه فرعی داریم و هر فرضیه را آزمون میکنیم. شکل زیر فرضیههای فرعی را بهطور خلاصه نمایش میدهد؛ که در دو شکل نمایان شده است. شکل اول برای حالت بالاتر از اهرم مالی هدف و شکل دوم برای حالت پایینتر از اهرم مالی هدف.
شکل2-11 خلاصه فرضیههای فرعی برای مدل سوم برای حالت بالاتر از اهرم هدف
شکل 2-12 خلاصه فرضیههای فرعی برای مدل سوم برای حالت پایینتر از اهرم هدف
2-5-6- مدل چهارم
فرضیه اول: بین سرعت تعدیلات ساختار سرمایه بهسوی نسبت اهرم هدف با در نظر گرفتن وضعیت مالی شرکت و تغییر نااطمینانی اقتصاد کلان و خاص شرکتی رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه بالا به فرض کلی است بنابراین برای درک اثرات نااطمینانی اقتصاد کلان و خاص شرکت بروی سرعت تعدیل ساختار سرمایه بهسوی اهرم هدفش با در نظر گرفتن وضعیت مالی شرکت سه استراتژی زیر را در نظر میگیرم. این سه حالت باعث خلق 40 فرضیه فرعی و درک بهتر و کاملتر فرض اصلی میشود:
1- نااطمینانی را به چهار دسته متفاوت یعنی بالا، متوسط، پایین و حالت صفر برای هر نوع نااطمینانی تقسیمشده است.
2- نسبت اهرم واقعی شرکت میتواند دو حالت مختلف به خود گیرد یعنی بالاتر از اهرم هدف و پایینتر از اهرم هدف، در نظر گرفتهشده است.
3- یک شرکت میتواند دو وضعیت مالی به خود بگیرد یا با کسری مالی روبهرو است یا دارای مازاد مالی است. پس دو حالت وجود دارد یا شرکت کسری مالی دارد یا مازاد مالی.
با توجه به حالتهای بالا، 40 فرضیه فرعی داریم و هر فرضیه را آزمون میکنیم. شکل زیر فرضیههای فرعی را بهطور خلاصه نمایش میدهد که در دو جدول تدوینشده است. جدول اول برای وضعیت کسری مالی و جدول دوم برای حالت مازاد مالی.
شکل 2-13 خلاصه فرضیههای فرعی برای مدل چهارم برای حالت کسری مالی
شکل 2-14 خلاصه فرضیههای فرعی برای مدل چهارم برای حالت مازاد مالی
2-6- خلاصه
درزمینه ساختار سرمایه تئوریهای گوناگونی به خاطر پیچیدگیهای ساختار سرمایه آن مطرحشده است و تمام نظریات به گوشهای از مسائل و راهحلهای خاص خود اشارهکردهاند اما میتوان بیان کرد که موضوع ساختار سرمایه همچنان بهمنزله یک جورچین پیچیده باقیمانده است. همانطور که در این فصل مطالعه کردید پیشینه مربوط به مباحث ساختار سرمایه و همچنین تئوری توازن پویا دارای گستردگی بسیاری است. تئوری توازن پویا دارای قابلیتهای بسیاری است که ازجمله آن میتوان به محاسبه سرعت تعدیل ساختار سرمایه اشاره کرد که موضوع اصلی موردبحث در این تحقیق است. در حد توان این پژوهش مبانی و نظریات مرتبط با تأمین مالی، ساختار سرمایه، نااطمینانی، سودآوری اشارهشده است.
اصطلاحات آورده در ابتدای تحقیق تا حد امکان مفاهیم و مباحث مربوط به آن اصطلاح را پوشش داده است تا بتواند نیازهای خواننده را برطرف کند.
فصل سوم
روششناسی تحقیق
3-1- مقدمه
هر پژوهش علمی بر مبنای روش علمی از قبل تعیینشدهای که از طرفی مناسبت با ویژگیهای موضوع پژوهش داشته و از طرف دیگر با امکانات زمانی، مکانی و مالی محقق همخوانی داشته باشد، صورت میگیرد. استفاده از روش پژوهش علمی باعث میشود که محقق از همان ابتدا با شناخت و بررسی خود روش پژوهش مطلوب و مناسب را در پیش گیرد و در طول پژوهش نیز همواره روش یا الگویی را که از قبل تعیینشده دنبال نماید. بنابراین، لازم است روش پژوهش و همچنین جامعه آماری به طور واضح و آشکار تعریف و تعیین گردد تا با تشریح و بیان آن بتوان بینش لازم را نسبت به نحوه انجام پژوهش و بررسی در جهت کسب نتایج به دست آورد. در واقع این روش پژوهش و جامعه آماری است که قلمرو اجرایی پژوهش را مشخص و محدود میکند و با شناخت آنها میتوان به نحوه و مراحل بررسی صحت و سقم فرضیات و استنتاج از پژوهش پی برد. لذا در این فصل مطالب زیر مورد بررسی و مطالعه قرار میگیرند.
در بخش اول جامعه آماری، روش نمونهگیری، نحوهی جمعآوری دادهها، نرمافزارها و روشهای آماری، روش پژوهش بیان خواهد شد. در بخش دوم هر یک از متغیرهای پژوهش و مدلهای بیان شده در تحقیق به طور جداگانه توضیح داده میشود. در بخش سوم روش آزمون فرضیات بیان میشود.
3-2- طرح پژوهش
یک پژوهش علمی با هدف شناخت یک پدیده در جامه آماری انجام میشود. به این دلیل، موضوع پژوهش ممکن است متوجه صفات، ویژگیها، کارکردها و متغیرهای آن یا اینکه متوجه روابط بین متغیرها، صفات، کنش و واکنش و عوامل تاثیرگذار در جامعه باشد. بنابراین جامعه آماری را میتوان اینگونه تعریف نمود:
«جامعه آماری عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند.»
«صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کنندهی جامعه آماری از سایر جوامع باشد» (آذر و مؤمنی، 1376).
جامعه آماری این پژوهش عبارت است از کلیه شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، که تعداد آنها 450 شرکت میباشد و برای متغیرهای اقتصاد کلان از تورم استفاده شده است.
3-2-1- نمونه آماری
از آنجا که جوامع آماری از حجم و وسعت جغرافیایی زیادی برخوردارند و امکان مراجعه محقق به تمام آنها میسر نمیباشد، بنابراین، ناگزیر به انتخاب جمعی از آنها بهعنوان نمونه و تعمیم نتایج آن به جامعه مورد مطالعه هستند و محقق راه نمونهگیری را انتخاب میکند.
میتوان نمونه را چنین تعریف کرد:
«نمونه عبارت است از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته، معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشد»؛ لذا محقق برای گردآوری دادهها جهت تصمیمگیری در خصوص فرضیات پژوهش، اقدام به نمونهگیری است.
3-2-1-1- روش نمونهگیری
جهت انتخاب نمونه برای شرکتهای بررسی مورد بررسی، از روش نمونهگیری قضاوتی استفاده میشود. نمونه برداری قضاوتی، مستلزم انتخاب آزمودنیهایی است که بهترین شرایط را برای ارائه اطلاعات دارند. این نوع نمونهبرداری موقعی به کار رفته میشود که طبقه محدودی از افراد اطلاعات مورد نظر را دارند (اوما سکاران/ شیرازی، 1381).
در این پژوهش، 153 شرکت غیرمالی برای دوره زمانی (1380-1392) از شرکتهای موجود در جامعه آماری، با توجه به موارد زیر بهعنوان نمونه موردبررسی انتخاب میگردند:
به جهت همسانی تاریخ گزارشگری، حذف اثرات فصلی و افزایش قابلیت مقایسهای اطلاعات، سال مالی شرکت منتهی به 29 اسفند باشد و در طول دوره موردبررسی، تغییر سال مالی نداشته باشد.
شرکتهای سرمایهگذاری، بانکها و
