
مهم پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوري اطلاعات، عبارتند از:
الف) روايي پرسشنامه
منظور از روايي، اين است که پرسشنامه آنچه را که بايد اندازه گيری کند، اندازه گيری می کند. در واقع هنگاميکه به اميد مطالعه يک مفهوم، مجموعه ای از پرسشها را مطرح می کنيم، چگونه می توانیم اطمينان يابيم که واقعاً به اندازه گيری همان مفهوم مورد نظر پرداخته ايم يا چيز ديگری را سنجيده ايم؟ اين پرسش را می توان با آزمونهای خاص روايی سنجی پاسخ گفت. به اين منظور در اين تحقيق، روايی پرسشنامه، با تدوين پرسشها بر اساس مبانی نظری تحقيق و با تأييد و اظهارنظر اساتيد وکارشناسان متخصص و استفاده از نظرات فن (يکی از مهمترين آزمونهای روايی سنجی) در رابطه با وضعيت سؤالات، حاصل شده است، بطوريکه يک نمونه مقدماتی انجام شد و با آزمون فوق و بررسی مجدد سؤالات، نواقص پرسشنامه رفع شده و پرسشنامه نهايی تهيه و تنظيم شده است.
ب) پايايي پرسشنامه
مقصود از پايايي آن است كه اگر ابزار اندازهگيرى را در يك فاصله زماني كوتاه چندين بار و به گروه واحدي از افراد بدهيم نتايج حاصل بايد نزديك به هم باشد. هدف و منظور از سنجش پايايي و ثبات پرسشنامه اين است كه در زمانها و مكانهاي مختلف قابليت استفاده داشته باشد. در واقع پژوهشي پاياست كه ابزار اندازهگيري آن معتبر باشد و چنانچه اين پژوهش توسط فرد ديگر يا همان پژوهشگر دو باره در زمانها و مكانهاي ديگر انجام بشود به همان نتايج مشابه بتوان دست يافت.براي اندازهگيرى پايايي از شاخصي به نام «ضريب پايايي» استفاده ميكنيم كه اندازه آن معمولاً بين صفر تا يك (0 تا 1)،تغيير ميكند. ضريب پايايي «صفر»، معرف عدم پايايي و ضريب پايايي «يك»، معرف پايايى كامل است (خاكى،1379).
يكي از متداولترين روشهاي اندازهگيري اعتمادپذيري يا پايايي پرسشنامهها، استفاده از روش آلفاي كرونباخ است که توسط كرونباخ ابداع شدهاست لذا با توجه به این که در این پژوهش، ابزار اصلي اندازه گيري دادهها پرسشنامه ميباشد پايايي پرسشنامه يا قابليت اعتماد آن با استفاده از روش آلفاي كرونباخ محاسبه شدهاست.
ضريب آلفاي كرونباخ،براي سنجش ميزان تك بعدي بودن نگرشها، عقايد، قضاوتها و ساير مقولاتى كه اندازهگيرى آنها آسان نيست به كار مىرود. در واقع از این طریق ميخواهيم ببينيم تا چه حد برداشت پاسخگويان از سوالات يكسان بودهاست. اساس اين ضريب بر پايه مقياسهاست و مقياسها عبارتند از: دستهاي از اعداد كه بر روي يك پيوستار به افراد،اشياء يا رفتارها در جهت به كميت كشاندن كيفيتها اختصاص داده ميشود. ضریب آلفاى كرونباخ به روش زير محاسبه ميشود:
كه در آنkتعداد گويه ها، واريانس جمع نمره هاي هر پاسخگو و واریانس نمرات مربوط به گويه شماره iام است.
در این پرسشنامه میزان آلفای کرونباخ کلی برابر با 963/0 است که مقدار مناسبی است. حال برای هر متغیر به صورت جداگانه آلفای کرونباخ را محاسبه می کنیم. همانطور که در جدول (3-2) مشاهده می کنیم تمام متغیرهای مورد بررسی مناسب هستند و از اعتبار لازم و کافی برخوردارند
متغیر
میزان آلفای کرونباخ
توسعه روندهای اجتماعی
887/0
توسعه تکنولوژی های جدید
743/0
. قیمت منطقی خدمات
733/0
محتوای جذاب
882/0
عوامل تقاضا
734/0
تجارت سیار
841/0
3-9-2 معیارهای NFI،RFI،IFI،CFI،RMSEA
NFI : این شاخص به مقایسه مدل مستقل (مدلی که در آن بین متغیرها هیچ رابطه ای نیست به این مدل،مدل پایه نیز گفته می شود) با مدلی که توسط ما پیشنهاد داده می شود،می پردازد. این شاخص هرچه به عدد یک نزدیک تر باشد به این معناست که مدل پیشنهادی ما مناسب بوده است و به صورت زیر محاسبه می شود:
بطوریکه،A = مقدار آماره خی دو تحت مدل مستقل وB = مقدار آماره خی دو تحت مدل پیشنهادی هستند.
RFI : شاخص برازش نسبی است و مناسبت مدل ارائه شده را می سنجد و به صورت زیر محاسبه می شود:
که در فرمول فوق،A = مقدار آماره خی دو تحت مدل مستقل و B = مقدار آماره خی دو تحت مدل پیشنهادی هستند. و به ترتیب نشان دهنده درجه آزادی مدل مستقل و درجه آزادی مدل پیشنهادی هستند. هرچه مقدار RFI به یک نزدیک تر باشد،مدل بهتر است.
IFI : این معیار شاخص برازش نموی است و به صورت زیر محاسبه می شود:
بطوریکه A = مقدار آماره خی دو تحت مدل مستقل وB = مقدار آماره خی دو تحت مدل پیشنهادی و نشان دهنده درجه آزادی مدل پیشنهادی هستند. هرچه مقدار IFI به یک نزدیک تر باشد نتیجه می گیریم که مدل پیشنهادی مناسب است.
CFI: این معیار شاخص برازش مقایسه ای است و به صورت زیر محاسبه می شود:
در این فرمول نیز مقادیر A،B،d و همانند قبل تعریف می شوند. هرچه مقدار CFI به یک نزدیک تر باشد نتیجه می گیریم که مدل پیشنهادی مناسب است.
RMSEA : این شاخص نشان دهنده جذر میانگین مربعات خطای تقریبی است و به صورت تفاضل بین مجموع مربعات خطای کلیو مجموع مربعات خطای مدل پیشنهادی محاسبه می شود. در صورتی که مقدار RMSEA از 05/0 کمتر باشد نتیجه می گیریم مدل مناسب است. در صورتی که مقدار آن بین 05/0 تا 08/0 باشد، مدل برازش داده شده مناسب و در صورتی که از 1/0 بالاتر باشد نتیجه می گیریم که مدل برازش داده شده ضعیف است.
3-7-3- آزمون کلموگروف- اسمیرنوف
از این آزمون برای بررسی نرمال بودن مشاهدات استفاده می کنیم. فرض کنید مشاهده iام را با نمایش دهیم و فراوانی تجمعی مشاهده شده و فراوانی تجمعی مورد انتظار را به ترتیب با و نمایش می دهیم. در این آزمون، در صورتیکه n مشاهده داشته باشیم، ابتدا برای هریک از مشاهدات و ،،را محاسبه می کنیم. سپس کمیت های زیر را محاسبه می کنیم:
حال فرض صفر و مقابل را به صورت زیر تعریف می کنیم:
فرض صفر: (نرمال بودن مشاهدات)
فرض مقابل: مخالف فرض صفر.
حال اگر مقدار بزرگ باشد،فرض را رد می کنیم. (آمار کاربردی جان نتر و همکاران،ترجمه علی عمیدی).
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل دادهها
4-1 مقدمه
امروزه در بیشتر تحقیقات که مبتنی بر اطلاعات جمعآوری شده در خصوص موضوع مورد تحقیق میباشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از جمله اصلیترین و مهمترین بخشهای تحقیق به شمار میآید. طی این فرآیند، دادههای خام با بهرهگیری از نرمافزارهای آماری مربوطه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفادهکنندگان قرار میگیرد.
تحلیل اطلاعات مرحلهای است که اطلاعات بهدست آمده از مرحله مشاهده را میپروراند به نحوی که آنها را برای مقایسه نتایج مشاهده شده و نتایج مورد انتظار فرضیه آماده میسازد. این مرحله شامل عملیات سهگانه زیر است : مرحله اول عبارت است از : شرح دادهها، که از دو درجه مکمل تشکیل میشود. از یک طرف دادهها را (دستهبندی شده یا بدون دستهبندی) به صورتی که از طریق متغیرهای پیشبینی شده در فرضیهها به دست آمده است معرفی می کند و از طرف دیگر، این دادها را بهگونهای معرفی میکند که خصوصیات این متغیرها را شرح و تفسیر به اثبات برسد. دومین عمل عبارتست از اندازهگیری روابط میان متغیرها، مطابق با شیوهای که این روابط در فرضیهها پیشبینی شدهاند. عمل سوم عبارتست از مقایسهی روابط مشاهده شده با روابطی که از لحاظ نظری فرضیه تحقیق انتظار دارد، و اندازهگیری انحراف معیار آن (نیک گهر، 1388).
در تحقیق حاضر از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از جامعه آماری استفاده شد. پرسشنامه مورد نظر شامل سنجههایی براساس عوامل (متغیرهای مکنون) طراحی شد. پس از سنجش پایایی و روایی محتوایی پرسشنامه در فصل 3 و اطمینان از ویژگیهای فنی مذکور، در فصل حاضر به تجزیه و تحلیل این دادهها میپردازیم. یک گام اساسی در این فصل بررسی روایی سازه پرسشنامه است که از روش تحلیل عاملی تاییدی CFA بهره میبریم. بنابراین در فصل حاضر که به تجزیه و تحلیل دادههای کدگذاری شده معروف است، پس از کدگذاری و ورود دادهها به نرمافزار SPSS و انجام تحلیل های مقدماتی (سنجش پایایی) از روش معادلات ساختاری و روش تحلیل مسیر برای آزمون فرضیات استفاده خواهیم کرد. نرمافزار مورد استفاده در این بخش، نرمافزار AMOS Ghraphic V.22 میباشد. ترتیب مراحل به این صورت است که برای هریک از متغیرهای مکنون مدلهای اندازهگیری مورد آزمون قرار میگیرد که پس از بررسی برازش مدلهای مذکور و تایید ارتباط متغیرهای مشاهده شده با متغیر پنهان، به بررسی مدل ساختاری میپردازیم و تاثیر عناصر مورد نظر در فرضیات را بر متغیر تجارت سیار مورد سنجش قرار خواهیم داد. در فصل حاضر مطالب در سه بخش کلی ارائه میگردد : بخش اول به آمار توصیفی و در بخش دوم : آمار استنباطی و در بخش آخر بررسی فرضیات مورد بحث قرار میگیرد.
4-2 آمار توصیفی
4-2-1 بررسی ویژگی های جمعیت شناسی پاسخدهندگان
در این بخش به بررسی ویژگی های دموگرافیک مربوط به نمونه آماری (افراد پاسخ دهنده به پرسشنامه) میپردازیم. مواردی که در این بخش مورد بررسی قرار میگیرند شامل : جنسیت، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات و رده سنی است. برای هر بخش بهصورت جداگانه جدول فراوانی و نمودار درصد فراوانی ارائه میگردد .
4-2-1-1 جنسیت
جدول 4- 1: توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب جنسیت
جنسیت
فراوانی
درصد فراوانی
مرد
280
73%
زن
104
27%
جمع
384
100%
با توجه به نتایج بدست آمده از تحلیل دادهها و خروجی نرمافزار SPSS مشاهده میگردد که از 384 نفری که در این پژوهش شرکت کرده اند 280 نفر معادل 0/73 درصد از کل نمونه مرد و 104 نفر معادل 0/27 درصد از کل نمونه زن میباشند. بنابراین مردان در این تحقیق حجم بیشتری از نمونه آماری را به خود اختصاص دادهاند. در نمودار زیر نیز میتوان درصد فراوانی پاسخ دهندگان را مشخص کرد .
نمودار 4-1 : درصد فراوانی مربوط به جنسیت
4-2-1-2 سن
براساس اطلاعات گردآوری شده از جامعه آماری تحقیق، فراوانی مربوط به سن پاسخدهندگان به صورت زیر میباشد:
جدول 4-2 : توزیع فراوانی مربوط به سن
رده سنی
فراوانی
درصد
30-20 سال
155
4/40%
40-31 سال
140
5/36%
50-41 سال
84
9/21%
بالای 50 سال
5
3/1%
کل
384
100%
همانطور که جدول (4-2) نیز نشانمیهد؛ بیشتر افراد نمونه آماری از لحاظ سن در رده سنی 20 تا 30 سال (4/40 درصد) و کمترین آن در محدوده سنی بالای 50 سال سال (30/1 درصد) قرار دارند. در نمودار زیر نیز نمودار دایرهای مربوط به در صد فراوانی پاسخ دهندگان برحسب سن ارائه شده است :
نمودار 4-2 : فراوانی مربوط به سن پاسخدهندگان
4-2-1-3 وضعیت تاهل
جدول 4-3 : توزیع فراوانی پاسخدهندگان برحسب جنسیت
تاهل
فراوانی
درصد فراوانی
مجرد
248
65%
متاهل
136
35%
جمع
384
100%
با توجه به نتایج بدست آمده از تحلیل دادهها مشاهده میگردد که از 384 نفری که در این پژوهش شرکت کرده اند 248 نفر معادل 65 درصد از کل نمونه مجرد و 136 نفر معادل 35 درصد از کل نمونه متاهل میباشند.
نمودار 4-3 : درصد فراوانی آزمودنیها بر حسب تاهل
4-2-1-4 سطح تحصیلات
براساس اطلاعات گردآوری شده از جامعه آماری تحقیق، فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخدهندگان به صورت زیر میباشد
جدول 4-4 : توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات
سطح تحصیلات
فراوانی
درصد
دیپلم
125
6/32
فوق دیپلم
83
6/21
لیسانس
129
6/33
تحصیلات تکمیلی
47
2/12
کل
384
100
با توجه به نتایج بدست آمده از تحلیل داده ها، مشاهده می گردد که از 384 پرسشنامهای که مورد تحلیل قرار گرفت، 125 نفر معادل 6/32 درصد از کل نمونه دارای مدرک تحصیلی دیپلم، 83 نفر معادل 6/21 درصد فوق دیپلم، 129 نفر معادل 6/33 درصد لیسانس و 47 نفر معادل 2/12 درصد فوق لیسانس و بالاتر (تحصیلات تکمیلی) میباشند. بنابراین بیشترین فرآوانی به مدرک تحصیلی لیسانس و دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر کمترین درصد از پاسخ دهنذگان را تشکیل میدهند. در نمودار زیر نیز درصد فراوانی پاسخدهندگان برحسب سطح تحصیلات
