
تاه تر از عمر مفيد قطعه اندازه گيري و مورد بررسي و تحليل قرار ميگيرد و يا به عبارتي وضعيت آماده بكار قطعات تحت كنترل قرار گرفته و يا مانيتور ميگردد.
سپس با توجه به وضعيت قطعه نسبت به جايگزيني ويا ادامه بكار آن تصميم گيري انجام ميگردد.لذا در گام اول استقرار نگهداري وتعميرات لازم است با در نظر داشتن حساسيت قطعه ، ارزش آن وهزينههاي نگهداري و تعميرات نوع تعميرات مشمول هر قطعه مشخص گردد.
2-5- مرور ادبيات تحقيق معيارهاي تصميم گيري
هدف از این قسمت بررسی معیارها وشاخصهایی است که در مقالات و پژوهشهای مختلف بعنوان شاخصهای نگهداری وتعمیرات از آنها یاد شده است این شاخصها ومعیارها در نهایت با تلفیق با شاخصهایی که از مصاحبه با خبرگان وهمچنین در طراحی اولیه وجود داشته است موجب دستیابی ما به شاخصهای نهایی می گردد.
2-5-1- ايمني29
سطح ايمني مورد نياز در بسياري از واحدهاي توليدي بالا ميباشد خصوصا در صنايع شيميايي و نيروگاهها که دربرگيرنده موارد ذيل ميباشد: (رضا رمضانيان ،کامران شهانقي 1387)
ايمني پرسنل: خرابي بسياري از تجهيزات همچون مخازن پرفشار در کارخانجات شيميايي ميتواند آسيبهاي جدي رابر پرسنلي که در آن محل کار ميکنند وارد سازد.(Bevilacqua, M., Braglia, M 2000).
ايمني تجهيزات: بعنوان مثال از کارافتادگي ناگهاني پمپهاي آب در نيروگاهها ميتواند سبب آسيب ديدگي بويلرهاي مرتبط شود.
ايمني ابنيه: خرابي برخي از تجهيزات و ماشين آلات ميتواند سبب آسيب ديدگيهايي همچون تخريب و آتش گرفتگي محلي که در آن قرار گرفته اند شود( Wang, L., Chu, J., & Wu, J. 2007).
ايمني محيط زيست: خرابي تجهيزاتي که در ارتباط با مواد سميهستند ميتواند سبب آلودگي محيط زيست شود
2-5-2هزينه30
استراتژ يهاي مختلف تعميرات داراي هزينههاي سخت افزاري، نرم افزاري و آموزش پرسنل متفاوتي هستند:
سخت افزار: براي تعميرات مبتني بر شرايط و تعميرات پيشگويانه، به يکسري سنسورها و لوازم کامپيوتري احتياج است.
نرم افزار: براي تجزيه و تحليل دادههاي حاصل از اندازه گيري پارامترها در تعميرات مبتني بر شرايط و تعميرات پيشگويا نه نياز به نرم افزار خواهيم داشت.
آموزش پرسنل : تنها بعد از آموزش است که اپراتورها ميتوانند از ابزارها و تکنيکها استفاده کنند.
هزينههايي که بصورت مستقيم و غيرمستقيم تحت تاثير فعاليتهاي نگهداري و تعميرات قرار دارند بصورت زير قابل تفکيک ميباشند:
هزينه مواد و قطعات يدکي از قبيل روغن و ياتاقان.
هزينه نيروي انساني که فعاليتهاي نگهداري و تعميرات را انجام ميدهند.
هزينه توليد از دست رفته در طي زمان خرابي دستگاه.
هزينه آسيبي که بر تجهيزات و قطعات مجاور دستگاه وارد ميشود.
هزينه جريمه ديرکرد تحويل محصول به علت در دسترس نبودن دستگاهها.
کاهش سود شرکت به علت کاهش سهم بازار.
هزينه کيفيت بد محصولات مرتبط با شکستها که سبب دوباره کاري بر روي محصول ميشود.
هزينه گلوگاهي مرتبط با شکست دستگاهها ازجمله هزينه انبارداري محصولات نيمه ساخته و يا هزينه فاسد شدن مواد نيمه ساخته( Al-Najjar, B. 1999)
2-5-3- کيفيت محصول31
کيفيت، مطابقت با مشخصهها و استانداردها ميباشد. زمانيکه دستگاهها در شرايط عملياتي مناسب کار نکنند ممکن است بر روي کيفيت محصول تاثيرگذار باشند، بنابراين انتخاب فعاليت نگهداري و تعميرات مناسب با توجه به اين معيار مهم ميباشد (Smith, D.J., Reliability, 2001).
2-5-4- درجه اهميت دستگاه32
با توجه به محدوديت منابع نگهداري و تعميرات زمانيکه چندين دستگاه همزمان نياز به فعاليتهاي نگهداري و تعميرات داشته باشند اهميت دستگاه از لحاظ شرايط عملياتي ميتواند معياري براي انتخاب دستگاهي براي گروه نگهداري و تعميرات باشد. Bevilacqua, M., Braglia, M2000))
2-5-5-قابليت تعميرپذيري33
عبارت است از احتمال نگهداري يا تعمير سيستم )برگردان سيستم(در يک قابليت اطمينان معين، در مدت زمان t با استفاده از روشها و اصول تعريف شده و يا احتمال حفظ يا نگهداري سيستم در قابليت اطمينان مورد نظر با انجام فعاليتهايي در مدت زمان t(رضا رمضانيان ،کامران شهانقي 1387)
2-5-6- قابليت اطمينان34
يکي از معيارهاي عمده در تصميم گيري و برنامه ريزيهاي مهندسي نگهداري و تعميرات، قابليت اطمينان ميباشد (رمضانيان ، شهانقي 1387). عامترين و معمولترين تعريف براي قابليت اطمينان را ميتوان بصورت زير گفت:
“قابليت اطمينان يک سيستم عبارت است از احتمال کارکرد سالم و بدون عيب براي مدت زمان مشخص طبق شرايط موجود و از پيش تعيين شده”اگر تابع چگالي احتمال زمآنهاي از کار افتادگي دستگاه P(t) باشد، احتمال از کارافتادگي)عدم عملکرد مطلوب(تا زمانt ازاين قرار است :
Q(t)=∫_0^t▒〖p(t)d(t)〗
R(t)=1- Q(t)=1-∫_0^t▒〖p(t)d(t)〗
R(t)= ∫_t^∞▒〖p(t)d(t)〗
پس تابع قابليت اطمينان مکمل تابع توزيع احتمال از کار افتادگي ميباشد.)نمکين، مسعودي، ؛(1387
2-5-7- قابليت دسترس
نسبت مدت زماني که ميتوان از سيستم جهت انجام کار مورد انتظار استفاده کرد از کل زمان در اختيار را قابليت دسترسي سيستم ميگويند. نرخ قابليت دسترسي عبارت است از:
UPTIME/(TOTAL TIME)=UPTIME/(TOTAL TIME+UPTIME)=MTBF/(TMDT+TMTBF)
که در اينجا35MTBFمتوسط زمان بين شکست و 36MDT متوسط زمان توقف دستگاه ميباشد..(Smith, D.J., Reliability, 2001)
-8-5-2ارزش افزوده
يک برنامه مناسب نگهداري و تعميرات بايد بتواند با کاهش در موجودي قطعات يدکي، کاهش در ضايعات توليد و روش شناسايي سريع خرابي، ارزش افزوده کسب کند.
موجودي قطعات يدکي: بطور کلي، تعميرات اصلاحي نسبت به ساير رو شهاي تعميرات، به قطعات يدکي بيشتري احتياج دارد که در برخي از موارد اين قطعات بسيار گران هستند.
ضايعات توليد: خرابي ماشينآلات کليدي و مهم در طي خط توليد، ميتواند هزينههاي زيادي را بصورت ضايعات توليد ايجاد نمايد . انتخاب استراتژي مناسب تعميرات براي هر ماشين ميتواند ضايعات توليد آنرا کاهش دهد.
شناسايي خطا : روشهاي پيشبيني و تشخيص خطا که در تعميرات مبتني بر شرايط و تعميرات پيشگويانه وجود دارد ميتواند به مهندسان تعميرات کمک کند تا زمان و علل رخداد خرابيها را بفهمند . در نتيجه ميتوانند زمآنهاي تعميرات را کاهش و دسترس پذيري سيستم توليدي را افزايش دهند. (معمارياني ، ميرکاظمي ، ماکويي ، جعفري ، رضايي نور 1387)
رويکرد اندازهگيري عملکرد مبتني بر ارزش، مبتني براين اصل است که آرمان سازمان افزايش ثروت در آينده يا هر زمان ديگري می باشد و تاثير فعاليتهاي نت بر تغيير ميزان ارزش سازمان به عنوان معيار عملکرد نت مورد استفاده قرار ميگيرد. الزام تبديل پيش بينيها به محاسبه ارزش، تلاش ويژه اي را ميطلبد و از اين رو اين رويکرد، روش نسبتاً مشکلي است.
رويکردهاي مميزي سيستم ، دسته دوم رويکردهاي سنجش عملکرد نت ميباشند. مميزي يک بازديد کامل و جامع از ابعاد گوناگون سيستم نت نظير سازمان، پرسنل، آموزش، برنامه ريزي، گزينش اطلاعات، سيستمهاي اندازه گيري پاداش و … ميباشد . نوعي از تکنيک مميزي که توسط دوايت مطرح گرديده است، سهم فعاليتها ي نت بر چهار عامل هزينه، وقفه، عملکرد تجهيزات و عمر سرمايه را ميسنجد که در موفقيت کسب و کار سازمان تاثيرگذارند( Dwight R.A., 1994),
-9-5-2توجيه پذيري
توجيه پذيري استراتژيهاي مختلف تعميرات به دو عامل “پذيرش توسط اپراتورها ” و “درجه اطمينان ازروش مورد استفاده” بستگي دارد.
پذيرش توسط نيروي کار : مديران و پرسنل تعميرات روشي را ترجيح ميدهند که از نظر اجرا و همچنین درکتوسط پرسنل ساده تر باشد.
اطمينان از روش مورد استفاده : با وجود توسعه روشها ي تعميرات مبتني بر شرايط و تعميرات پيشگويانه، اما هنوز اين دو روش براي برخي از تجهيزات توليدي غير قابل بکارگيري ميباشند.
پرسشنامههاي مميزي سيستم عملکرد نت دروسترکمپ (Westerchamp T.A. 1993)و وايرمن (Wireman T., 1990). مبتني بر طراحي و اجراي يک سيستم نت استاندارد بنا شده اند. اين رويکرد نيز برابر فهم اين نکته که سازمانها در محيطهاي مختلف فعاليت ميکنند، شکست ميخورد. عملکرد برتر تنها در صورتي قابل دستيابي است که شرايط داخلي و فرآيندهاي سازماني به طور کامل در محيط عملياتي آن قرار گيرند.
رويکرد تحليل سيستمهاي اجتماعي-فني ( J.C. and Felten D.F., 1993)روشي جهت طراحي سيستمياست که چنين قابليتي را داشته باشد . يک مميزي فرهنگ ميتواند تفاو تها ي فرهنگي مابين بخشها ي مختلف در سازمان را مشخص سازد . مميزي فرهنگ همچنين ميتواند اشتباهات مابين فرهنگ سازمان و رويکرد آن را در جهت مديريت تعميرات کشف کند . Rensen E.J.K., ) 1995)
. هم ترازي مابين استراتژي ، فعاليتها و مقيا سهاي عملکرد، به عنوان يک اصل اساسي درطراحي سيستمهاي سنجش عملکرد ميتواند توسط بکار گيري ”پرسشنامه مديريت عملکرد “که توسط ديکسون توسعه يافته است، مورد مميزي قرار گيرد. (Dixon J.R., Nanni A.J. Jr and Vollmann T.E., 1990).
. با اين حال فرض ايجاد يک سيستم استاندارد که پرسشنامه مميزي بر پايه آن ايجاد شود مشکل است. اثربخشي کلي تجهيزات، که توسط گروت (Groote, P.D1995)در سال 1995 توسعه داد شد، مجموعه اي از خطوط راهنما را براي ارزيابي عملکرد نت کارخانه در يک فضاي اقتصادي مد نظر قر ار ميدهد. اين شاخص برابر با حاصلضرب سه اندازه قابليت دسترسي تجهيزات، سرعت توليد و نسبت کيفيت ميباشد . قابليت دسترسي از تفريق زمان توليد برنامه ريزي شده از زمان رکود برنامه ريزي نشده بخش بر زمان توليد برنامه ريزي شده بدست ميآيد. سرعت توليد برابر با مقدار توليد واقعي بخش بر مقدار توليد برنامه ريزي شده بوده و نسبت کيفيت از حاصل تفريق مقدار توليد واقعي از مقدار توليد رد شده بخش بر مقدار توليد واقعي بدست ميآيد. همانطور که مشخص است اين نسبت به صورت همزمان عملکرد توليد، دستگاه، برنامه ريزي توليد و نت را ميسنجد و از اين رو براي سنجش عملکرد واحدهاي نت به تنهايي کافي نميباشد.
در مقاله (Massimo Bertolini a,*, Maurizio Bevilacqua2006)در يك جمعبندي، براي انتخاب بهترين استراتژي تعميرات و نگهداري از معيارهاي زير استفاده شده است :
1)از نظر ايمني
2)مسائل زيست محيطي
3)محدوديتهاي بودجه و سرمايه
4)بهره برداري نيروي انساني
5)MTBFفاصله بين دو خرابي تجهيز
6)37MTTRمتوسط زمان تعميرات هر تجهيز
در مقاله اي تحت عنوان کاربرد منطق فازي در مسايل تعويض (رييسي ، شهيديان ،1387) دو معياري که براي تعويض قطعه در نظر گرفته شده است شامل موارد ذيل ميباشد:
درجه حساسيت قطعه براي دستگاه
قيمت قطعه تعويضي
درجه حساسيت قطعه بيانگر ميزان تأثير قطعه مورد نظر بر روي عملکرد دستگاه و ساير قطعات آن ميباشد . براي مثال در صورت عدم تعويض به موقع پيستون، سيلندر هم آسيب ميبيند
معيار دوم قيمت قطعه تعويضي ميباشد که يکي از فاکتورهاي مهم در مسايل تعويض است. . خروجي مدل ” ضرورت تعويض ” ميباشد که بيانگر اين مطلب است که در صورت عدم تعويض قطعه خط توليد چقدر متضرر ميگردد .
شکل 2-1عوامل موثر در برنامه ریزی تعميرات ) رضایی سیامک ، پور بیک یعقوب،1387(
در نهایت به منظور جمع بندی نهایی معیارهای استفاده شده از ادبیات تحقیق می توان به 15 شاخص در ذیل اشاره نمود:
هزينه تجهيز
ايمني تجهيز
اثر تجهيز در کيفيت محصول
قابليت تعمير پذيري
قابليت اطمينان
قابليت دسترسي
توجيه پذيري
ارزش افزوده
مسائل زيست محيطي
محدوديتهاي بودجه و سرمايه
بهره برداري نيروي انساني
38MTBFفاصله بين دو خرابي تجهيز
39MTTRمتوسط زمان تعميرات هر تجهيز
در جه حساسيت قطعه براي دستگاه
قيمت قطعه تعويضي
2-6- مدلهای تصميمگيري ریاضی
2-6-1- تکنیکهای تصميمگيري ریاضیMCDM40
مدلهای بهینه سازی از دوران نهضت صنعتی در جهان و به خصوص
