آن وجود داشته باشد از نظر روانی ارتکاب جرم برای شخص مرتکب آسانتر است (کی نیا،1374، صص204 و 207). و شخص با نگرانی و واهمه کمتری به ارتکاب جرم مبادرت می‌ورزد زیرا:
اولاً: در ارتکاب جرم همکارانی دارد که زمینه ارتکاب جرم را فراهم می‌سازند و او را به هدف مجرمانه‌اش نزدیکتر می‌سازند.
ثانیاً: وجود شرکاء و معاونان در ارتکاب جرم موجب می‌شود که شخص از نظر روانی مجازات کمتری را در صورت تعقیب و محاکمه برای خود پیش‌بینی کند.
ثالثاً: با وجود شرکاء و معاونین اهداف مجرمانه دست یافتی‌تر به نظر می‌رسد چون با وجود مرتکبان متعدد و طراحی برنامه‌ریزی مناسب، شخص با اعتماد به نفس بیشتری مأموریت مربوطه را انجام میدهد.
2) عدم توازن میان امکانات بازدارنده و امکانات مجرمان سازمان یافته: پیش‌گیری از جرائم سنتی و سرکوب آنها در نتیجه کنترل این جرائم توسط پلیس امری آسان به شمار می‌آید اما امکان کنترل جرائم سازمان‌یافته توسط پلیس به سبب عدم توازن میان امکانات بسیار کمتر است
3)گسترش موضوعات مجرمانه: امروز با توسعه دانش و فن‌آوری، دامنه جرائم به طور قابل توجهی گسترش یافته و این گسترش با توجه به ارتکاب آنها به صورت سازمان یافته و با ابزار جدید، امکان دستگیری و تعقیب متهمان و مرتکبان را کاهش داده است
4) بالا بودن درآمد فعالیتهای مجرمانه و کاهش هزینه ارتکاب این فعالیت‌ها.
5) خلأهای قانونی و عدم انطباق قوانین سنتی با جرائم مربوط
آنچه موجب تمیز جرم سازمان یافته عادی از جرم سازمان یافته فرا ملّی می گردد، این است که در نواحی اخیر مرزهای ملّی پشت سر گذارده شده، در ورای آن اقداماتی به اجرا در می آید به عبارت دیگر، جرم سازمان یافته فرا ملّی با داشتن تمامی ویژگیهای جرم سازمان یافته داخلی، این ویژگی را دارد که در خارج از مرزهای یک کشور حادث شود و حسب آن، اطلاعات، پول، کالا، خدمات، انسان ها و دیگر اموال عینی و دینی به خارج از مرزها منتقل می شود یا به نوعی در خارج کشور تأثیر می گذارد (حبیب زاده،1385). به موجب ماده 3 کنوانسیون بین المللی علیه جرم سازمان یافته فرا ملّی، جرم سازمان یافته در صورتی فرا ملّی است که دارای یک از مؤلّفه های زیر باشد:
الف)جرم در بیش از یک کشور واقع شده باشد، ب)جرم در یک کشور واقع شده ولی بخش اساسی تدارک، طراحی، هدایت یا کنترل آن در کشور دیگر صورت گرفته باشد، ج)جرم در یک کشور واقع شده ولی گروه مجرمانه سازمان یافته ای که به ارتکاب فعالیتهای مجرمانه در بیش از یک کشور مشغول است، آن را مرتکب شده باشد، د)جرم در یک کشور واقع شده، ولی به صورت اساسی دارای تأثیراتی در کشور دیگر بوده است.
در دو دهه اخیر سازمانهای قانونی و غیر قانونی مختلفی به ارتکاب جرمهای فرا ملّی روی آورده اند که عوامل مختلفی در آن دخیل بوده است.یکی از عوامل مهم، جنبه سود دهی فوق العاده این جرائم است.برای مثال می توان به قاچاق مواد مخدر اشاره کرد که پس از تجارت اسلحه، دومین تجارت بزرگ جهانی و با در آمدی حدود پانصد میلیارد دلار در سال است که این در آمد از قاچاق فرا ملّی آن به دست می آید. همچنین توسعه ارتباطات سریع از راه دور و به کارگیری رایانه در انتقال اطلاعات، جهانی شدن بازرگانی و اقتصاد و آزادی آن، پایان یافتن جنگ سرد پس از فرو پاشی شوروی سابق و گسسته شدن مرزها از دیگر عوامل فرا ملّی شدن جرم سازمان یافته است.
لوئیس شلی، متخسس روسی در جرم سازمان یافته، معتقد است«پیشرفتهای جدید در ارتباطات راه دور و فن آوری ماهواره ای، توسعه کابل های فیبر نوری و ریز پردازنده ها و پیچیدگیهای رایانه ای منجر به انفجار اطلاعات و ارتباطات، تماسهای تلفنی بین المللی، ارسال دور نویس و انتقال پیام از طریق سیم و موج شده است.گروههای مجرمانه از«دهکده جهانی»و آثار آن از جمله فن آوری اطلاعاتی برای ارتکاب اعمال خود به صورت گمنام استفاده می کنند و می توانند بدون محدودیت از طرقی بی یابقه کارهای خود را انجام دهند»
شریف بسیونی رئیس انجمن بین الملی حقوق جزا و استاد دانشگاه دپل شیکاگو نیز بر این
باور است که«جهانی شدن تجارت، تقاضای مشتری حتی برای محصولات نامشروع-و سیستم اقتصادی موجود، انتقال از فعالیتهای داخلی به فعالیتهای خارجی را جذّاب و آسان کرده است.گرچه معدودی از گروههای مجرمانه سازمان یافته در سطح فرا ملّی فعالیت می کنند، در عین حال بین گروههایی که منحصرا در سطح داخلی فعّال هستند و گروههای فعّال در هر دو عرصه داخلی و فرا ملّی ارتباطات پیچیده ای وجود دارد.در نتیجه این ارتباطات و دیگر عوامل مؤثر، جرم سازمان یافته در بعد فرا ملّی گام های بلندی برداشته است و فرصتهای جدید در این زمینه موجب شده که گروههای مجرمانه سازمان یافته که به طور سنتی در سطح داخلی فعالیت می کردند به فعالیت در سطوح فرا ملّی روی آورند»
این عوامل موجب شده که ارتکاب انواع فرا ملّی جرم سازمان یافته، تسهیل و در نتیجه هر یک از اجزای یک جرم از این نوع در قلمرو کشوری واقع شود و به اصطلاح ویژگی فرا ملّی پیدا کند. برای نمونه، یکی از شبکه های مجرمانه قاچاق مواد مخدر که در رومانی کشف شد، شامل مجرمانی از پاکستان، افریقای جنوبی، اسرائیل، کنیا، رومانی، آلمان، ایتالیا و اسلواکی بود.
توسط این شبکه، حشیش تولید شده در پاکستان به بندر مومباسا در کنیا ارسال می گردید. در آنجا به یک محموله چای منضم و از طریق بندر دوربن واقع در آفریقای جنوبی به سوی حیفا ارسال شد.در حیفا محموله فوق به یک کشتی متعلق به یک شرکت کشتیرانی منتقل می گردید که هر پانزده روز یک بار به سوی کنستانزا در رومانی حرکت می کرد.از آنجا محموله توسط شرکتی اسرائیلی رومانیایی و از طریق براتیسلاوا در اسلواکی به ایتالیا حمل می شد.رئیس این شبکه شهروندی آلمانی او گاندایی تبار بود.این شبکه با توقیف محموله در کنستانزا کشف گردید در این نمونه، ویژگی فرا ملّی به وضوح مشهود است.
پس می توان با توجه به آنچه آورده شد، ویژیگیهای زیر را برای جرائم سازمان یافته بر شمرد:
دربارة ویژگی‌هایی که در بیش‌تر منابع جرم‌شناسی مربوط به سازمان مجرمانة مرتکب جرایم سازمان‌یافته مورد تأکید قرار گرفته، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. غیر ایدئولوژیک بودن سازمان یا گروه مجرمانه (lyman and potter, 2000: 7; Finckenaver , Organized Crime in America , 1995: 3; Abadinsky, 2000: 5.)
این ویژگی به این معنا است که یک گروه جرم سازمان‌یافته، جرایم را تنها با اهداف اقتصادی و کسب منافع مادی انجام میدهد و با دلبستگی‌های مذهبی و سیاسی اقدام به‌ارتکاب جرم نمی‌کند. هدف این گروه تنها کسب پول و قدرت و منفعت مادی است. گر چه ممکن است این گروه‌ها گاهی به مبارزات سیاسی هم روی آورند ولی هدف اساسی آنها از این مبارزات کسب قدرت سیاسی نیست بلکه هدف تقویت قدرت اقتصادی، لغو قوانین مغایر با اهداف مجرمانه و اقتصادی خویش و تصویب قوانین تسهیل کننده فعالیتهای خاص و سرانجام به دست آوردن قدرت‌های اجرایی و غیره برای حفاظت و مصونیت سازمان و اعضای آن در مقابل اجرای عدالت است؛ (Ibid).
2. وجود سلسله مراتب
از آن جا که جرایم مورد بحث به صورت سازمان یافته ارتکاب می‌یابد، وجود سازمانی فعال که قابلیت طراحی، تبانی، هدایت و ارتکاب جرم را داشته باشد، ضروری است. به سبب وجود تشکیلات و حاکمیت سلسله مراتب سازمانی، این سازمان نیاز به مدیر و مجریانی دارد که هر یک با موقعیتی ویژه در آن و بر اساس نظر افراد مافوق خود انجام وظیفه کنند (Kelly, 2000: IXX). حتی در برخی ازسازمان‌های مجرمانه سلسله مراتب بسیار گسترده بوده و همانند تشکیلات موجود در قوای نظام، نظم خاص و فوق العاده در این سازمان‌ها حاکم است.
3. استمرار جرم در طول زمان
در بسیاری از موارد ممکن است برخی افراد جهت ارتکاب جرم خاصی دور هم جمع شده و با هماهنگی و هم فکری اقدامی مجرمانه را به صورت جمعی برای یک بار انجام دهند؛ چنین جرایمی گر چه با هم فکری و سازمان یافتگی صورت می‌گیرد، اما جرم سازمان‌یافته به معنای مورد نظر نیست. آن چه لازم است این است که گروه مجرمانه برای یک دوره طولانی یا غیر مقید به زمانی خاص ولی مستمر تشکیل شده باشد؛ (Bassiouni and Vetere, 1998: XX VII).
از این رو برخی از جرم شناسان، جرایم گانگستری را که برای مدتی محدود و در محدوده‌های خاص ارتکاب می‌یابد، جرم سازمان‌یافته تلقی نمی‌کنند؛ (نجفی‌ابرندآبادی و هاشم بیگی، 1377: ن ص).
4. ارتکاب فساد اداری
یکی از مهم‌ترین و خطرناک ترین ویژگیهای سازمانهای مرتکب جرایم سازمان‌یافته بهره‌گیری از فساد اداری است. از آن جا که سازمان مجرمانه به دنبال کسب منفعت یا قدرت نامشروع است و جهت رسیدن به این منافع مرتکب افعال مجرمانه مختلف می‌شود، ممکن است اعضای آن به سبب این جرایم تحت تعقیب قرار گیرند. در مواردی نیز در مراحل ارتکاب آن گاه که لازم است بخشی از کارهایشان در ادارات دولتی انجام شود، بعضی از مقررات اداری مانع انجام یا پیشرفت فعالیت‌هایشان می‌گردد.
در چنین مواردی جهت حفظ اعضای خود از تعقیب و محاکمه و یا به انجام رساندن امور جاری خود در ادارات دولتی، اقدام به فاسد نمودن مدیران عالی و کارمندان اجرایی کرده و هر قدر که قدرت اقتصادی آنها بیش‌تر شود، توانایی افسادشان بیش‌تر می‌شود، تا جایی که در بعضی موارد با دخالت در انتخابات پارلمانی و تلاش جهت فرستادن نمایندگان مورد نظر به مجلس قانون‌گذاری و کسب توفیقات لازم در این جهت، زمینه الغا و نسخ قوانین مغایر با منافع اقتصادی خویش را فراهم کرده و به دنبال تصویب قوانینی هستند تا فعالیتهای نامشروع آنان موجه جلوه داده شود، و یا با نفوذ در دستگاه قضایی و فاسد کردن قضات، هم خود را از تعقیب و محاکمه در امان می‌دارند و هم اقدامات غیر قانونی خویش را استمرار می‌بخشند و به این شکل موجی از فساد اداری فراگیر را در جامعه فراهم می‌نمایند؛ (Ibid).
5. استفاده‌از ارعاب و خشونت
در بسیاری از موارد، گروههای مجرمانه با گروههای رقیب رو به رو می‌شوند، در مواردی دیگر با مأمورانی برخورد می‌کنند که حاضر به همکاری با آنها در مقابل دریافت رشوه و مثل آن نیستند. در مواردی نیز حتی مأمورانی که قبلاً با آنان در مقابل دریافت رشوه همکاری می‌کردند دیگر مایل به استمرار آن نیستند. گروه جرم سازمان‌یافته هر سه دسته از عوامل یاد شده را مانع رسیدن به اهداف کاری خویش دانسته و با ارعاب و تهدید دسته سوم مبنی بر افشای همکاری سابق و درگیری و اعمال خشونت نسبت به دو دسته دیگر و در صورت لزوم، از میان برداشتن آنها به کار خویش ادامه میدهد (Kelly, 2000: XI ـ XII).
علاوه بر ویژگیهای مهم یاد شده که در بیش‌تر جرایم سازمان‌یافته وجود دارد، در تحقیقات موجود در این زمینه ویژگیهای دیگری نیز برای سازمان مجرمانه بیان شده است که از جمله می‌توان به تقسیم کار به صورت تخصصی در میان اعضای گروه مجرمانه، تأمین و ارایه کالاها و خدمات غیر قانونی، تقلب در پرداخت مالیات و دیگر عوارض دولتی و ارتکاب تطهیر پول اشاره کرد که برخی از این موارد از ویژگیهای شرکت‌های بزرگ و چند ملیتی مجرمانه می‌باشد؛
(The Resolution of the International Congress of penal Iaw in: International review of Penal Iaw . Vol. 70, no. 3 ـ 4 , 1999: 896).
ب. ویژگیهای جرم ارتکابی
در مورد ویژگی جرم ارتکابی به عنوان جرم سازمان‌یافته، بعضی از نویسندگان جرایمی را مشمول این موضوع قرار داده‌اند که ویژگی «شدت» را داشته باشد؛ در پیش‌نویس کنوانسیون پالرمو سال 2000 نیز در ماده 2، «شدت جرم» از ویژگیهای جرم سازمان‌یافته قلمداد شده و بر مبنای آن مفاد کنوانسیون باید تنها نسبت به «جرمهای شدید» قابل اعمال باشد. این ویژگی در کنوانسیون پالرمو پذیرفته شد و بر مبنای آن تنها جرایمی‌مشمول ضمانت اجرای کنوانسیون قرار گرفت که توسط سازمان مجرمانه ارتکاب یافته و دارای مجازاتی با حداقل چهار سال حبس باشد؛ (United Nations Convention against transnational organized crimes, Art. 2, par.
