منبع تحقیق با موضوع چغارت، چاهون، بلوك

باشد. در جدول (2-1) به برخي از مشخصات مربوط به ذخیره و مدل هندسی طرح استخراج معادن مورد مطالعه اشاره شده است. شكل (2-1) موقعیت و راه‌هاي دسترسي معادن مورد مطالعه در اين بلوك را نشان می‌دهد.
جدول(2-1) مشخصات معادن سنگ آهن مورد مطالعه
نام معدن
ذخيره قابل استخراج (ميليون تن)
ارتفاع پله‎ استخراج (متر)
عرض پله ايمني (متر)
شيب پله نهايي (درجه)
شيب كلي ديواره (درجه)
چغارت
2/177
5/12-10
10-8
70
50-38
چادرملو
320
15
10
5/69
55-50
سه‎چاهون
132
10
10
5/69
1/55
چاه گز
4/28
10
10
65
50

شکل(2-1) راه‌هاي دسترسي معادن مورد مطالعه
2-2- معدن سنگ آهن چغارت
معدن سنگ آهن چغارت در 12 کيلومتري شمال شرقي شهر بافق، 125 کيلومتري جنوب شرقي شهر يزد، 75 کيلومتري جنوب غربي شهر بهاباد و در حاشيه کوير مرکزي ايران واقع شده است. ارتفاع متوسط آن از سطح دريا 1150 متر است. اين معدن در طول جغرافيايي 55 درجه و 28 دقيقه شرقي و عرض جغرافيايي 31 درجه و 42 دقيقه شمالي در حوزه بافق قرار دارد. اين منطقه داراي آب و هواي بسيار گرم و رطوبت بسيار کم مي‎باشد. درجه حرارت در طول سال بين 7 درجه سانتي‌گراد زير صفر تا 47 درجه سانتي‌گراد بالاي صفر متغير است و متوسط بارندگي ساليانه در حدود 7/55 ميلي‌متر مي‎باشد.

2-2-1- زمين‎شناسي كانسار چغارت
كانسار چغارت در سازند‎هاي پركامبرين ايران مركزي(سري مراد) قرار دارد. سنگ‌هاي دربرگيرنده اين كانسار شامل مجموعه‎اي از سنگ‌هاي رسوبي ـ آتشفشاني فيليت، شيست‎هاي متبلور، گنيس و مرمر مي‎باشد. اين مجموعه تحت تأثير تغييرات مختلفي نظير دگرگوني و دگر نهادي(متاسوماتيسم) قرار گرفته است. از لحاظ سنگ شناسي محدوده چغارت داراي دو رخساره كاملاً متمايز سنگي مي‎باشد. رخساره سنگ‌هاي داراي درصد بالاي كوارتز و فلدسپات كه توسط زمين شناسان كوارتزيت، كوارتز پورفير، گرانوفير، پلاژيوفير و کوارتز آلبيتوفير، نام‌گذاري شده است و رخساره سنگ‌هايي با درصد بالايي از آمفيبول كه تحت عناوين آمفيبوليت، آمفيبول پيروكسنيت، هورنبلنديت و متاسوماتيت‎هاي با ترکيب‌هاي مختلف از آن ياد شده است. شکل (2-2) نقشه زمین شناسی این کانسار را نشان می‌دهد.
كاني اصلي كانسار چغارت، منيتيت است كه در بعضي از قسمتها، مارتيتي شده است. هماتيت قسمت كمي را شامل ميشود. گوتيت، هيدروگوتيت و اوليژيست نيز به مقدار بسيار كم وجود دارند. اسفن و ايلمينيت، دو كاني پتاسيمدار معدن محسوب ميشوند. آپاتيت در اشكال مختلف، از بلورهاي درشت چند سانتيمتري تا تودههاي كمپاكت در سنگ معدن موجود است. مقدار آپاتيت درشمال غرب معدن و حواشي آن به خصوص در حاشيه شمال شرقي، فوق العاده زيادتر است. مينراليزاسيون پيريت و كالكوپيريت نيز بيشتر در قسمت اخير ديده ميشود.
انواع سنگ آهن‌های چغارت عبارتند از: مگنتيت، مگنتيت مارتيتي، مگنتيت آپاتيتي، مگنتيت پيريتي و مگنتيت سيليسدار و كانيهاي اصلي شناخته شده همراه سنگ آهن و مجموعه سنگهاي در برگيرنده عبارتند از: اكتينوليت، ترموليت، كلريت، تالك، آلبيت، ميكروكلين، كلسيت و كوارتز.

شکل(2-2) نقشه زمين‎شناسي کانسار چغارت
از نقطه نظر زمين‎ساختي در كانسار چغارت سه تيپ عمده از عوامل ساختماني و گسله شدن عمل نموده كه به طور بارز معرف رخدادهاي پان آفريقايي، كيمري و آلپي است. ساختارهاي پان آفريقايي را مي‌توان عامل و محرك اصلي تمركز كانسنگ و تغييرات حادث در ناحيه دانست كه از نوع گسله هاي عميق بوده و امروزه به صورت روندهاي شمالي ـ جنوبي و شرقي ـ غربي در تقاطع با يکديگر و در مقياس ناحيه‎اي قابل تشخيص است.

شکل(2-3) بلوک‌های تکتونیکی کانسار چغارت
کانسار چغارت همانگونه که در نقشه تكتونيك محدوده معدن شکل(2-3 )ديده ميشود، به چهار بلوك تكتونيكي اصلي تقسيم بندي شده است: بلوك تكتونيكي شمال غربي، بلوك تكتونيكي شمال شرقي، بلوك تكتونيكي جنوب غربي كه خود اين بلوك توسط گسل شماره 1 به دو قسمت تقسيم شده است، بلوك تكتونيكي جنوب شرقي كه خود اين بلوك توسط گسل شماره 9 به دو قسمت تقسيم شده است.
ذخيره معدن در مراحل مختلف اكتشاف عبارتند از: بر اساس اكتشاف مقدماتي در سالهاي 1340 تا 1345 به ميزان 135 ميليون تن، بر اساس اكتشاف به عمل آمده در سالهاي 1345 تا 1354 به ميزان 216 ميليون تن، و در طي سالهاي 1366 تا 1369 به منظور شناخت دقيق كانسار، 9 حلقه چاه عميق حفاري كه ذخيره زمين شناسي به 7/207 ميليون تن تقليل يافت. بر اساس آخرين محاسبات به عمل آمده، ذخيره قابل استحصال معدن در ابتداي بهره برداري (سال 1350) 2/177 ميليون تن برآورد گرديده است.

2-2-2- استخراج معدن چغارت
معدن سنگ آهن چغارت با انجام اكتشافات تفضيلي روسها، از سال 1350 تا سال 1374 شاهد طرحهاي استخراج متفاوتي بوده است كه هر يك با توجه به هدف تعريف شده، ذخيره محاسبه شده و اطلاعات ژئوتكنيكي در مراحل مقدماتي و پايه تهيه شدهاند. استخراج در اين معدن روباز از قسمتهاي فوقاني آغاز و به ترتيب با ايجاد پله‌ها و رمپها به قسمتهاي تحتاني كه در حال استخراج است، ختم ميشود. شيب رمپها در معدن چغارت حدود 8 درصد بوده و ارتفاع پلههاي استخراجي 10 متر است كه در مرحله نهايي به 30 متر ميرسد. در واقع پلههاي استخراجي به صورت 3 تايي از هم جدا و عرض پله ايمني بين آن‌ها، 10 متر است. البته در یک دوره خاص و از تراز 1100 تا 950 به دلیل ارتفاع دسترسی تجهیزات بارگیری و کمبود جبهه کار ارتفاع پله های استخراجی به 12.5 متر افزایش و مجددا 10 متری شد. عرض جادههاي باربري حدود 20متر بوده كه شيب آن‌ها نيز 8 درصد است. كف معدن در حالت نهايي در افق 820 متري قرار دارد و شيب پلههاي استخراجي 5/69 درجه و شيب نهايي پيت بین 37 تا 52 درجه در نظر گرفته خواهد شد. دستگاههاي حفاري در معدن چغارت شامل دستگاه حفاري راك و دستگاه حفاري اينگرسورلندDM50 است. در اين معدن ماده منفجره اصلي آنفو و امولایت است. براي بارگيري سنگهاي حاصل از آتشباري قبلا از شاولهايي با جام 5 و 7 متر مكعب استفاده ميشد و امروزه کج بیل های 450 با حجم بیل 4متر مکعب استفاده می‌شود. براي حمل مواد داخل پيت، از كاميونهايي با ظرفيت 32 تن استفاده ميشود.

شکل(2-4) محدوده نهایی معدن چغارت (کاوشگران سال 1391)
2-3- معدن سنگ آهن سه چاهون
کانسار سه چاهون در 34 کيلومتري شمال شرق معدن چغارت در طول جغرافيايي 55 درجه و 43 دقيقه شرقي و عرض جغرافيايي31 درجه و 53 دقيقه شمالي قرار گرفته است و ارتفاع متوسط آن از سطح دريا 1650 متر مي‎باشد.
عملیات زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی در سال‌های 1969 تا 1970 منجر به کشف چند آنومالی از جمله آنومالی های سه چاهون شد. اکتشاف تفصیلی کانسار سنگ آهن سه چاهون در سال 1972 توسط کارشناسان شوری به اتمام رسید. اين کانسار مشتمل بر چند آنومالي است که آنومالی های X و XI در حال استخراجند و که فاصله 3.250 کیلومتر از يکديگر قرار دارند. توپوگرافي آنومالي XI تپه ماهور و آنومالي X نسبتا کوهستاني است. از نقطه نظر آب و هوايي اين ناحيه در منطقه کويري و خشک واقع است.

2-3-1- زمين‎شناسي کانسار سه چاهون
کانسار سه چاهون در سازنده های پرکامبرین پسین ایران مرکزی قرار گرفته است. در بر گیرنده های این کانسار مجموعه ای از سنگ‌های آتشفشانی، فیلیت، شیست‌های متبلور، گنیس و مرمر هستند که بنام سری مراد در فرهنگ چینه شناسی از آن یاد شده است. مجموعه سری مراد با دگرشیبی خفیف توسط طبقاتی متعلق به اینفرا کامـبرین متشکل از گدازه، کربنات، شیست، فیلیت، کنگلو مرا و… پوشانده شده که سن آن به اوایل پرکامبرین بر می‌گردد. کانسار سه چاهون در منطقه ای واقع شده که از نظر بیولوژیکی دارای شـرایط متفاوتی می‌باشد. در این ناحیه سنگ‌های موجود توسط روس‌ها (1972) به سه سری تقسیم شده‌اند. سری زیرین که دربخش جنوبی آنومالی XI رخنمون دارند ؛ شامل تناوبی از لایه های کوارتز ـ فلدسپات ( عمدتاً ماسه سنگ ) سیلتستون و شیست و هم چنین آهک‌های مرمری بوده و ضخامت آن‌ها بیش از 400 متر می‌باشد. سنگ‌های این سری ویژگی‌های مراحل اولیه دگرگـونی ناحیه ای را دارند. روند آن‌ها تقریباً شرقی ـ غربی بوده و دارای شــیبی به سمت شــمال با زاویه 54 ـ 20 درجه می‌باشند. کنتاکت آن‌ها با بخش میانی تکتونیکی است.
سری میانی که محتوی کانه نیز می‌باشد از رسوبات آتشفشانی ـ رسوبی تشکیل شده و قسمت اعظم منطقه را می پوشاند. سنگ‌های این سری به خصوص بخش‌های کانه دار تحت تأثیر متاسوماتیسم قرار گرفته و شدن آن بر حسب ترکیب اولیه سنگ متغیر می‌باشد.
سری سوم یا بخش فوقانی را ماسه سنگ‌ها، سنگ‌های رس و میان لایه های عدسی شکل مانند آهک تشکیل می‌دهد. کنتاکت بالا و پایین این سری در برخی نواحی تکتونیکی است و در مناطق دیگر به وسیله سنگ‌های نفوذی پنهان شده است. ضخامت کل ترکیبات این بخش به 300 متر می‌رسد. در محدوده کانسار، سنگ‌های نفوذی عمدتاً از دیوریت و بخش‌های حاشیه ای و در کناره شمال شرقی از گرانیت، گرانوفیر و سینیت تشکیل شده است. هم چنین دایک ها با ترکیبات مختلف اکثراً به صورت دیوریت های دانه ریز، دیاباز و دیابازهای پور فیری دیده می‌شوند که خود نتیجه مراحل پایانی تشکیل توده های دیوریتی می‌باشند. دایک های تحت تأثیر آلتراسـیون با درجه های مختلف قـرار گرفته‌اند و در آلبیتیزاسیون، کلریتیزاسیون و سر سیتیزاسیون غالب است. دایک ها عمدتاً روندی تقریباً شرقی ـ غربی بوده و دارای شیب زیاد (80 ـ 75 درجه) می‌باشند. ضخامت آن‌ها بین34 تا 2 متر ( ضخامت ظاهری ) متغیر است.

شکل(2-5) نقشه زمین شناسی کانسار سه چاهون 11
از نظر زمين‎شناسي ساختماني کانسار سه چاهون جنوبي بر اساس گسل‎هاي موجود به سه بخش توده اصلي، بلوک تکتونيکي I و بلوک تکتونيکي II تقسيم شده است. توده اصلي توسط 2 گسل با روند تقريبي شمال غرب ـ جنوب شرق و يک گسل فرعي با رونـد شمال ـ جنوبي در غرب از بلوک شماره II جدا مي‎گردد و بلوک تکتونيکي I بين توده اصلي و بلوک تکتونيکي II در محل دو گسل متقاطع قرار مي‎گيرد. در قسمت غربي کانسار، بلوک تکتونيـکي II واقع شده که در امتداد گسل شمالي ـ جنوبـي به سمت بالا و جنوب غرب حرکت نموده و تنها رخنمون کانسار را قبل از باز نمودن معدن تشکيل داده است. بلوک تکتونيکي I که آن هم توده بالا آمده‎اي است حداکثر تا افق حاوي کانه مي‎باشد.
ميزان ذخيره سنگ آهن منطقه سه چاهون (آنومالیXI)، با توجه به نوع کانسنگ پر عیار و کم عيار موجود در دو طبقه C1 و C2 انجام شده است. ذخیره زمین‌شناسی و قابل استخراج توده‌های شمالی و جنوبی آنومالی XI در جداول(2-2) و(2-3) آورده شده است.

جدول(2-2) ذخیره زمین‌شناسی آنومالی XI سه چاهون
نام توده
ذخیره (تن)
% Fe
% P
% FeO
Fe/FeO
توده شمالی
78241000
32.7
0.104
14.34
2.28
توده جنوبی
53773000
38.98
0.06
12.79
3.05
جمع
132014000
35.26
0.086
13.71
2.59

جدول(2-3) ذخیره قابل استخراج و نسبت باطله برداری آنومالی XI سه چاهون
نام توده
ذخیره (تن)
% Fe
% P
% FeO
Fe/FeO
نسبت باطله برداری (W/O)
توده شمالی
45400000
34.38
0.12
14.63
2.35
3.62
توده جنوبی
49405000
40.61
0.056
12.94
3.14
0.936
جمع
94805000
37.63
0.08
13.75
2.76
2.22

2-3-2- استخراج معدن سه چاهون XI
با توجه به نوع و وضعیت ماده معدنی، روش استخراج به صورت روباز می‌باشد که به صورت هم زمان از دو توده شمالی و جنوبی، عملیات استخراج صورت می‌گیرد. با توجه به طرح نهایی معدن، در توده جنوبی ابعاد معدن در بزرگ‌ترین سطح تراز (تراز 1650) 870 × 590 متر می‌باشد که 44 برابر کف پیت با طول 130× 90 متر می‌باشد و در نهایت کف معدن در افق 1400 متری قرار می‌گیرد. در توده شمالی ابعاد معدن در بزرگ‌ترین سطح تراز ( تراز1650) 790 ×830 متر می‌باشد که 58 برابر کف پیت با طول 70 × 160 متر می‌باشد و در