. عملکرد شغلي به عنوان ارزش سازماني رفتارهاي شغلي کارمند، در موقعيت‌هاي مختلف تعريف مي‌شود. منظور از ارزش سازماني، برآوردي است که سازمان از فعاليت‌ها و خدمات کارکنان خود دارد (Borman et.al, 2003). مردم زماني مي‌توانند در مشاغل خود به خوبي عمل کنند که از توانايي و انگيزه لازم براي عملکرد مناسب برخوردار باشند، توانايي و انگيزه منجر به عملکرد شغلي مناسب مي‌شوند (Spector, 2008). رابينز9 (2005)، توانايي، يادگيري، شخصيت، ادراک، انگيزش را عوامل مؤثر بر عملکرد فردي مي‌داند. ماهيت عملكرد شغلي در يك سازمان، متاثر از عوامل فردي و سازماني است، در اين راستا، خصوصيات روان شناختي افراد اهميت ويژه‌اي مي‌يابند. روش‌هاي متفاوتي براي رفع مشكلاتي كه منجر به عملكرد پايين شده‌اند، وجود دارد. يكي از اين روش‌ها، متمركز شدن بر ويژگي‌هاي شخصيتي افراد مي‌باشد ) Cheng et.al, 2000). تحقيقات نشان داده‌اند كه كاركنان علاقمند و وفادار به سازمان، انگيزه و عملكرد شغلي بالاتري دارند و نسبت به تغييرات سازماني، مقاومت کمتري نشان مي‌دهند. سازمان‌ها مي‌توانند با شناخت ميزان تعهد كاركنان خود به سازمان به اهداف مورد نظر دست يابند (ساعتچي،1382(.
1-4-3 ارتباطات
دانش ارتباطات، دانش گسترده‌اي است که از ارتباطات انساني غيرکلامي آغاز مي‌شود و به ارتباطات نمادين که مبتني بر علائم و نشانههاست، ادامه پيدا مي‌کند. سازمان‌ها از طريق رسانه‌هاي ارتباطي متنوع، فعاليت کارکنان خود را سازماندهي مي‌کنند، سيستم‌هاي مديريتي را هماهنگ مي‌کنند و موفقيت و شکست در بازار کسب‌و‌کار را مشخص مي‌کند Forster, 2005)). موضوع ارتباطات در سازمان از چنان اهميتي برخوردار است که مي‌توان گفت اولين و مهمترين وظيفه هر مدير توسعه سيستم ارتباطات در سازمان مي‌باشد. بنابراين، ارتباطات يک مهارت لازم براي مديريت کارآمد است و از طريق آن مديران مي‌توانند روابطي را که براي انجام مطلوب وظايف روزانه کارکنان ضرورت دارد، درميان افراد برقرار ساخته و حفظ مي‌کنند (Horn, 2007). برقرارى ارتباط، از نظر هدف و روش، به صورت يکسان صورت نمى‌گيرد. عامل مهم در تعيين روش برقرارى ارتباط، هدف فرستنده پيام است. ارتباطات فرايند تبادل و انتقال اطلاعات، عقايد، احساسات، تفكرات، معاني و مفاهيم از طريق علائم و نماد‌هاي مشترك از يك فرد، گروه يا سازمان به عنوان فرستنده به فرد، گروه يا سازمان ديگري به عنوان گيرنده، به منظور تاثير و نفوذ بر آنها مي‌باشد در هر ارتباطي چهار جزء اصلي، فرستنده، گيرنده، پيام و محيط ارتباطي وجود دارد. هدف از برقراري ارتباط، انتقال پيام از فرستنده به گيرنده مي‌باشد (فتحيان و مهدوي‌نور، 1389). به اين دليل که در فرايند ارتباط دو يا چند نفر دخالت دارند، يك فرايند دوطرفه است و در آن اطلاعات مبادله شده و نوعي تفاهم بين طرف‌هاي ذينفع حاصل مي‌شود. همچنين ارتباطات و در يك لحظه به وقوع نمي‌پيوندد، بلكه در طول زمان تحقق مي‌يابد (Moorhed & Grifine, 1998).
1-4-4 روابط آفلاين10 ( رو در رو)
اين ارتباط بدون واسطه بين فرستنده پيام و گيرنده پيام ايجاد مي‌شود. منظور از ارتباط رو در رو، ارتباطات شفاهي ميان‌فردي يا گروهي است. ارتباطات ميان‌فردي بخش قابل توجهي از ارتباطات هر فرد را تشکيل مي‌دهد که به دلايلي مانند حل مسائل و مشکلات خود با ديگران، رفع تضادها و تعارض‌ها، رد و بدل کردن اطلاعات، منجر به درک بهتر خود و رفع نيازهاي اجتماعي مي‌شود (فرهنگي، 1380). در اين نوع ارتباط پيام‌ها مستقيما بين دو فرد رد و بدل مي‌شود. در ارتباطات چهره به چهره11، هفت درصد معني از تعبير و تفسير و ادراک کلمات، حاصل مي‌شود، سي و هشت معني از راه ادراک افراد از صدا (چگونگي بيان کلمات) انتقال مي‌يابد و حدود پنجاه و پنج درصد از تعبير علايم غيرکلامي حاصل مي‌شود. در گفتگوي رو در روي معمول، وقفه کمي وجود دارد يا مکث‌هاي طولاني و توزيع شرکت‌کنندگان ثابت است (McGrath, 1990).
1-4-5 روابط آنلاين12
امروزه، فراگيري اينترنت و فناوري‌هاي جديد ارتباطي و اطلاعاتي، موجب ظهور فضاي مجازي در کنار جهان واقعي شده که اين امر، معادلات و الگوهاي سنتي ارتباطات، توليد، انتقال وکاربرد اطلاعات را تغيير داده است. چنين فضايي که به عنوان واقعيت مجازي يکپارچه، درنظر گرفته مي‌شود، از ويژگي‌هايي چون فراتر از زمان و مکان بودن، صنعتي بودن، عدم محدوديت به قوانين، قابل دسترسي بودن و برخورداري از فضاهاي فرهنگي، اقتصادي، سياسي برخوردار است (Meyers, 2000). روابط آنلاين اشاره به خواندن و نوشتن و ارتباط از طريق شبکه‌هاي کامپيوتري دارد (Warschauer, 2001).
1-4-6 شبکه‌هاي ارتباطي13
در واقع فناوري‌هاي نوين ارتباطاتي در جهان، ايده موسوم به دهکده جهاني را تحقق عيني بخشيده و مردم در جهاني زندگي مي‌کنند که از هر لحاظ تحت تاثير شبکه‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي از جمله اينترنت است که فاصله‌ها را از ميان برداشته است و در زماني کوتاه، حجم وسيعي از اطلاعات را منتقل مي‌کند و امکان ارتباط بين افراد در نقاط مختلف دنيا و دسترسي به اطلاعات به روز را فراهم مي‌نمايد. يکي از الگوهاي ارتباطي که در درون گروه يا ميان گروه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، شبکه‌هاي ارتباطي است. سازمان‌ها مي‌توانند از اين شبکه‌ها براي هدايت اطلاعات به سوي کساني که به آن نياز دارند و ممانعت از جريان اطلاعات به سوي کساني که نياز ندارند استفاده کنند. يک شبکه ارتباطي توسط مجموعه‌اي از دريافت‌کنندگان يک کاربر توصيف مي‌شود که آن کاربر نيز خود دريافت‌کننده کاربر ديگر است، اگر دومي اطلاعات خصوصي خود را به او ارسال کند. محدوديت‌هاي اطلاعاتي نيازمند آن هستند که هيچ کاربري علاقه‌اي به دروغگويي درمورد خود نداشته باشد (2009 Koessle, & Hagenbach).
1-4-7 شبکه اجتماعي14
از زمان ايجاد اولين شبکه اجتماعي مجازي تاکنون هزاران نوع از اين وب‌سايت‌ها ايجاد شده‌اند (Boyd & Ellison, 2008). درحال حاضر، شبکه‌هاي اجتماعي مجازي به يکي از مهمترين ابزارهاي ارتباطي تبديل شده‌اند et.al, 2009) .(Pempekشبکه‌هاي اجتماعي مکان‌هايي هستند که در آنها افراد فرصت مي‌يابند تا خود را معرفي کرده، با سايرين ارتباط برقرار کرده و اين ارتباطات را حفظ کنند (Boyd & Ellison, 2008). در واقع شبکه اجتماعي متشکل از افراد و گروه‌ها و ارتباطات بين آنها است. شبکه اجتماعي، ساختاري اجتماعي است که از گره‌هايي15 (فردي يا سازماني) تشکيل شده‌است که از طريق يک يا چند نوع خاص از وابستگي مانند، قيمت‌ها، الهامات، ايده‌ها و تبادلات مالي، دوستي، خويشاوندي، تجارت به يکديگر متصل شده‌اند (رمضاني و ميرزا محمدي، 1392). هدف شبکه اجتماعي اين است که با فراهم آوردن امکان ارتباط بين سرمايه‌هاي فردي و تشکيل سرمايه اجتماعي، به رشد و ارتقاي سطح علم کمک کند. زماني که يک شبکه کامپيوتري، افراد يا سازمان‌ها را به يکديگر مرتبط مي‌کند يک شبکه اجتماعي است. همانطور که يک شبکه کامپيوتري مجموعه‌اي از ماشين‌ها است که از طريق مجموعه‌اي از کابل‌ها به يکديگر متصل هستند، شامل مجموعه‌اي از افراد، سازمان‌ها يا ديگر موجوديت‌ها نيز مي‌باشد که از طريق مجموعه‌اي از ارتباطات اجتماعي مانند، دوستي، کاري يا مبادله اطلاعات با يکديگر مرتبط هستند (Wellman et.al, 2001). رويکرد شبکه اجتماعي، الگوهاي تعاملات بين افراد را به عنوان يک نمودار ارتباطات توصيف مي‌کند Newman, 2002))، افراد درون شبکه گره ناميده مي‌شوند و روابط ميان آنها ارتباط16 ناميده مي‌شود. گره‌ها و روابط، ساختار شبکه اجتماعي را شکل مي‌دهد و نظريه شبکه اجتماعي ساختار شبکه را به عنوان منبعي براي عملکرد اجتماعي توصيف مي‌کند (Burt, 1992).
1-5 اهداف پژوهش
اين پژوهش، با تمايز ميان شبکه‌هاي ارتباطي آنلاين و آفلاين کارکنان، فناوري را در نظريه شبکه اجتماعي جاي داده تا عملکرد شغلي کارکنان را درک کند. استدلال اين است که ارتباطات کارکنان در شبکه‌هاي ارتباطي محيط کاري آنلاين و آفلاين منابع مکملي هستند که تعامل آنها بر عملکرد شغلي تاثير مي‌گذارد. هدف پژوهش ترکيب فناوري در شبکه قانوني است که شبکه اجتماعي را به عملکرد مرتبط مي‌سازد و به درک ما از عملکرد شغلي که يکي از مزيت‌هاي اصلي شبکه است کمک مي‌کند. همچنين در اين پژوهش، عوامل مختلف فردي، فرهنگي و سازماني موثر بر عملکرد شغلي کارکنان نيز مورد بررسي قرار مي‌گيرند تا دلايل عملکرد شغلي متفاوت کارکنان تحت شبکه‌هاي ارتباطي مختلف در داخل و خارج از کشور درک شود.
* اهداف اصلي پژوهش
اين پژوهش دو هدف اصلي زير را دنبال مي‌کند:
– بررسي تاثير فناوري، به طور خاص ارتباطات شبکه‌اي حاصل از نظريه شبکه اجتماعي بر عملکرد شغلي کارکنان مي‌باشد.
– بررسي تاثير عوامل مختلف فرهنگي (فني، فردي و سازماني)، بر روابط و عملکرد شغلي کارکنان مي‌باشد.
1-6 سوالات پژوهش
سوالات پژوهش در راستاي اهداف شامل سه سوال زير مي‌باشند:
1- چگونه عملکرد شغلي از روابط بين کارکنان تاثير مي‌گيرد؟
2- چه تفاوتي بين روابط آفلاين و آنلاين در تاثيرگذاري بر عملکرد شغلي وجود دارد؟
3- کدام عوامل فرهنگي بيشترين تاثير را بر اثرپذيري عملکرد شغلي کارکنان از روابط دارند؟
1-7 فرضيات پژوهش
در اين پژوهش سه مجموعه فرضيه توسعه داده شده که ارتباطات شبکه‌اي را شرح مي‌دهند که شامل ارتباطات مستقيم و غير مستقيم در شبکه‌هاي آنلاين و آفلاين بنا بر عملکرد شغلي مي‌باشند. مجموعه اول و دوم فرضيه‌ها به ترتيب درباره تاثيرات روابط آفلاين و روابط آنلاين استدلال مي‌کنند و مجموعه سوم فرضيه‌ها درباره تعاملات ارتباطات آنلاين و آفلاين استدلال مي‌کنند.
H1a – روابط مستقيم آفلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
H1b- روابط غيرمستقيم آفلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
H1c – روابط غير مستقيم آفلاين ارتباط بين روابط مستقيم آفلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
H2a – روابط مستقيم آنلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
H2b- روابط غيرمستقيم آنلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
H2c- روابط غيرمستقيم آنلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
H3- روابط مستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
H4- روابط غيرمستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
H5- روابط مستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
H6 – روابط غيرمستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
1-8 روش پژوهش
اين پژوهش از نظر هدف تحقيق کاربردي و از نظر روش پژوهش، توصيفي مي‌باشد و از دو پرسشنامه به عنوان ابزار تحقيق براي آزمون فرضيه‌هاي تحقيق استفاده شده است. داده‌هاي پژوهش با استفاده از نظرات کارکنان دانشي سازمان شامل مهندسان نرم افزار، تحليلگران سيستم و رهبران فني جمع آوري شده است. جامعه آماري اين پژوهش شامل 143 نفر از کارکنان دانشي پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات و 100 نفر از خبرگان رشته‌هاي مديريت فناوري اطلاعات، مديريت بازرگاني و مهندسي فناوري اطلاعات و ساير رشته‌ها مي‌باشد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارUCINET.6 و نرم‌افزار آماري SPSS.20 انجام شده است و از آزمون همبستگي پيرسون جهت آزمون فرضيه‌ها استفاده شده است و جهت آزمون مدل نيز از رگرسيون سلسله مراتبي استفاده شده است. آزمون فريدمن نيز به منظور رتبه‌بندي عوامل فرهنگي (فني، سازماني و فردي) موثر بر روابط و عملکرد کارکنان جهت بررسي دلايل اختلاف در نتايج پژوهش با پژوهش مشابه در آمريکا که توسط ژنگ و ونکاتش انجام شده است، به کار رفته است.
1-9 مفاهيم و واژگان کليدي
1-9-1 شبکه ارتباطي
هرگاه يک فرايند ارتباطي به حداقل
