ش تکنولوژي در توضيح عملکرد شغلي، توسعه داده شد. شبکه‌هاي اجتماعي در چند سال اخير رشد سريعي داشته‌اند، با توجه به برآوردهاي انجام شده، 1.2ميليارد کاربر رسانه اجتماعي در سرتاسر جهان وجود دارد. شبکه‌هاي اجتماعي مجازي به عنوان يکي از جديدترين فناوري‌هاي ارتباطي هستند که به کاربران در حفظ روابط اجتماعي موجود، پيدا کردن دوستان جديد، تغيير و تکامل سايت‌ها و شريک و سهيم شدن در تجربه‌هاي يکديگر کمک مي‌کنند و زمينه عضويت، فعاليت و مشارکت هدفمند کاربران را فراهم مي‌کنند (Massari, 2010). توسعه‌هاي اخير در حيطه فناوري اطلاعات و سرويس‌هاي وب سبب افزايش پتانسيل در توسعه و گسترش شبکه‌هاي اجتماعي و ارتباطات شده است. از ويژگي‌هاي مهم شبکه‌هاي اجتماعي تعامل بين کاربران است. کاربران شبکه‌هاي اجتماعي نه تنها اطلاعات شخصي خود (Foster et al‚ 2010) را به اشتراک مي‌گذارند، بلکه از وب سايت‌هاي اجتماعي به منظور جستجوي محصولات يا به اشتراک‌گذاري توصيه‌ها و تجربيات با دوستان خود و ساير کاربران استفاده مي‌نمايند. فناوري اطلاعاتي و ارتباطي به همه فضاهاي اجتماعي، سازماني و فردي در جوامع بشري وارد شده و شيوه زندگي روزمره، کار و معرفت افراد را تحت تاثير قرار داده است. فناوري‌هاي نوين ارتباطي نقاط دور عالم را در شبکه‌هاي جهاني به يکديگر پيوند مي‌دهند، ارتباطات کامپيوتري مجموعه‌اي از جوامع مجازي را به وجود مي‌آورند و در نتيجه آن همه ساختارها و فرايندهاي مادي و معنوي بشري دگرگون مي‌شوند (Casttles, 2000). سازمانها سرمايه‌گذاري در فناوري اطلاعات را به عنوان روشي براي پيشي‌گرفتن در رقابت از طريق بهبود بهره‌وري، سود‌آوري و کيفيت عمليات مي‌بينند. به طورکلي، مطالعات شبکه اجتماعي در موقعيت‌هاي سازماني، نشان داده‌اند که وضعيت شبکه، تاثيرات قابل‌توجهي بر نتابج عملکرد افراد و سازمانها دارد، زيرا ساختار تعاملات اجتماعي دستيابي به منابع ارزشمندي همچون مشورت‌هاي کاري، اطلاعات استراتژيک و حمايت‌هاي اجتماعي افزايش مي‌دهند (Ibarra, 1993). اين پژوهش از يک ديدگاه نظري به نام شبکه‌هاي اجتماعي براي توضيح عملکرد شغلي استفاده کرده است و بحث مي‌کند که ارتباطات شبکه‌اي کارمند نقش مهمي در دسترسي موثر به منابع مهم ايفا مي‌کنند و به طور مثبت بر عملکرد شغلي موثر هستند. زمانيکه هر دو شبکه ارتباطي آنلاين و آفلاين در دسترس هستند، کارکنان ممکن است بر اساس ترجيحات خود از رسانه‌هاي مختلف براي برقراري ارتباط با ديگران استفاده کنند. برخي احساس راحتي بيشتري با استفاده از رسانه آفلاين کنند، درحاليکه ديگران ممکن است ترجيح دهند از رسانه آنلاين و يا هر دو استفاده کنند. در نتيجه سطوح مختلف تعاملات آنلاين و آفلاين، کارکنان ممکن است ارتباطات شبکه‌اي متفاوت آنلاين در مقابل آفلاين را توسعه دهند. برخي ممکن است تعداد زيادي از روابط مستقيم و غير مستقيم در هر دو شبکه داشته باشند (Cummings et.al, 2002). نگاهي مختصر به برخي معاني فرهنگ، هم‌پوشاني معنايي آن با ارتباطات را تا اندازه زيادي نشان مي‌دهد. فرهنگ، ارتباطات را تعريف مي‌کند، همانطور که ارتباطات، فرهنگ را تعريف مي‌کند (Hall, 1959).
اين پژوهش از نوع تحقيقات غيرآزمايشي و همبستگي بوده و روش گردآوري اطلاعات موردنياز منابع کتابخانه‌اي، پايگاه‌هاي داده علمي و مجلات الکترونيکي و پرسشنامه بوده و براي انجام تحليل‌هاي آماري از آمار توصيفي شامل درصد فراواني، درصد ميانگين، انحراف معيار و در قسمت آمار استنباطي، جهت اعتباريابي و تعيين ميزان همبستگي از آزمون همبستگي پيرسون استفاده شده است. لازم به ذکر است براي تجزيه و تحليل داده‌ها نرم افزارهاي SPSS.20 و Ucinet.6 به‌کار رفته و به منظور آزمون مدل از رگرسيون سلسله مراتبي و جهت تعيين ميزان اهميت هريک از عوامل فرهنگي از آزمون رتبه‌بندي فريدمن استفاده شده است. اين پژوهش در ميان 104 نفر از کارکنان دانشي سازمان شامل مهندسان نرم افزار، تحليل‌گران و رهبران فني پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات انجام شده و داده‌هاي مربوط به پرسشنامه فرهنگ از 50 نفر از خبرگان، جمع‌آوري شده است.
نتايج پژوهش نشان داد در روابط کلي شبکه بدون تمايز ميان روابط آنلاين و آفلاين، روابط مستقيم و روابط غيرمستقيم همبستگي معناداري با عملکرد شغلي دارند و با تمايز ميان روابط شبکه‌اي، روابط مستقيم آفلاين، روابط غيرمستقيم آفلاين، روابط مستقيم آنلاين و روابط غيرمستقيم آنلاين همبستگي معناداري با عملکرد شغلي دارند. در آزمون رگرسيون براي پيش بيني عملکرد شغلي با توجه به مدل‌هاي پژوهش، نتايج مدل اوليه بدون تمايز بين شبکه‌هاي آنلاين و آفلاين نشان داد که روابط مستقيم و غيرمستقيم بر عملکرد شغلي موثر هستند و نتايج آزمون مدل با متغيرهاي کنترل و روابط اصلي (مستقيم آفلاين، غيرمستقيم آفلاين، مستقيم آنلاين و غيرمستقيم آنلاين) نشان داد که روابط مستقيم آفلاين، روابط غيرمستقيم آفلاين و روابط مستقيم آنلاين پيش‌بيني‌کننده عملکرد شغلي مي‌باشند، اما ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي چشمگير نيست. نتايج آزمون مدل با روابط تعاملي نشان داد که فقط روابط مستقيم آفلاين* روابط غيرمستقيم آفلاين بر عملکرد شغلي تاثيرگذار است و ساير اثرات تعاملي تاثير چشمگيري بر عملکرد شغلي ندارند. همچنين در ميان عوامل فرهنگي، انگيزه پيشرفت مهمترين عامل در اختلاف نتايج پژوهش با پژوهش آمريکا بود که بايد در سازمانها مورد توجه قرار گيرد.
5-3 بررسي فرضيات پژوهش
H1a – روابط مستقيم آفلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
همانطور که نتايج تحقيقات پيشين مانند (McPherson et.al, 2001; Becker- Beck et.al, 2005; Dennis et.al, 2008; Burt, 1992; Zhang & Venkatesh, 2013) نشان داده‌اند، روابط مستقيم آفلاين داراي نقاط قوت بسياري در دستيابي به منابع مي‌باشند که به طور مثبت بر عملکرد شغلي موثر هستند. نتايج اين پژوهش نيز ارتباط مثبت ميان روابط مستقيم آفلاين و عملکرد شغلي را تاييد مي‌کند. بنابراين، اين فرضيه تاييد مي‌شود.
H1b – روابط غيرمستقيم آفلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
همانطور که نتايج تحقيقات Ahuja, 2000; Burt, 1992; Hansen, 2002; Reagans &) McEvily, 2003; Zhang & Venkatesh, 2013 ) نشان مي‌دهند، روابط غيرمستقيم آنلاين داراي نقاط قوت بسياري در دستيابي به منابع مي‌باشد که به طور مثبت بر عملکرد شغلي موثر هستند. نتايج اين پژوهش نيز ارتباط مثبت ميان روابط غيرمستقيم آفلاين و عملکرد شغلي را تاييد مي‌کند. بنابراين، اين فرضيه تاييد مي‌شود.
H1c- روابط غير مستقيم آفلاين ارتباط بين روابط مستقيم آفلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
همانطور که نتايج تحقيقات Granovetter, 1982; Levin & Cross, 2004; Reagans & ) (McEvily, 2003; Burt, 1992; Ibarra, 1992; McPherson et.al, 2001 نشان مي‌دهند، افرادي که روابط مستقيم و غيرمستقيم آفلاين دارند، نه تنها مي‌توانند با استفاده از گفتگوهاي غيرمستقيم خود به پايگاه بزرگ و متنوع اطلاعات، با هزينه کمتري دست يابند، بلکه مي‌توانند درحاليکه احتمال تحريف دانش را کاهش مي‌دهند از گفتگوهاي مستقيم خود نيز براي انتقال دانش استفاده کنند. روابط مستقيم آفلاين و روابط غيرمستقيم آفلاين در دستيابي به منابع داراي نقاط قوت و ضعف مي‌باشند و مي‌توانند محدوديتهاي يکديگر را پوشش داده و يکديگر را در تاثير بر عملکرد شغلي تکميل مي‌کنند. نتايج اين پژوهش نيز نشان داد که روابط غيرمستقيم آفلاين مي‌توانند ارتباط ميان روابط مستقيم آفلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند. بنابراين، اين فرضيه تاييد مي‌شود.
H2a – روابط مستقيم آنلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
همانطور که نتايج تحقيقات (Zhang & Venkatesh, 2013; Dennis et.al, 2008) نشان مي‌دهند، روابط مستقيم آنلاين داراي نقاط قوت بسياري در دستيابي به منابع هستند و به طور مثبت بر عملکرد شغلي موثر مي‌باشند. نتايج اين پژوهش نيز ارتباط مثبت ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تاييد مي‌کند. بنابراين، اين فرضيه تاييد مي‌شود.
H2b – روابط غيرمستقيم آنلاين با عملکرد شغلي ارتباط مثبت خواهند داشت.
با آنکه نتايج تحقيقاتGranovetter, 1973; Hansen, 1999; Hansen et.al, 2005;) Haythornthwaite, 2002; Levin & Cross, 2004, Dennis et.al, 2008) نشان داده‌اند که روابط غيرمستقيم آنلاين ارزان هستند و کارکنان مي‌توانند از طريق اين روابط دسترسي خود به شبکه را توسعه دهند و اين روابط داراي نقاط قوت بسياري در دستيابي به منابع هستند و تاثير مثبت بر عملکرد شغلي دارند، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط غيرمستقيم آنلاين با عملکرد شغلي ارتباط معناداري ندارد. بنابراين، اين فرضيه رد مي‌شود.
H2c – روابط غيرمستقيم آنلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
با آنکه نتايج تحقيقات Ibarra, 1992; McPherson et.al, 2001; Zhang & Venkatesh,) (2013 نشان داده‌اند که، روابط مستقيم و غيرمستقيم آنلاين در دستيابي به منابع داراي نقاط قوت و ضعف بسياري هستند و محدوديتهاي يکديگر را پوشش داده و يکديگر را در تاثير بر عملکرد شغلي تکميل مي‌کنند، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط غيرمستقيم آنلاين نمي‌توانند ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند. بنابراين، اين فرضيه رد مي‌شود.
H3- روابط مستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
با آنکه نتايج تحقيقات(Dennis et.al, 2008; Cummings et.al, 2009; Zhang &) Venkatesh, 2013) نشان داده‌اند که، روابط مستقيم آنلاين و روابط مستقيم آفلاين داراي نقاط قوت و ضعف بسياري دردستيابي به منابع هستند که به محدوديتهاي يکديگر توجه کرده و يکديگر را در تاثير بر عملکرد شغلي تکميل مي‌کنند، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط مستقيم آفلاين نمي‌توانند ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند. بنابراين، اين فرضيه رد مي‌شود.
H4- روابط غيرمستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
با آنکه نتايج تحقيقات (Dennis et.al, 2008; Becker-Beck et.al, 2003; Zhang & (Venkatesh, 2013 نشان داده‌اند که، قابليت‌هاي روابط غيرمستقيم آفلاين محدوديتهاي روابط غيرمستقيم آنلاين را در تاثير بر عملکرد شغلي پوشش مي‌دهد، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط مستقيم آفلاين نمي‌توانند ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند. بنابراين، اين فرضيه رد مي‌شود.
H5- روابط مستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
با آنکه نتايج تحقيقات اخير نشان داده‌اند که، قابليت‌هاي روابط مستقيم آفلاين، محدوديتهاي روابط غيرمستقيم آنلاين را پوشش مي‌دهند، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط مستقيم آفلاين نمي‌توانند ارتباط ميان روابط غيرمستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند، بنابراين اين فرضيه رد مي‌شود.
H6- روابط غيرمستقيم آفلاين ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را به طور مثبت تعديل مي‌کنند.
با آنکه نتايج تحقيقات پيشين نشان داده‌اند که قابليت‌هاي روابط غيرمستقيم آنلاين مي‌توانند محدوديتهاي روابط مستقيم آنلاين را پوشش مي‌دهد، نتايج اين پژوهش نشان داد که روابط غيرمستقيم آفلاين نمي‌توانند ارتباط ميان روابط مستقيم آنلاين و عملکرد شغلي را تعديل کنند. بنابراين، اين فرضيه رد مي‌شود.
5-4 بررسي سوالات پژوهش و پاسخ به آنها
سوال اول- چگونه عملکرد شغلي از روابط بين کارکنان تاثير مي‌گيرد؟
با توجه به نتايج آزمون همبستگي، در روابط کلي شبکه بدون تمايز ميان روابط آنلاين و آفلاين، روابط مستقيم و روابط غيرمستقيم همبستگي معناداري با عملکرد شغلي دارند و با تمايز ميان روابط
