که به آن‌ها اشاره می‌شود:
منطقه کرج به لحاظ اقلیمی تحت تأثیر ارتفاعات البرز و دره چالوس و رودخانه کرج قرار دارد که موجب خنک و مرطوب تر شدن این منطقه نسبت به تهران می‌گردد و این تمایز تقریباً در تمام طول سال مشاهده می‌گردد. علت اختلاف دمای کرج نسبت به تهران به خصوص در شب‌ها به سبب نزدیکی کرج به ارتفاعات شمالی و سرد شدن شبانه این دامنه‌ها و وزش باد کوه به دشت می‌باشد. دور بودن کرج از دشت کویر نیز موجب برودت و رطوبت بیشتر این منطقه نسبت به تهران در فصول مختلف سال، به ویژه در تابستان می‌گردد.
در مورد بارندگی‌های تابستانه کرج می‌توان این‌گونه بیان داشت که گاهی اوقات برخورد دو توده هوای گرم جنوبی و نسبتاً سرد و مرطوب شمالی که در سطوح فوقانی ناحیه البرز صورت می‌گیرد، موجب می‌گردد که ابرهای جوششی بسیار فعال در منطقه پدید آمده و ریزش‌های رگباری شدیدی را به وجود آورد که غالباً همراه با سیل است.
برخی از مشخصه‌های اقلیمی ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی کرج در دوره آماری ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۰ به شرح ذیل می‌باشد:
میانگین بارندگی سالیانه کرج حدود ۲۵۱ میلی‌متر با ضریب تغییرات ۲۴/۱ درصد و حداقل ۸۹/۳ میلی‌متر و حد اکثر ۳۷۴/۴ میلی‌متر می‌باشد. فصل زمستان با ۴۲/۳ درصد و فصل تابستان با ۱/۵ درصد بیشترین و کمترین سهم را در بارش سالیانه بر عهده دارند.
حداقل و حد اکثر مطلق دما به ترتیب ۲۰- و ۴۲ درجه و میانگین سالیانه نیز ۱۴/۱ درجه سانتی‌گرادمی‌باشد. ماه تیر با میانگین ۲۶/۰ درجه سانتی‌گراد و دی با ۱/۲ درجه سانتی‌گراد به ترتیب گرمترین و سردترین ماه سال محسوب می‌شوند.
باد غالب در کرج که بر مبنای سه نوبت دیدبانی (صبح، ظهر و عصر) محاسبه گردیده است، در جهت شمال غربی بوده و متوسط آن ۳/۴ متر بر ثانیه می‌باشد. بیشترین سرعت باد در کرج ۲۴/۵ متر بر ثانیه از سمت غرب و میانگین سرعت باد ۲/۲ متر بر ثانیه به ثبت رسیده است. امروزه هوای کرج به دلیل گسترش شهر و تردد زیاد وسایل نقلیه و وجود کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی رو به آلودگی است به طوری که در فصل زمستان و پاییز وارونگی دما کاملاً قابل لمس بوده است(تارگاه استانداری استان البرز،1392).
پوشش گیاهی
به طور کلی دامنه‌های جنوبی البرز به ویژه در حوالی کرج دارای جنگل‌های تنکی از درختان بادام کوهی ، پسته کوهی ، داغدانان و توس ، سماق وارس است. هر جا که کوهستان‌های اطراف کرج دارای دره‌های تند و شکاف‌های زیاد باشد درختان پهن‌برگناپدیدشده و به جای آن سرو کوهی وفلورفریژی و رستنی های پسته‌ای از انواع خشک روهای فلاتی پدید می‌آید.
از جنگل‌های تنک این منطقه می‌توان اجتماعات بادامستان و پسته زار دره‌هایواقع‌بین کرج و حصار و کوه دشته کرج را نام برد. در دره‌های ادران، پورکان، ازه، راه چالوس، آسارا، شهرستانک و تنگ گسیل در 2 کیلومتری جنوب آستارا و اجتماعات قستان در حوالیآبادی وینه نام برد.
دامنه‌های جنوبی البرز در گذشته دارای جنگل‌های پرپشت‌تری از درختان بادام‌کوهی، پسته کوهی، توس، سماق و ارس بوده است ولی به علت قطع آن‌ها جهت سوخت و قطع بی‌رویهآنان جهت مصارف ساختمانی و غیره فعلاً دارای تعدادی درخت جنگل‌های تنکی باقی مانده است.
الف – مناطق کوهستانی
ارتفاعات شمالی کرج کوه دشته، ارتفاعات کندوان، کوه‌های خور، سراب، کردچال و ارتفاعات جنوبی کرج کوه‌های کیکاووس، قلعه ارمنی و دهک می‌باشد.
ب – مناطق جلگه‌ای
این مناطق بین ارتفاعات جنوبی و شمالی قرارگرفته و میزان رطوبت آن‌ها از شمال به جنوب کاسته می‌شود. اکثریت گیاهان این مناطق را گیاهان استپی تشکیل می‌دهد.
ج – بخش شوره‌زار جنوبی
به علت عبور رودخانه شور از این ناحیه میزان رطوبت آن تاحدی از سایر نواحی جلگه‌ای مجاور بیشتر است. این منطقه رویشگاه گیاهان نمک دوست است.
صرف‌نظر از درخت و درختچه‌هایی که تعدادی از آن‌ها به نوبه خود دارای ارزش مرتعی مناسبی هستند. قریب 113 گونه گیاه علفی و بوته‌ایباارزش‌های مرتعی می‌توان در فلور کرج تشخیص دارد.
گیاهان تیره بقولات قسمت اعظم گیاهان مرتعی خوب کرج را تشکیل می‌دهند. این گیاهان به علت خوش‌خوراک بودن دارای ارزش مرتعی عالی می‌باشند و متأسفانه تعداد زیادی گونه‌هایآن به علت چرای مفرط در حال از بین رفتن است.
گیاهان مرتعی این تیره خاص ارتفاعات البرز می‌باشد. اما بعضی گونه‌هامعمولاً اختصاص به علف‌زارها و مزارع کرج دارند فقط یک نوع از آن در نواحی شوره‌زار مردآباد یافت می‌شود.
در ضمن گونه‌های خاردار این تیره نظیر خارشتر که مصرف دارویی نیز دارد و با محیط خشک سازش دارد بیشتر در نواحی خشک کرج اعم از ارتفاعات یا جلگه مشاهده می‌شوند. گیاهان تیره اسفناج از نظر تعداد گیاهان مرتعی بعد از تیره بقولات قرار می‌گیرند.
دوره رویش اغلب آن‌ها در حدود 6 ماه به طول می‌انجامد و همچنین به مناسبت توسعه قسمت‌های سبز آن‌ها دوام چرایشان بالاست.معهذا تعداد گونه‌هایی که ارزش مرتعی مناسبی داشته باشند چندان زیاد نیست و اکثریت متعلق به گونه‌هایی است که ارزش مرتعی آن‌ها کم است.
گیاهان مرتعی این تیره اغلب هالوفیت یعنی نمک دوست هستند و اختصاص به نواحی شوره‌زار مردآباد و اطراف رودخانه شور دارند. لیکن گونه‌هایی از آن‌ها در ارتفاعات البرز خصوصاً کندوان می‌رویند. علاوه بر گونه‌های فوق گیاهان تیره‌های کاسنی و شب بو و گل سرخ و نعناعیان و گاوزبان نیز در منطقه دیده می‌شوند که به دلیل کم بودن سطح انتشار چندان حائز اهمیت نمی‌باشند. سایر پوشش نباتی منطقه عبارت است از انواع گون، درمنه، والک، تمشک، بوته زرشک، سماق، نسترین، کما، گلچک، خارشتر، لاله وحشی، خارزرد، بته اسپند، سنبل، زنبق و ارغوان کوهی که از تیره چلیپائیان می‌باشد. شیرخشت و سیاه تلو در کوه‌های طالقان و درختان گز در دره کرج از پوشش‌های گیاهی دیگر منطقه است(بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان کرج،1382).
روند شکل‌گیری شهر کرج و ویژگی‌های جمعیتی آن
در تمامی قرون گذشته تاریخ ایران الگوی توزیع جمعیت متکی بر استقرار جمعیت در مسیر راه‌های اصلی و فرعی با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی مناسب بوده است. وسعت و حاصلخیزی خاک، منابع آب کافی، استقرار در مجاورت راه‌های عبوری منطقه و وجود موقعیت‌های ایمنی در جنوبکوه‌های البرز را می‌توان از علل جذب جمعیت در منطقه کرج دانست. سوابق تاریخی نشان می‌دهد که در دوران گذشته تمدن پیشرفته‌ای در منطقه وجود داشته است. در دوران قاجار کرج به عنوان پایتخت انتخاب گردیده بود و به خاطر دارا بودن آب و هوای مناسب و ییلاقی و با وجود نهرهای متعدد مورد توجه قرار گرفت و راه تهران- کرج-قزوین – بندر انزلی به صورت یکی از شاهراه‌های کشور درآمد. به طور کلی روند رشد و توسعه شهر کرج با اولویت شکل‌گیری عوامل و عناصری (کارخانجات) همراه بوده است.
روند رشد جمعیت شهر کرج که در دوره‌های زمانی دوساله و پنج ساله محاسبه شده است نشان از رشد بسیار بالای جمعیت شهر کرج دارد، بطوریکه با آنکه رشد جمعیت کرج با روند رشد جمعیتی بسیار بالاتری نسبت به ایران حرکت می‌کند، اگر چه نسبت به دوره 1380-1385 که روند رشد جمعیت شهر کرج نسبت به ایران 3.5 برابر است. در دوره 1385 تا اواخر 1386 این میزان به 2 برابر کاهش داشته که متعادل شدن آن را در روند رشد جمعیت نشان می‌دهد، اما اختلاف فاحشی را در روند رشد جمعیت ایران و شهر کرج شاهد هستیم که ناشی از مهاجرپذیری بالای این شهر تحت تأثیر مجاورت با پایتخت کشور دارد. جدول شماره (2-4) روند رشد جمعیت شهر کرج را نشان می‌دهد.
جدول شماره 2-4- سرشماری های 1390-1335، منبع: مرکز آمار ایران
سال
جمعیت
رشد نسبت به سرشماری قبل
1335
14526
–
1345
58609
15
1355
197370
12.9
1365
589954
11.6
1375
940968
4.8
1385
1386030
3.9
1390
1608626
1.5
در سال ۱۳۹۱ خورشیدی شهر کرج دارای ۱۲ منطقه شهری است. در جدول شماره (2-5) ویژگی‌های جمعیتی و مساحت هر کدام از این مناطق ذکر گردیده است:
جدول شماره 2-5- ویژگی های جمعیتی و مساحت مناطق شهر کرج، منبع: شهرداری کرج، 1389
منطقه
مساحت منطقه (هکتار)
جمعیت سال ۸۹
۱
۸۸۳٫۳۶۸
۱۴۵٬۰۴۱
۲
۱۱۱۹٫۸
۱۲۰٬۴۱۴
۳
۲۴۱۷٫۳۷۳
۱۶۰٬۴۲۶
۴
۱۶۵۰٫۱۷۸
۱۲۰٬۱۹۴
۵
۱۱۶۷٫۸۹۶
۲۰۲٬۱۵۲
۶
۱۹۵۹٫۴۱۴
۲۱۴٬۸۵۸
۷
۱۵۴۱٫۰۳۴
۱۲۴٬۶۸۸
۸
۹۹۹٫۸۸۸
۱۳۱٬۰۵۷
۹
۶۶۴٫۳۵۴
۱۰۴٬۲۴۳
۱۰
۱۸۷۵٫۳۷۲
۱۴۲٬۸۳۴
۱۱
۱۵۶۴٫۶۴۲
۷۰٬۶۵۷
۱۲
۱۶۹۵٫۶۶
۶۸٬۴۳۷
جمع
۱۷۵۳۸٫۹۷۹
۱٬۶۰۵٬۰۰۰
شكل شماره 2-10- جمعيت شهر كرج در سال 1389
پیش بینی رشد جمعیت شهر کرج برای سال 1400
برای محاسبه و پیش‌بینی جمعیت شهر کرج در افق 1400 از فرمول زیر استفاده شد:
P1=P0 (1+ r) t
P1: جمعیت انتهای دوره
P0: جمعیت ابتدای دوره
r: متوسط نرخ رشد جمعیت
T: فاصله زمانی بین ابتدا و انتهای دوره
که جمعیت شهر کرج در افق 1400 برابر با 1839287 نفر می‌باشد.
منطقه 7 شهر کرج، طبق سرشماری سال 1389 داراي جمعيتي معادل با ۱۲۴٬۶۸۸می‌باشد. مساحت این منطقه معادل۱۵۴۱٫۰۳۴ هکتار است. این منطقه در شمال شهر کرج واقع شده و از شمال تا مرکز شهر کرج را در بر می‌گیرد. این منطقه شامل گوهردشت، شهرک اوج و حسن آباد و حیدرآباد شرقی می‌شود که شامل تمامی ساختمان‌ها و اراضی شرق بلوار باغستان، گوهردشت اقاقیا، بازار مهستان، پارک نبوت، بازار پارسیان، حسن آباد، اوج و … می‌شود.
شكل شماره 2-11- جمعيت منطقه 7 كرج طبق مار سال 1389
استخوان‌بندی شهر
رشد کالبدی شهر کرج به علت مجاورت با شهر تهران و حوزه نفوذ آن از طریق اتوبان کرج و تمرکز تأسیسات علمی و تحقیقاتی و صنعتی و تداوم بافت به طوری که موقعیت مرکزی شهر کرج نسبت به سه محور فعال:
1- تهران-کرج و کرج-قزوین (محور فعال صنعتی)
2- کرج- ملارد و کرج –شهریار (محور فعال کشاورزی)
3- کرج- چالوس (محور توریستی-کشاورزی)
نقش خوابگاهی– اقامتگاهی در این شهر مورد توجه و تقویت قرارداد و شهر با گسترش اقماری و خوشه‌ای به صورت منظومه‌ای از شهرک‌ها و مجموعه‌های مسکونی مستقل، نیمه مستقل و خوابگاهی تبدیل شد.
شهر کرج که هسته اولیه رشد بخش‌های مختلف کرج بزرگ بوده است خود در قالب شهری که از نظر مکانی و موقعیت و همجواری ویژگی خاصی داشته امروزه در قسمت مرکزی این مجموعه باز مشکلات اصلی و فشار مرکزیت را تحمل می‌نماید.
کرج در محدوده خیابان‌های کشاورز و مصباح، روستایی تابع بخش ساوجبلاغ از توابع حوزه ۱۹ تهران بود و در این دوره مراکز اداری و تجاری آن گاهی تهران، برغان، کردان و هشتگرد بوده است. سپس شهر کرج تابع شهرستان تهران شد و نمایندگی‌های ادارات مرکزی به رتق‌وفتق امور آن می‌پرداختند. این شهرستان با جهشی سریع از دوره روستایی و شهری گذشت و منطقه بسیار وسیعی را در بر گرفت. اشتهارد، شهریار، طالقان، ساوجبلاغ، کوهپایه و بخش حومه تابع استان تهران، همه قلمرو کرج به حساب می‌آمد (سرشماری عمومی و انفورماتیک شهر کرج،1380).
نمودار شماره 2-1- منحني تغييرات وسعت و سال (1385-1332)، منبع مركز آمار ايران
پس از انقلاب اسلامی، با گسترش سریع و افزایش جمعیت و پیدایش قطب‌های جاذبه‌ای، کرج به چندین شهرستان و منطقه تقسیم شد؛ که اینک هر کدام از بخش‌های پیشین به یک شهرستان و بسیاری از روستاهای اقماری آن خود به شهر و شهرک‌هایی تبدیل شده‌اند.
محدوده‌ای که امروز کرج بزرگ (شهر کرج) نامیده می‌شود، در گذشته شامل روستاهایی تابع حوزه کن، شهرستان شمیران، ساوجبلاغ و شهریار بوده است؛ و کلاک، سرجو، حصار، وسیه، باغ پیر، بیلقان، حسین‌آباد بیلقان، علی‌آباد پرگیرک، تپه مرادآباد، بیدستان، صحرای ویان، جوادآباد، نهر رستم، دره دروا، حسن‌آباد، حاجی‌آباد، صوفی‌آباد، وهرجرد (ورگرد)، دلمبر، حیدرآباد، میان‌جاده، شنبه‌دژ، نوزمین، سیاه کلان، کسین، کارخانه قند، حسین‌آباد مهرشهر، پیشاهنگی، گلدشت، جو مردآباد، سرحد آباد، آسیا برجی، سرآسیاب، ده کرج، حسین‌آباد راه‌آهن، شهر صنعتی، اطراف امامزاده طاهر و امامزاده حسن، باغ فلاحت و مناطق دیگری که درسال‌های اخیر در محدوده شهر کرج قرار گرفته،
