عبارت ديگر شان و تريسي ارتباط مستقيم و غير مستقيم دارند، درحاليکه تني و جو تنها ارتباط غير مستقيم دارند. ارتباط مستقيم با ديگران براي فرد ساده تر از ارتباط از طريق افراد ديگر است. براي مثال اگر شان بخواهد از تريسي اطلاعاتي دريافت کند، مي‌تواند مستقيما با او ارتباط برقرار کند، اما اگر او نيازمند اطلاعاتي از جو باشد، بايد با تريسي ارتباط برقرار کرده که مي‌تواند با جيمز ارتباط برقرار کند. زماني که جيمز با جو ارتباط برقرار کرد و اطلاعات را دريافت نمود، مي‌تواند با تريسي مجددا ارتباط برقرار کرده و اطلاعات را براي شان فراهم کند.
شکل 2-1 مجازي سازي شبکه ارتباطي محيط کاري (Zhang & Venkatesh, 2013)
2-5-2 روابط آنلاين
زماني که سازمان‌ها وسعت مجازي سازي را افزايش مي‌دهند، علاوه بر شبکه‌هاي ارتباطي محيط کاري آفلاين (چهره به چهره)، کارکنان با يکديگر به صورت مجازي و از طريق شبکه‌هاي آنلاين ارتباط برقرار مي‌کنند (Koh et.al, 2007)، که با روابط ضعيف‌تر Wellman &) (Hamptonm, 1999، دموکراسي و برابريSproull & Kiesler, 1991) ) و يک شبکه گفتگوي بزرگتر مشخص مي‌شود (Boase et.al, 2006). روابط آنلاين اشاره به ارتباط از طريق اينترنت براي هر هدفي (به اشتراکگذاري اطلاعات، بازاريابي، اشتغال) دارد. چندين دسته‌بندي متفاوت از روابط آنلاين وجود دارد که شامل رسانه‌هاي اجتماعي، شبکه‌هاي اجتماعي، بازاريابي آنلاين و بازاريابي از طريق اينترنت است. فناوري‌هاي شبکه‌هاي ارتباطي آنلاين افراد را قادر مي‌سازند تا به طور همزمان اطلاعات را با افراد ديگر به اشتراک بگذارند و بر اشتراک اطلاعات تاکيد دارندBakshy et.al,) 2012). سازمان‌هاي هوشمند از گفتگوهاي آنلاين استفاده مي‌کنند و از اين کانال‌هاي موثر در حال ظهور- در ترکيب با روابط سنتي- براي افزايش دسترسي به ذينفعان بهره مي‌برند Godin,) (2010. در طول بيست سال گذشته محققين در زمينه‌هاي مختلف، در مورد چگونگي تاثيرگذاري روابط آنلاين بر کيفيت روابط بين فري بحث کرده‌اند (Walther & Parks, 2002). به‌طورکلي تحقيقات اوليه روابط آنلاين تاييد کرده‌اند که ماهيت روابط با واسطه، روابط بين‌فردي آنلاين را تضعيف مي‌کنند (Nie, 2001). بررسي‌هاي اوليه اينترنت و ارتباطات کامپيوتري، اغلب بر توانايي آن در قادر ساختن کاربران براي تعامل با افراد خارج از چرخه رسمي گفتگوهايشان، با اتصالات براي به اشتراکگذاري علائق خود وراي مرزهاي جغرافيايي تاکيد دارند (Rheingold, 1993). اين وجود، اين نتيجه که ظرفيت انسان براي استفاده خلاقانه از روابط آنلاين مي‌تواند برابر و يا بيشتر از روابط آفلاين باشد به يک چالش تبديل شده است (Walther, 1996). تکنولوژي‌هاي ارتباطي جديد اغلب نگراني‌هايي را درمورد حذف اثرات کيفي روابط بين‌فردي به دنبال دارند ) Fischer, 2002; Nie et.al, 2002). امروزه همه افراد با استفاده از اينترنت مي‌توانند آنلاين از طريق سايت‌هاي شبکه‌هاي اجتماعي مانند توييتر، ماي‌اسپيس و فيس‌بوک يک حضور دائمي داشته باشند. در نتيجه، افرادي که در شبکه‌هاي اجتماعي آنلاين شرکت مي‌کنند از زبان، رسانه و فناوري براي ايجاد يک هويت آنلاين استفاده مي‌کنند. افراد به طور فزاينده از اينترنت براي برقراري ارتباط ميان فردي، ارسال و دريافت نامه الکترونيکي و گفتگو با دوستان و آشنايان از طريق سرويس پيام رساني فوري استفاده مي‌کنند. در مواردي که تيم‌هاي مجازي به ندرت به صورت چهره به چهره ارتباط برقرار مي‌کنند، تکنولوژي‌هاي ارتباطي براي همکاري ضروري هستند (Hollingshead, 2004). همانطور که فناوري‌ها رايج‌تر مي‌شوند و هزينه‌هاي آنها کاهش مي‌يابد، استفاده از آنها افزايش مي‌يابد (Baker, 2002; Spreitzer, 2003). شبکه‌هاي کامپيوتري، مطرح‌ترين شبکه در ارتباطات کنوني هستند چرا که جامعه فردگرا و اطلاعاتي شده است. فناوري‌هاي نوين ارتباطي از طريق اينترنت، فضايي را ايجاد کرده که نه تنها نسبت به ارتباطات سنتي کامل‌تر است بلکه محدوديتهاي ارتباطات يک سويه را نيز برطرف کرده است. الگوهاي ارتباطي و تعامل از طريق رسانه، به تناسب نوع رسانه، عليرغم برخي همپوشاني‌ها مي‌توانند متفاوت و گوناگون باشند. روابط افراد در فضاي مجازي همانند روابط آنها در محيط فيزيکي نيست. تعامل از راه دور و بين افراد ناآشنا، رايج‌ترين نوع تعامل در فضاي مجازي است .(Holmes, 2005) فناوري‌هاي نوين ارتباطي، از طريق اينترنت، فضايي را فراهم كرده‌اند كه نه تنها جامع انواع تعامل و ارتباط رسانه‌هاي سنتي است، بلكه محدوديت يک‌سويه بودن و منفعل بودن مخاطبان را برداشته است. هم زماني را مي‌توان در نظام‌هاي ويدئو کنفرانس، چت و تعامل چندسويه را در گروه‌هاي مباحثه، پست‌هاي الکترونيک و چت تجربه کرد. وجود بحث آزاد در تعاملات آنلاين نشان دهنده فعاليت‌هاي اجتماعي واقعي است (Lazer et.al, 2009; Vespignani, 2009; Avnit, 2009). شواهدي وجود دارد که نشان مي‌دهد که گروه‌هاي آنلاين تصميمات بهتري اتخاذ مي‌کنند و نسبت به گروه‌هاي آفلاين راضي‌تر هستند (Dennis et.al, 2001).
2-5-3 رابطه مکمل ارتباطات آنلاين و آفلاين
مفهوم مکمل در زمينه‌هاي متفاوتي به کار برده مي‌شود. در اقتصاد اين مفهوم بر تاثير تغيير قيمت يک کالا بر تقاضاي کالاهاي مکمل تاکيد دارد. به اين معني که تغيير در قيمت يک کالا يا خدمت به تغيير در تقاضاي کالا و خدمات ديگر منجر مي‌شود (Pindyck & Rubinfeld, 2001). اين مفهوم در رفتار مصرف‌کننده، شامل تناسب کالا با نيازهاي متفاوت مشتريان مي‌باشد (Chernev, 2005). اگرچه در بررسي فناوري، مفهوم منابع مکمل براي توضيح پديده‌ها در سطح کلان به کار برده مي‌شود، هيچ پژوهشي آن را در سطح فردي مورد بررسي قرار نداده است. با اين وجود مفهوم تناسب که مشابه مفهوم مکمل است در سطح فردي به کار برده شده است. به عنوان نمونه تناسب وظيفه – تکنولوژي بيان مي‌کند، زمانيکه تکنولوژي با وظيفه متناسب باشد يا از آن پشتيباني کند، عملکرد فرد بهبود مي‌يابد (Goodhue & Thompson, 1995). علاوه بر اين، ادبيات مديريت، عملکرد را به تناسب فرد- شغل و فرد – سازمان مرتبط مي‌کند (Barber, 1998).
افراد مي‌توانند از شبکه‌هاي ارتباطي آنلاين و آفلاين به منظور دستيابي به منابع استفاده کنند. زمانيکه هر دو شبکه ارتباطي آنلاين و آفلاين در دسترس هستند، کارکنان ممکن است بر اساس ترجيحات خود از رسانه‌هاي مختلف براي برقراري ارتباط با ديگران استفاده کنند. برخي احساس راحتي بيشتري با استفاده از رسانه آفلاين کنند، درحاليکه ديگران ممکن است ترجيح دهند از رسانه آنلاين و يا هر دو استفاده کنند. در نتيجه‌ي سطوح مختلف تعاملات آنلاين و آفلاين، کارکنان ممکن است ارتباطات شبکه‌اي متفاوت آنلاين در مقابل آفلاين را توسعه دهند. برخي ممکن است تعداد زيادي از روابط مستقيم و غير مستقيم در هر دو شبکه داشته باشند (Butler 2001; Koh et.al.2007). شبکه‌هاي ارتباطي محيط کاري آنلاين و آفلاين، دسترسي به منابع گوناگون، از جمله دانش کاري، مشاوره شغلي، اطلاعات استراتژيک و حمايت اجتماعي را امکان پذير مي‌کند. اگر چه مطالعات گسترده شباهت‌هايي را در ميان اعضاي شبکه‌هاي آنلاين و آفلاين نشان داده‌اند اما ممکن است در نوع ارتباطي که از طريق اينترنت يا توسط تلفن يا رو در رو صورت مي‌گيرد، تفاوت‌هايي وجود داشته باشد (Haythornthwaite & Wellman, 1998). يافته‌هاي ديگر نشان مي‌دهند، زمانيکه افراد مي‌خواهند اطلاعات را به طور موثر کسب کنند، ايميل بيشتر ترجيح داده مي‌شود. هنوز هم در ميان افرادي که به يکديگر نزديک هستند، ميزان ارتباطات آنلاين مانند ارتباطات آفلاين بالاست Wellman, 2001)). فضاهاي مجازي اهميت محيط فيزيکي را کاهش نمي‌دهند به اين دليل که بسياري از ايميل‌ها و چت‌ها، ملاقات‌هاي رو در رو را ترتيب مي‌دهند (.(Haythornthwaite & Wellman, 1998 هر چهار نوع ارتباط مستقيم و غيرمستقيم در محيط کاري آنلاين و آفلاين، از نظر دستيابي به منابع داراي نقاط قوت و ضعف مي‌باشند. بنابراين، توانايي دستيابي به منابع توسط قابليت‌هاي شبکه‌هاي ارتباطي آنلاين و آفلاين محدود مي‌شود. نقش رسانه‌هاي ارتباطي آنلاين و آفلاين ممکن است در طول روابط مستقيم و غيرمستقيم متفاوت باشد. به عنوان مثال، در شبکه آفلاين، روابط مستقيم به دريافت سريع اطلاعات منتهي مي‌شود (Burt, 1992). در شبکه آنلاين زماني که صرف انتقال منابع از طريق روابط مستقيم مي‌شود ممکن است بسيار کاهش يابد. به اين دليل که استفاده از رسانه‌هاي ارتباطي آنلاين مانند ايميل و پيام کوتاه، ممکن است به جريان منابع سرعت بخشند. افرادي که به طور غيرمستقيم آنلاين ارتباط برقرار مي‌کنند، در مقايسه با روابط غيرمستقيم آفلاين با سرعت بيشتري به منابع دست مي‌يابند. با استفاده از نظريه تکامل مشخص مي‌شود که چگونه نقاط قوت يک نوع ارتباط مي‌تواند نقاط ضعف ديگري را پوشش دهد. با توجه به تفاوتهاي روابط آنلاين و آفلاين در دستيابي به منابع، ارتباط در شبکه‌هاي آنلاين و آفلاين امکان دستيابي به منابع مکمل را فراهم مي‌کند. همانطور که عدم وجود مزيت در يک شبکه، توسط شبکه ديگر تامين مي‌شود، محدوديتهاي يک شبکه نيز توسط شبکه ديگر برطرف مي‌شود (Zhang & Venkatesh, 2013).
2-5-4 عوامل موثر بر قدرت ارتباطات در دستيابي به منابع
عوامل متعددي وجود دارند که نقش مهمي در تاثير بر قدرت ارتباطات در دستيابي به منابع مخصوصا اطلاعات دارند که براي کمک به عملکرد ضروري هستند (Borgatti & Foster, 2003; Brass et.al, 2004). اين عوامل براي پاسخگويي به دو نظريه زير در دو دسته سازماندهي شده‌اند:
1- ماهيت ارتباطات و نوع اطلاعات دردسترس (Borgatti & Cross, 2003; Cross & Cummings, 2004).
2- ويژگيهاي کليدي رسانه که اثربخشي ارتباطات را در دستيابي به منابع تعيين مي‌کنند.
(Dennis et al, 2008).
در دسته اول عواملي شامل، ارتباطات قوي، ارتباطات ضعيف، دريافت سريع اطلاعات، دسترسي به شبکه، شباهت شبکه، اطلاعات بي نقص، هزينه تعمير و نگهداري و نظارت شخص ثالث معرفي مي‌شوند که از شبکه اجتماعي استخراج شده‌اند و در دسته دوم عواملي که از بررسي سيستم اطلاعاتي بدست آمده‌اند شامل، رفع محدوديتهاي زماني و مکاني، انتقال اطلاعات متني، انتقال موازي اطلاعات و مستندسازي و بازيابي اطلاعات معرفي مي‌شوند.
* ارتباط قوي50: نزديکي، تعامل و تکرار ارتباط بين دو نفر را توصيف مي‌کند (Hansen et.al, 2005; Levin & Cross 2004). ارتباط قوي شامل سطوح بالايي از نزديکي عاطفي و حمايت اجتماعي و اعتماد است(Krackhardt, 1992) ، که نقش مهمي در تسهيل به اشتراک گذاري اطلاعات دارد و انتقال دانش پيچيده را آسانتر مي‌کند (Ahuja, 2000; Berg et.al, 1982; Haythornthwaite, 2002; Levin & Cross, 2004). بررسي‌هاي اوليه نشان مي‌دهند که سطوح بالايي ازسهولت و راحتي در ميان افرادي که ارتباط قوي با يکديگر دارند، وجود دارد (Smith,2006) که به نوبه خود ممکن است به طور مثبت به انتقال دانش کمک کند.
* ارتباط ضعيف51: ارتباط اندک و از راه دور را بيان مي‌کند (Granovetter, 1973; Hansen, 1999; Hansen et.al, 2005; Haythornthwaite, 2002; Levin & Cross, 2004;). يک ارتباط ضعيف به احتمال زياد يک کانال اطلاعاتي جديد است زيرا ارتباط ضعيف به احتمال کمتري به بسته شدن شبکه منتهي مي‌شود (Hansen, 1999; Levin & Cross, 2004). دسترسي به اطلاعات و يا ايده‌هاي جديد ممکن است در انجام بهتر وظايف به فرد کمک کند، زيرا نظرات جديد ممکن است افق فکري کارمند را گسترش دهد به گونه‌اي که او مي‌تواند روش‌هاي مختلف را به کار گيرد يا روش‌هاي موجود را براي حل مشکلات اصلاح کند. در محيط کاري، خلاق بودن، تفکر درباره محيط پيرامون و شکستن الگوهاي سنتي براي مشارکت مطلوب در عملکرد شغلي موثر مي‌باشند Gilson et.al, 2005)).
* دريافت سريع اطلاعات52: اشاره دارد به اينکه يک فرد چگونه مي‌تواند پيام فرستاده شده از گره ديگر در شبکه را سريع دريافت
