دعاوي………………………………………………………………………………………………………………. 148
ماده نهم………………………………………………………………………………………………………………………… 150
نفي مجازات غير قانوني……………………………………………………………………………………………… 150
ماده دهم………………………………………………………………………………………………………………………. 151
تساوي در حقوق قضايي…………………………………………………………………………………………….. 151
ماده يازدهم…………………………………………………………………………………………………………………… 154
اصل برائت……………………………………………………………………………………………………………….. 154
ماده دوازدهم………………………………………………………………………………………………………………… 155
قلمرو دولت…………………………………………………………………………………………………………….. 155
حفظ حريم خصوصي………………………………………………………………………………………………… 156
منع استراق سمع………………………………………………………………………………………………………… 157
منع كمين نشيني وتجسس…………………………………………………………………………………………. 158
ماده سيزدهم…………………………………………………………………………………………………………………. 158
حق انتخاب محل اقامت……………………………………………………………………………………………… 158
ماده چهاردهم………………………………………………………………………………………………………………… 159
ماده پانزدهم………………………………………………………………………………………………………………….. 160
ماده شانزدهم…………………………………………………………………………………………………………………. 161
ماده هفدهم.. ………………………………………………………………………………………………………………. 163
حق مالكيت………………………………………………………………………………………………………………… 163
ماده هيجدهم……………………………………………………………………………………………………………….. 165
آزادي فكر و عقيده………………………………………………………………………………………………………. 165
ماده نوزدهم…………………………………………………………………………………………………………………. 169
آزادي انتقاد………………………………………………………………………………………………………………… 169
ماده بيستم……………………………………………………………………………………………………………………. 172
ماده بيست و يکم…… ……………………………………………………………………………………………………. 173
حق تعيين سرنوشت……………………………………………………………………………………………………. 173
ماده بيست ودوم…………………………………………………………………………………………………………… 175
حق امنيت………………………………………………………………………………………………………………….. 175
ماده بيست و سوم………………………………………………………………………………………………………… 176
حق كار……………………………………………………………………………………………………………………… 176
ماده بيست و چهارم………………………………………………………………………………………………………. 178
حق تفريح………………………………………………………………………………………………………………….. 178
ماده بيست و پنجم………………………………………………………………………………………………………… 178
حق تأمين اجتماعي…………………………………………………………………………………………………….. 179
ماده بيست و ششم…………………………………………………………………………………………………………. 182
حق تعليم وتربيت……………………………………………………………………………………………………….. 182
ماده بيست و هفتم………………………………………………………………………………………………………….. 183
ماده بيست و هشتم…………………………………………………………………………………………………………. 183
حق داشتن نظام سياسي……………………………………………………………………………………………….. 183
ماده بيست و نهم…………………………………………………………………………………………………………… 184
تعهد و مسئوليت متقابل……………………………………………………………………………………………….. 184
ماده سيام……………………………………………………………………………………………………………………. 186
گفتار چهارم: نتيجه‌گيري
نتيجه‌گيري……………………………………………………………………………………………………………………… 188
پي‌نوشت قرآن و نهج‌البلاغه………………………………………………………………………………………………. 199
کتابنامه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 215
چکيده
امروزه يكي از موضوعات مهم مورد توجه در عرصه بين‌الملل، مقوله حقوق‌بشر است كه حساسيت بسياري نسبت به رعايت آن وجود دارد. در بسياري از كشورها، نهادها و كميته‌هايي براي پيگيري اين موضوع در نظر گرفته شده است. حقوق‌بشر يكي از مفاهيم كليدي حقوق بين‌الملل است. از جمله باورهاي جهان‌شمول اين است كه انسان داراي حقوقي است که دانستن و رعايت و اجراي آنها مي‌تواند زندگي موفق و سعادت‌آميزي براي او داشته باشد، حقوق‌بشردر سطوح ملي و بين‌المللي، متوجه حمايت از افراد بشر در مقابل رنج‌ها و مشقات ساخته دست انسان‌ها و موانع قابل اجتنابي است كه از طريق اعمال محروميت، بهره‌كشي، اختناق، آزار و اذيت و كليه اشكال سوء رفتار توسط گروه‌هاي سازمان‌يافته و قدرتمندي از انسان‌ها بوجود آمده‌است. در جهان اسلام نيز از ابتداي ظهور اسلام، مسلمان‌ها دغدغه حقوق‌بشر را داشته‌اند هر چند بيان اين مقوله در قالب مقولاتي ديگر همچون حق‌الناس بيان شده است. در اسلام، بشر هم موضوع حق و هم موضوع تكليف قرار مي‌گيرد و تازه همان تكليف هم در بخشي كه مرتبط با حق الناس- در برابر حق الله است- مستلزم رعايت حقوق ديگران است، به اين معنا كه تكليف يك نفر، براي نفر دوم ايجاد حق مي‌كند و در واقع با بسط دامنه حق‌الناس در انديشه اسلامي ما مي‌توانيم به مقوله حقوق‌بشر برسيم. كرامت انسان در اسلام بسيار مهم است در طول چهارده قرن گذشته فقهاي اسلامي هر كدام به نوعي راجع به حقوق‌بشر بطور مستقيم يا غيرمستقيم بحث‌هايي را مطرح كرده‌اند، كتاب‌ها و مقالاتي را به نگارش در آورده‌اند، اما از آنجا كه مهم‌ترين اسناد ديني در اسلام بويژه از نظر مذهب شيعه قرآن و نهج‌البلاغه است آنچه كه در اين پژوهش براي ما حائز اهميت است، اين است كه ببينيم چه تفاوت‌هاي بنيادي و معرفت‌شناختي بين ديدگاه‌هاي غربي نسبت به حقوق‌بشر با ديدگاه‌هاي اسلامي به مسئله حقوق‌بشر وجود دارد؟ به همين جهت اسناد رسمي حقوق‌بشر در دنياي غرب مثل اعلاميه استقلال آمريكا و اعلاميه انقلاب كبير‌فرانسه را به عنوان اسناد غربي در حقوق‌بشر با مباني ديني بويژه آيات قرآن و نهج‌البلاغه مقايسه مي‌كنيم.
کليدواژه: حقوق بشرغربي، حقوق‌بشر اسلامي، حقوق‌بشر در قرآن، حقوق‌بشردر نهج‌البلاغه
گفتار اول
كليات پژوهش
فصل اول
كليات
طرح پژوهش
امروزه يكي از موضوعات مهم مورد توجه در عرصه بين‌الملل، مقوله حقوق‌بشر است كه حساسيت بسياري نسبت به رعايت آن وجود دارد. در بسياري از كشورها، نهادها و كميته‌هايي براي پيگيري اين موضوع در نظر گرفته شده است. حقوق‌بشر يكي از مفاهيم كليدي حقوق بين‌الملل است. سالهاست كه مجادلات سياسي و رسانه‌اي فراواني ميان كشورهاي غربي و اسلامي بر سر حقوق‌بشر در جريان است. هر يك از آنها يكديگر را به نقض حقوق‌بشر متهم مي‌كنند. اين امر نشان دهنده اهميت مقوله حقوق‌بشر است، به خصوص كه كشورهاي بزرگي مانند آمريكا و كشورهاي غربي همواره از حربه حقوق‌بشر برعليه كشورهاي ديگر از جمله كشورهاي جهان سوم استفاده مي‌كنند.
از آنجائي كه دين اسلام بعنوان يكي از اديان آسماني كه به مسئله انسان و حقوق انسان بهاي زيادي مي‌دهد و با توجه به اينكه كشورها و ملت‌هاي اسلامي، مسئله حقوق‌بشر را بعنوان يكي از دغدغه‌هاي مهم خودشان مطرح مي‌كنند و متقابلاً دنياي غرب را به نقض حقوق‌بشر متهم مي‌كنند، سؤالي كه اينجا مطرح مي‌شود اين است كه در واقع چه نسبتي بين ديدگاه‌هاي اسلامي نسبت به مسئله حقوق‌بشر با ديدگاه‌هاي غربي نسبت به حقوق‌بشر وجود دارد؟
نگاهي به سير تحول مفهوم حقوق‌بشر نشان مي‌دهد كه از ديرباز متفكران و انديشمندان شرق و غرب به اين مقوله انديشيده و آثاري را در اين زمينه خلق كرده‌اند. نخستين گروهي كه به صورت جدي مسئله حقوق‌بشر و حقوق طبيعي انسان را مطرح كردند رواقيون بودند. آنها آدميان را اعضاي جامعه يگاني جهاني و همسان و براب
