منابع پایان نامه درباره مصرف انرژی

**94/31
**998/3
**02/4890
**85/67
10
9
**41/54
**49/52
**001/6
**11409
**09/587
20
9
**08/59
**100/728
**07/19
**13519
**93/958
** و ns به ترتیب معنیدار در سطح احتمال یک درصد و غیرمعنیدار میباشند.

جدول (4-10) مقایسه میانگین ارقام برای عناصر معدنی اندازه‌گیری شده در سطوح مختلف شوری
نسبت سدیم/پتاسیم(میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)
منیزیم
(میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)

کلسیم (میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)
سدیم
(میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)
پتاسیم
(میلی گرم بر گرم وزن خشک برگ)
ارقام
سظوح شوری
(دسی‌زیمنس بر متر)
61/0a
25/0b
08/9a
38/26a
87/43b
Sor1003

15/0a
15/0b
78/3bc
9/4a
02/32d
Sor834
محلول هوگلند
64/0a
52/0b
04/11a
05/21a
55/32d
Sor808
(شاهد)
16/0a
17/0b
26/4b
04/6a
79/36c
Sor1011

13/1a
28/0b
65/4b
81/19a
45/17j
Sor1009

68/0a
51/0b
24/3bc
04/18a
42/26e
Sor1006

07/0a
44/0b
29/2bc
36/5a
30/67a
Sor857

44/0a
62/0b
69/3bc
15/20a
83/44b
MTS

47/1a
23/0b
33/1c
49/4a
75/18f
HTS

24/a
45/1a
19/2bc
75/34a
90/23e
LTS

34/1cd
49/0de
06/12b
31/22e
01/16b
Sor1003

57/2c
36/0e
85/9b
44/56d
01/22b
Sor834

004/2cd
45/0de
11/9b
73/36de
02/32a
Sor808

26/3c
16/1cd
87/3c
63/62d
18/19b
Sor1011

30/9ab
87/1bc
35/4c
135a
78/14c
Sor1009

49/6bc
89/0c-e
58/8b
09/57d
26/12d
Sor1006
5
83/2 c
31/1c
52/8b
09/40de
15/14cd
Sor857

66/13a
30/3a
50/11b
85/118ab
13/6e
MTS

61/10ab
45/3a
36/14a
43/125a
79/11d
HTS

92/12a
47/2b
45/7b
28/91b
10/7e
LTS

83/6de
95/0d
73/11b
91/82c
26/12c
Sor1003

01/4e
48/0e
55/12b
75/64cd
42/16ab
Sor834

83/2e
86/0de
65/18a
08/50d
61/17a
Sor808

13/7cd
41/1cd
38/9b
03/86c
76/11c
Sor1011

66/9d
02/2c
44/4c
16/135b
63/11c
Sor1009

57/10d
93/0de
63/9b
97/102bc
95/9d
Sor1006
10
10/9d
86/1c
94/9b
62/124b
89/13bc
Sor857

53/28b
43/3b
94/16a
59/235a
17/8de
MTS

65/23 c
66/4a
83/15a
92/132b
1/6ef
HTS

96/46 a
43/3b
95/11b
63/218a
77/4f
LTS

18/9e-g
06/1ef
81/18b
48/99e
85/10b
Sor1003

57/6fg
74/0f
13/13c
40/77e
78/11b
Sor834

51/9ef
71/1de
18/20b
19/164c
25/17a
Sor808

44/4g
27/1ef
09/15c
64/84e
12/10c
Sor1011

66/11de
35/2cd
45/5e
52/131d
21/13b
Sor1009
20
95/15d
83/2c
49/12cd
16/148cd
43/9d
Sor1006

34/14d
57/1e
71/10d
24/133d
37/9d
Sor857

86/47b
92/8a
55/61a
31/312a
60/6de
MTS

06/27 c
92/4b
27/18b
64/138cd
17/5e
HTS

83/55 a
58/4b
63/13c
83/235b
24/4e
LTS

درهر ستون حداقل یک حرف مشترک نشان دهنده عدم تفاوت آماری در سطح احتمال 5% براساس آزمون LSmeans میباشد.

4-1-5 همبستگی‌های ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات
در اصلاح نباتات همبستگی بین صفات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا میزان و نوع رابطه ژنتیکی و غیرژنتیکی بین دو یا چند صفت را اندازه‌گیری می‌نماید. در شرایط تنش شوری، همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیدار در سطح احتمال یک درصد بین وزن خشک برگ با میزان پتاسیم و همبستگی فنوتیپی منفی و معنیدار در سطح احتمال یک درصد با قند محلول، سدیم و منیزیم وجود داشت (جدول 4-11). بنابراین با افزایش پتاسیم برگ وزن خشک برگ افزایش و با افزایش میزان قند محلول، سدیم و منیزیم برگ وزن خشک برگ کاهش می‌یابد. بین وزن خشک برگ با طول ساقه همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود داشت. همبستگی فنوتیپی سطح برگ، طول ساقه و پرولین با بقیه صفات غیرمعنی‌دار بود. همبستگی فنوتیپی پتاسیم با سدیم و منیزیم برگ مثبت و غیر‌معنی‌دار بود. یعنی با افزایش میزان سدیم و منیزیم برگ میزان پتاسیم کاهش یافته و بر عکس آن نیز صادق است. در شرایط تنش شوری، همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی بین نسبت سدیم به پتاسیم با میزان سدیم، منیزیم و غلظت قند محلول مثبت و معنی‌دار بود. همچنین شرایط تنش و عدم تنش همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی نسبت سدیم به پتاسیم با منیزیم برگ معنی‌دار بود. همبستگی فنوتیپی بین نسبت سدیم به پتاسیم با غلظت یون‌های سدیم و پتاسیم برگ به ترتیب همبستگی مثبت و معنی‌دار و منفی و معنی‌دار در سطح یک درصد بودند. که این با نتایج گارسیا و همکاران (1997) در گیاه برنج مطابقت دارد. همبستگی ژنتیکی بیانگر میزان کواریانس دو ژن مشابه یا به‌شدت پیوسته در دو صفت متفاوت می‌باشد. همبستگی ژنوتیپی نسبت سدیم به پتاسیم با میزان منیزیم، سدیم، پتاسیم و قند محلول مثبت و معنی‌دار بود. همبستگی ژنتیکی بین وزن خشک برگ با طول ساقه و میزان پتاسیم برگ مثبت و معنی‌دار و با میزان پرولین، قند و سدیم برگ منفی و معنی‌دار بود. همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی سدیم با پتاسم برگ منفی و معنی‌دار بود، یعنی با افزایش میزان سدیم برگ میزان پتاسیم کاهش می‌یابد. همبستگی ژنتیکی بین کلسیم با پتاسیم برگ منفی و معنی‌دار و با میزان پرولین و قند مثبت و معنی‌دار بود. وزن خشک برگ بیشترین همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت و معنی‌دار را با پتاسیم برگ داشت. آذری و همکاران (1391) با بررسی اثر شوری بر روی دو گونه کلزا و شلغم روغنی نشان دادند در گونه B. rapa بین سطح برگ با میزان یون سدیم همبستگی منفی و معنی‌دار و با یون پتاسیم همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. این موضوع نشان دهنده سمیت سدیم و نقش مثبت پتاسیم در بهبود رشد گیاه است. از طرفی نتایج نشان داد سدیم بر پیکر بندی گیاه و رشد رویشی آن در گونه B.rapa اثر می‌گذارد که این اثر از طریق کاهش قدرت تولید گیاه و توانایی فتوسنتز اعمال می‌گردد. در نقطه مقابل، یون پتاسیم آثار کاملاً متفاوتی نسبت به یون سدیم داشت. در اکثر موارد علامت ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی با هم یکسان بودند و در رابطه با تفاوت‌های موجود، اثر محیط را می‌توان دخیل دانست. همچنین در موارد زیادی، ضرایب همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی از نظر مقدار بسیار به هم نزدیک بودند که نشان‌دهنده کاهش واریانس و کواریانس محیطی تا یک سطح قابل اغماض می‌باشد.

جدول 4-11- ضرایب همبستگی فنوتیپی (بالای قطر) و ژنوتیپی (زیر قطر) صفات در شرایط تنش شوری

نسبت سدیم/پتاسیم

کلسیم

منیزیم
پتاسیم
سدیم
قند
پرولین
طول ساقه
وزن خشک ریشه
سطح برگ
وزن خشک برگ

850/-**
216/- ns
935/-**
864/**
839/-**
866/-**
540/- ns
660/*
433/ ns
116/ ns
1
وزن خشک برگ

219/ ns
142/ ns
150/- ns
288/ ns
173/ ns
123/- ns
588/- ns
427/ ns
225/ ns
1
161/ ns

سطح برگ

339/- ns
122/- ns
413/- ns
360/ ns
366/- ns
628/- ns
077/- ns
683/*
1
ns 256/
* 452/
وزن خشک ریشه

219/- ns
206/ ns
0039/ ns
484/ ns
280/- ns
627/- ns
488/- ns
1
**761/
477/ **
725/ **

طول ساقه

863/-**
409/ ns
603/ ns
390/- ns
315/ ns

474/ ns
1
080/ ns
106/- ns

610/- **
600/0-**

پرولین

786/**
433/ ns
786/ ns
717/*
687/*
1
479/ *
530/- **
693/- **

129/- ns

**880/0-

قند

889/**
095/ ns
755/*
767/-**
1
728/ **
334/0 ns
355/- ns

375/- ns

176/ ns
884/- **

سدیم

863/-**
037/- ns
841/-**
1
830/0-**
731/- **
397/0 ns
529/ **
368/ ns

255/ ns
910/ **
پتاسیم

793/ **
280/ ns
1
764/- **
**725/
728/ **
080/ ns
673/- **

342/- ns

081/- ns
168/- ns

منیزیم

176/ ns
1
261/ ns
680/- **
118/ ns
475/ *
475/ *
295/- ns
132/- ns
012/- ns

207/- ns
کلسیم

1
205/ ns
805/ **
900/ **
901/ **
805/ **
215/ ns
339/- ns
341/- ns
219/ ns
8710/- **
نسبت سدیم/پتاسیم

*،** و ns به ترتیب معنیدار در سطح احتمال 5 و 1 درصد و غیر معنیدار می‌باشند.

در شرایط عدم تنش شوری، همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی منفی و معنی‌داری بین وزن خشک برگ با میزان سدیم وجود داشت، که بیانگر این است که با افزایش میزان سدیم برگ وزن خشک برگ کاهش و برعکس آن نیز صادق است. همبستگی فنوتیپی مثبت و معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد بین سطح برگ با طول ساقه و منیزیم با سدیم و قند وجود داشت. بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت و معنی‌دار بین میزان سدیم با منیزیم برگ (719/0 r=) بود. بین میزان پرولین و قندهای محلول برگ با سدیم ریشه و بخش هوایی همبستگی مثبت ولی بین پرولین برگ با پتاسیم ریشه و بخش هوایی همبستگی منفی وجود دارد (اپیستن، 1986). همبستگی ژنتیکی منیزیم با سدیم برگ مثبت و معنی‌ بود. و بقیه صفات با هم همبستگی غیر‌معنی‌دار داشتند. ارتباط منفي معني‌داري بين ميزان سديم برگ با وزن خشك برگ در ارقام مورد آزمايش وجود داشت (جداول 4-11 و 4-12). بدين ترتيب كه احتمالاً با افزايش غلظت عنصر سمي سديم در گياه سورگوم، گياه تحت تأثير اثر سوء اين يون قرارگرفته، دچار سميت يوني و بهم خوردن تعادل عناصر غذايي گذشته در نتيجه بسياري از فرآيندهاي طبيعي و فيزيولوژيكي گياه دچار اختلال مي گردد. کاهش سطح برگ (که همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی منفی با محتوای سدیم برگ دارد) منجر به کاهش فتوسنتز گشته، در نتیجه تولید گیاه کاهش می‌یابد. از سوی دیگر پدیده تحمل به شوری یک پدیده انرژی‌خواه است. گیاه برای مقابله با اثرات مضر شوری مجبور به مصرف انرژی می‌باشد. بدین ترتیب در این شرایط مقدار کمتری از تولیدات فتوسنتزی به مصرف تولید ماده خشک و عملکرد می‌رسد. بنابراین وزن خشک کل گیاه با افزایش محتوای عناصر سمی کلر و سدیم کاهش می‌یابد.

جدول 4-12- ضرایب همبستگی فنوتیپی (بالای قطر) و ژنوتیپپی (زیر قطر) صفات در شرایط عدم تنش

نسبت سدیم/پتاسیم

کلسیم

منیزیم
پتاسیم
سدیم
قند
پرولین
طول ساقه
وزن خشک ریشه
سطح برگ
وزن خشک برگ

198/ ns
526/- ns
579/- ns
ns202/0
852/- **

480/- ns
183/- ns
127/ns
294/ ns
121/ ns
1
وزن خشک برگ

036/ ns
ns214/0-
351/ ns
ns495/
ns142/0-
-250/ns
176/- ns
648/*
328/ ns
1
062/0 ns
سطح برگ

526/ ns

310/- ns
062/ns
*719/0
ns247/0-
ns160/
ns320/0
343/ns
1
ns 151/0
ns 151/0
وزن خشک ریشه

218/- ns
206/ ns
0039/ ns
217/- ns
ns215/0-
283/-ns
038/ns
1
201/0ns
385/ ns
1/0 ns
طول ساقه

416/- ns
261/ ns
309/ ns
ns139/0
ns539/0
ns475/0
1
012/ ns
176/0 ns
140/0- ns
082/0- ns
پرولین

142/ ns
197/- ns
635/*
ns496/0-
ns584/
1
277/ ns
154/- ns
093/ ns
147/- ns

243/- ns
قند

142/ ns
407/ ns
719/*
230/- ns
1
307/ ns
296/ ns
119/-ns
140/- ns
070/- ns

470/0-*
سدیم

268/ ns
057/ ns

105/- ns
1
142/- ns
120/- ns
078/ ns
269/ ns
397/ ns
274/ ns
111/ ns
پتاسیم

704/ *
116/- ns
1
061/- ns
414/*
367/ ns
207/ ns
013/ ns
002/ ns
190/ ns
316/- ns
منیزیم

148/ ns
1
078/- ns
042/ ns
196/ ns
089/- ns

161/ ns
098/ ns
280/- ns
115/- ns

280/- ns

کلسیم

1
197/ ns
776/ **
540/0-**
961/0-**
597/ **
243/ ns
339/-*
47/- ns
135/- ns
771/- **
نسبت سدیم/پتاسیم
*،** و ns به ترتیب معنیدار در سطح احتمال 5 و 1 درصد و غیر