
به هدف بررسی نوع واحد مورد مشاهده میتواند به گونههای مختلف تعبیر شود (سرمد وهمکاران، 1387).
تعریف جامعه آماری باید جامع و مانع باشد یعنی این تعریف باید چنان بیان شود که از نقطه نظر زمانی و مکانی همه واحدهای مورد مطالعه را در برگیرد و در ضمن، با توجه به آن، از شمول واحدهایی که نباید به مطالعه آنها پرداخته شود، جلوگیری به عمل آید. با توجه به این که هدف از تحقیق، شناسایی جامعه و تعیین پارامترهای مربوط است و با توجه به حجم زیاد جامعه آماری، عملاً انجام این کار امکانپذیر نمیباشد و باید تعدادی از افراد را مورد بررسی قرار داد و از طریق حجم کوچکتر و با روش معینی به صفات و ویژگیهای جامعه پی برد. بدیهی است که اگر حجم جامعه مورد نظر کوچک و حجم و تعداد آن کم باشد، میتوان آن را به طور کامل مطالعه نمود ولی با توجه به این که جامعه مورد نظر بزرگ میباشد باید از بین افراد جامعه، تعداد مشخصی به عنوان نمونه برگزیده و با مطالعه این حجم محدود، ویژگیها و صفات جامعه را مطالعه کرده و شاخصها و اندازههای آماری آن محاسبه شود ( ایران نژاد پاریزی، 1378).
انجام هر تحقیق علمی مستلزم صرف هزینه و زمان است و به همین دلیل، امکان بررسی کامل جمعیت (جامعه آماری) به صورت سرشماری وجود ندارد. بنابراین انتخاب نمونه و روش نمونهگیری برای تحقیق ضروری است تا اطلاعات به دست آمده از تحلیل دادههای نمونه آماری را به جامعه تعمیم داد.
هنگامی که اعضای جامعه آماری را به صورت تصادفی ساده انتخاب میکنیم احتمال بسیار دارد که الگوهای پراکنش ویژگیهایی که در پژوهش خود به آن علاقهمند هستیم، به همان صورت، در عناصری که برای نمونهگیری انتخاب میکنیم، توزیع شده باشند.
نظر به اینکه نمونهگیری تصادفی ساده، بزرگترین تعمیمپذیری نتایج را به کل جامعه آماری ارائه میدهد، هنگامی که هدف پژوهش، تعمیمپذیری یافتهها به کل جامعه آماری باشد، روش نمونهگیری تصادفی ساده بهترین طرح نمونهبرداری به شمار میآید (سکاران، 1386).
جامعه مورد مطالعه این تحقیق، شامل کارکنان مجتمع آموزشی صالح واقع در شهر تهران می باشد که به دلیل محدودیت زمان و هزینه، نمونهای از آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. برای تعیین حجم نمونه، مقیاس دادهها و شناخت کمی یا کیفی بودن آنها بسیار مهم است. بر اين اساس، جامعه آماري در پژوهش حاضر شامل 300 ميباشد.
نمونهبرداری، فرآیند گزینش و انتخاب تعدادی از اعضای جامعه است به طوری که پژوهشگر با بررسی نمونه و درک خصوصیات یا ویژگیهای آزمودنیهای نمونه، قادر به تعمیم خصوصیات یا ویژگیها به عناصر جامعه خواهد شد (دانایی فرد و همکاران، 1389). با توجه به این که حجم جامعه در این پژوهش مشخص میباشد. به عبارت دیگر، نمونه بخشی از افراد جامعه است که به منظور انجام برنامه ها مورد بررسی قرار می گیرد (سنجری،1388). از آنجا که معمولاً تعداد اعضای جامعه های آماری زیاد است و بعضاً دست نیافتنی هستند محقق تعدادی از این جامعه را به عنوان نمونه انتخاب می کند به صورتی که نمونه اختصاص یافته معرف جامعه آماری باشد. نمونه آماری این مطالعه در مرحله مطالعه میدانی شامل 169 نفر می باشد. از آنجايي كه جامعه آماري در اين پژوهش محدود مي باشد، حجم نمونه با استفاده از روش كوكران براي جامعه محدود محاسبه شده است:
n=( Z∝/2 2 p×q)/((N-1)ε2 Z∝/2 2 p×q)
N حجم جامعه آماری، n حجم نمونه آماری، Z متغیر نرمال استاندارد است که در سطح اطمینان 95/0 برابر با 96/1 است. p نسبت موفقیت است که برابر با q و به میزان 5/0 در نظر گرفته می شود و این به منظور برآورد حداکثر حجم نمونه است که به منظور تعمیم پذیری بیشتر نتایج آماری به جامعه به این میزان در نظر گرفته می شود. ε دقت محقق است که به میزان 05/0 در نظر گرفته می شود. برآورد فرمول فوق 169 نفر ميباشد که در نهايت تعداد 220 پرسشنامه میان نمونه آماری توزیع شده است و از این تعداد، 200 پرسشنامه با اطلاعات کامل تکميل گرديده و اطلاعات آنها در تجزيه و تحليلهاي بعدي مورد استفاده قرار گرفته است.
3-4 روش گردآوری داده ها و اطلاعات
جمعآوری اطلاعات برای هر نوع پژوهش از اهمیت ویژهای برخوردار است. اطلاعات را میتوان به روشهای گوناگون، در مکانهای مختلف و از انواع منابع مختلف گردآوری کرد. روشهای گردآوری اطلاعات مشتمل بر مصاحبه حضوری، مصاحبه تلفنی، مصاحبه رایانهای، پرسشنامه حضوری، پستی یا الکترونیکی، مشاهده افراد یا رویدادها (با ضبط یا بدون ضبط)، صوتی یا تصویری و سایر فنون انگیزشی همچون آزمونهای برونفکنی است (سکاران، 1386).
نظر به اهمیت جمعآوری دادهها در پژوهش و با توجه به ویژگیهای جامعه آماری مورد پژوهش و به دلیل مزایای پرسشنامه (ارزان بودن، سریع بودن، دقت بیشتر، حذف اعمال نظرهای شخصی و … ) به منظور گردآوری دادهها از پرسشنامه های استاندارد استفاده میشود.
سؤالهای مطرح شده در پرسشنامه را میتوان با مقیاسهای متفاوتی سنجید. مهمترین مقیاسها عبارتند از: لیکرت، افتراق معنایی، ثرستون، گاتمن و فاصله اجتماعی بوگاردوس. با توجه به این که مقیاس لیکرت یکی از رایجترین مقیاسها بوده و قابلیت پرسش غیرمستقیم را نسبت به متغیر مورد نظر دارا بوده و از طرفی دیگر، امکان اندازهگیری تفاوتها، میزان یا شدت یک خصیصه را نیز فراهم آورده و ساخت آن نیز نسبت به بقیه مقیاسها، آسانتر است (سرمد و همکاران، 1389). در این پژوهش، پرسشهای پرسشنامه با استفاده از مقیای لیکرت پنج گزینهای سنجیده میشوند. گزینهها عبارتند از:
1- کاملاً مخالف 2- مخالف 3- بی نظر 4- موافق 5- کاملاً موافق
پرسشنامه اشاره به مجموعه سؤالهای از قبل تدوین شده دارد که پاسخدهندگان، پاسخهای خود را درون دامنهای از گزینههای معین انتخاب میکنند (دانایی فرد و همکاران، 1389). به عبارت دیگر پرسشنامه ابزاری کارآمد برای گردآوری اطلاعات است که زمانی که پژوهشگر دقیقاً میداند در پی چیست و چگونه باید متغیرهای خود را اندازهگیری کند، به کار میرود (سکاران، 1386). برای جمعآوری اطلاعات مورد نظر جهت بررسی تاثیر ابعاد وفاداری کارکنان بر سودآوری و بهره وری نیروی انسانی، از پرسشنامه های استاندارد استفاده گردیده است.
جدول 3-1 : سؤالات مربوط به هر متغیر در پرسشنامه
متغیر مورد بررسی
سؤالات مربوط به متغیر
مقیاس سنجش
وفاداری کارکنان
1-12
آنتونسیک (2011)
امنیت شغلی
1-3
آنتونسیک (2011)
آموزش کارکنان
4-7
آنتونسیک (2011)
ارائه پاداش
8-12
آنتونسیک (2011)
سودآوری سازمانی
39-41
یونگ (2013)
بهره وری سازمانی
13-36
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
توانایی
13-15
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
درک و شناخت
16-19
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
حمایت سازمانی
20-23
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
انگیزش
24-27
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
بازخورد
28-31
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
اعتبار
32-35
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
سازگاری
36-38
آجیو (برگرفته از حیاتی (91)
3-5 روايي (اعتبار) و پايايي (اعتماد) ابزار سنجش :
3-5-1 روايي پرسشنامه:
منظور از روايي (اعتبار) اين است که محتواي ابزار گردآوري اطلاعات يا سؤالات مندرج در ابزار دقيقاً متغيرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد. به عبارت ديگر ابزارهاي گردآوري اطلاعات، عين واقعيت را به خوبي نشان دهند (سرمد و ديگران،1387). در واقع مقصود از روايي آن است که ابزار اندازهگيري بتواند خصيصه و ويژگي مورد نظر را اندازهگيري کند. اهميت روايي از آن جهت است که معيارهاي نامناسب و ناکافي ميتواند هر پژوهش علمي را بي ارزش و ناروا سازد (خاکي، 1384). پرسشنامه مورد استفاده در اين پژوهش، يک پرسشنامه استاندارد است كه روايي آن مورد تأييد اساتید و متخصصین مشاور در این تحقیق قرار گرفته است. با این حال، جهت اعتبار بیشتر، دو روش اعتبار محتوا و سازه آزمون مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تضمین اعتبار محتوای پرسش نامه، از نظر متخصصان و اساتید دانشگاه استفاده شد. با کسب نظرات افراد یاد شده، اصلاحات لازم در سوالات به عمل آمده و بدین ترتیب اطمینان حاصل گردید که پرسشنامه همان خصیصه های مورد نظر پژوهش را می سنجد. اعتبار سازه نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی تائیدی در نرم افزار Lisrel محاسبه و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون های اشاره شده، به طور مفصل در فصل چهارم تشریح شده اند.
3-5-2 پايايي پرسشنامه:
پايايي يا قابليت اعتماد يکي ديگر از ويژگيهاي فني ابزار اندازهگيري است که نشان دهنده اين است که ابزارهاي اندازهگيري که براي سنجش متغير و صفتي خاص ساخته شده تا چه اندازه نتايج يکساني را در شرايط مشابه به دست ميدهد. به عبارت ديگر ابزار پايا ابزاري است که از خاصيت تکرارپذيري و سنجش نتايج يکسان برخوردار باشد (حافظ نيا،1384). باید توجه داشت که به طور کلی اعتماد پرسشنامهها با استفاده از چند روش، بازآزمایی یا اجرای دوباره، موازی یا همتا، تنصیف یا دونیمه کردن پرسشنامه، محاسبه همبستگی نمرات دو دسته، فرمول کودرریچاردسون و ضریب آلفای کرونباخ توسط نرم افزار SPSS محاسبه می گردد (مقیمی،1385). که در اين پژوهش، برای محاسبه قابليت پايايي سوالات پرسشنامه از ضريب آلفاي کرونباخ، برای مطالعهاي مقدماتي با توزيع 50 پرسشنامه در قالب پيش آزمون استفاده شده است. سپس با استفاده از نرم افزارspss مقدار آلفا، براي ابعاد و سازه ها به شرح زير به دست آمده است. در پژوهشهاي علوم انساني، ضريب آلفاي بالاتر از 7/0 قابل قبول ميباشد (آذر و مومني،1386). لذا با توجه به اينکه هم آلفاي دروني تک تک سؤالات و هم آلفاي کلي پرسشنامه بيش از 7/0 ميباشد، ميتوان پايايي پرسشنامههاي مذکور را مطلوب ارزيابي کرد. نتایج مربوط به آلفای هر یک از متغیرهای مورد بررسی در جدول زیر آمده است.
جدول 3-2 : نتایج آلفای کرونباخ
متغیر مورد بررسی
سؤالات مربوط به متغیر
وفاداری کارکنان
0.850
امنیت شغلی
0.825
آموزش کارکنان
0.920
ارائه پاداش
0.720
سودآوری سازمانی
0.780
بهره وری سازمانی
0.870
توانایی
0.780
درک و شناخت
0.790
حمایت سازمانی
0.720
انگیزش
0.910
بازخورد
0.825
اعتبار
0.745
سازگاری
0.780
3-6 روش تجزيه و تحليل داده ها
برای فنون آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش های آماری مختلفی استفاده شده است. برای این منظور و متناسب با نیاز آمار تحلیلی، از نرم افزارهای علوم اجتماعی، نرم افزار روابط ساختاری خطی و نرم افزار صفحه گسترده اکسل در دو بخش توصیفی و استنباطی استفاده شده است.
3-7 فنون تحليل توصيفي
در بخش توصيفي پژوهش، از روش هاي آمار توصيفي، جدول توزيع فراواني نسبي و نمودارهاي درصدهاي آن استفاده شده است.
3-8 فنون تحليل استنباطي
در بخش تحليل آمار استنباطي، از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن داده ها، و سپس از مدلسازی معادلات ساختاری و مشخصا تکنیک تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل 8.54 استفاده شده است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته ها
4-1 مقدمه:
در مرحله تحلیل دادهها آنچه مهم است این است که اطلاعات و دادهها در مسیر رسیدن به هدفهای تحقیق، پاسخگویی به سؤالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیهها مورد تحلیل قرار گیرند. اگرچه میتوان تحلیل دادهها را به صورت دستی انجام داد ولی با پیشرفت علوم رایانهای، نرمافزارهای زیادی طراحی و معرفی شدهاند که رایجترین آنها عبارتند از : بسته آماری برای علوم اجتماعی (SPSS)، سیستم تحلیل آماری (SASS) و نرمافزار معادلات ساختاری خطی (LISREL). در تحلیل دادهها این تصور حاصل میشود که تجزیه و تحلیل دادهها به شیوه تحلیل آماری انجام میشود، اما اینطور نیست و این شیوه فقط یکی از روشهای مهم تجزیه و تحلیل است که برای تحلیل دادهها به کار میرود و جنبه آماری دارد (رضوانی،
