روار (Rowar) و دلهمرز (Dalamarz)، دامنه جنوبی کوسالان و ضلع شرقی کوه دالانی و …) قرار گرفته‌اند. برای دیدن این جاذبه‌ها میتوان یا از شهر پاوه و یا شهر کامیاران بار سفر را بست.
3-6-6 جنگل بیزل
این جنگل بر دامنه شمالی کوهی به همین نام و بخشی از جنگل وسیع و پراکنده موجود بر دامنه شمالی کوه معروف کله خانی قلمداد میشود. به دلیل مجاورت با آب رودخانه های سیروان و لیله و بهره گیری از رطوبت آنها تراکم جنگل بیزل قابل توجه میباشد. انتهای غربی این جنگل خط مرزی ایران و عراق را در کناره های سیروان تشکیل میدهد. چندین روستا از جمله کلور، یمان، بانی لوان، مرتا، مزران و….یا در دل این جنگل قراراگرفته یا در مجاورت آن واقع شده اند. برای دیدن بخش عمده این جنگل میتوان از شهر جوانرود به سمت شهر باینگان حرکت نمود. این مسیر هر چند طولانی بوده و فعلا بخش اعظم آن خاکی است، با این حال مسیری پر جاذبه بوده و ارزش و اهمیت گردشگری دارد.
3-6-7 جنگلهای دیگر
علاوه بر جنگلهای فوق الذکر، بر دامنه و حتی قله برخی از کوههای دیگر اورامان، درختان جنگلی قابل توجهی روییدهاند که متاسفانه بخش فراوانی از آنها به علت بهره برداری نابجا و حفاظت ناکافی، تخریب گشته اند.ا ز جمله این جنگلها میتوان به سردره در ضلع شمال غربی شهر پاوه، جنگل روبروی شهر نودشه موسوم به کاوینان، جنگلهای اطراف شهر باینگان و روستای ساتیاری موسوم به کوپانه، جنگلهای اطراف روستای زیارتگاهی نجار واقع بر دامنه های شاهو، جنگلهای اطراف روستای منصور آقایی در مسیر جاده کرمانشاه – پاوه.
3-7 زمین شناسی
پاوه در محدودة كوههاي زاگرس واقع گرديده و از نظر زمين ساختي در زاگرس چین خورده قرارگرفته است و داراي چين خوردگي هاي زيادي ميباشد.
از نظر مخاطرات ناشي از زمين لرزه شهر پاوه در پهنهاي با خطر نسبي بالا قرار گرفته است. از نظر ساير مخاطرات طبيعي قسمتي از شهر در اراضي كه داراي زمين لغزش ميباشد. ميانگين ارتفاع شهر برابر1540 متر مي باشد. ارتفاعات بلندي شاهو در اين محدوده قرار گرفته است. بيش از 80 درصد منطقه داراي شيب بسيار ميباشد اين امر باعث گرديده كه سكونتگا‌هاي منطقه نيز بر روي دامنه‌هاي بسيار شيب دار استقرار يابند. زمينهاي بدون شيب يا كاملاً هموار به ندرت و كمتر از 2 درصد سطح منطقه را در بر مي‌گيرند(مرادی، 1387: 29).
3-8 ژئومرفولوژی
ژئومرفولوژی همیشه تغییر چشماندازها را بررسی میکند اما در این مورد بیش از آنکه به تغییرات آینده بپردازد به کشف روند تغییرات گذشتهای که به وضع فعلی انجامیده میپردازد این علم با مطالعه زمین شناسی تغییر و تحولات طبقات و ساختمانهای عمقی زمین سروکار دارد در حالیکه ژئومورفولوژی اشکال سطحی زمین را تا جایی که هوا در آن نفوذ میکند مورد کاوش قرار میدهد.
دریک نگاه کلی به تمامی ناحیه اورامان_اشکال کوه و دره(فلو) یا (اینترفلو) مشاهده میشود و از مناطق دشتی خبری نیست و تمامی منطقه را ناهمواریهای خشن، گردنهها، پرتگاهها، صخرهها گذرگاههای عمیق و دامنههای نسبتاً ملایم و تند و در مجموع از کوهها و درههای بهم تنیده را شامل میشود. ناحیه اورامان از آغاز پلیوسن از آب بیرون آمده است چهره خشن این ناهمواریها نشانه فشارهای شدید است که در زمان پلیوسن و کواترنر قدیم تا بحال این منطقه را تحت فرسایش قرار داده و تغییرات اساسی در آن ایجاد شده است سنگهای این منطقه نتیجه رسوب گذاری دریای تتیس جدید است، از شاخصترین سنگهای این منطقه سنگهای رسوبی از نوع آهکی، کارستیک، رادیو لاریت_ماسه سنگ و شیل را می توان نام برد.
ناحیه اورامان با توجه به اینکه در زون زاگرس رورانده قرار دارد لذا فشارهای شدید را متحمل شده و اعتقاد بر این است جابجاییهایی در مکان کوهها دیده میشود. این منطقه در داخل یک سیستم مرکب است یعنی فاصله چینها بسیار کم و در مجموع بصورت یک تاقدیس به حساب میآیند. همانطوری که زاگرس چینخورده (منطقه اسلام آباد) یک ناودیس مرکب است یعنی اگر در داخل دشتها تپههای کوچک مشاهده میشود آن را نمیتوان یک تاقدیس به حساب آورد.
از مهمترین ویژگیهای ناحیه اورامانات وجود پرتگاههای خطرناک است که آن هم به خاطر ساختمان گسلهای است که برمیگردد به جنس سخت سنکهای آهکی از مهمترین سنگهای این منطقه میتوان به سنگهای خالص آهکی اشاره کرد که مستعد اشکال کارستی هستند چشمههای عظیم زیرزمینی مانند بل در هجیج، هانه کوان در دشه، سفید برگ در جوانرود گویای این واقعیت است. رابطه مستقیمی بین حجم آبهای زیرزمینی و اشکال کارستی وجود دارد. وجود غارهای متعدد از جمله قوری قلعه دلیل اثبات این میباشد. شهرستان پاوه به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی دارای آب و هواهای مختلف و متنوع بوده بلندترین نقاط مانند شاهو با 3390 متر و حاشیههای سیروان با ارتفاع کمتر از 500 متر از مناطق منحصر بفرد استان بحساب میآید. از مهمترین عواملی که تأثیر بسزایی در بوجود آمدن اشکال این حوضه گذاشته میتوان به عوامل مرفوکلیماتیک(عوامل خارجی) و عوامل مرفوتکتونیک(عوامل داخلی اشاره نمود. مهمترین عوامل خارجی مانند: آبهای جاری _رطوبت نسبی_انقباض و انبساط و عوامل داخلی مانند: گسله و فعالیتهای درونی و حرکت صفحات درون زمین میباشند(معاذی نژاد، احمدی، 1382: 20).
3-9 توده‌هاي هوا
درطبقه‌بندي تودههای هوا بر اساس شرايط جغرافيايي و برپايه نوع توده‌هاي هوا به پنج نوع توده هوا برمي‌خوريم که از بين آنها سه توده اصلي از نيم کره شمالي برروي منطقه غرب کشور و درآن ميان بر منطقه‌ی شهرستان پاوه تأثير بيشتري دارند.
1 توده هوايي قطبي بري يا هواي سرد وخشک1
اين توده هواي سرد باخاستگاه سيبري و اروپاي شمالي و مرکزي معمولاً در پایيز و اوايل فصل زمستان تا اوايل بهار ظاهر مي‌شوند. اين جريان از شمال شرق واردکشور شده و هواي سنگين و سرد ر ا با خود به همراه مي‌آورد. در صوت برخورد اين توده هوا با توده هواي مديترانه‌اي که ازغرب مي‌رسد جبهه‌هاي گسترده اي به وجود مي‌آيد که نزولات سنگين برفي را در تمامي کشور به ويژه در نواحي کوهستاني سبب مي‌گردد.
2 توده هواي قطبي دريايي يا هواي سرد و مرطوب2
اين توده هوا که خاستگاه آن قسمت اروپايي روسيه و اروپاي مرکزي است، پس ازعبور از روي درياي سياه و قسمتي از درياي مديترانه مقداري رطوبت گرفته و حالت (قطبي دريايي) به خود مي‌گيرد و در فصول مختلف سال به غیر از تابستان‌ها وارد غرب ايران مي‌شود. درصورتيکه اين توده هوا به اندازه کافي وسيع باشد و با توده هواي گرم و مرطوب با هواي حاره‌اي دريايي جنوب ايران که از روي درياي عمان و خليج فارس گذشته است برخورد نمايد، در غرب و مرکز ايران باران‌هاي رگباري شديد و سيلآسا توليد مي‌کند. ريزش برف و باران زمستاني درکوه‌هاي زاگرس و نواحي جنوبي البرز چنين ميباشد.
3 توده‌هاي گرمسيري دريايي يا قارهاي _ بحري با هواي گرم مرطوب3
خاستگاه اين توده های هوا که داراي نم نسبي زياد است وحالت هواي سواحل جنوب ايران ر ا دارد، درياي مديترانه ودرياي سرخ مي‌باشندکه معمولاًدرفصل زمستان وفصول سرد از روي جلگه نسبتاًگرم عراق و عربستان گذشته و از مسير باختر و جنوب باختري وارد ايران مي‌شود، چون در ايران با هواي سرد و خشک(بري سرد) برخوردنمايد و سرتاسر غرب و شمالغرب ايران توليد برف‌هاي سنگين مي‌نمايد. همانطورکه اشاره شد برخورد جبهه‌هاي وسيع و توده‌هاي بزرگ سرد و مرطوب هواي نيمکره شمالي چه ازسمت سيبري و روسيه و چه ازسمت اروپاي شمالي و مرکزي با دامنه‌هاي باختري کوه‌هاي زاگرس وسازوکار تراکم وتبريد”اوروگرافيت” وگسترش بعدي آن در دامنه‌ها به طرف بالا سبب مي‌شودکه اين توده‌هاي هوامقدار زيادي از رطوبت خود را به صورت باران يا برف از دست بدهند. به طوري که هميشه در يک نگاه اجمالي ملاحظه مي‌شودکه دامنه‌هاي باختري زاگرس به طور محسوسي از دامنههای شرقي آن مرطوب‌تر و سرسبزتر ميباشد. زاگرس غربي که در برگيرنده شهرستان پاوه نيز ميباشد به دليل دريافت بارش بيشتر از پوشش گياهي غني‌تري برخورداراست اماجبهه شرقي به نسبت خشک‌تر است.
3-10 ویژگیهای اقلیمی
در شکلگیری اقلیم هر منطقه عوامل جغرافیایی متعددی دخالت دارند که مهمترین آنها عرض جغرافیایی، دوری و نزدیکی به دریا، منابع رطوبتی، جهتگیری ارتفاعات، نفوذ تودههای هوای مؤثر بر منطقه و موقعیت محل نسبت به ارتفاعات اصلی و جریانات بارانزاست. منطقهای از سطح زمین که اثرات ترکیب شده فاکتورهای اقلیمی بر آن، موجب برقراری شرایط اقلیمی نسبتاً همگنی میگردند، یعنی یک نوع اقلیم، اصطلاحا منطقه اقلیمی نامیده میشود.
به طور کلی یک سیستم طبقه بندی اقلیمی؛ مجموعه قواعدی است که به کار گرفتن آنها مناطقی را که از نقطه نظرهایی شباهت دارند و دارای ویژگیهای مشترکی هستند را از دیگر مناطق مجزا میکند و در یک طبقه قرار می دهد. در طبقه بندی اقلیمی دو مسئله را باید مدنظر داشت:
تعیین معیارهای لازم جهت طبقه بندی
تعیین مرز بین دو گروه یا دو ناحیه آب و هوایی(جلیلی، 1388: 45).
در منطقه مورد بررسی دو فاکتور ارتفاع و موقعیت محل نسبت به سلسله جبال زاگرس و عرض جغرافیایی محل عواملی هستند که بیشترین تأثیر را بر شکلگیری سیمای اقلیمی منطقه دارا میباشد. با توجه به حرکت توده هوای مرطوب مدیترانهای در سمت غرب، سلسله جبال امتداد یافته در جهت شمال غربی_جنوب شرقی در دامنههای غربی خود سهم بیشتری از رطوبت را دریافت مینمایند(مرادی، 1378: 18). ارتفاعات شاهو به عنوان بلندترین ارتفاع منطقه، مانند سدی در مقابل جریانات بارانزای غربی قرار گرفته و سبب نزول ریزشهای جوی میگردد. و با توجه به اینکه این منطقه اولین بخش از کشور محسوب میشود که تخلیه رطوبتی سیستمهای باران زای غربی در آن صورت میگیرد. میتوان انتظار داشت که سهم بیشتری و قابل توجهی از ذخیره رطوبتی این سیستم نصیب این منطقه می گردد.
شهرستان پاوه از نظر ویژگیهای جغرافیایی و توپوگرافی دارای شرایط کوهستانی و نیمه کوهستانی می باشد. اقلیم شهر پاوه بر اساس تقسیم بندی کوپن دارای جزء مناطق اقلیمی نیمه مرطوب مدیترانهای می باشد. زمستانهای سرد و پر برف و باران و تابستانهای گرم و خشک و تا حدودی خنک (در ارتفاعات) از ویژگیهای آب و هوای منطقه به شمار میآید(طرح توسعه و عمران شهر پاوه، 1388: 5). شهرستان پاوه به علت قرار گرفتن در شمالغرب استان کرمانشاه و موقعیت خاص جغرافیایی نسبت به دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس از بارش مناسب و منظمی برخوردار میباشد. وجود کوههای مرتفع، که همچون دیوارهای مانع فرار تودههای هوایی باران آور میشوند، سبب تراکم ابرها و در نتیجه بارش فراوان میگردد. امتداد کوههای این شهرستان که ادامه سلسله جبال زاگرس میباشند، نقش بسزایی در پراکندگی میزان بارش و دما دارد. دامنههای غربی و شمالغربی که در معرض بادهای باران آور مدیترانهای هستند از ریزشهای جوی بیشتری برخوردارند و دامنههای شرقی و جنوب شرقی به علت دورتر بودن نسبت به دامنههای غربی و شمالغربی از بارش کمتری برخوردار هستند. بارشها در شهرستان پاوه به تبعیت از اقلیم مدیترانه می باشد. بارشها در این شهرستان ” از اوائل پائیز با پیدایش شرایط جبهه زایی و سیکلون زایی”(احمدی، 1375: 31) شروع شده و از اواسط پائیز روند روبه صعود داشته و در زمستان و فروردین ماه به اوج خود رسیده سپس از اواسط اردیبهشت روند نزولی پیدا میکند و از اوایل خرداد تا اواسط پائیز بارندگیها قطع می شوند، البته هرز چند گاهی شاهد بارشهای پراکندهای در سطح شهرستان در فصل تابستان که ناشی از توده هوای سودانی میباشد هستیم.
نمودار (3-2 ) میانگین بارندگی سالانه شهرستان در بلند مدت
و همچنین وضعیت دما در این شهرستان به دلیل موقعیت کوهستانی و بالا بودن عرض جغرافیایی آنها، و وارد شدن تودههای مرطوب و بارانزا به این منطق باعث شده که از دما کاسته شود.
رطوبت: رطوبت نسبی عبارت است؛ نسبت بخار آب موجود درهوا به مقدار
