فرايند ياددهي -يادگيري داراي هفت متغير آشکار استنباط ، مشارکت ، اکتشاف ، توضيح ، بسط يادگيري ، ارزيابي و توسعه يادگيري است . و متغير ملاک که يادگيري مادام العمر مي باشد نيز داراي هفت متغير آشکار خود مديريتي ، يادگيري چگونه يادگيري، ابتکار و نوآوري ، جمع آوري اطلاعات ، تصميم گيري ، خود تنظيمي و کنترل مي باشد .
فصل سوم
روش پژوهش
3 – 1- مقدمه
در اين فصل روش تحقيق، جامعه آماري، حجم نمونه و روش نمونهگيري، ابزار تحقيق و اندازه‌گيري روايي و پايايي آن، روش جمع آوري اطلاعات و اندازه‌گيري، روش‌هاي آماري جهت تجزيه و تحليل اطلاعات تحقيق گزارش مي‌شود.
3- 2- روش پژوهش
تحقيق حاضر، از لحاظ هدف، “کاربردي” و از لحاظ روش با توجه به اينکه به بررسي رابطه بين نوآوري دانشگاهي و گرايش دانشجويان به يادگيري مادام العمر با واسطه گري مهارت اعضاي هيئت علمي در فرايند ياددهي – يادگيري مي پردازد ، در زمره‌ي پژوهش‌هاي توصيفي و از نوع “همبستگي” مي باشد .
3-3 – تعاريف عملياتي
3-3 – 1-نوآوري دانشگاهي
نوآوري دانشگاهي به معناي ايده جديد براي استفاده که متشکل از 3 بعد (آموزشي، پژوهشي و سازماني) است( فورست بو و همکاران، 2007). و براساس نمرهاي که اعضاء هيئت علمي دانشگاه از پرسشنامه نوآوريدانشگاهي کشاورز (1392) اخذ مينمايند.
3-3 – 2- مهارت اعضاي هيئت علمي در فرايند ياددهي – يادگيري
مهارت اعضاي هيئت علمي درفرايند ياددهي – يادگيري در اين پژوهش بر اساس چرخه يادگيري هفتگانه و با توجه به هفت مرحله استنباط، مشارکت، اکتشاف، توضيح، بسط يادگيري، ارزيابي و توسعه يادگيري (ايزن کرفت، 2003) و مبتني بر نمرهاي است که دانشجويان در مقياس چرخه فرايند ياددهي – يادگيري دارابي (1392) به مهارت اساتيد خود در هر يک از مراحل چرخه يادگيري، اختصاص مي‌دهند.
3-3 – 3-يادگيري مادام العمر
يادگيري مادام العمر در اين پژوهش مبتني بر نمرهاي است که دانشجويان بر اساس مقياس يادگيري مادام العمر کوچکي (1391) بر مبناي هفت بعد خود مديريتي (مريام و کافرلا، 1999 و استابل198، 2005)، خود تنظيمي (بارون، ميلر و لوئن داوسکي199، 1999 و استابل، 2005 )، خود کنترلي (تانگ ني و همکاران، 2004200 و استابل، 2005)، فرايادگيري (يادگيري چگونه يادگيري)؛ (استابل، 2005) و قابليت تصميم‌گيري، ابتکار و نوآوري، قابليت جمع‌آوري اطلاعات (اوزونبيلو و هورسن201، 2011) بدست خواهند آورد مي‌باشد.
3-4- جامعه آماري
جامعه آماري تحقيق حاضر شامل کليه دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه شيراز مي‌باشد که تعداد آنها در گروه هاي علوم انساني، علوم پايه و فني و مهندسي شامل 3943 نفر دانشجويان دوره‌هاي کارشناسي ارشد و دکتري مي‌باشد.
جدول شماره(3-1): تعداد دانشجويان تحصيلات تکميلي دانشگاه شيراز در سال 1393
گروه
تعداد دانشکده ها
کارشناسي ارشد
دکتراي تخصصي
علوم انساني
4
1187
340
علوم پايه
1
621
322
فني و مهندسي
4
1096
377
کل
9
2904
1039
3-5- نمونه و روش نمونهگيري
روش نمونه گيري دانشجويان در اين تحقيق خوشه‌اي مرحله‌اي بود، به همين منظور ابتدا دانشکده‌ها به زير گروه‌هاي علوم انساني، فني و مهندسي و علوم پايه تقسيم شدند. پس از آن 30% از بخش‌ها به صورت تصادفي انتخاب شده و از هر بخش نيز 30% از کلاس‌ها انتخاب شدند و از کليه دانشجويان اين کلاس‌ها اطلاعات جمع آوري شد. جدول شماره 3-2 گروه نمونه را به تفکيک گروه و دوره تحصيلي نشان مي دهد.
جدول شماره‌ي (3-2): تعداد و درصد پاسخ دهندگان به گويه ها
ويژگي‌هاي جمعيت شناختي
تعداد
درصد
جنسيت
زن
133
63. 3
مرد
77
36. 7
رشته تحصيلي
علوم انساني
97
46. 2
علوم پايه
56
27. 1
فني مهندسي
57
26. 7
مقطع
کارشناسي ارشد
172
9/81
دکتري
38
1/18
كل
210
3-6- ابزار پژوهش
3-6-1- نوآوري دانشگاهي
براي سنجش ميزان نوآوري دانشگاهي از مقياس نوآوري دانشگاهي (کشاورز، 1392) استفاده شد. که شامل دو بخش مي باشد:
الف ) ويژگي هاي جمعيت شناختي : اين قسمت شامل ويژگي هاي جمعيت شناختي جنسيت و رشته تحصيلي و مقطع تحصيلي دانشجويان مي باشد .
ب) نوآوري دانشگاهي :اين مقياس شامل 16 گويه که به صورت 5 گزينهاي ليکرت ساخته شده است و نوآوري دانشگاهي را در سه بعد نوآوري آموزشي، 6 گويه و نوآوري پژوهشي، 5 گويه و نوآوري سازماني6، گويه را ميسنجد و پاسخ دانشجويان تحصيلات تکميلي را از طريق اين طيف 5 گزينهاي دريافت مينمايد.
جدول شماره (3-3): ابعاد، تعداد سؤالات، شماره سؤالات و روش
نمره‌گذاري مقياس نوآوري دانشگاهي
ابعاد
تعداد سؤالات
شماره سؤالات
طيف سؤالات
آموزشي
5
1-5
1-5
1(بسيار کم ) 5(بسيار زياد)
پژوهشي
6
6-11
سازماني
5
12-16
کل
16
3-6-2- مهارت اعضاي هيئت علمي در فرايند ياددهي- يادگيري
اين متغير با مقياس فرايند چرخه يادگيري هفتگانه( دارابي، 1392) اندازه گيري شد که شامل دو بخش مي‌باشد:
الف) ويژگي‌هاي جمعيت شناختي: اين قسمت شامل ويژگي‌هاي جمعيت شناختي جنسيت و رشته تحصيلي دانشجويان و مقطع تحصيلي مي‌باشد.
ب) فرايند چرخه يادگيري هفتگانه: اين بخش داراي 14 گويه، شامل ابعاد استنباط (2 گويه)، مشارکت (2 گويه)، اکتشاف (2 گويه)، توضيح (2 گويه)، بسط يادگيري (2 گويه)، ارزيابي (2 گويه) و توسعه يادگيري (2 گويه)، از نوع پنج گزينهاي ليکرت مي‌باشد که پاسخ به هر گويه در طيفي از هميشه (نمره 5) تا هيچ‌گاه (نمره 1) قرار دارد.
جدول شماره (3-4): ابعاد، تعداد سؤالات، شماره سؤالات و روش نمره‌گذاري
مقياس محقق ساخته فرايند چرخه يادگيري هفت گانه
ابعاد
تعداد سؤالات
شماره سؤالات
طيف سؤالات
استنباط
2
1و2
5-1
1(هيچ‌گاه)
5 (هميشه)
مشارکت
2
3و4
اکتشاف
2
5و6
توضيح
2
7و8
بسط يادگيري
2
9و10
ارزيابي
2
11و12
توسعه يادگيري
2
13و14
کل
14
3-6-3- يادگيري مادام العمر
براي سنجش ميزان گرايش دانشجويان به يادگيري مادام العمر از مقياس گرايش به يادگيري مادام العمر (کوچکي، 1391) استفاده شد. اين مقياس شامل دو بخش مي‌شود:
الف) ويژگي‌هاي جمعيت شناختي: در اين بخش ويژگي‌هايي مانند جنسيت، رشته تحصيلي و ميزان تحصيلات پرسيده مي‌شود.
ب) يادگيري مادام العمر: اين بخش شامل 60 گويه 5 گزينه اي از نوع ليکرت و 8 بعد مي باشد: قابليت خود مديريتي با (10 گويه) از نوع 5 گزينهاي ليکرت ، قابليت فرايادگيري با ( 8 گويه)، قابليت ابتکار و نوآوري با (8گويه)، قابليت جمع آوري اطلاعات با (11 گويه)، قابليت تصميم‌گيري با (4 گويه)، قابليت خود تنظيمي با (9 گويه)، قابليت خود کنترلي با (7 گويه) . پاسخ ها در طيفي از کاملاً موافقم ( نمره 5) تا کاملاً مخالفم (نمره 1) قرار دارد.
جدول شماره‌ي (3-5): ابعاد، تعداد سؤالات، شماره‌ي سؤالات و روش نمره گذاري
پرسشنامه يادگيري مادام العمر از ديد دانشجويان
طيف سؤالات
شماره‌ي سؤالات
تعداد سؤالات
ابعاد
5 – 1
1 ( کاملاً مخالفم)
تا
5 ( کاملاً موافقم)
1- 10
10
خود مديريتي
11- 18
8
فرايادگيري يا يادگيري چگونه يادگيري
19- 26
8
ابتکار و نوآوري
27- 37
11
قابليت جمع آوري اطلاعات
38- 41
4
قابليت تصميم‌گيري
42- 50
9
خود تنظيمي
52-55 ، 57، 58، 60
7
خود کنترلي
60
كل
3-7 – روايي و پايايي
3-7-1- روايي و پايايي پرسشنامه نوآوري دانشگاهي :
براي محاسبه روايي اين ابزار از تحليل گويه و براي محاسبه پايايي از آلفاي کرونباخ استفاده شد . روايي هريک از ابعاد مقياس نوآوري دانشگاهي در يک اجراي آزمايشي با استفاده از روش تحليل گويه محاسبه شد که مطابق با نتايج گزارش شده ضريب همبستگي بعد سازماني(91/0) بيشترين ميزان همبستگي و بعد آموزشي (83/0) کمترين ميزان را به خود اختصاص داده است. بنابراين ميتوان گفت که هريک از ابعاد اين مقياس، از روايي نسبتا بالايي برخوردار ميباشند.
جدول شماره‌ي (3-6): طيف ضرائب همبستگي پرسشنامه نوآوري دانشگاهي
مقياس ها
آموزشي
پژوهشي
سازماني
همبستگي
83/0
89/0
91/0
سطح معناداري
0001/0
0001/0
0001/0
همچنين به منظور سنجش پايايي ابعاد اين مقياس نيز از روش آلفاي کرونباخ استفاده شد که با ضريب آلفاي 84/0 در مقياس آموزشي و 85/0در مقياس پژوهشي و 87/0 در مقياس سازماني پايايي مورد تاييد قرار گرفت.
جدول شماره‌ي (3-7): پايايي پرسشنامه نوآوري دانشگاهي با استفاده از آلفاي کرونباخ
مقياس ها
آموزشي
پژوهشي
سازماني
آلفاي کرونباخ
84/0
85/0
87/0
3-7-2- روايي و پايايي مقياس فرايند چرخه يادگيري هفتگانه
براي سنجش روايي مقياس: با استفاده از روش تحليل گويه، ضريب همبستگي بين گويه‌هاي هر زيرمقياس با نمره کل زيرمقياس مربوطه محاسبه گرديد که نتايج آن به صورت کمترين و بيشترين ضريب همبستگي گويه‌ها در هر زيرمقياس در جدول شماره (3-8) آمده است. کليه گويه‌ها به دليل همبستگي معنادار با نمره کل زيرمقياس مربوطه‌شان داراي روايي بودند.
با توجه به جدول شماره (3-8) ميتوان گفت که بعد بسط يادگيري (70/0-65/0) بالاترين ضريب همبستگي را به خود اختصاص داده است و بعد توضيح (53/. 0-59/0)کمترين ضريب همبستگي را نشان مي‌دهد.
جدول شماره‌ي (3-8): طيف ضرائب همبستگي مقياس فرايند چرخه يادگيري هفتگانه
مقياس‌ها
استنباط
مشارکت
اکتشاف
توضيح
همبستگي
68/0-69/0
63/0-64/0
54/0-66/0
57/0-68/0
سطح معناداري
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
مقياس‌ها
بسط يادگيري
ارزيابي
توسعه يادگيري
همبستگي
65/0-70/0
57/0-58/0
53/. 0-59/0
سطح معناداري
0001/0
0001/0
0001/0
براي محاسبه پايايي مقياس مهارت هاي اساتيد در فرايند ياددهي – يادگيري ، از روش آلفاي کرونباخ استفاده گرديد. با توجه به جدول شماره (3-9) در تمامي ابعاد همه گويه‌ها داراي پايايي بالا و مطلوبي(86/0) ميباشند و مقياس از ثبات دروني بسيار بالايي برخوردار است.
جدول شماره‌ي (3-9): پايايي پرسشنامه فرايند چرخه يادگيري با استفاده از آلفاي کرونباخ
متغير
فرايند چرخه يادگيري هفت گانه
آلفاي کرونباخ
86/0
3-7-3-روايي و پايايي مقياس گرايش به يادگيري مادام العمر
براي سنجش روايي مقياس يادگيري مادام العمر، با استفاده از روش تحليل گويه، ضريب همبستگي بين گويه‌هاي هر مقياس با نمره کل مقياس مربوطه محاسبه گرديد که مي توان گفت بعد ابتکار و کارآفريني (81/0) بالاترين ضريب همبستگي را بخود اختصاص داده است و بعد جمع آوري اطلاعات (64/0)کمترين ضريب همبستگي را نشان مي‌دهد.
جدول شماره‌ي (3-10): طيف ضرائب همبستگي پرسشنامه يادگيري مادام العمر
مقياس‌ها
قابليت خود مديريتي
قابليت فرايادگيري
قابليت ابتکار و کارآفريني
قابليت جمع آوري اطلاعات
همبستگي
74/0
78/0
81/0
64/0
سطح معناداري
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
مقياس‌ها
قابليت تصميم گيري
قابليت خود تنظيمي
قابليت خود کنترلي
همبستگي
75/0
54/0
68/0
سطح معناداري
0001/0
0001/0
0001/0
براي محاسبه پايايي پرسشنامه گرايش دانشجويان به يادگيري مادام العمر از روش آلفاي کرونباخ استفاده گرديد. با توجه به جدول شماره‌ي(3-11) در تمامي ابعاد همه گويه‌ها داراي پايايي بالا و مطلوبي(82/0) ميباشند و پرسشنامه از ثبات دروني بسيار بالايي برخوردار است.
جدول شماره‌ي (3-11): پايايي پرسشنامه نوآوري دانشگاهي با استفاده از آلفاي
