. کاهش متناظر در مناطق شهری 15 و 9 و 4 درصد بود. (سوری، ص 65)
2-2-2-6-بررسی موردی تغییرات در حدود مجاز سرعت و تصادفات در استرالیا
در استرالیا در سال 1987 حدود مجاز سرعت در مناطق بین شهری و آزادراه های خارجی ملبورن از 100 کیلومتر در ساعت به 110 کیلومتر در ساعت افزایش یافت و در سال 1989 مجدداًٌ به 100 کیلومتر در ساعت تغییر یافت. در مقایسه با یک منطقه کنترل سرعت، که سرعت مجاز در آن تغییری نکرده بود، تصادفات جرحی 6/24 درصد به ازای هر کیلومتر مسافت طی شده با افزایش سرعت افزایش یافت و با کاهش سرعت 3/19 درصد مجدداًٌ کاهش یافت. (سوری، ص 65)
2-2-2-7-بررسی موردی کنترل سرعت از طریق کاربرد سرعت‌گیرها در تقاطع راه های فرعی، چین
در حد فاصل بینتی شینگ به گوان گای در جاده جین گوانگ ایالت گوان دانگ، نمونه ای از جاده
فرعی با تعداد زیادی تقاطع کوچک می‌باشد. در طول 40 کیلومتری این جاده 63 تقاطع محلی وجود دارد. در سال 2004 چهارده نفر در این بخش از راه جان خود را از دست دادند و احتمال خطر جزیی این تقاطع عامل اصلی مشکلات ایمنی راه شناخته شدند. در سال 2004 تمام تقاطع‌های این بخش از راه، اصلاح شدند. علائم هشدار دهنده برای ورود به تقاطع‌های کوچک نصب شدند. سرعت‌گیرها در تقاطع منتهی به این راه برای کاهش سرعت ساخته شدند. ابعاد آن‌ها عبارت بود از 450 سانتیمتر طول، 36 سانتیمتر عرض و ارتفاع 6 سانتیمتر و سطح برآمده آن‌ها ذوزنقه شکل بود. سطح آنان با نور برگردان های زرد و مشکی رنگ آمیزی شده بود و تابلوی «از سرعت خود بکاهید»، قبل از سرعت‌گیرها نصب شده بودند، تا توجه رانندگان را جلب نمایند. در نتیجه تصادفات راه در این تقاطع‌ها بعد از نصب سرعت‌گیرها به طور محسوسی کاهش یافته‌اند. سرعت‌گیرها در سایر راه های کم اهمیت و استان‌های دیگر نیز نصب شدند. برای مثال در ماه می 2004 در کوره راه های شهر پویانگ ایالت همینان که به راه اصلی منتهی می‌شدند نیز این دست‌اندازها نصب شدند. نتیجه این بود که حوادث در تقاطع‌ها کاهش یافتند و شمار تلفات با مقایسه با سال 2003، 61 درصد تقلیل یافتند. (سوری، ص 151)
2-3-چارچوب نظري
2-3-1-تعریف ترافیک
در آیین نامه راهنمایی و رانندگی سال، 1384 ترافیک در فصل اول ماده یک بند 21 چنین تعریف شده است: ترافیک (آمد و شد) :آمد و شد وسایل نقلیه، اشخاص و حیوانات در راه‌ها، که تعریف راه در بند 57 همین فصل و ماده چنین تعریف شده است: راه عبارتست از تمامی سطح خیابان، جاده، کوچه و کلیه معابری که برای عبور و مرور اختصاص داده می‌شود (آیین نامه راهنمایی و رانندگی).
2-3-2-عوامل تشکیل دهنده ترافیک یا اصول ترافیک
1- آموزش
2- مهندسی ترافیک
3- اجرای مقررات
4- شرایط محیطی و اقلیمی (حاجی شیرزی، ص 4)
2-3-3-ارکان ترافیک
عوامل تشکیل دهنده ترافیک عبارتند از :
انسان – وسیله نقلیه – راه (همان منبع)
2-3-3-1-انسان
انسان‌ها یکی از عواملی می‌باشند که در ایجاد یک سیستم ترافیک نقش بسزایی دارند، گاهی عملکرد و برنامه ریزی مناسب، سبب ایجاد یک سیستم ترافیک مناسب می‌شود. گاهی عدم برنامه ریزی مناسب و عدم توجه به مسئله حمل و نقل، سبب ایجاد یک معضل ترافیکی می‌شود، پس با توجه به نقش حساس انسان‌ها نمی‌توان بدون توجه به عامل انسان و اهمیت آن در مسئله ترافیک، برنامه ریزی و راهکار مناسبی ارائه نمود. انسان از دیدگاه آیین نامه راهنمایی و رانندگی شامل راننده و پیاده می‌باشد. بند 56 ماده 1، آیین نامه راهنمایی و رانندگی، راننده را چنین تعریف می‌کند: کسی که هدایت وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری و همچنین حرکت دادن حیوانات را به صورت واحد یا گله و رمه بر عهده داشته باشد.
طبق بند 18 ماده 1 آیین نامه راهنمایی و رانندگی، پیاده چنین تعریف می‌شود: شخصی غیر سوار که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت می‌نماید و یا مبادرت به جا بجایی کالسکه، چرخ دستی، جامه دان، سبد های چرخ دار و مانند آن می‌نماید.
2-3-3-2-وسیله نقلیه
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی و تولید خودرو یکی از ارکان تشکیل دهنده ترافیک وسیله نقلیه می‌باشد. که در اینجا به تقسیم وسایل نقلیه پرداخته شده است :
الف- وسیله نقلیه خصوصی: به غیر از اتومبیل که مهم‌ترین وسیله نقلیه خصوصی مسافرین در شهرها به حساب می‌آیند وسایل نقلیه دیگری از قبیل دوچرخه و موتور سیکلت را می‌توان از وسایل نقلیه خصوصی محسوب کرد.
ب- وسیله نقلیه عمومی: وسیله نقلیه عمومی به وسیله ای اطلاق می‌شود که مورد جا به جای و حمل و نقل مسافر و کالا قرار می‌گیرد. وسیله نقلیه عمومی در شهرها عمو ما اتوبوس، مترو و تاکسی می‌باشد.
بند 99 ماده 1 آیین نامه راهنمایی و رانندگی وسیله نقلیه را چنین تعریف می‌کند: وسایل موتوری و غیر موتوری و موتور سیکلت که برای جابجایی انسان و کالا در راه به کار می‌رود.
2-3-3-3-راه
طبق بند 75 ماده 1 آیین نامه راهنمایی و رانندگی راه عبارت است از : تمامی سطح خیابان، جاده، کوچه و کلیه معابری که برای عبور و مرور عموم اختصاص داده می‌شود. خود راه نیز به زیر مجموعه‌هایی طبق آیین نامه تقسیم می‌شود که شامل آزاد راه، بزرگراه، جاده، خیابان و کوچه است (عربانی، 1382).
2-3-4- تعریف سرعت
سرعت نرخ حرکت را نشان می‌دهد و عبارت است از مسافت پیموده شده در واحد زمان و واحد آن کیلومتر بر ساعت می‌باشد. (شاهی 1383) بر اساس تعریف دایره‌المعارف ویکی‌پدیا سرعت، یک اندازه گیری برداری، از مقدار و جهت جابجایی است. مقدار مطلق بزرگی سرعت، تندی نامیده می‌شود.
سرعت را همچنین می‌توان به صورت نرخ جابجایی تعریف نمود. (ویکی پدیا) در آیین نامه راهنمایی و
رانندگی مصوب 1384 سرعت به دو نوع مطرح می‌شود:1-سرعت مقرره 2- سرعت مطمـئنه.
2-3-4-1-سرعت مقرره
سرعتی که بر اساس مفاد ماده 126 آیین نامه راهنمایی و رانندگی برای معابر مختلف تعیین گردیده
و کلیه رانندگان موظف به رعایت آن می‌باشند. عدول و تجاوز از سرعت مقرره تخلف رانندگی محسوب و مرتکب مستوجب جریمه برابر جدول میزان جرایم تخلفات رانندگی خواهد بود.
2-3-4-1-1-سرعت مجاز وسیله نقلیه در شهرها و مناطق مسکونی
الف – معابر شریانی درجه 1: در آزادراه‌ها حداقل 70 و حداکثر 125 کیلومتر در ساعت و در بزرگراه‌ها 100 کیلومتر در ساعت
ب- معابر شریانی درجه 2: در خیابان‌های شریانی اصلی حداکثر 60 کیلومتر در ساعت و فرعی حداکثر 50 کیلومتر در ساعت
ج- معابر محلی و میدان‌ها: حداکثر سرعت 30 کیلومتر در ساعت (آیین نامه راهور)
2-3-4-1-2-سرعت در راه‌های بیرون شهر و مناطق غیر مسکونی
الف- آزادراه‌ها حداقل 70 و حداکثر 120 کیلومتر در ساعت
ب – بزرگراه‌ها حداکثر 110 کیلومتر در ساعت
ج – جاده‌های اصلی روز 95 کیلومتر در ساعت و شب 85کیلومتر در ساعت
د – جاده‌های فرعی روز 85 کیلومتر در ساعت و شب 75 کیلومتر در ساعت (ابلاغیه شماره /11۱۹۸۹۹ مورخ 1384/11/02 وزارت راه و ترابری،روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران)
2-3-4-2-سرعت مطمئنه
سرعتی است که راننده باید متناسب با شرایط جوی، راه و نوع محل مورد تردد به منظور حفظ آمادگی مقابله با خطرات احتمالی انتخاب نماید. رعایت سرعت مطمئنه موجب افزایش توانایی راننده برای جلوگیری از بروز تصادفات می‌گردد. میزان سرعت مطمئنه ثابت نبوده و وابسته به متغیرهای مندرج در مواد 129 و 130 آیین نامه راهنمایی و رانندگی متفاوت است. به نحوی که سرعت صفر (توقف کامل) تا سرعت مقرره را شامل می‌شود. (آیین نامه راهور)
2-3-5-مدیریت سرعت
شامل دامنه ای از اقدامات با هدف برقراری تعادل بین ایمنی و کارآیی سرعت وسیله نقلیه در شبکه
معابر است. (سوری، ص 55)
2-3-6-مدیریت سرعت در نظام ایمن ترافیک
مدیریت سرعت هسته مرکزی نظام ایمن است که شامل تعیین و اجرای محدودیت سرعت‌های متناسب می‌باشد. همچنین هدف از تدوین آن، ترغیب رانندگان به انتخاب سرعت مناسب با استفاده از آموزش و تبلیغات است. ضمناً از استفاده از بعضی راه حل‌های مهندسی حمایت می‌کنند. هدف نظام ایمن، دستیابی به یک نظام حمل و نقل جاده ای است که خطاهای انسانی در آن منجر به فوت یا مصدومیت شدید نشود.
هدف رویکرد نظام ایمن، به حداقل رساندن شدت مصدومیت در زمان وقوع تصادف می‌باشد. این نظام بر پایه این فرضیه استوار است که کاربران راه نباید به دلیل خطای سیستم فوت شوند. یک اصل در متن نظام ایمن این است که مراقبت از زندگی و سلامت انسان‌ها از هر چیز دیگری مهم‌تر است. (همان منبع، ص 88)
2-3-7-اهداف مدیریت سرعت
هدف مدیریت سرعت، کاهش تعداد تصادفات ترافیکی در راه‌ها، کاهش مصدومیت‌های شدید و مرگ ناشی از آن می‌باشد. (همان منبع، ص 56)
2-3-8-نتایج بدست آمده از مدیریت سرعت با رویکرد نظام ایمن
– محدودیت سرعت 30 کیلومتر در ساعت در مناطق مسکونی که بافت ترافیکی آن‌ها ترکیبی از
کاربران آسیب پذیر راه و وسائط نقلیه موتوری است، مورد استفاده قرار گرفت.
– کاهش احتمال رخداد برخوردهای جانبی کشنده در تقاطع‌ها (ساختن دوربرگردان بر تعبیه چراغ راهنما ارجح است و توصیه می‌شود سرعت رسیدن به این مکان‌ها، زیر 50 کیلومتر در ساعت باشد).
– کاهش احتمال رخداد برخوردهای روبرو در راه های دو طرفه (موانع وسط جاده در راه‌های با حجم
ترافیک بالا باید استفاده شود یا حداکثر سرعت مجاز 70 کیلومتر در ساعت). (همان منبع، ص 61)
2-3-9-مزایای مدیریت سرعت بر اساس نظام ایمن
ترویج یک برنامه موفق مدیریت سرعت بر پایه راهبرد نظام ایمن، منافع زیادی دارد. واضح‌ترین
آن‌ها مشخصاًٌ کاهش موارد فوت و جرح ناشی از تصادفات می‌باشد.
مزایای ایمنی کاهش سرعت رانندگی عبارتند از:
زمان بیشتر برای آگاه شدن از مخاطرات
کاهش مسافت طی شده در طول زمان عکس‌العمل به مخاطرات
کاهش فاصله توقف خودرو پس از ترمز
افزایش زمان و قدرت تصمیم گیری کاربران راه قبل از تصادف
افزایش شانس کاربران راه برای اجتناب از وقوع یک تصادف
کاهش احتمال از دست دادن کنترل خودرو توسط راننده (همان منبع، ص 63)
2-3-10-دستورالعمل محدودیت سرعت بر اساس نظام ایمن
دستورالعمل تعیین حدود مجاز سرعت می‌تواند از اصول یک نظام ایمن اتخاذ شود. توجه به اینکه در چه وقت باید یک حدود سرعت مناسب را بکار برد مهم است. رویکرد نظام ایمن توصیه های زیر را مورد توجه قرار می‌دهد:
اگر قسمتی از راه، تعداد کاربران راه که در معرض خطرند زیاد باشند نمی‌بایست آنان را در معرض خطرات ناشی از وسائط نقلیه ای که سرعت بالای 30 کیلومتر در ساعت دارند، قرار داد.
سرنشینان وسائط نقلیه هیچ گاه نباید در تقاطع‌های قائم‌الزاویه در معرض تصادف جانبی با سرعت بیش از 50 کیلومتر در ساعت قرار گیرند.
سرنشینان اتومبیل‌هایی که در جهت عکس هم و در راه‌هایی که به وسیله حفاظ از هم جدا
نشده‌اند در حال حرکت اند، به هیچ وجه نمی‌بایست در معرض سرعت بالای 70 کیلومتر در ساعت
قرار گیرند.
اگر تیرهای چراغ برق، مخابرات و … بدون محافظ در جاده وجود دارد، سرعت می‌بایست به 50
کیلومتر در ساعت محدود شود. (همان منبع، ص 122)
2-3-11-چرا تمرکز بر سرعت؟
سرعت یک عامل خطر اصلی در مصدومیت‌های سوانح ترافیکی می‌باشد که هم روی بالاتر رفتن خطر بروز تصادفات جاده ای و هم روی شدت مصدومیت‌های ناشی از سوانح ترافیکی تاثیر می‌گذارد، زیرا با افزایش سرعت مسافت طی شده و مدت زمان عکس‌العمل راننده و نیز فاصله مورد نیاز تا توقف وسیله نقلیه افزایش می‌یابد و در سرعت بالا اشتباهات رانندگی بیشتر خواهد شد.
اقشار آسیب پذیر استفاده کنندگان از راه‌ها مانند عابر ین پیاده، رانندگان موتور سیکلت و دوچرخه، هنگام تصادم با وسایط نقلیه موتوری در خطر بیشتری از آسیب‌های وخیم و یا کشنده می‌باشند. احتمال کشته شدن یک عابر پیاده در برخورد با یک وسیله نقلیه موتوری با افزایش سرعت به طور چشم گیری افزایش می‌یابد تحقیقات نشان می‌دهند که عابران پیاده در برخورد
