
یک ابزار اندازهگیری به کار برده میشود. اعتبار محتوایی یک ابزار اندازهگیری به سؤالهای تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سؤالهای ابزار معرف ویژگیها و مهارتهای ویژهای باشد که محقق قصد اندازهگیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سؤالهای تشکیل دهنده ابزار معرف قسمتهای محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوایی ویژگی ساختاری ابزاری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده میشود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران آن بستگی دارد (بازرگان و همکاران، 1376).
پرسشنامه اول به منظور بررسی روایی در میان 10 نفر از اساتید و صاحبنظران توزیع گردید و از میان 59 متغیر موجود تعداد 51 متغبر با اطمینان 70 درصد در تحقیق فوق موثر واقع شدهاند.
جدول 3 – 1 متغیرها و بررسی روایی آنها
ردیف
نام متغبر
درصد
1
کسب دانش
100
2
ایجاد دانش
90
3
ذخیره دانش
90
4
به اشتراک گذاری دانش
100
5
ارزیابی دانش
100
6
سرمایه فکری
100
7
سرمایه ساختاری
10
8
سرمایه اجتماعی
90
9
به اشتراک گذاری ایده
60
10
جمع آوری داده و اطلاعات
90
11
فرهنگ سازمانی
100
12
یکپارچه سازی دانش
100
13
پایگاه دانش
100
14
همکاری آنلاین
40
15
نوآوری
90
16
انتقال دانش
100
17
درک دانش
100
18
دانش ضمنی
100
19
دانش صریح
90
20
مدیریت منابع انسانی
90
21
عملکرد سازمانی
90
22
اقتصاد مبتنی بر دانش
90
23
رقابت مبتنی بر دانش
100
24
فناوری اطلاعات
100
25
فرایندهای کسب و کار
100
26
یهیود عملکرد
90
27
ایجاد دانش جدید
90
28
تولید ارزش
10
29
شناسایی دانش
90
30
سازماندهی دانش
90
31
پایگاه داده
90
32
مکانیزم های نرم افزاری
100
33
مکانیزم های سخت افزاری
100
34
پست الکترونیک
40
35
مزیت رقابتی
90
36
هماهنگی و کنترل فعالیتها
90
37
اثربخشی سازمانی
70
38
ساختار سازمانی
90
39
انگیزه
100
40
تخصیص متابع
100
41
رهبری
100
42
فراهم نمودن آموزش کارکنان
100
43
استراتژی ها
100
44
تبادل اطلاعات
90
45
هوش سازمانی
90
46
مهارت کارکنان
100
47
تجریه
100
48
تخصص
100
49
ایده ها
90
50
بینش و شهود
0
51
تسهیل روابط
100
52
تدوین دانش
90
53
مدیریت پروژه
10
54
یادگیری سازمانی
90
55
مدیریت زنجیره تامین
80
56
دارائی های دانش
80
57
توزیع دانش
90
58
برون سپاری دانش
10
59
منافع سازمانی
90
بعد از جمع آوری پرسشنامهها و دادهها تعداد 8 سوال از بدلیل آلفای کرونباخ پایین حذف شدند و تعداد 51 سوال باقی ماند که با استفاده از تحلیل عاملی تعداد 10 سوال دیگر نیز که به ترتیب عبارتند از شمارههای: 2، 7، 14، 18، 20، 24، 27، 29، 46، و 51 . در ادامه نیز با استفاده از آزمون بارتلت و نتایج بدست آمده تعداد 6 سوال دیگر با نظر کارشناسان و محقق حذف گردید که عبارتند از: 12، 15، 16، 21، 22 و 23 و در نهایت تعداد 35 سوال باقی ماند که به 8 مولفه تقسیم گردید که عبارتند از: روابط تخصصی، دانش هماهنگ، ابزار دانش، دانش سازمانی، فرایند دانش، زنجیره دانش، سخت افزار دانش، امکان سنجی دانش.
برای سنجش مولفههای مشخص شده برای هرکدام سوالاتی از میان 35سوال باقی مانده به تناسب در نظر گرفته شد که عبارتند از:
مولفه روابط تخصصی: انگیزه، تسهیل روابط، ساختار سازمانی، بکارگیری ایدهها، اثر بخشی سازمانی، تخصص و رهبری.
مولفه دانش هماهنگ: هماهنگی، مزیت رقابتی، شناسایی دانش
مولفه ابزار دانش: سرمایه فکری، ارزیابی دانش، اشتراک گذاری دانش
مولفه دانش سازمانی: هوش سازمانی، مهارت کارکنان، تجربه
مولفه فرایند دانش: انتقال دانش، مدیریت منابع انسانی، ذخیره دانش
مولفه زنجیره دانش: پایگاه دانش، اقتصاد مبتنی بر دانش، یکپارچه سازی دانش
مولفه سخت افزار دانش: دارائی دانش، توزیع دانش
مولفه امکان سنجی دانش: کسب دانش، مکانیزمهای نرم افزاری
که پرسشنامه دوم (پرسشنامه دوم پیوست ب) تحقیق با 26 سوال برای سنجش این مولفهها بر صادرات فرش را شامل میشود. در ادامه فرایندهای ذکر شده آمده است.
پایایی (قابلیت اعتماد)
قابلیت اعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازهگیری است. مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد. از جمله تعریفهایی که برای قابلیت اعتماد ارائه شده عبارت است از: «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است». با توجه به این امر معمولاً دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط کامل) است. ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگیهای با ثبات آزمونی و یا ویژگیهای متغیر و موقتی وی را میسنجد (بازرگان و همکاران، 1376).
برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازهگیری شیوههای مختلفی به کار برده میشود. در این تحقیق ما برای بدست آوردن پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده کردهایم.
3 – 15 روش آلفای کرونباخ1
یکی از روشهای محاسبه پایایی استفاده از فرمول آلفای کرونباخ است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازهگیری از جمله پرسشنامهها آزمونهایی که خصیصههای مختلف را اندازهگیری میکنند بکار میرود. در این گونه ابزار، پاسخ هر سؤال میتواند مقادیر عددی مختلفی را اختیار کند. برای محاسبه ضریب الفای کرونباخ ابتدا پایه واریانس نمرههای هر زیر مجموعه سؤالهای پرسشنامه (یا ریز آزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار آلفا را محاسبه کرد (بازرگان و همکاران، 1376) .
که در آن:
J: تعداد زیر مجموعه سوال های پرسشنامه یا آزمون
Si2 : واریانس زیر مجموعه iام
S2: واریانس کل آزمون
ضریب آلفای کرونباخ عددی است صفر و یک، مقادیر آلفای کمتر از 0.6 نشان دهنده پایایی ضعیف، دامنه 0.7 پایایی قابل قبول و بیش از 0.8 پایایی خوب است (سکاران، 1385).
در پژوهش حاضر، تعداد 317 پرسشنامه اولیه بین افراد جامعه آماری توزیع شد و مقدار آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزارSPSS ، نسخه 19 برای کل پرسشنامه محاسبه گردید که همانطور که در جدول 2-3 مشاهده میشود میزان ضرایب بدست آمده (برای 317 عدد پرسشنامه) 88 درصد است، که نشان دهنده پایایی در حد بالا برای پرسشنامه میباشد.
جدول 3 – 2 ضریب الفای کرونباخ (برای 317 عدد پرسشنامه)
تعداد متغیرها
ضریب آلفای کرونباخ
41
0.883
3 – 16 آزمون بارتلت و کايزر-مير-اوکين
این آزمون مناسب بودن دادهها جهت انجام تحلیل عاملی را مشخص میکند. مقدرا این آماره بین 0 تا 1 تغییر میکند. اگر نمونه مناسب باشد مقدار این آماره باید بزرگتر از 5/0 باشد که در اینجا مقدار آماره بدست آمده برابر با 58/0 است، بنابراین تحلیل عاملی برای این مجموعه دادهها مناسب است.
جدول (3-3) نتایج آزمون بارتلت و کایزر – میر – اوکین را نشان میدهد.
لازمه انجام تحلیل عاملی این است که همبستگی بین متغیرها صفر نباشد، ولی اگر ماتریس هبستگی ماتریس همانی باشد به این معنی است که همه ضرایب همبستگی صفر هستند. اگر آزمون بارتلت معنیدار باشد یعنی ماتریس همبستگی همانی نیست و بین متغیرها همبستگی وجود دارد و امکان انجام تحلیل عاملی وجود دارد.
جدول 3-3 آزمون بارتلت و کايزر -مير- اوکين
KMO and Bartlett’s Test
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.
580.
Bartlett’s Test of Sphericity
Approx. Chi-Square
13724.771
df
861
Sig.
.000
3 – 17 متغیرهای تحقیق
متغیر به ویژگی یا صفت یا عاملی اطلاق میشود که بین افراد جامعه مشترک بوده، میتواند مقادیر کمی و ارزشهای متفاوتی داشته باشد. هر شیء دارای ویژگیهایی از نظیر وزن، حجم، طول، عرض، ارتفاع، رنگ، مقاومت، زیبایی و مانند آن است و هر موجود زنده ای نیز از ویژگیهای مزبور و سایر ویژگیهای زیستی و عقلانی برخوردار است. تقریباً در هر تحقیق شناخت متغیرها، اندازهگیری آنها و بررسی نحوه آثار و روابط آنها با یکدیگر مورد نظر است (حافظ نیا، 1387).
1- متغیرهای مستقل. متغیر مستقل، متغیری است که روی متغیر وابسته بصورت مثبت یا منفی تاثیر میگذارد (خاکی، 1387).
در این تحقیق، متغیر مستقل عبارت است از: مدیریت دانش
مديريت دانش، يك فرايند يكپارچه و سيستماتيك در سطح سازمان است كه شامل فعاليت اكتساب، خلق، ذخيره، توزيع و بكارگيري دانش به وسيله افراد و گروهها براي رسيدن به اهداف سازماني ميباشد. مديريت دانش 4 عنصر اساسي دارد: دانش، مديريت، تكنولوژي اطلاعات و فرهنگ سازماني. هر كدام از اين اجزا نقشي عمده در مديريت دانش داشته و ميتواند تأثيري بسزا در موفقيت يا شكست آن داشته باشد (Ganderi et al, 2010).
مدیریت دانش میتواند به عنوان مجموعهای از فرآیندها و فعالیتهای دیده شود که حمایت، تسهیل و اهرم توسعه و استفاده از ارزش داراییهای سرمایههای فکری و بالا بردن و افزایش و حفظ مزیت رقابتی که میتواند در مدیریت مناسب خود آنها را یافت (Kimiz Dalkir, 2007).
2- متغیرهای تابع یا وابسته. یک متغیر اصلی است که به صورت یک مساله حیاتی برای تحقیق مورد بررسی قرار میگیرد (خاکی، 1387) .
متغیر وابسته در این پژوهش عبارت است از : صادرات
صادرات عبارتست از ارتباط و کارکردن با بازارهای حرفهای و حرفهایهای بازار در آن سوی مرزها . صادرات نقطه آغاز ارتباط برقرار کردن با دیگران است. صادرات برای رشد و توسعه اقتصادی کشور است که از فروش تولیدات یا خدمات به کشورهای دیگر برای کسب درآمد ارزی حاصل میشود و در برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل اقتصادی کمک شایانی مینماید.
صادرات تابعی از تجارت بینالمللی است که به موجب آن کالای تولید شده در یک کشور برای فروش و یا تجارت در آینده به کشور دیگر حمل میشود (investopedia ،2012 ).
3 – 18 روش تجزيه و تحليل و دادهها
تجزیه و تحلیل دادهها فرایندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در نمونه آماری فراهم آمدهاند، خلاصه، کدبندی، دسته بندی و در نهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباطها بین این دادهها به منظور آزمون فرضیهها فراهم آید (خاکی، 1387).
در مرحله تجزیه و تحلیل آنچه مهم است این است که محقق باید اطلاعات و دادهها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سوالات و ارزیابی سوالات و فرضیههای خود، جهت داده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد (حافظ نیا، 1383).
دادههای این تحقیق، پس از ورود به کامپیوتر با استفاده از نرم افزارهای مناسب، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و هدف از تحلیل دادهها تقلیل آنها و تبدیل آنها به شکل قابل فهم و تفسیر است به نحوی که، پژوهشگر بتواند روابط بین متغیرهای تحقیق را مورد آزمون قرار دهد.
برای تجزیه و تحلیل دادههای جمع آوری شده در این پژوهش، هم از روش آمار توصیفی و هم از روش آمار استنباطی استفاده شده است.
در ابتدا به کمک روشهای آمار توصیفی، به بررسی متغیرهای جمعیت شناختی، مانند: جنسیت، وضعیت تاهل، سن، تحصیلات پرداخته میشود که برای تجزیه و تحلیل دادهها در این قسمت از از نرم افزار آماری SPSS نسخه 19 استفاده میکنیم. سپس برای تجزیه و تحلیل دادهها در این پژوهش در سطح استنباطی دادهها، از نرم افزار اموس استفاده میکنیم.
3 – 19 تحلیل عاملی
به منظور پی بردن به متغیرهای زیر بنایی یک پدیده یا تلخیص مجموعهای از دادهها از روش تحلیل عاملی استفاده میشود. دادههای اولیه برای تحلیل عاملی را به دو دسته کلی
