ریالی تعریف‌شده بود، به‌منظور فراهم کردن قابلیت مقایسه ارزش‌های متعلق به زمان‌ها یا تلفیق داده‌های مربوط به سال‌های مختلف عملکردی از تعدیل داده‌ها به روش لگاریتمی یا در صورت امکان از تعدیل بر مبنای شاخص عمومی قیمت‌ها استفاده شده است.
شش)استقلال باقی‌مانده‌ها: به‌منظور ارزیابی استقلال باقی‌مانده‌ها یا خطاهای در برآورد رابطه خطی مرکب بین متغیرهای وابسته و مستقل از آماره دوربین واتسون بهره گرفته‌شده است. ملاک استقلال خطاها قرار گرفتن این آماره در فاصله بین 1.5 تا 2.5 می‌باشد.
هفت) تعیین نوع تحلیل تابلویی: به‌منظور انتخاب از بین روش‌های ثابت یا غیرثابت و اثرات تصادفی یا غیر تصادفی از آزمون‌های چاو و هاسمن استفاده شده است .
ج) روش‌های تعیین ارتباط بین متغیرها:
پس از ارزیابی پیش‌فرض‌ها به شرح بند قبل، و درصورتی‌که این پیش‌فرض‌ها برقرار نبوده استفاده از روش‌های نرمال‌سازی، از رگرسیون خطی مرکب به روش ترکیبی یا تحلیل داده‌های تابلویی استفاده شده است. ضمناً به‌منظور اعتبارسنجی استفاده ازاین‌روش از تفسیر ضریب تعیین بهره گرفته‌شده که به یک میل کردن آن حاکی از قوی بودن رابطه خطی بین متغیرها بوده است.
د) با توجه به اینکه از نمونه‌گیری تصادفی استفاده خواهد شد برای تعمیم نتایج از آزمون خطی بودن ، معنی‌دار بودن پارامترهای برآوردی در رگرسیون از آزمون فیشر استفاده شده است .
2) سایر روش‌ها :
در این تحقیق از تحلیل محتوا جهت تحلیل ادبیات تحقیق استفاده شده است .
مدل تحقیق
در این بخش از روش تحقیق، مدل تحقیق به‌عنوان چارچوب کلی تعریف متغیرها، نحوه اندازهگیری، دسته‌بندی آن‌ها، رابطه بین متغیرها و نحوه برآورد این رابطه از دو بیان ریاضی و مفهومی استفاده شده است.
نمودار(3-1): مدل مفهومی تحقیق
مدل ریاضی تحقیق
در این بیان با استفاده از نمادها و روابط ریاضی یا منطقی تعریف، اندازهگیری و ارتباط بین متغیرها تعریف‌شده است. رابطه کلی این تحقیق که به‌صورت یک مدل یک متغیره می‌باشد، به‌صورت زیر تعریف می‌شود :
Y =f(X_۱,X_۲,X_۳,X_۴,X_۵,X_۶ 〖,X〗_۷,X_۸,X_۹(
تعریف متغیرها
Y: نگهداشت وجه نقد
: X_1 ترکیب اعضاء هیئت‌مدیره
X_2 : سهامداران نهادی
X_3: میزان مالکیت و نفوذ دولت
X_4: میزان سهام شناور آزاد
X_5: اندازه شرکت
X_6: نوسان بازده
X_7 : قیمت سهم
X_8: گردش سهام
X_9: حجم معاملات
نحوه اندازهگیری متغیرها
Y: نسبت وجه نقد و اوراق بهادار بازاری به جمع دارایی ها.
وجه نقد و اوراق بهادار بازاری
=
Y=
جمع دارایی ها
: X_۱ ترکیب اعضاء هیئت‌مدیره: نسبت اعضاء غیرموظف به کل اعضاء هیئت‌مدیره.
X_2 : سهامداران نهادی:موسسه‌هایی هستند که به خریدوفروش حجم بالایی از اوراق بهادار می‌پردازند مطابق با ادبیات موجود بانک‌ها، شرکت‌های بيمه، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بازنشستگی قلمداد می‌شوند. سرمایه‌گذاران نهادی با استفاده از حق رأی در تصمیم‌گیری‌ها و ساختار هیئت‌مدیره شرکت نفوذ کرده و لذا می‌توانند یکی از منابع نظارت بر عملکرد مدیریت شرکت باشند. (حساس یگانه و پوریا نسب1384،74). سهامداران نهادی به سهامدارانی(اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) که مشارکت آن‌ها در سهام شرکت بیشتر از 5% باشد در نظر گرفته‌شده است.
X_3: میزان مالکیت و نفوذ دولت:درصد مالکیت دولت در شرکت‌های بورسی
X_4: میزان سهام شناور آزاد:سهام شناور آزاد49 درصدی از کل سرمایه شرکت است که جهت معامله در بازار سهام در دسترس باشد. به‌عبارت‌دیگر، قسمتی از سهام یک شرکت است که بدون هیچ‌گونه محدودیت قابل معامله باشد و عددی است که از نتیجه کسر تعداد سهام غیرقابل معامله از کل سهام شرکت به دست می‌آید. سهام شناور آزاد مقدار سهمی است که انتظار می‌رود در آینده نزدیک قابل معامله باشد یعنی در صورت پيشنهاد قیمت مناسب، دارنده آن را برای فروش ارائه می‌کنند.
X_5: اندازه شرکت:لگاریتم طبیعی کل دارایی
X_6: نوسان بازده: از طریق انحراف معیار بازده ماهانه سهام به دست می‌آید.
X_7 : قیمت سهم: از متوسط قیمت سهام در پایان دوره محاسبه می‌شود.
X_8: گردش سهام: نسبت سهام معامله‌شده به کل سهام در دست سهامداران
X_9: حجم معاملات: لگاریتم طبیعی حجم معاملات در پایان دوره
دسته‌بندی متغیرها
Y: متغیر وابسته
: X_۱ متغیر مستقل اصلی
X_۲: متغیر مستقل اصلی
X_۳ : متغیر مستقل اصلی
X_۴: متغیر مستقل اصلی
X_5: سایر متغیر مستقل
X_6: سایر متغیر مستقل
X_7 سایر متغیر مستقل
X_8: سایر متغیر مستقل
X_9: سایر متغیر مستقل
شایان‌ذکر است در مقاله‌ای که تحقیق حاضر به‌عنوان مبنا از آن استفاده نموده است، متغیرهای 〖X_۵,X〗_۶ 〖,X〗_۷,X_۸,X_۹ به‌عنوان متغیرهای کنترلی تعریف‌شده، که با عنایت به آوردن آن‌ها در رابطه خطی و عدم استفاده از هرگونه مکانیسم کنترلی در مورد این متغیرها غلط بوده و نقش همانندی با متغیرهای X_۱,…,X_4 ایفا کرده و می‌توان به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل از آن‌ها یادکرد.
رابطه بین متغیرها
در این تحقیق جهت به دست آوردن رابطه بین متغیرها از رابطه خطی مرکب زیر استفاده‌شده است:
2X2+β3X3+β4X4+β5X5+β6X6+β7X7+β8X8+β9X9 +ε β +1X1β+α = Y
اندازهگیری رابطه
به‌طوری‌که گفته شد در این تحقیق به‌منظور برآورد رابطه بین متغیرها از روش‌های اقتصادسنجی، رگرسیون خطی مرکب استفاده‌شده است. بر مبنای داده‌های عملکردی 5 ساله در بازه زمانی بین 92-1388 و به عبارتی 5 نمونه تصادفی وابسته مقادیر متغیرهای مستقلX_۱,X_۲,X_۳,X_۴,X_۵,X_۶ 〖,X〗_۷,X_۸,X_۹و متغیر وابسته Yتعیین‌شده استفاده از روش تحلیل داده‌های تابلویی50 از پارامترهای α وβ_۱ تا β_۹ بهره گرفته‌شده است.
نرم‌افزارها
با عنایت به استفاده از سری‌های زمانی داده‌ها و به عبارتی 5 نمونه وابسته در گردآوری داده‌ها و لزوم به‌کارگیری تحلیل‌های تابلویی جهت انجام محاسبات و تحلیل‌های آماری از نرم‌افزار Eviews استفاده‌شده است. پیش از آن از نرم‌افزار Excel جهت پردازش اولیه داده‌ها و آماده‌سازی آن‌ها به‌عنوان متغیرهای تحقیق بهره گرفته‌شده است. بعلاوه از نرم‌افزار ره‌آورد نوین نیز برای استفاده از اطلاعات و داده‌های بورس مورداستفاده قرارگرفته است.
فصل چهارم:
یافته‌های تحقیق
مقدمه
در فصل سوم، روش کلی تحقیق، تعریف جامعه آماری، نحوه تعیین حجم نمونه و روش نمونه‌گیری، روش‌ها و ابزار گردآوری داده‌ها و نهایتاً روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها موردبحث قرار گرفت. در اين فصل داده‌هاي موردنیازی كه جهت آزمون فرضیه‌های تحقیق جمع‌آوری‌شده، به‌عنوان منبعی براي تجزیه‌وتحلیل استفاده شده است. براي تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده از روش‌های توصیفی و استقرایی آزمون فرضیه استفاده شده است. ساختار کلی فصل حاضر بر مبنای توصیف نمونه آماری، توصیف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها، تحلیل روابط بین متغیرها و نهایتاً تعمیم‌یافته‌ها از نمونه تصادفی به جامعه آماری تنظیم شده است. پیش‌فرض‌های مورد ارزیابی به‌تبع تحقیقات مرتبط یا مشابه، بر مبنای استفاده از رگرسیون خطی مرکب به‌منظور تعیین رابطه بین متغیرها موردبررسی قرارگرفته‌اند.
در این تحقیق به‌منظور داده‌پردازی اولیه از نرم‌افزار اکسل و در راستای توصیف یا تحلیل یافته‌ها از نرم‌افزار آماری EVIEWS بهره گرفته شده است. در اين فصل ابتدا جدول آمار توصيفی متغيرهای تحقيق ارائه گرديده و پس‌ازآن آزمون فرضيات تحقيق ارائه گرديده است.
توصیف جامعه آماری
جامعه آماری مربوط به این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار بوده است که شرایط زیر را دارا باشند:
1) سهام شرکت از سال 88 تا 92 در بورس اوراق بهادار تهران معامله‌شده باشد.
2) نماد معاملاتي شرکت به تابلوي غیررسمی منتقل نشده باشد.
3) نماد معاملاتی شركت فعال و براي حداقل یک‌بار در سال معامله‌شده باشد.
4) سال مالی شرکت به پایان اسفندماه ختم شود و در دوره موردمطالعه تغییر سال مالی نداده باشد.
5) اطلاعات مالی شرکت در دوره موردمطالعه در دسترس باشد.
6) شرکت باید در گروه شرکت‌های واسطه‌گری مالی نباشد.
بر مبنای اطلاعات به‌دست‌آمده جامعه آماری تعریف‌شده محدود به مرزهای تعریف‌شده در بند قبل 160 شرکت با توزیع مندرج در جدول شماره 4-1 می‌باشد:
جدول (4-1): توزیع جامعه آماری
ردیف
صنعت
جمع کل جامعه
تعداد
حجم نسبی
1
حمل‌ونقل انبارداری
3
0.01
2
خودرو و قطعات
20
0.12
3
دستگاه‌های برقی
8
0.05
4
فرآورده‌های نفتی
2
0.01
5
قندوشکر
4
0.02
6
ذغال سنگ
1
0.006
7
سایر معادن
5
0.03
8
سیمان آهک گچ
15
0.09
9
شیمیایی
15
0.09
10
غذایی به‌جز قندوشکر
10
0.06
11
فلزات اساسی
16
0.10
12
کاشی و سرامیک
10
0.06
13
کانه‌های فلزی و غیرفلزی
19
0.11
14
ماشین‌آلات و تجهیزات
11
0.06
15
محصولات کاغذی
1
0.006
16
منسوجات
1
0.006
17
مواد دارویی
19
0.11
جمــــع
160
100
توصیف نمونه آماری
نمونه آماری به روش تصادفی و مبتنی بر محاسبات انجام‌شده در ارتباط حجم نمونه به شرح مذکر در فصل سوم 113 شرکت از بین جامعه فوق‌الذکر انتخاب گردید. توزیع نمونه تصادفی به شرح جدول شماره 4-2 می‌باشد. متغیرهای مالی این شرکت‌ها در یک بازه زمانی 5 ساله 1388 تا 1392 موردمطالعه قرارگرفته و حجم نمونه تصادفی مشتمل بر 565 سال-شرکت تعیین شده است:
جدول (4-2): توزیع نمونه آماری
ردیف
صنعت
شرکت‌ها
تعداد
درصد
1
حمل‌ونقل انبارداری
مهندسی حمل و نقل پتروشیمی. تاید واتر. حمل و نقل توکا
3
0.026
2
خودرو و قطعات
ریخته گری تراکتور،رینگ سازی مشهد،زامیاد،سازه پویش،سایپا آذین. نصیر ماشین. کنتور سازی. ایران‌خودرو. ایران‌خودرو دیزل. صنعتی سپاهان. فنرسازی خاور. قطعات اتومبیل. گروه بهمن. لنت ترمز. ماشین سازی نیرو محرکه. محورخودرو. مهرکام پارس. موتورسازان تراکتور. پارس خودرو. چرخشگر. رادیاتور ایران. رایان سایپا
23
0.203
3
دستگاه‌های برقی
پارس سوئیچ. نیروترانس. شهید قندی. لامپ پارس شهاب.
4
0.035
4
فرآورده‌های نفتی
نفت بهران. نفت پارس
2
0.017
5
قندوشکر
قند اصفهان. قند قزوین.
2
0.017
6
ذغال سنگ
ذغال سنگ نگین
1
0.008
7
سایر معادن
تأمین ماسه
1
0.008
8
سیمان آهک گچ
سیمان ارومیه. سیمان اصفهان. سیمان بجنورد. سیمان بهبهان. سیمان خاش. سیمان خزر. سیمان داراب. سیمان دورود. سیمان سفیدنی ریز. سیمان شاهرود. سیمان شمال. سیمان صوفیان. سیمان مازندران. سیمان کرمان.
14
0.123
9
شیمیایی
پارس پامچال. پتروشیمی آبادان. پتروشیمی شازند. دوده صنعتی پارس. لعابیران. معدنی املاح ایران. نیروکلر. کربن ایران
8
0.070
10
غذایی بجز قندوشکر
کشت و صنعت پیاذر. بیسکویت گرجی. پارس مینو. دشت مرغاب. شهد ایران. لبنیات کالبر.
6
0.053
11
فلزات اساسی
فرآوری مواد معدنی. فولاد امیرکبیر کاشان. لوله و ماشین سازی. مس باهنر. ملی صنایع مس ایران. کالسیمین
6
0.053
12
کاشی و سرامیک
چینی ایران. کاشی اصفهان. کاشی الوند. کاشی پارس. کاشی سینا. کاشی نیلو
6
0.053
13
کانه های فلزی و غیرفلزی
باما. گل گهر. معادن بافق. معادن روی ایران. معادن منگنز ایران. معدنی دماوند. سایپا شیشه. سرامیک اردکان. شیشه دارویی رازی. شیشه و گاز. فرآورده‌های نسوز آذر. درخشان تهران. فیبر ایران. آذراب. اما
15
0.132
14
ماشین آلات و تجهیزات
بوتان. خدمات کشاورزی. سرماآفرین. تراکتورسازی
4
0.035
15
محصولات کاغذی
کاغذ سازی کاوه
1
0.008
16
منسوجات
ایران مرینوس
1
0.008
ادامه جدول 4-2: توزیع نمونه آماری
17
مواد دارویی
پارس دارو. دارو ابوریحان. دارو اکسیر. دارو جابرابن حیان. دارو داملران رازک. دارو رازک. دارو زهراوی. دارو فارابی. دارو لقمان. داروپخش. داروسازی کوثر. روز دارو. سینادارو. شیمی داروپخش. مواد داروپخش. کارخانجات داروپخش.
