آغازین خرد ورزی جامعه شناسی در انتهای قرن نوزدهم میلادی هم زمان بدانیم به بیان دیگر همان موقع که پرسش در باب چیستی گونه ای خاص از جامعه انسانی که در اروپا از قرن هفدهم میلادی به بعد مستقر شد و جایگزین اشکال دیگر جمعی انسان ها گردید بوجود آمدن پرسش در باب چیستی سبک زندگی انسان وچگونگی شکل گیری گونه‌هاي متمایز آن در اجتماعات مطرح شد زمانی که جامعه شناسی موضوع خود یعنی جامعه را یافت ومیان آن وجامعه تفاوت‌هاي بارزی مشاهده کرد سبک زندگی به عنوان یکی از جلوه‌هاي تجلی تفاوت‌هاي پیش گفته چهره خود را برابر اندیشه جامعه جدید به صورت بندی سبک زندگی پرداختند ودر باب معنا و اشکال متفاوت آن سطرها نوشتند. سبک زندگی نخستین بار در نوشته‌هاي ماکس وبر وگئورگ زیمل جامعه شناسان پیشگام آلمانی مفهوم پردازی شد اتفاقا این دو جامعه شناس از نخستین چهره ایی بودند که توصیفاتی غنی ودقیق ومبتنی بر تفسیر وتفهیم از زیست– جهان مدرن ارائه نمودند (فریز بی22، 2012). برای آنها این زیست جهان یعنی بستر ساز زندگی انسان زیست کننده در خود را به طریقی ماهوی در نسبت به آنچه پیش از آن بوده متحول ساخته است این تحول نمودهای عینی بسیاری دارد که یکی از آنها سبک زندگی است .سبک زندگی ابتدا نزد این کلاسیک ها جامعه شناختی خود را در سطحی روانشناختی ودر تحولات ذهنی انسان مدرن متجلی مي کند این است که فی لمثل برای( زیمل) سبک زندگی مجموعه ای از واکنش‌هاي عینی انسان مدرن به تحریکات عصبی نهفته ای است که در ذات تحولات وتغییرات سریع وبدون وقفه محرک‌هاي بیرونی ودرونی جامعه جدید وجود دارد پس افزایش سرعت تغییرات زندگی به تحول سبک زندگی انسان مي انجامد وبه این ترتیب برای افرادی چون زیمل به مسئله پژوهش تبدیل مي گردد ودر مورد بنیادهای حسی حیات ذهنی شهر تفاوت‌هاي بسیاری با زندگی روستایی دارد .این امر خود را در باره گذاشتن از خیابان ودر ضربان وتنوع زندگی اقتصادی وشغلی واجتماعی نشان مي دهد کلان شهر از آدمي به منزله موجودی تمیز گذار آگاهی به مراتب بیشتری طلب مي کند تا زندگی روستایی در روستا آهنگ حرکت زندگی وتصاویر ذهنی حسی آشناتر وموزون تر است (زیمل23،2009) در این توصیف از فضای جامعه جدید درمقایسه با جامعه ماقبل مدرن نوعی حس نوستالژیک به چشم مي خورد در بیان مختصات سبک زندگی انسان جامعه جدید که خود این واژه را به اصطلاح فنی در ادبیات جامعه شناختی تبدیل نمود با نوعی حس رمانتیک ونوستالژیک نسبت به سبک زندگی انسان ماقبل مدرن همراه است .به بیان دیگر این حس که در اندیشه‌هاي زیمل ووبر بازنمایی شده است مقدمه مسئله بندی سبک زندگی در جامعه شناسی به حساب مي آید، برای پیشگامان مفهوم پردازی سبک زندگی آسیب‌هاي سبک زندگی مدرن را به مثابه مسئاله واجد ارزش پژوهش نموده است. سبک زندگی انسان مدرن از نظر همین نظریه پردازان در جهت امحای فردیت اصیل عمل مي کند وزندگی او را از کیفیت تهی مي ماید ودر نهایت جهان را به قفس آهنین تبدیل کرده است ودلزدگی به بار مي‌‌آورد (پرنیان، 1392).
ظهور سبک زندگی به عنوان مسئله ای جامعه شناختی در همان ابتدای تاسیس رشته خود را در کنار مسئاله مندی مدرنیته اقتصادی پولی سرمایه داری و… مي‌دیده است . بنابراین انتظار مي رود که در هر جامعه ای که درگیر چنین تحولاتی گردد سبک زندگی به عنوان مساله ای جامعه شناختی رخ نماید وجامعه شناسان را ترغیب کند برروی آن پژوهش ومداقه بپردازند (خسروی، 1390).
در ایران نیز چندی است این اصطلاح در فضای آکادمیک به موضوعی قابل توجه وهدایت تحقیقات انجام پژوهش‌هاي مختلف تبدیل شده است در اینجا این سوال به وجود مي آید که آیا مي توان به معنایی که در اروپای قرن نوزدهم و بیستم میلادی سبک زندگی به عنوان مساله ای جامعه شناختی طرح گردید در جامعه ایرانی نیز به عنوان مساله ای جامعه شناختی صورت بندی گردد . با نگاهی به تغییرات وتحولات جامعه ایرانی به نظر مي رسد بسیاری از مسائل جامعه شناختی از جمله سبک زندگی در مورد این جامعه قابل طرح است (آذرفتحی، 1392).
2-1-2- تغییرات سبک زندگی در فرایند توسعه ابزارهای نوین ارتباطی
امروزه فناوری‌هاي اطلاعاتی وارتباطی به عناصری بی بدیل در زندگی بشر تبدیل شده اند عصر کنونی را بسیاری عصر انقلاب اطلاعات وارتباطات نامیده اند وسایل ارتباط جمعی پیچیده ترین ابزار القای اندیشه ها وکارآمدترین سلاح ها برای تسخیر آرام جوامع هستند. در چند دهه اخیر با توجه به سرعت سر سام آور پیشرفت ورشد تکنولوژی ارتباطات واطلاعات هر روزه بر پیچیدگی وکارآمدی این ابزارها ووسایل در جهان افزوده مي شود امری اجتناب ناپذیر نموده است تصویری که در حقیقت در ذهن خود مي سازیم نمایی از ادراک وبرداشت ما از واقعیت محسوس وملموس زندگی است (کوهسار، 1388).
اگر چه پیش از این انسان ها در ارتباطی رودررو با یکدیگر بوده اند ورونق و ترویج روش‌هاي زندگی از طریق همین ارتباطات رودررو با روندی بسیار کند وضعیف همراه بوده است ولیکن با توجه به فنآوری‌هاي امروزی مي توان به جرات بیان نمود که قدرت مافوق تکنولوژی به جایی رسیده که جوامع بشری بصورت آنلاین با هم در ارتباط بوده وهمین امر باعث شده است تا سبک ها و روش‌هاي زندگی جدیدی در سطح دنیا در حال چرخش وتغییر باشند. امروزه با پیشرفت ارتباطات جوامع دستخوش تغییرات بسیاری شده اند رسانه‌هاي همگانی مانند تلویزیون وماهواره در سطح جامعه جایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه بطور فزاینده ای چه در سطح ملی و بین المللی مطرح شده اند. از آنجا که فرهنگ از طریق رسانه‌های جمعی جریان مي یاید اشکال متفاوت زندگی توسعه مي ابند، در این رابطه مي توان گفت رسانه ها بر شیوه‌های زندگی وسلیقه‌هاي عمومي در جامعه تاثیر مي گذارند درحال حاضر به دلیل اهمیت رسانه‌هاي جمعی به ویژه تلویزیون بیش از هر زمان دیگری تحت بررسی مطالعه دقیق ومنظم قرار گرفته اند از چند دهه قبل به موضوع ارتباطات به ویژه ارتباط جمعی توجه بیشتری شده است وبه رابطه رسانه ها با جامعه وتاثیرات اجتماعی وتعامل آنها تاکید بیشتری نهاده شده است (جعفرزاده پور،1390) .
یکی از تاثیرات امروز رسانه‌هاي عصر جدید تاثیر آنها بر الگوها و روشها ی زندگی انسان ها است به طوری که بنابر اعتقاد گیدز، رسانه ها با قدرت عظیم فرهنگی خود مي توانند بر الگوهای زندگی انسان ها تاثیر بگذارند. الگوهای زندگی بنابر تعریف گیدز مي توان به مجموعه ای کم وبیش جامع از عملکرد تعبیر کرد که فرد آنها را به کار مي گیرد چون نه فقط نیازهای خود را برآورده مي کند بلکه روایت خاصی را هم که برای هویت شخصی خود در نظر گرفته است در برابر دیگران مجسم مي کند.( گیدنز، 2010) وامروزه با ظهور ماهواره وگسترش آن در کشور ما سرعت تبادل اطلاعات بیشتر شده وآنها در سطح جهانی تاثیرات خود را به صورت مستقیم وغیر مستقیم برروی استفاده کنندگان آن خواهد داشت به طوری که نقش بسزایی در تبلیغ الگوهای مختلف زندگی دارند که این الگوهای زندگی گسترده تر از الگوهای زندگی است که در کشورما منجر مي شود ومهمتر از همه با فرهنگ کشور ما در تعارض است .سبک زندگی از مفاهیمي است که در دنیای امروز از آن استفاده مي شود وبه دلیل گستردگی آن رشته‌هاي مختلف کاربرد دارد (ارمکی وتقی، 1392).
تعین بلندای گام وشتاب حرکت در مسیرجهانی شدن زمانی به درستی میسرمي گردد که جایگاه فعلی (مبدا)موانع فراروی ومقصد به خوبی ارزیابی قرار بگیرند.ارزیابی مرکز تولید علم به ویژه دانشگاه از این منظر اولویتی غیر قابل انکار است با توجه به اینکه فضای اجتماعی در حال تغییرات است وروبه سوی فضای مجازی علمي دارد دیگر فقط بحث دانش نیست بلکه در حجم انبوهی از اطلاعات ودانش آن هم با سرعتی شتابان در سایه تکنولوژی الکترونیکی وفناوری‌هاي نوین اطلاعات وارتباطات نحوه برخورد واستفاده از دانش و اطلاعت نیز تغییر یافته است امروزه با گسترش رسانه ها وعمومي شدن ماهواره ها ورود سایر وسایل ارتباطی در جوامع بشری مسائل اجتماعی جدید بوجود آمده است و هر روز بیش از پیش به اهمیت استفاده از آنها در زندگی انسان ها افزوده مي شود. با مراجعه به آمار وارقام موجود در جهان مي توان به این واقعیت پی برد که رسانه‌هاي جمعی بخصوص تلویزیون بیشترین سهم را در گذراندن اوقات فراغت افراد دارند به طوری که براساس آمار سال 1388 بیش از 90درصد شهروندان تهرانی برای گذراندن اوقات فراغت خود به تماشای تلویزیون مي پردازند ،وبه طور کلی بر میزان تماشای تلویزیون به لحاظ حجم وزمان مخاطبان افزوده مي شود. (رحیمي نژاد، 1388. باتوجه به این امر امروزه درمورد رسانه‌هاي همگانی از جمله رادیو وتلویزیون ماهواره و امثال آنها مطالعات دقیق ومنطقی ای صورت گرفته است این مطالعات حکایت از اهمیت رسانه‌هاي جمعی به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی دارد . رسانه‌هاي جمعی در سطح اجتماعی پایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه فرهنگ جریان یافته واشکال سمبلیک ونمادین ریشه دوانده است وتوسعه مي یابد به طوریکه مي توان گفت رسانه ها برشیوه رفتاری نحوه سلوک وسلیقه‌هاي عمومي در جامعه وهنجارها اثر مي گذارد (لطف آبادی،1389).
سبک زندگی که سبب نمایش هویت وشخصیت افراد در جهان کنونی است از جمله مفاهیمي است که در دنیای امروزه مورد توجه قرار مي گیرد.امروزه الگوهای پوشش شیوه‌هاي تغذیه،ارزش ها،نگرش ها،ورفتارهای انسانی با سرعت هرچه بیشتر تغییر مي کنند، وافراد برای انطباق خود با جهان پیرامون خود نیازمند تغییرات زیادی درالگوی مصرف وسبک زندگی خود هستند، بنابراین افراد برای ارتقا پیوسته، نیازمند آگاهی وبهره گیری از اطلاعات واز طریق رسانه‌هاي فرهنگی جامعه از جمله سبک زندگی از خود بجای مي گذارند . در چند دهه اخیر با توجه به افزایش استفاده از رسانه‌هاي جمعی در کشورمان شاهد تغییر در مجموعه ای از رفتار،عادات،عقایدوارزش‌هاي مردم کشورمان باشیم ونبض این تحولات در ورود ماهواره ها به کشورمان است بطوریکه با ورود ماهواره به جامعه سهمي که رسانه ملی اشغال کرده است، به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کرده است وبخش اعظمي از آن به برنامه‌هاي ماهواره اختصاص پیدا کرده است که در این چند سال اخیر با افزایش تعداد شبکه‌هاي فارسی زبان ماهواره مخاطبان این رسانه در حال افزایش است (رضایی،1389).
2-1-3 – ارزیابی سبک زندگی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی
سبک زندگی الگوی فعالیت‌هاي داوطلبانه روزمره زندگی است که تاثیر مهمي بر فعالیت سلامت فرد داشته واز عوامل جمعیت شناختی،محیطی واجتماعی نشات مي گیرد، بنابر پیش بینی سازمان جهانی بهداشت 70-80 درصد از میزان مرگ ومیرهای کشورهای توسعه یافته و40-50 درصد ازمرگ ومیر‌هاي کشورهای در حال توسعه به علت بیماری‌هاي مرتبط با سبک زندگی مي باشد. نوجوانی دوره ای بحرانی برای گسترش چاقی واضافه وزن مي باشد که با مرگ ومیر در بزرگسالان ارتباط دارد افزایش شیوع چاقی در نوجوانان نتیجه عدم تعادل بین انرژی دریافتی وهزینه‌هاي انرژی دارد (مارسیا، 242009).
در گزارشی که توسط مرکز کنترل بیماری‌هاي قلب وعروق سازمان جهانی بهداشت در سال 1988اعلام شد کشور ایران از نظر شیوع بالای چاقی دوران نوجوانی یکی از هفت کشور اول جهان مي باشد که علت آن تغییر سبک زندگی به خصوص خوردن مواد غذایی با چربی وشکر بالا ومصرف کم فیبر ورژیم غذایی به همراه کاهش فعالیت‌هاي فیزیکی در این گروه مي باشد (غفاری، 1388).
منطبق با بررسی‌هاي به عمل آمده توسط سازمان ملی جوانان نیز 51درصد از نوجوانان مورد بررسی، سبک زندگی مناسبی نداشته اند.سنین نوجوانی همراه با تغییرات سریع الگوهای رفتاری است این تغییرات نوجوان را در معرض گسترش رفتارهای پر خطر بهداشتی از قبیل عدم تحرک ،عادات تغذیه ای نامناسب ،مصرف سیگار و الکل قرار مي دهد که تاثیر آن تا سال ها بعد حتی تا آخر عمر باقی مي ماند ودر مفهوم جدید سلامتی افراد در مقابل سلامت خود مسئول بوده وباید سبک زندگی سالمي رابرای خود برگزینند تحقق این امر در گرو برنامه‌هاي ارتقای سلامتی مي‌باشند
