پزشکي گلستان را مورد بررسي قرار دادند. يافته‌ها حکايت از آن داشت که 5/83 درصد از نمونه بررسي شده سابقه مصرف سيگار و 2/6 درصدسيگاري بوده‌اند و مهم‌ترين دليل گرايش به مصرف سيگار نيز ارتباط با دوستان سيگاري عنوان شد ضمناً بين مصرف سيگار با سن، جنس، قوميت و سال تحصيل ارتباط معني‌داري مشاهده شد.
افقي (1388) هنجارها و ارزش‌هاي موجود در ميان دانشجويان ساکن خوابگاه دانشگاه گيلان و رابطه آنها با آنومي را مور بررسي قرار داد و به اين نتيجه رسيد که ميزان آنومي در خوابگاه پسران نسبت به دختران کمتر است اما مکانيسم کنترل اجتماعي در هر دو خوابگاه در حد مطلوبي عمل نکرده و نيز عدم تعادل اجتماعي در اين خوابگاه‌ها مشهود بود.
بيات و همکاران (1388) ميزان رضايت دانشجويان ساكن خوابگاه‌هاي دانشگاه علامه طباطبايي از برنامه‌هاي فرهنگي دانشگاه و عوامل مرتبط با آن را مورد مطالعه قرار داد. نتايج اين مطالعه نشان داد که 76 درصد از دانشجويان از برنامه‌هاي فرهنگي رضايت نداشته و بيشترين رضايت هم از مشارکت‌هاي عمومي همچون ورزش، اردو و کتابخانه مي‌باشد.
توحيدلو (1388) تأثير عوامل خانوادگي بر وضعيت فرهنگي دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد رودهن را مورد بررسي قرار داد. در آن تحقيق متغير وضعيت ديني و مذهبي، گرايش‌هاي سياسي و وضعيت اجتماعي به عنوان شاخص‌هاي وضعيت فرهنگي دانشگاه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد که متغيرهاي شکل گرفته در درون خانواده نقش معني‌داري بر کاهش يا افزايش مشکلات فرهنگي در بين دانشجويان دارد.
کلدي و فلاح (1388) کارکردها و مشکلات فرهنگي و اجتماعي دانشجويان را در دانشگاه آزاد علوم تحقيقات مورد مطالعه قرار دادند. بر اساس نتايج اين تحقيق، ارزيابي دانشجويان در خصوص کارکردهاي دانشگاه در سطح نسبتاً خوب بوده است، بطوري‌كه بين سرمايه فرهنگي و سن، مقطع تحصيلي و نيز رشته تحصيلي دانشجويان رابطه معناداري نشان داده شد. همچنين از اختلاف طبقاتي فرهنگي و برخي عوامل خانوادگي و قومي به عنوان مهم‌ترين مشکلات فرهنگي نام برده شد.
مجاهدي و همکاران (1389) عوامل فرهنگي و اجتماعي مؤثر بر ميزان اعتماد اجتماعي دانشجويان خوابگاه دانشگاه شهيد چمران را مورد بررسي قرار دادند. نتايج نشان داد که از مجموع متغيرهاي مطرح شده، متغيرهاي ميزان دينداري، عوامل فرهنگي خانوادگي، احساس عدالت اجتماعي، احساس امنيت اجتماعي، قوم‌گرايي، پايگاه اجتماعي، اقتصادي، مشارکت اجتماعي، خلقيات اجتماعي به صورت مستقيم بر ميزان اعتماد اجتماعي تأثيرگذار هستند.
2 – 25 – 2 – پيشينه خارجي تحقيق
در تحقيقي که درباره مشکلات دانشجويان ايراني خارج از کشور توسط اتوکلاينبرگ و همکارن در 1979 به روش پيمايشي و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه در ميان دانشجويان ايراني يازده کشور جهان انجام شد ضمن تأکيد بر مشکلات مختلف مسکن، زبان و… تأکيد کردند که تفاوتهاي فرهنگي و تفاوتهاي سبک يادگيري و آموزش و پژوهش در ايران و کشورهاي غربي يکي از مهم‌ترين مشکلات در راه پيشرفت تحصيلي دانشجويان بوده است (نقل از فاضلي، 1387).
عبدالله صالح البنيان68 (1980) فارغ التحصيل دانشگاه کاروليناي شمالي آمريکا در رساله دکتري‌اش در يک بررسي تجربي درباره دانشجويان عربستان سعودي در 1980 نشان داد که، تغيير نگرش اجتماعي دانشجويان نسبت به برخي ارزش‌هاي بومي دانشجويان مشاهده شد. وي نشان مي‌دهد که ارزش‌ها و نگرش‌هاي دانشجويان درباره جايگاه زن، روابط خانوادگي و ارزش‌هاي شغلي، با تغييرات آشکاري همراه بوده و دستخوش تحولات اساسي و عميق شده است. به ويژه نگرش دانشجويان درباره حقوق زنان از نگرش سنتي نابرابرخواهانه به نگرش مساوات‌جويانه مدرن تحول عميق‌تري پيدا کرده است. ارزش‌هاي شغلي سنتي مانند امنيت و پرستيژ و اعتبار شغلي، به ميزان اندکي به سوي ارزش‌هاي کارکردي تغيير يافته بودند. اما اين تغييرات ناچيز و کمتر از ديگر زمينه‌ها بوده است.
در تحقيقي که در سال 1995 درباره مشکلات دانشجويان ايراني خارج از کشور در زمينه «گفتمان دانشگاهي، سبکهاي يادگيري و بسترهاي فرهنگي دانشجويان ايراني» توسط خانم دکتر سند من گي به روش «اتنو گرافيک» يا «مردم نگاري» انجام شد و نتايج آن در 1999 انتشار يافت مشکلات فرهنگي را مشکلات اصلي دانشجويان دانسته و اين مشکلات را به صورت ذيل خلاصه و فهرست مي‌کند:
شيوه و اسلوب فکري: دانشجويان ايراني در پرسش کردن و طرح سوال، کند و آهسته عمل مي‌کنند، اما در زمينه پذيرفتن ايده‌هايي که مي‌آموزند و به خاطر سپردن و حفظ کردن آنها – به خصوص جزئيات پر آب و تاب _سريع هستند.
استرس‌هاي فرهنگي: نگراني‌ها و محدويت‌هاي مذهبي، اجتماعي و سياسي در کنار استرس‌هاي خانوادگي و مشکلات زباني، اضطراب و تشويش‌هاي دانشجويان را تشديد مي‌کند.
انزوا و محروميت اجتماعي: به دليل تفاوتهاي فرهنگي مذهبي و اجتماعي، ارتباط دانشجويان با مردم محلي استراليا محدود و در نتيجه از کمک‌ها و حمايت‌هاي اندکي از طرف جامعه بهره‌مند مي‌شوند.
سوء‌تفاهم فرهنگي: به دليل مشکلات زبان و ارتباط اجتماعي و وجود تفاوتهاي فرهنگي، اشکال گوناگوني از بد فهمي‌ها و سوءفهم‌هاي فرهنگي بين دانشجويان، استادان و کارکنان دانشگاه به وجود مي‌آيد که اين سوء فهم‌ها به کمک‌ها و حمايت‌هاي استادان از دانشجويان ايراني لطمه مي‌زند
خانم سند من گي در نتيجه‌گيري نهايي تحقيق خود مي‌نويسد: اين بررسي نشان مي‌دهد هم استادان راهنما و هم دانشجويان ايراني در زمينه شناخت و درک وظايف ماهيت گفتمان‌هاي رشته و زمينه مطالعاتي و روشي که بايد تعليم داده، آموخته و به کار گرفته شود با مشکلات ناشي از اختلاف فرهنگي مواجه‌اند (ساندمن69، 1999).
دي جونگ و همکاران70 (2005) معضلات روابط جنسي و توليد مثل جوانان دانشجوي کشورهاي عربي را مورد بررسي قرار دادند. يافته‌ها حاکي از آنست که شکاف بين نسلي در حال افزايش ميان جوانان و والدينشان باعث اختلافات جنسيتي در فرصت‌هاي اجتماعي شده و عليرغم نيازهاي اساسي جوانان، سکوت سياسي در مورد سلامت جنسي و توليد مثلي جوانان بوجود آمده است از ديگر نتايج اين بود که رابطه مثبت با والدين و خانواده عامل محافظ و بازدارنده جوانان از موارد خطردار جنسي و توليدمثلي است.
وان لار71 و همکاران (2005) در پژوهشي تأثير هم اتاقي خوابگاه‌هاي دانشگاه کاليفرنيا را در رفتار و نگرش قومي دانشجويان مورد مطالعه قرار دادند. نتايج اين مطالعه نشان داد که زندگي با هم اتاقي‌هايي حتي از نژاد‌هاي مختلف باعث کاهش تعصبات قومي و تغيير رفتار در دانشجويان و افزايش عاطفه بين آنها گرديده بود.
اوسلو72 و گيرجين73 (2010) در مقاله‌اي با عنوان تأثير شرايط سکونت در ايجاد مهارت حل مشکلات اجتماعي دانشجويان خوابگاه‌هاي ترکيه نشان دادند دانشجويان پسر مستقر در خوابگاه‌هاي دانشجويي بيشتر از دانشجويان دختر توانايي ايجاد روابطي عاطفي با ديگر دانشجويان راداشته و در حل مشکلات اجتماعي خود نسبت به آنها موفق تربودند.
.
2 – 26 – خلاصه و نتيجه‌گيري
دانشگاه محل تجمع تعداد زيادي از بهترين جوانان هر سرزمين است. افرادي که چه به لحاظ سني و چه به لحاظ ضريب هوشي در وضعيت منحصربفردي به سر مي‌برند. برخي از اين دانشجويان براي کسب تحصيل و ارتقاء علمي خود، اقدام به مهاجرت کرده و در شهرهاي ديگري غير از محل سکونتشان به تحصيل ادامه مي‌دهند. به همين دليل براي کاهش مشکلات اين قشر، خوابگاه‌هاي دانشجويي تدارک ديده شده است. خوابگاه‌هاي دانشجويي که از امکانات و شرايط ويژه‌اي برخوردار است ممکن است با برخي کاستي‌ها و مشکلات نيز همراه باشد. به همين دليل لازم است زواياي مختلف مورد کنکاش قرار گيرد و اين پژوهش در همين راستا به بررسي مشکلات فرهنگي دانسجويان پسر خوابگاهي پرداخته است.
دومين فصل تحقيق حاضر در برگيرنده تحقيقات پيشين در زمينه موضوع تحقيق است. ابتدا تعاريف متعددي از فرهنگ ارائه شده است. فرهنگ هم مادي و هم معنوي است. فرهنگ معنوي عبارت است از عقايد، باروها، نگرش‌ها و کلاً جهان‌بيني افراد، و فرهنگ مادي عبارت است از تجلي فرهنگ معنوي در عناصر زندگي انساني همچون اوقات فراغت، حقوق، قانون، اقتصاد، تعليم و تربيت، سياست و ديگر عناصر زندگي در ادامه، انواع فرهنگ شامل فرهنگ آرماني و موجود، فرهنگ پويا و هدفدار و پيشرو معرفي شده است. ويژگي‌هاي فرهنگ، کارکردهاي فرهنگ، فرهنگ دانشگاهي و منشا گوناگوني درون فرهنگ‌ها ار ديگر مباحث مطرح شده در اين فصل است.
سپس اين مسأله که يکي از مهم‌ترين مصاديق جوامع يادگيري، خوابگاه‌هاي دانشجويي است مورد بررسي قرار گفت. دانشجويان در محيط‌هاي خوابگاهي علاوه بر داشتن فرصتي براي مرور مباحث علمي و گفتگو درباره آنها، مجالي براي آشنايي با فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌هاي ديگر پيدا مي‌کنند و ميتوانند آموزه‌هاي فرهنگي خود را با ديگران به اشتراک بگذارند.
سپس به برخي مشکلاتي که دانشجويان مهاجر در محيط‌هاي خوابگاهي با آن روبرو مي‌شوند پرداخته شد. مشکلاتي نظير تفاوت ارزش‌هاي بومي‌شان با ارزش‌هاي محيط جديد، مشکلات روانشاختي، مشکلات مالي و …
در ادامه نظريات انديشمندان مختلفي نظير تريانديس، بيلز، دورکيم، پارسونز، بلاو، هومنز، آرچر، پارک و فيشر و همچنين نگرش اسلام با تأکيد بر آراء امام خميني (ره)، آيت‌الله خامنه‌اي و علامه جعفري درباره فرهنگ مورد بررسي قرار گرفت.
سپس تعدادي از تحقيقات مختلفي که در داخل و خارج از کشور درباره مسائل و مشکلات فرهنگي دانشجويان صورت گرفت معرفي گرديد. بيشتر تحقيقاتي که در اين زمينه صورت گرفتند زواياي محدود و معدودي از مشکلات فرهنگي دانشجويان را مورد بررسي قرار دادند. از طرف ديگر تلاش چنداني براي شناسايي متغيرهاي اثرگذار و مرتبط با مشکلات فرهنگي دانشجويان صورت نگرفت. از اين رو پژوهش حاضر با توجه به تجربيات حاصل از تحقيقات پيشين سعي دارد زواياي متعددتري از مشکلات فرهنگي دانشجويان را بررسي کند و علاوه بر آن تعدادي از متغيرهاي مرتبط با مشکلات فرهنگي را نيز شناسايي نمايد.
فصل سوم
مواد و روش‌ها
3-1- مقدمه
سومين فصل تحقيق، روششناسي تحقيق است. در اين فصل به روش تحقيق، جمعيت آماري، روش نمونهگيري و حجم نمونه، شيوهي جمعآوري دادهها، روشهاي مورد استفاده براي تحليل دادهها و اعتبار و پايائي پرداخته ميشود.
3-2- روش تحقيق
انتخاب يک روش يا تکنيک خاص همواره بستگي به شرايط دارد. اين شرايط عبارتنداز: توانائيهاي شخص محقق و امکانات او (از جمله پرسشگران توانا، شرايط مورد مطالعه و محدوديتهاي آن) (رفيع‌پور، 1385).
از آنجا که اين شرايط و عوامل مربوط به آن بسيار متفاوت هستند، به تناسب اين شرايط ابزار و تکنيکهاي متفاوت ميتوانند مورد استفاده قرار گيرند. در اين تحقيق با توجه به هدف مطالعه که بررسي مشکلات فرهنگي زندگي خوابگاهي دانشجويان پسر خوابگاه‌هاي دانشگاه يزد بوده است از روش پيمايش استفاده شده است.
3 – 3 – جامعه آماري
منظور از جامعه آماري، مجموعهاي از اعضاء افراد و اشيايي است كه حداقل داراي يك ويژگي مشترك باشند. به عبارت ديگر جامعه آماري به مجموعهاي از عناصر گفته ميشود كه داراي يك يا چند ويژگي مشترك باشند (خورشيدي و همکاران، 1378).
جامعه آماري در اين تحقيق، کليه دانشجويان ساکن در خوابگاه‌هاي پسرانه دانشگاه يزد در سال تحصيلي 90-89 هستند که تعداد کل آنها 2460 نفر ميباشند.
3 – 4 – حجم نمونه
نمونه عبارت است از تعدادي از افراد جامعه كه صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته، معرف جامعه بوده و از تجانس و همگني با افراد جامعه برخوردار باشند (حافظ نيا، 1381: 121).
با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمينان 5/95 درصد، دقت احتمالي 5 درصد و بالاترين واريانس ممکن (25/0 = ) حجم نمونه محاسبه شده است.
رابطه (3-1) شيوه محاسبه حجم نمونه
جدول (3-1) اجزاي تشکيل دهنده فرمول
