
کیمیدارو
16
0.141
جمع
113
100
توصیف یافتهها
در این بخش از گزارش تحقیق، دادهها یا متغیرهای تحقیق بر مبنای استفاده از شاخصهای آماری مرکزی، پراکندگی و نسبی توصیف شده است. نتایج توصیف یافتهها در جدول شماره 3-4 آورده شده است. در این جدول، آمارههای توصیفی متغیرهای تحقیق محاسبه شده است. کل مشاهدات در هرسال بر مبنای فرمول تعیین حجم نمونه تصادفی به ازای هرسال برابر با 113 و در یک دوره 5 ساله (88 تا 92) برابر با 565 سال-شرکت بوده که از جدول توصیف دادهها به ازای متغیرها حذف شده است. شاخصهای آماری محاسبه شده در این جدول شامل میانگین، میانه، انحراف معیار، کمینه و بیشینه است که در جدول 3-4 به شرح زیر ارائه گردیده است.
جدول (4-3):توصیف یافتههای تحقیق
نماد
نام متغیر
کمینه
بیشینه
متوسط
انحراف معیار
ضریب چولگی
ضریب کشیدگی
Y
وجه نقد
000/0
96/152
88/2
19/12
06/10
68/107
X1
ترکیب اعضاء هیئتمدیره
000/0
100
52/0
255/0
38/0-
191/0
X2
سهامداران نهادی
000/0
93/0
58/0
57/0
96/1
24/1
X3
مالکیت و نفوذ دولت
000/0
94/0
44/0
90/1
87/1
53/1
X4
سهام شناور آزاد
000/0
90
88/21
16/1
53/1
77/1
X5
اندازه شرکت
03/10
45/18
57/13
38/0
54/0
10/0
X6
نوسان بازده
06/0
41/1
135/0
187/0
73/2
80/14
X7
قیمت سهم
100
34922
26/4671
5/4727
32/2
35/10
X8
گردش سهام
000/0
58722
4/1271
4/4242
310/8
22/90
X9
حجم معاملات
000/0
18
83/9
891/0
285/0-
29/1
بر مبنای نتایج مندرج در جدول شماره 4-3 در ارتباط با توصیف یافتهها ملاحظه میشود که:
1) وجه نقد در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 000/0 و حداکثر 96/152 بوده است. متوسط نگهداشت وجه نقد 88/2 با انحراف معیار 19/12 بوده است.
2) ترکیب اعضاء هیئتمدیره در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 100 بوده است. مقدار متوسط آن 52/0 با انحراف معیار 255/0 بوده است.
3) سهامداران نهادی در بین شرکتهای نمونه به مرتبه اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 0/93 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 58/0 با انحراف معیار 57/0 مرتبه بوده است.
4) مالکیت و نفوذ دولت در بین شرکتهای نمونه اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 94/0 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 44/0 انحراف معیار 90/1 بوده است.
5) سهام شناور آزاد، در شرکتهای نمونه اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 0/90 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 88/21 با انحراف معیار 16/1 بوده است.
6) اندازه شرکت در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 03/10 و حداکثر برابر 45/18 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 57/13 با انحراف معیار 38/0 بوده است.
7) قیمت سهم در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 0/100 و حداکثر برابر 0/34922 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 26/4671 با انحراف معیار 5/4727 بوده است.
8) گردش سهام در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 0/58722 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 4/1271 با انحراف معیار 4/4242 بوده است.
9) حجم معاملات در شرکتهای نمونه بهطور نسبی اقلاً 000/0 و حداکثر برابر 0/18 بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکتها 83/9 با انحراف معیار 891/0 بوده است.
تحلیل پیشفرضها
در این تحقیق بهتبع تحقیقات مشابه یا مرتبط، جهت تعیین ارتباط بین متغیرها از روش رگرسیون خطی مرکب ترکیبی یا دادههای تابلویی استفاده شده است. بر همین اساس پیش از بهکارگیری روش رگرسیونی، پیشفرضهای استفاده ازاینروش مورد ارزیابی قرارگرفتهاند. این پیشفرضها مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرهای تابعی و مستقل، نرمال بودن توزیع باقیماندههای مدل برآوردی، ثبات واریانسها، استقلال خطی متغیرهای مستقل، بزرگی یا به سمت یک میل کردن ضریب تعیین برآوردی و پیشفرضهای استفاده از دادههای تابلویی میباشد. در این بخش از شرح یافتههای تحقیق به نتایج ارزیابی این پیشفرضها اشاره شده است.
الف) نرمال بودن توزیع متغیرها:
آمارههای توصیفی جدول شماره 4-4 مشتمل بر ضرایب چولگی و کشیدگی است که در حالت توصیفی میتواند معیاری برای تشخیص نرمال بودن یا نبودن توزیع متغیرها باشد. ضریب چولگی بیانگر تقارن توزیع و ضریب کشیدگی نیز نشان دهنده بلندای توزیع است که در مقایسه با توزیع نرمال سنجیده میشود. در صورت نرمال بودن توزیع باید این ضرایب به سمت صفر میل نماید:
جدول (4-4): ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد
ردیف
نماد
نام متغیر
ضریب چولگی
ضریب کشیدگی
1
Y
وجه نقد
06/10
68/107
2
X1
ترکیب اعضاء هیئتمدیره
38/0-
191/0
3
X2
سهامداران نهادی
96/1
24/1
4
X3
مالکیت و نفوذ دولت
87/1
53/1
5
X4
سهام شناور آزاد
53/1
77/1
6
X5
اندازه شرکت
54/0
10/0
7
X6
نوسان بازده
73/2
80/14
8
X7
قیمت سهم
32/2
35/10
9
X8
گردش سهام
310/8
22/90
10
X9
حجم معاملات
285/0-
29/1
بر مبنای جدول شماره 4-4 ملاحظه میشود که ترکیب اعضاء هیئتمدیره، سهامداران نهادی مالکیت و نفوذ دولت، سهام شناور آزاد و اندازه شرکت تقریباً از توزیع نرمال برخوردار هستند. ازآنجهت که مقادیر یا قدر مطلق ضرایب چولگی و کشیدگی تقریباً به سمت صفر میل کردهاند.
درعینحال برای قضاوت نسبت به نرمال بودن توزیع متغیرها در سطح جامعه آماری از آزمون جارک-برا استفاده شده است. در اين آزمون فرض نرمال بودن توزیع متغیر در مقابل نرمال نبودن توزیع آزمون میشود. این آزمون را غالباً در تحقیقات مشابه فقط در مورد متغیرهای وابسته انجام دادهاند، ولی در این تحقیق هم برای متغیر وابسته و هم برای متغیرهای مستقل انجام پذیرفته است.
در تحقیقاتي كه نرمال بودن توزيع متغيرها را مورد آزمون قرار دادهاند، عموماً با طبقهبندی هر یک از متغیرها از آزمون کااسکودر استفاده کرده یا بدون طبقهبندی از آزمون جارک-برا استفاده کردهاند که در اینجا روش دوم مورداستفاده واقعشده است. در ابتدا برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیر وابسته از آزمون جارک-برا استفاده شده است. این آزمون برای متغیر نگهداشت وجه نقد بهعنوان متغیر وابسته تحقیق انجام شد و نتیجه این آزمون بهطور خلاصه در جدول خروجی آزمون جارک-برا در نرمافزار آماری برای این متغیر به شرح جدول 5-4 است:
جدول (4-5): نتايج آزمون جارک-برابرای متغیر وابسته
متغیر
آماره جارک
سطح معناداری
نتیجه
وجه نقد
Y
0/267532
000/0
توزیع نرمال نیست
بر مبنای جدول شماره 4-5 سطح معنیدار محاسبه شده متناظر با آماره جارک-برا برابر با 000/0 میباشد. با توجه به اینکه سطح معنیدار در این جدول کمتر از 05/0 یا سطح آزمون است فرضیه H0 مبنی بر نرمال بودن توزیع متغیر وابسته رد شده لذا با اطمینان 95% میتوان گفت متغیر وابسته یا وجه نقد در شرکتهای منتخب بورس اوراق بهادار تهران از توزیع غیر نرمال برخوردار است. مشابه تحقیقات مرتبط پس از نرمالیزه کردن متغیر وابسته با بهکارگیری لگاريتم مجذور، مجدداً آزمون نرمال بودن توزيع متغيرهاي مستقل با استفاده از آماره جارک-برا تکرار شده است. نتایج آزمون مجدد جارک پس از نرمالسازی متغير وابسته بر مبناي استفاده از لگاريتم مقادير اوليه متغيرها، به شرح جدول شماره 4-6 خلاصه شده است:
جدول (4-6): آزمون جارک-برا برای متغیر وابسته پس از نرمالسازی
متغیر
آماره جارک
سطح معناداری
نتیجه
وجه نقد
Y
90/1
43/0
توزیع نرمال است
با توجه به سطح معنیدار محاسبه شده در جدول 4-6، با عنایت به اینکه سطوح معنیدار متناظر با آماره جارک-برا برای متغیر وابسته وجه نقد بیش از 0.05 یا 5 درصد سطح آزمون میباشد، در سطح 95 درصد احتمال، فرض H0 مبنی بر “نرمال بودن توزیع متغیر وابسته” پذیرفته میشود.
اگرچه غالب تحقیقات به ارزیابی نرمال بودن متغیر وابسته اکتفا میکنند ولی در این تحقیق این پیشفرض را برای کلیه متغیرها ازجمله متغیرهای مستقل نیز ارزیابیشده است. برای بررسی نرمال بودن توزیع ” متغیرهای مستقل ” نیز مشابه متغیر وابسته از آزمون جارک-برا استفاده شده است. آماره اين آزمون و سطح معناداری متناظر با آن طبق خروجي نرمافزار آماري برای متغیرهاي مستقل به شرح جدول 4-7 است:
جدول (4-7): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل
متغیر
آماره جارک-برا
سطح معناداری
نتیجه
ترکیب اعضاء هیئتمدیره
X1
93/1
400/0
توزیع نرمال است
سهامداران نهادی
X2
43/1
48/0
توزیع نرمال است
مالکیت و نفوذ دولت
X3
52/1
47/0
توزیع نرمال است
سهام شناور آزاد
X4
02/2
33/0
توزیع نرمال است
اندازه شرکت
X5
70/1
43/0
توزیع نرمال است
نوسان بازده
X6
34/3988
000/0
توزیع نرمال نیست
قیمت سهم
X7
3/1781
000/0
توزیع نرمال نیست
گردش سهام
X8
7/185594
0000/
توزیع نرمال نیست
حجم معاملات
X9
75/1
43/0
توزیع نرمال است
با توجه به سطح معنیدار محاسبه شده در جدول 4-7، با عنایت به اینکه سطوح معنیدار متناظر با آماره جارک-برا برای متغیرهای مستقل ترکیب اعضاء هیئتمدیره، سهامداران نهادی، مالکیت و نفوذ دولت، سهام شناور آزاد و حجم معاملات، اندازه شرکت بیش از 0.05 یا 5 درصد سطح آزمون میباشد، در سطح 95 درصد احتمال، فرض H0 مبنی بر “نرمال بودن توزیع متغیرهای مستقل ” پذیرفته میشود. مشابه تحقیقات مرتبط پس از نرمالیزه کردن متغیرهای مستقل نوسان بازده، قیمت سهم و گردش سهام با بهکارگیری لگاريتم مجذور، مجدداً آزمون نرمال بودن توزيع متغيرهاي مستقل با استفاده از آماره جارک-برا تکرار شده است. نتایج آزمون مجدد جارک پس از نرمالسازی متغيرهاي مستقل بر مبناي استفاده از لگاريتم مجذور مقادير اوليه متغيرها، به شرح جدول شماره 4-8 خلاصه شده است:
جدول (4-8): آزمون جارک-برا برای متغیرهای مستقل پس از نرمالسازی
متغیر
آماره جارک
سطح معناداری
نتیجه
نوسان بازده
X6
05/2
326/0
توزیع نرمال است
قیمت سهم
X7
61/1
44/0
توزیع نرمال است
گردش سهام
X8
81/2
302/0
توزیع نرمال است
با توجه به جدول 4-8، مقادیر متناظر با آماره Z جارک-برا برای کلیه متغیرها پس از نرمالسازی به ترتیب 05/2، 61/1 و 81/2 میباشد. با عنایت به اینکه کلیه مقادیر یادشده از 5 درصد بیشتر است لذا با اطمینان 95 درصد برای کلیه متغیرهای مستقل تبدیلی میتوان فرض نرمال بودن توزیع را پذیرفت.
ب) آزمون استقلال خطاها
پیشفرض دیگر استفاده از رگرسیون خطی مرکب در تعیین ارتباط بین متغیرها، استقلال باقیماندهها یا خطای برآورد انجامشده بهواسطه مدل رگرسیونی است. در این راستا، در تحقیقات مشابه یا مرتبط معمولاً از اندازه آماره دوربین واتسون بهعنوان يك معيار تصمیمگیری استفاده شده است. در اين تحقيق نيز از آزمون معيار دوربين واتسون استفاده شده است كه در آن همبستگي سريالي بين تفاضل مقادير واقعی و برآورد شده مقادير متغير وابسته و بهاصطلاح باقیماندهها يا (خطا) هاي رگرسيون را بر مبناي فرض صفر آماري زير آزمون مينمايد:
H0: بین خطاها خودهمبستگی وجود ندارد.
H1: بین خطاها خودهمبستگی وجود دارد.
اگر آماره دوربین-واتسون بین 5/1 و 5/2 قرار گیرد، فرضيه H0 آزمون (فقدان همبستگی یا استقلال خطاها) پذیرفته میشود و در غیر این صورت H1 مبنی بر خودهمبستگی خطاهای مدل برآوردی را نمیتوان رد کرد. بر مبنای محاسبات انجامشده در اين زمينه، آماره دوربین واتسن به همراه آماره فیشر و سطح معناداری آن به شرح جدول شماره 4-9 خلاصه شده است:
جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی
دوربین واتسون
آماره فیشر
سطح معنیدار
69/1
85/32
000/0
بهطوریکه در جدول شماره 9-4 آورده شده است ملاحظه میشود که:
مقدار آماره دوربین- واتسون برای رابطه ریاضی برآوردی یعنی رابطه بین وجه نقد با متغیرهای مستقل 69/1 محاسبه شده است. با توجه به اينكه مقدار یادشده در فاصله 5/1 و 5/2 قرار دارد
