آزمون
آزمايش
26.5926
4.3700
6.515
52
0.000
کنترل
18.6296
4.6089
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 1 جدول فوق نشان مي‌دهد؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات سيالي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، تأييد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 1 بيشتر از 5 درصد است). همچنين نتيجه انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 2 در جدول فوق نشان مي‌دهد که؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات سيالي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پس آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، رد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 2 کمتر از 5 درصد مي‌باشد). از اين رو استدلال مي‌گردد که، بين نمره متغير سيالي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري (p=0.835,t= 0.209) وجود ندارد؛ اما به دنبال اعمال مداخله در تدريس به دانش‌آموزان که به صورت تدريس درس افزار شبيهساز درس علوم زيستي و بهداشت مي‌باشد، تفاوت معني‌داري (p=0.000, t=6.370) بين نمره بعد سيالي براي دو گروه آزمايش و کنترل در پس آزمون ايجاد شده است. بنابراين روش طراحي شده براي تدريس سبب شده است که، ميانگين نمره سيالي گروه آزمايش به صورت معني‌داري بيشتر از ميانگين نمره سيالي گروه کنترل در وضعيت پس آزمون باشد.
4-2-3-4: فرضيه ويژه شماره 2(استفاده درس افزار شبيهساز علوم زيستي و بهداشت پايه اول متوسطه دوم به طور معناداري بر ميزان نمره ابتکار دانش‌آموزان موثر مي‌باشد.)
ابتکار به مفهوم توانايي توليد ايده يا محصول نو و بديع مي‌باشد. يا بنا بر تعريفي ديگر، يعني پاسخ‌هاي فرد قبلاً ديده نشده باشد و جديد و نو باشد. متغير ابتکار به عنوان يکي ديگر از ابعاد چهارگانه خلاقيت براي تمام افراد نمونه مورد بررسي در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون، به صورت يک خرده مقياس 22 سؤالي از پرسشنامه خلاقيت تورنس اندازه‌گيري ميشود. در جدول ذيل آمارههاي توصيفي مربوط به متغير ابتکار، شامل ميانگين و انحراف معيار در دو گروه آزمايش و کنترل در مراحل پيش آزمون و پس آزمون آورده شده است.
جدول 4-2-2-4-1: آمارههاي توصيفي متغير ابتکار براي پيش آزمون و پس آزمون هر دو گروه
گروه
پيش آزمون
پس آزمون
ميانگين
انحراف معيار
ميانگين
انحراف معيار
آزمايش
26.4444
6.1414
31.3704
9.2990
کنترل
23.3333
5.8900
22.0370
5.0496
طبق روال مطالعه در بخش‌هاي قبل، در اين قسمت نيز براي سنجش اثرات متغير درون آزمودني (ابتکار)، متغير بين گروهي (گروه آزمايش و کنترل) و اثر تعاملي هر دو متغير فوق از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر استفاده نموده‌ايم. در ادامه نتايج حاصل از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر براي متغير ابتکار به شرح ذيل ارائه گرديده است:
جدول 4-2-2-4-2: نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر به روش گرين‌ها وز- گيزر براي ابتکار
منبع
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
آماره F
سطح
معني‌داري
ابتکار
88.926
1
88.926
2.619
0.112
ابتکار´گروه
261.333
1
261.333
7.696
0.008
نتايج جدول فوق نشان مي‌دهد که اثر خالص متغير ابتکار يا همان متغير درون آزمودني (p=0.112,F= 2.619) به صورت آماري معني‌دار نمي‌باشد؛ اما اثر تعاملي ابتکار´گروه (P=0.008,F=7.696) کاملاً معني‌دار مي‌باشد. در ادامه نيز براي بررسي اثر اصلي متغير درون آزمودني ابتکار، از آزمون t گروههاي وابسته استفاده شده است. در اين تحليل نمرات پس و پيش آزمون كليه شرکت‌کنندگان در پژوهش صرف‌نظر از گروه مربوطه مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج مربوط به تحليل متغير درون آزمودني ابتکار در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به شرح جدول ذيل مي‌باشد:
جدول 4-2-2-4-3: نتايج آزمون t وابسته براي نمرات ابتکار پيش آزمون و پس آزمون
سطح
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
پيش آزمون
24.8889
6.1633
1.525
53
0.133
پس آزمون
26.7037
8.7816
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي وابسته در جدول (4-3-2-4-3) صحت نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر براي متغير درون آزمودني ابتکار در جدول (4-3-2-4-2) را تأييد مي‌کند؛ بنابراين طبق نتايج حاصل آزمون t گروههاي وابسته (P=0.133,t=1.525)، بين ميانگين نمرات ابتکار در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون تفاوت معني‌داري وجود ندارد.
براي پيگيري اثر تعاملي ابتکار´ گروه از آزمون t گروههاي مستقل استفاده ميشود. بدين صورت که برابري ميانگين نمره هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به صورت مستقل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج حاصل از تحليل ابتکار در هر دو گروه آزمايش و کنترل در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح ذيل مي‌باشد:
جدول 4-2-2-4-4: نتايج آزمون t مستقل براي نمرات ابتکار پيش آزمون_ پس آزمون هر دو گروه
رديف
سطح
گروه
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
1
پيش آزمون
آزمايش
26.4444
6.1414
1.900
52
0.063
کنترل
23.3333
5.8900
2
پس آزمون
آزمايش
31.3704
9.2990
4.583
52
0.000
کنترل
22.0370
5.0496
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 1 جدول فوق نشان مي‌دهد؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات ابتکار دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، تأييد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 1 بيشتر از 5 درصد است). همچنين نتيجه انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 2 در جدول فوق نشان مي‌دهد که؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات ابتکار دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پس آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، رد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 2 کمتر از 5 درصد مي‌باشد)؛ بنابراين بر اساس نتايج آزمون t گروههاي مستقل در جدول فوق اين‌گونه استدلال ميشود که، بين نمره ابتکار دانش‌آموزان در هر دو گروه آزمايش و کنترل در و وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري (p=0.063, t=1.9) وجود ندارد و فرضيه صفر براي برابري ميانگينهاي دو گروه آزمايش و کنترل در وضعيت پيش آزمون رد نمي‌شود. اما فرضيه صفر جهت برابري ميانگينهاي نمره ابتکار دو گرو آزمايش و کنترل در وضعيت پس آزمون مورد پذيرش قرار نمي‌گيرد(p=0.000, t=4.583)، بنابراين نمرات ابتکار دو گروه آزمايش و کنترل در پس آزمون تفاوت معني‌داري با يکديگر دارند و روش تدريس اعمال شده با درس افزار شبيهساز بر گروه آزمايش، منجر به افزايش ميانگين نمره ابتکار اين گروه نسبت به گروه کنترل در وضعيت پس آزمون شده است.
4-2-2-5: فرضيه ويژه شماره 3 (استفاده درس افزار شبيهساز علوم زيستي و بهداشت پايه اول متوسطه دوم به طور معناداري بر ميزان نمره بسط دانش‌آموزان موثر مي‌باشد.)
بسط نيز يکي از ابعاد مهم خلاقيت از ديدگاه تورنس به شمار مي رود. بسط به شکل توانايي توجه به جزئيات وابسته به يك ايده تعريف مي‌گردد و در واقع يعني افراد خلاق به جزئيات يك ايده توجه بيشتري نشان مي‌دهند. بسط نيز به عنوان يکي ديگر از ابعاد خلاقيت براي تمام افراد نمونه در دو وضعيت پيش و پس آزمون، به صورت يک خرده مقياس 11 سؤالي از پرسشنامه خلاقيت تورنس اندازه‌گيري ميشود. در جدول ذيل برخي از آمارههاي توصيفي مربوط به متغير بسط، شامل ميانگين و انحراف معيار براي اعضاي نمونه، در دو گروه آزمايش و کنترل در مراحل پيش آزمون و پس آزمون آورده شده است.
جدول 4-2-2-5-1: آمارههاي توصيفي متغير بسط براي پيش آزمون و پس آزمون هر دوگروه
گروه
پيش آزمون
پس آزمون
ميانگين
انحراف معيار
ميانگين
انحراف معيار
آزمايش
13.9630
3.1437
16.4815
4.2004
کنترل
12.5185
3.6623
11.4074
3.9735
براي بررسي اثر اصلي متغير درون آزمودني بسط و اثر تعاملي متغير درون آزمودني بسط با متغير بين گروهي که شامل دو گروه آزمايش و کنترل مي‌باشد از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر استفاده شده است. در ادامه نتايج حاصل از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر براي متغير بسط به شرح ذيل ارائه گرديده است:
جدول 4-2-2-5-2: نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر به روش گرين هاوز- گيزر براي بسط
منبع
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
آماره F
سطح
معني‌داري
بسط
13.370
1
13.370
0.954
0.333
بسط´گروه
88.926
1
88.926
6.346
0.015
نتايج جدول فوق نشان مي‌دهد که اثر اصلي متغير درون آزمودني بسط (p=0.333,F=0.954) از لحاظ آماري معني‌دار نمي‌باشد؛ اما اثر تعاملي بسط´ گروه (p=0.015, F=6.346) از لحاظ آماري کاملاً معني‌دار مي‌باشد. براي پيگيري مکرر اثر اصلي متغير درون آزمودني از آزمون t گروههاي وابسته استفاده شده است. در اين تحليل نمرات متغير درون آزمودني پس و پيش آزمون كليه شرکت‌کنندگان در پژوهش صرف‌نظر از گروه مربوطه مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج مربوط به تحليل متغير درون آزمودني بسط در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به شرح جدول ذيل مي‌باشد:
جدول 4-2-2-5-3: نتايج آزمون t وابسته براي نمرات بسط پيش آزمون و پس آزمون
سطح
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
پيش آزمون
13.2407
3.4583
0.931
53
0.356
پس آزمون
13.9444
4.7915
نتايج حاصل از انجام آزمون tگروههاي وابسته در ارتباط با متغير درون آزمودني بسط در جدول (4-3-2-5-3) صحت نتايج حاصل از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر در جدول (2-5-2-3-4) را به صورت کامل تأييد مي‌کند؛ بنابراين بين ميانگين نمرات متغير بسط در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون تفاوت معني‌داري (p=0.356, t=0.931) وجود ندارد. حال که اثبات گرديد متغير درون آزمودني بسط، از لحاظ آماري بي معني است. ما به دنبال محاسبه اثر تعاملي متغير درون آزمودني و متغير بين گروهي هستيم. لذا براي پيگيري اثر تعاملي بسط´گروه از آزمون t گروههاي مستقل استفاده ميشود. بدين صورت که برابري ميانگين نمره متغير بسط هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به صورت مستقل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج حاصل از تحليل متغير بسط در هر دو گروه آزمايش و کنترل در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح ذيل مي‌باشد:
جدول 4-2-2-5-4: نتايج آزمون t مستقل براي نمرات بسط پيش آزمون_ پس آزمون هر دو گروه
رديف
سطح
گروه
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح
معني‌داري
1
پيش آزمون
آزمايش
13.9630
3.1437
1.555
52
0.126
کنترل
12.5185
3.6623
2
پس آزمون
آزمايش
16.4815
4.2004
4.560
52
0.000
کنترل
11.4074
3.9735
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 1 جدول فوق نشان مي‌دهد؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات بسط دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، تأييد
مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 1 بيشتر از 5 درصد است). همچنين نتيجه انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 2 در جدول فوق نشان مي‌دهد که؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات بسط دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پس آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، رد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 2 کمتر از 5 درصد مي‌باشد). از اين رو استدلال مي‌گردد که، ميانگين نمرات متغير بسط در دو گروه آزمايش و کنترل در وضعيت پيش آزمون (p=0.126,t=1.55) با يکديگر تفاوت معني‌داري ندارند و شواهد کافي براي رد فرضيه برابري ميانگينهاي دو گروه وجود ندارد. اما فرضيه برابري ميانگين نمرات بسط براي دو گروه آزمايش و کنترل در وضعيت پس آزمون (p=0.000,t=4.56) رد مي‌گردد. از اين رو نتيجه ميشود که اعمال روش تدريس با درس افزار شبيهساز منجر به افزايش نمرات ميانگين گروه آزمايش نسبت به گروه کنترل در وضعيت پس آزمون شده است.
4-2-2-6 فرضيه ويژه شماره 4 (استفاده درس افزار شبيهساز علوم زيستي و بهداشت پايه
