که ميانگين نمرات پيشرفت تحصيلي در دو نمونه وابسته (پيش آزمون و پس آزمون) برابر است. نتايج مربوط به انجام آزمون t گروههاي وابسته جهت ارزيابي پيشرفت تحصيلي در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به شرح جدول ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-1-3: نتايج آزمون t وابسته براي نمرات پيشرفت تحصيلي پيش آزمون و پس آزمون
سطح
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
پيش آزمون
3.2407
1.8524
24.088
53
0.000
پس آزمون
14.1852
2.8155
نتايج حاصل از جدول بالا نشان مي‌دهد که؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه بين نمرات پيشرفت تحصيلي در وضعيت پيش آزمون و پس آزمون تفاوتي وجود ندارد، رد مي‌گردد. بنابراين بين نمرات پيشرفت تحصيلي پيش آزمون و پس آزمون اختلاف معني‌داري (P=0.000, t=24) وجود دارد. به اين صورت که در ارزيابي پس آزمون، افزايش معني‌داري در نمره پيشرفت تحصيلي کل نمونه مشاهده شده است.
براي پيگيري اثر تعاملي پيشرفت تحصيلي ´ گروه از آزمون t گروههاي مستقل73 استفاده ميشود. بدين صورت که برابري ميانگين پيشرفت تحصيلي هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به صورت مستقل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. روند اجراي آزمون t گروههاي مستقل براي بررسي برابري ميانگين نمره پيشرفت تحصيلي براي دو گروه آزمايش و کنترل به صورت ذيل ميباشد:
(4-4)
که در آن ميانگين نمره پيشرفت تحصيلي در گروه آزمايش و نيز ميانگين نمره پيشرفت تحصيلي گروه کنترل است (اين آزمون را براي هر دو وضعيت پيش و پس آزمون، جداگانه انجام مي‌دهيم). آماره‌ي آزمون براي انجام آزمون t گروههاي مستقل و آزمون فرضيه فوق در دو حالت با واريانسهاي مساوي و حالت واريانسهاي نامساوي چنين است:
براي حالت واريانسهاي مساوي:
(4-5)
براي حالت واريانسهاي نامساوي:
(4-6)
اگر سطح معني‌داري در آزمون فوق کمتر از 0.05 باشد در اين صورت فرض صفر رد ميشود و اين بدين معناست که ميانگين نمره پيشرفت تحصيلي در دو گروه آزمايش و کنترل برابر نيست. اما در صورتي که سطح معني‌داري آزمون بيشتر از 0.05 باشد، دليل کافي براي رد فرضيه صفر وجود ندارد. از اين رو نتيجه مي‌گيريم که ميانگين نمره پيشرفت تحصيلي در دو گروه آزمايش و کنترل برابر است. نتايج حاصل از آزمون t گروههاي مستقل براي تحليل وضعيت پيشرفت تحصيلي در هر دو گروه آزمايش و کنترل در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-1-4: نتايج آزمون t مستقل براي نمرات پيشرفت تحصيلي پيش آزمون- پس آزمون هر دو گروه
رديف
سطح
گروه
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
1
پيش آزمون
آزمايش
3.3333
2.2014
0.364
52
0.717
کنترل
3.1481
1.4598
2
پس آزمون
آزمايش
15.8148
1.9421
5.191
52
0.000
کنترل
12.5556
2.6214
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 1 نشان مي‌دهد که فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات پيشرفت تحصيلي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، تأييد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 1 بيشتر از 5 درصد است). همچنين نتيجه انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 2 در جدول فوق نشان مي‌دهد؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات پيشرفت تحصيلي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پس آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، رد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 2 کمتر از 5 درصد ميباشد). از اين رو استدلال مي‌گردد که؛ بين پيشرفت تحصيلي دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري (p=0.717,t= 0.346) وجود ندارد؛ اما به دنبال تدريس درس افزار شبيه‌ساز درس علوم زيستي و بهداشت، تفاوت معني‌داري (p=0.000, t=5.191) بين امتياز پيشرفت تحصيلي دو گروه آزمايش و کنترل در پس آزمون ايجاد شده است.
4-2-2-2: فرضيه شماره 2 اصلي (استفاده درس افزار شبيه‌ساز علوم زيستي و بهداشت پايه اول متوسطه دوم به طور معناداري بر ميزان خلاقيت دانش‌آموزان موثر ميباشد.)
خلاقيت از متغيرهاي وابسته مطالعه حاضر است که با توزيع پرسشنامه 60 سؤالي تورنس در بين افراد نمونه، مورد سنجش قرار گرفته است. در جدول ذيل آماره‌هاي توصيفي مربوط به متغير خلاقيت، شامل ميانگين و انحراف معيار در دو گروه آزمايش و کنترل، در مراحل پيش آزمون و پس آزمون آورده شده است.
جدول 4-2-2-2-1: آماره‌هاي توصيفي متغير خلاقيت براي پيش آزمون و پس آزمون هر دو گروه
گروه
پيش آزمون
پس آزمون
ميانگين
انحراف معيار
ميانگين
انحراف معيار
آزمايش
74.3333
14.6759
91.7037
18.6976
کنترل
67.8148
13.2579
64.0370
12.6414
در ارتباط با اين متغير نيز مانند پيشرفت تحصيلي عمل مي‌نماييم. يعني براي بررسي ميزان خلاقيت دانش‌آموزان در هر دو گروه آزمايش و کنترل و در هر دو وضعيت پيش آزمون- پس آزمون از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر استفاده نموده‌ايم. نتايج حاصل از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر به شرح ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-2-2: نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر به روش گرين هاوز- گيزر براي خلاقيت
منبع
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
آماره F
سطح معني‌داري
خلاقيت
1247.120
1
1247.120
8.288
0.006
خلاقيت´گروه
3018.898
1
3018.898
20.063
0.000
نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر براي متغير خلاقيت نشان مي‌دهد که اثر اصلي خلاقيت (p=0.006,F=8.288) و اثر تعاملي ´گروه (P=0.000, F=20.063)، کاملاً معني‌دار ميباشد. در ادامه نيز براي پيگيري اثر اصلي خلاقيت از آزمون tگروههاي وابسته استفاده شده است. در اين تحليل نمرات پس و پيش آزمون كليه شرکت‌کنندگان در پژوهش صرف‌نظر از گروه مربوطه مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج مربوط به تحليل متغير خلاقيت در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به شرح جدول ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-2-3: نتايج آزمون t وابسته براي نمرات خلاقيت پيش آزمون و پس آزمون
سطح
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح معني‌داري
پيش آزمون
71.0741
14.2376
2.469
53
0.017
پس آزمون
77.8704
21.0919
نتايج حاصل از آزمون tگروههاي وابسته بر روي متغير خلاقيت نشان مي‌دهد که بين نمره خلاقيت در وضعيت پيش آزمون و پس آزمون اختلاف معني‌داري (P=0.017,t=2.469) وجود دارد.
همچنين براي ارزيابي اثر تعاملي خلاقيت´گروه از آزمون t گروههاي مستقل استفاده شده است. بدين صورت که برابري ميانگين خلاقيت هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به صورت مستقل فرض مي‌گرد، سپس فرضيه فوق با آزمون t گروههاي مستقل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج حاصل از تحليل متغير خلاقيت در هر دو گروه آزمايش و کنترل در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-2-4: نتايج آزمون t مستقل براي نمرات خلاقيت پيش آزمون_ پس آزمون هر دو گروه
رديف
سطح
گروه
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح
معني‌داري
1
پيش آزمون
آزمايش
74.3333
14.6759
1.713
52
0.093
کنترل
67.8148
13.2579
2
پس آزمون
آزمايش
91.7037
18.6976
6.370
52
0.000
کنترل
64.0370
12.6414
نتايج حاصل از انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 1 جدول فوق نشان مي‌دهد؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات خلاقيت دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، تأييد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 1 بيشتر از 5 درصد است). همچنين نتيجه انجام آزمون t گروههاي مستقل در رديف 2 در جدول فوق نشان مي‌دهد که؛ فرضيه صفر مبني بر اينکه ميانگين نمرات خلاقيت دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پس آزمون تفاوت معني‌داري ندارند، رد مي‌گردد (زيرا سطح معني‌داري آزمون در رديف 2 کمتر از 5 درصد ميباشد). از اين رو استدلال مي‌گردد که؛ بين نمره خلاقيت دو گروه کنترل و آزمايش در وضعيت پيش آزمون تفاوت معني‌داري (p=0.093,t= 1.713) وجود ندارد؛ اما به دنبال اعمال مداخله در تدريس به دانش‌آموزان که به صورت تدريس درس افزار شبيه‌ساز درس علوم زيستي و بهداشت ميباشد، تفاوت معني‌داري (p=0.000, t=6.370) بين نمره خلاقيت براي دو گروه آزمايش و کنترل در پس آزمون ايجاد شده است.
4-2-2-3: فرضيه ويژه شماره 1 (استفاده درس افزار شبيه‌ساز علوم زيستي و بهداشت پايه اول متوسطه دوم به طور معناداري بر ميزان نمره سيالي دانش‌آموزان موثر ميباشد.)
سيالي يکي از ابعاد چهارگانه خلاقيت از ديدگاه تورنس ميباشد و به مفهوم قدرت توليد ايده‌ها و جواب‌هاي فراوان ميباشد. متغير سيالي براي تمام افراد نمونه در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به صورت يک خرده مقياس 16 سؤالي از پرسشنامه خلاقيت تورنس، اندازه‌گيري ميشود. در جدول ذيل برخي از آماره‌هاي توصيفي متغير سيالي شامل ميانگين و انحراف معيار، در دو گروه آزمايش و کنترل در مراحل پيش آزمون و پس آزمون آورده شده است.
جدول 4-2-2-3-1: آماره‌هاي توصيفي متغير سيالي براي پيش آزمون و پس آزمون هر دو گروه
گروه
پيش آزمون
پس آزمون
ميانگين
انحراف معيار
ميانگين
انحراف معيار
آزمايش
19.6667
4.9146
26.5926
4.3700
کنترل
19.4074
4.1718
18.6296
4.6089
نتايج حاصل از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر براي بررسي وضعيت متغير سيالي در دو گروه آزمايش و کنترل براي هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح جدول ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-3-2: نتايج تحليل واريانس با اندازه‌گيري مکرر به روش گرين هاوز-گيزر براي سيالي
منبع
مجموع مجذورات
درجه آزادي
ميانگين مجذورات
آماره F
سطح
معني‌داري
سيالي
255.148
1
255.148
21.118
0.000
سيالي ´ گروه
400.593
1
400.593
33.156
0.000
نتايج جدول فوق نشان مي‌دهد که اثر اصلي متغير سيالي يا همان متغير درون آزمودني (p=0.000,F=21.118) و اثر تعاملي سيالي´ گروه (P=0.000, F=33.156) معني‌دار ميباشد. بنابراين هم اثر متغير درون آزمودني و هم اثر تعاملي متغير درون آزمودني و بين گروهي کاملاً معني‌دار است. از اين رو جهت محاسبه اثر خالص متغير درون آزمودني (سيالي) از آزمون t گروههاي وابسته استفاده شده است؛ بنابراين در اين آزمون نمرات پس و پيش آزمون كليه شرکت‌کنندگان در پژوهش صرف‌نظر از گروه مربوطه مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج مربوط به تحليل متغير سيالي در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به شرح جدول ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-3-3: نتايج آزمون t وابسته براي نمرات سيالي پيش آزمون و پس آزمون
سطح
ميانگين
انحراف معيار
T
درجه آزادي
سطح معني‌داري
پيش آزمون
19.5370
4.5171
3.625
53
0.001
پس آزمون
22.6111
5.9950
نتايج حاصل از آزمون t گروههاي وابسته براي تعيين اثر خالص متغير سيالي طبق جدول فوق نشان مي‌دهد که ميان نمره سيالي افراد نمونه، شامل هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش از آزمون و پس از آزمون تفاوت معني‌داري (P=0.000,t=3.625) وجود دارد.
همچنين براي بررسي اثر تعاملي سيالي ´ گروه از آزمون t گروههاي مستقل استفاده ميشود. بدين صورت که برابري ميانگين پيشرفت تحصيلي هر دو گروه آزمايش و کنترل در دو وضعيت پيش آزمون و پس آزمون به صورت مستقل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. نتايج حاصل از تحليل متغير سيالي در هر دو گروه آزمايش و کنترل در هر دو وضعيت پيش و پس آزمون به شرح ذيل ميباشد:
جدول 4-2-2-3-4: نتايج آزمون t مستقل براي نمرات سيالي پيش آزمون- پس آزمون هر دو گروه
رديف
سطح
گروه
ميانگين
انحراف معيار
t
درجه آزادي
سطح
معني‌داري
1
پيش آزمون
آزمايش
19.6667
4.9146
0.209
52
0.835
کنترل
19.4074
4.1718
2
پس
