روش مناسب پیش‌بینی شرکت باید ابتدا ابعاد مرتبط با پیش‌بینی را شناسایی کند. این ابعاد شامل ناحیه جغرافیایی، گروه‌های محصول و مشتری می‌باشد.
6. تعیین شاخص‌های عملکرد و خطا برای پیش‌بینی: شرکت‌ها باید شاخص‌های مناسب برای ارزیابی دقت و چارچوب زمانی پیش‌بینی را تعریف کنند.
• روش‌های سری زمانی برای پیش‌بینی
هدف هر روش پیش‌بینی، پیش‌بینی جزء سیستماتیک و برآورد جزء تصادفی است. در حالت کلی جزء سیستماتیک شامل سطح، روند و عامل فصلی است. رابطه ریاضی برای جزء سیستماتیک یکی از اشکال زیر را دارد:
– ضربی: جزء سیستماتیک = سطح × روند ×عامل فصلی
– جمعی: جزء سیستماتیک = سطح + روند + عامل فصلی
– ترکیبی: (سطح + روند) × عامل فصلی
• روش‌های استاتیک
در روش‌های استاتیک فرض می‌شود که برآورد سطح، روند و عامل فصلی در جزء سیستماتیک با مشاهده تقاضای جدید تغییر نمی‌کند.
• پیش‌بینی انطباقی
چهار گام این شیوه به شرح زیر می‌باشد:
1. آغاز. برآورد اولیه‌ای از سطح، روند و عامل فصلی را با استفاده از داده‌های مشخص به دست آورید. این روش همانند روش استاتیک انجام می‌شود.
2. پیش‌بینی. با توجه به برآوردهای پریود t، پیش‌بینی تقاضا برای پریود t+1 را بر اساس حالت ترکیبی به دست آورید.
3. برآورد خطا. تقاضای واقعی برای دوره t+1 را به دست آورید و مقدار خطا را به صورت اختلاف میان پیش‌بینی و تقاضای واقعی محاسبه کنید.
4. اصلاح برآوردها. برآورد سطح، روند و عامل فصلی را با توجه به خطای محاسبه شده اصلاح کنید.
برخی روش‌های انطباقی به شرح زیر می‌باشند:
– میانگین متحرک17
– نمو هموار ساده18
– نمو هموار با اصلاح روند (مدل هولتز)19
– نمو هموار با اصلاح روند و فصلی (مدل وینتر)20
• شاخص‌های خطای پیش‌بینی
شاخص‌های خطای پیش‌بینی اطلاعات ارزشمندی را برای مدیران به همراه دارند:
1. مدیران از تجزیه و تحلیل خطا برای تعیین اینکه چگونه روش فعلی پیش‌بینی، جزء سیستماتیک تقاضا را تخمین می‌زند استفاده می‌کنند.
2. کلیه طرح‌های اقتضایی باید از لحاظ خطاهای پیش‌بینی بررسی شوند.
مادامی که خطاهای مشاهده شده در چارچوب تخمین تاریخی خطا باشند، شرکت‌ها می‌توانند از روش فعلی پیش‌بینی استفاده کنند. برخی شاخص‌های خطای پیش‌بینی عبارتند از شاخص خطا ()، میانگین مربع خطا، انحراف مطلق، میانگین انحراف مطلق، میانگین مربع درصد خطا، اریبی و خطای ردیابی می‌باشند.
• نقش فناوری اطلاعات در پیش‌بینی
با توجه به اینکه پیش‌بینی از داده‌های بسیاری استفاده می‌کند، فناوری اطلاعات نقشی اساسی در پیش‌بینی دارند. ماژول پیش‌بینی که اغلب تحت عنوان ماژول برنامه‌ریزی تقاضا نامیده می‌شود، یکی از نرم افزارهای کلیدی زنجیره تأمین است. استفاده از فناوری اطلاعات مزایای بسیاری برای پیش‌بینی دارد.
• مدیریت ریسک در پیش‌بینی
زمانی که برای آینده برنامه‌ریزی می‌شود، ریسک‌های مرتبط با خطای پیش‌بینی باید لحاظ شوند. خطاهای پیش‌بینی می‌توانند به تخصیص نادرست منابع در موجودی، تسهیلات، حمل و نقل، منبع یابی، قیمت گذاری و حتی مدیریت اطلاعات است. عوامل بسیاری می‌توانند منجر به خطاهای پیش‌بینی شوند.
دو استراتژی اصلی برای کاهش ریسک‌های پیش‌بینی عبارتند از افزایش پاسخگویی و استفاده از فرصت‌هایی برای ادغام تقاضاها.
برنامه‌ریزی ادغامی‌در زنجیره تأمین
در این فصل درباره روش برنامه‌ریزی ادغامی‌برای اتخاذ تصمیماتی درباره تولید، بیرون سپاری، موجودی و تعویق موجودی بحث شده است.
• نقش برنامه‌ریزی ادغامی در زنجیره تأمین
دنیایی را فرض کنید که در آن هیچگونه محدودیتی از لحاظ ظرفیت تولیدی، حمل و نقل، انبارداری و حتی اطلاعات وجود ندارد. در این صورت نیازی به برنامه‌ریزی برای پیش‌بینی تقاضا وجود ندارد. در دنیای واقعی ظرفیت هزینه دارد و زمان‌های تحویل طولانی هستند. از اینرو شرکت‌ها باید تصمیماتی با توجه به سطوح ظرفیت، تولید، بیرون سپاری و قیمت‌گذاری اتخاذ نمایند.
برنامه‌ریزی ادغامی فرایندی است که بوسیله آن یک شرکت سطوح ایده‌آل ظرفیت، تولید، قرارداد جانبی، موجودی و حتی قیمت‌گذاری در طول یک افق زمانی را تعیین می‌کند. هدف برنامه‌ریزی ادغامی برآوردن تقاضا و بیشینه‌سازی سود است. در برنامه‌ریزی ادغامی‌تصمیمات در سطح ادغامی اتخاذ می‌شوند.
در حالت سنتی برنامه‌ریزی ادغامی در سطح بنگاه انجام می‌شد و به‌عنوان بخشی از زنجیره تأمین مدنظر قرار نمی‌گرفت. اما برنامه‌ریزی ادغامی‌یکی از مهمترین مسائل در زنجیره تأمین است. این برنامه‌ریزی برای اثربخش بودن به اطلاعاتی از سرتاسر زنجیره تأمین نیاز دارد.
اهداف اصلی برنامه‌ریزی ادغامی‌تعیین پارامترهای عملیاتی زیر در طول افق زمانی مشخص است:
نرخ تولید: تعداد واحدهای تکمیل شده در هر واحد زمان (نظیر هر هفته یا هر ماه)
نیروی کار: تعداد کارگران/ میزان ظرفیت مورد نیاز برای تولید در طول زمان
اضافه‌کاری: میزان اضافه‌کاری تولید برنامه‌ریزی شده
سطح ظرفیت ماشین: تعداد واحدهای ظرفیت ماشین آلات مورد نیاز برای تولید
قرارداد جانبی: ظرفیت قرارداد جانبی مورد نیاز در طول افق برنامه‌ریزی
کمبود: تقاضای برآورده نشده در پریودی که ایجاد می‌شود لیکن به پریودهای بعدی موکول می‌شود.
موجودی در دسترس: موجودی برنامه‌ریزی شده که در پریودهای مختلف در افق برنامه‌ریزی نگهداری می‌شود.
برنامه‌ریزی ادغامی‌به عنوان برنامه کاری برای عملیات به کار می‌رود و پارامترهایی را تعیین می‌کند که از طریق آنها تصمیمات تولید و توزیع کوتاه مدت اتخاذ می‌شوند.
• مسأله برنامه‌ریزی ادغامی
هدف برنامه‌ریزی ادغامی‌برآوردن تقاضا به شیوه‌ای است که سودآوری بنگاه حداکثر شود. می‌توان مسأله برنامه‌ریزی ادغامی‌را به صورت رسمی به صورت زیر بیان کرد:
با مشخص بودن پیش‌بینی تقاضا برای هر پریود در افق برنامه‌ریزی، سطح تولید، موجودی و ظرفیت (داخلی و بیرون سپاری شده) را برای هر پریود بگونه‌ای تعیین کنید که سودآوری شرکت در افق برنامه‌ریزی را بیشینه سازد.
برای برنامه‌ریزی ادغامی‌شرکت باید افق برنامه‌ریزی را مشخص کند. افق برنامه‌ریزی دوره زمانی است که برنامه ادغامی‌در پی ارائه راه حل است (معمولاً 3 تا 18 ماه). شرکت همچنین باید طول پریود زمانی در افق برنامه‌ریزی را تعیین کند (هفته، ماه، فصل). در مرحله بعدی شرکت اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد برنامه ادغامی‌را تعیین می‌کند. برنامه‌ریزی ادغامی اطلاعات زیر را نیاز خواهد داشت:
پیش‌بینی پریود t
هزینه‌های تولیدی
– هزینه‌های نیروی کار، زمان عادی و اضافه‌کاری
– هزینه‌های تولید با قرارداد جانبی
– هزینه‌های تغییر ظرفیت
ساعات نیروی کار/ ماشین مورد نیاز هر واحد
هزینه نگهداری موجودی
هزینه کمبود موجودی یا تعویق سفارشات
محدودیت‌ها
– محدودیت‌های اضافه‌کاری
– محدودیت‌های اخراج
– محدودیت سرمایه در دسترس
– محدودیت‌های کمبود موجودی یا تعویق سفارش
– محدودیت‌های تأمین کنندگان
با استفاده از این اطلاعات شرکت تصمیمات زیر را در افق برنامه‌ریزی اتخاذ می‌کند:
میزان تولید در زمان عادی، اضافه‌کاری و قرارداد جانبی: برای تعیین تعداد کارگران و سطوح خرید تأمین کننده
موجودی نگهداری شده: برای تعیین فضای انبار و سرمایه کاری مورد نیاز
سفارشات عقب افتاده/ میزان کمبود: برای تعیین سطوح خدمت مشتری
استخدام/ اخراج نیروی کار: برای تعیین مسائل مرتبط با نیروی کار
افزایش/ کاهش ظرفیت ماشین آلات: برای تعیین اینکه آیا نیاز به خرید یا بیکاری تجهیزات نوین است یا خیر.
کیفیت برنامه ادغامی‌تاثیر مهمی‌بر سودآوری سازمان دارد.
• استراتژی‌های برنامه‌ریزی ادغامی
برنامه‌ریزان ادغامی‌باید میان هزینه‌های ظرفیت، موجودی و تعویق سفارشات موازنه کنند. برنامه‌ای که منجر به افزایش یکی از این هزینه‌ها شود، منجر به کاهش دو هزینه دیگر خواهد شد. دستیابی به سودآورترین موازنه هدف برنامه‌ریزی ادغامی‌است.
در حالت کلی یک سازمان باید ترکیبی از سه هزینه را برای برآورد تقاضا به بهترین نحو به کار گیرد. از اینرو موازنه اساسی میان سه پارامتر زیر است:
– ظرفیت
– موجودی
– تعویق/ فروش از دست رفته
سه استراتژی متمایز برای موازنه میان این هزینه‌ها وجود دارد. این استراتژی‌ها شامل موازنه میان هزینه‌های سرمایه‌گذاری، اندازه نیروی کار، ساعات کاری، موجودی و فروش‌های عقب افتاده است. سه استراتژی به شرح زیر می‌باشند:
1. استراتژی تعقیب – استفاده از ظرفیت به عنوان اهرم.
2. استراتژی انعطاف‌پذیری زمانی نیروی کار یا ظرفیت – استفاده از تجهیزات به عنوان اهرم.
3. استراتژی هموار – استفاده از موجودی به عنوان اهرم.
• برنامه‌ریزی ادغامی‌با استفاده از برنامه‌ریزی خطی
همانطور که بیان شد هدف برنامه‌ریزی ادغامی‌بیشینه‌سازی سود و برآورد تقاضا است. هر شرکت در تلاش برای برآوردن تقاضا با محدودیت‌های مشخصی چون ظرفیت تجهیزات یا قابلیت تأمین کنندگان در تحویل یک قطعه مواجه‌اند. یک ابزار مؤثر برای بیشینه‌سازی سود در حضور مجموعه‌ای از محدودیت‌ها برنامه‌ریزی خطی است. در این شیوه تابع هدف کمینه سازی هزینه‌های تولید (دستمزد در ساعات عادی و اضافه کاری، استخدام و اخراج، قرارداد جانبی، نگهداری موجودی و کمبود) است. همچنین محدودیت‌هایی چون نیروی کار، استخدام و اخراج، ظرفیت، موازنه موجودی و اضافه کاری نیز در مدل مدنظر قرار می‌گیرد.
• خطای پیش‌بینی در برنامه‌ریزی ادغامی
روش برنامه‌ریزی ادغامی‌بیان شده در این فصل خطاهای پیش‌بینی را منظور نمی‌کند. اما می‌دانیم که خطای پیش‌بینی همواره با خطا همراه است. برای بهبود کیفیت برنامه ادغامی باید خطاهای پیش‌بینی را نیز مدنظر قرار داد. خطای پیش‌بینی با موجودی احتیاطی متناظر است که به صورت موجودی نگهداری شده برای برآورد تقاضاهای بیشتر از پیش‌بینی به کار می‌رود یا ظرفیت احتیاطی که به صورت ظرفیت استفاده شده برای برآوردن تقاضای بیش از پیش‌بینی تعریف می‌شود. شرکت می‌تواند با یکی از شیوه‌های زیر ذخیره ایمنی را برای مواجهه با خطای پیش‌بینی نگهداری کند.
– استفاده از اضافه‌کاری به صورت ظرفیت احتیاطی
– برخورداری از نیروی کار اضافی به عنوان ظرفیت احتیاطی
– استفاده از قرارداد جانبی به عنوان ظرفیت احتیاطی
– ساخت و نگهداری ذخیره اضافی به عنوان ذخیره احتیاطی
– خرید ظرفیت یا محصول بازار آزاد به عنوان ظرفیت احتیاطی
اقداماتی که یک شرکت انجام می‌دهد بستگی به هزینه نسبی آن دارد.
• نقش فناوری اطلاعات در برنامه‌ریزی ادغامی
برنامه‌ریزی ادغامی یکی از حوزه‌هایی است که زنجیره تأمین بیشترین استفاده را از فناوری اطلاعات می‌کند. یکی از اولین محصولات فناوری اطلاعات ماژول‌های برنامه‌ریزی ادغامی‌است که اغلب برنامه‌ریزی کارخانه، تولید یا ساخت نامیده می‌شود. برخی ابعادی که فناوری اطلاعات به ارزش برنامه‌ریزی ادغامی می‌افزاید به شرح زیر است: قابلیت حل مسائل بزرگ، قابلیت حل مسائل پیچیده و قابلیت تعامل با سایر سیستم‌هایی چون مدیریت موجودی و منبع یابی.
برنامه‌ریزی تأمین و تقاضا در زنجیره تأمین: مدیریت تغییرپذیری قابل پیش‌بینی
در این جا روش‌هایی برای مواجهه با تغییرات قابل مدیریت در طول زنجیره تأمین ارائه شده است.
• پاسخگویی به تغییرپذیری قابل پیش‌بینی در زنجیره تأمین
برای محصولاتی با تقاضای پایدار طراحی یک برنامه ادغامی‌ساده است. لیکن تقاضای بسیاری از محصولات به شدت از پریودی به پریود دیگر متغیر است که اغلب به دلیل تاثیرات قابل پیش‌بینی است. این تاثیرات شامل عوامل فصلی و غیرفصلی است که بر تقاضای محصول تاثیر می‌گذارند. تغییرپذیری قابل پیش‌بینی در محصولاتی با تقاضای قابل پیش‌بینی تغییر می‌کند. محصولاتی که از نوع تغییرات در تقاضا فراتر روند مشکلات بسیاری را ایجاد خواهند کرد که شامل کمبود در پریودهای با تقاضای بالا و موجودی مازاد در پریودهایی با تقاضای اندک است. این
