ضرباهنگ به انتخاب واژه‌ها برای ایجاد ضرباهنگی متناسب با رویداد بستگی دارد.
«1- حرکت موجی: حرکت موزون و آهنگی دارد، آهنگ تیتر دلنشین است که با استفاده از واژه‌های آهنگین نوشته شده است.
2- حرکت ضربه‌ای: تیتر در این وضعیت ریتمیک و با ضرباهنگ شکسته یا منقطع به نظر می‌آيد..» (همان، 118)
انواع تیتر: تیتر استنباطی، تیترهای اقناعی، دو تیتری‌ها، تیتر با فعل منفی، تیتر سؤالی، تیترهای غیرمتعارف خبری (همان، 122-129)
3-3-5مصاحبه
مصاحبه به 4 دسته عمده تقسیم می‌شوند:
1- مصاحبه خبری – مصاحبه تفسیری
2- مصاحبه فردی- مصاحبه گروهی
3- مصاحبه هدایت شده (بسته)- مصاحبه هدایت نشده (آزاد)
4- مصاحبه عمقی- مصاحبه گسترده (در سطح)
3-3-6 گزارش
گزارش یکی از جذاب‌ترین نوع اخبار است که خواننده را به دل رویداد می برد و حالتی قصه‌گونه دارد.
تعاریف گوناگونی برای گزارش ارائه شده است:
– گزارش یک خبر توصیفی و تصویری است.
– گزارش توصیح، تشریح و توصیف خبر است.
– گزارش، توضیح و توصیف خبری است که اتفاق افتاده است.(همان،273)
انواع گزارش عبارتند از: گزارش خبری، گزارش از مکان، گزارش از شخص، گزارش سفر و گزارش تحقیقی.
گزارش تحقیقی گونه‌ای از گزارش است که مبتنی بر تحقیق پر دامنه در موضوعات مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. لذا باید مستند و واقعی باشد. (همان، 300-299)
3-3-7 خبر تلویزیونی
امّا اهمیت و ویژگی ممتاز اخبار تلویزیونی در یک ویژگی فیزیولوژیکی در انسان است: «براساس بررسی‌های انجام گرفته، 80 درصد اطلاعات یک فرد از طریق چشم و بقیه از طریق گوش و سایر حواس دریافت می‌شود.» (همان، 20)
گردآوری و پردازش خبر در تلویزیون یک کار گروهی است. این گروه متشکل از خبرنگار به عنوان مسئول گروه خبری و راوی رویداد، تصویربردار، کارگردان هنری (و تهیه کننده تصویر) و صدا بردار است. (عباسی، 1388، 19)
بولتن خبری انواع مختلفی دارد:
زمان بندی بولتن
کوتاه مدت
میان مدت
بلندمدت
مدت هر بولتن
3 تا 5 دقیقه
5 تا 15 دقیقه
15 تا 30 دقیقه
تعداد گویندگان هر بولتن
یک گوینده
دو گوینده
سه گوینده یا بیشتر
جدول شماره 3-1(همان، 21-20)
«کیفیت محتوی یک بولتن خبری تلویزیون، به معیارهای متعددی بستگی دارد که به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود:
1- تعدد، تنوع و روز آمد بودن خبرها
2- استناد تصویری
3- رعایت عدالت، انصاف و حفظ بی‌طرفی
4- اصول تهیه و تنظیم خبر
5- اصول برجسته‌سازی و ترتیب اخبار
6- کیفیت گویندگی و اجرای خبر
7- تعداد و کیفیت گزارش خبری
8- خلاقیت، نوآوری و جذابیت
9- سردبیری و تهیه‌کنندگی بولتن
10- کیفیت صدای گزارش
11- کارگردانی خبر»(همان، 23-22)
اخبار در ژانرهای گوناگونی تولید می‌شود:
گونه شناسی اخبار در رسانه‌ها
ردیف
عنوان
بعد
گونه‌های اخبار
1
2
3
4
5
6
7
8
موضوع خبر
نوع رسانه
زمان خبر
مکان خبر
منبع خبر
انتشار خبر
اعتبار خبر
جهت‌گیری خبر
تنوع
فناوری
قالب
برنامه‌ریزی
مدت
تداوم
سرعت
فرایند
گستره جغرافیایی
تعدّد
توزیع
صحت
سوگیری
سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی
رادیو، تلویزیون، مطبوعات، چندرسانه‌ای‌ها
سخت خبر، نرم خبر
برنامه‌ریزی شده، برنامه‌ریزی نشده، غیرقابل برنامه‌ریزی
بلندمدت، میان مدت، کوتاه‌مدت
پیوسته، ناپیوسته
فوری، عادی
رویداد مدار، فرایند مدار
جهانی، بین‌المللی، ملی و محلی
واحد، متواتر
قابل انتشار، غیرقابل انتشار
معتبر، نامعتبر
مثبت، منفی، خنثی
جدول شماره3-2(همان، 31)
اخبار از نظر اندازه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
اخبار رادیو و تلویزیون
نوع خبر
تعداد سطور
زمان
خبر کوتاه
خبر متوسط
خبر بلند
4 سطر
7 سطر
10 سطر
30 ثانیه
45 ثانیه
بیش از 60 ثانیه
جدول شماره3-3(همان،35)
3-3-8 تصویر و تصویربرداری از خبر
اولین مفهوم در هر تصویر در لحظه مواجهه، مفهوم کمپوزیسیون است؛ کمپوزیسیون یا ترکیب‌بندی یا ریخت عبارت است از چینش معنادار عناصر داخل یک کادر. (همان، 64)
اهمیت ترکیب‌بندی در اینجا رخ می‌نماید که مخاطب از دیدن این رویداد فشرده شده در صفحه تلویزیون باید همان حسی را داشته باشد که ناظر عینی رویداد در صحنه دارد. (همان، 65)
3-3-9 کارگردانی
کارگردانی در خبر به معنای تطبیق ارزش‌های خبری با صدا و تصویر است که به طور مشترک توسط خبرنگار و تصویربردار انجام می‌شود. (همان، 77)
3-3- 10صدا و صدابرداری
صدا جزلاینفک خبر رادیویی، تلویزیونی است و اهمیتی اساسی در ژورنالیسم دارد. صدا به اعتبار و سندیت خبر کمک کند و به قول مک‌لوهان گوش نسبت به چشم این ویژگی را دارد که شنیده‌ها را تشدید می‌کند؛ درحالی که چشم به صورت خنثی می‌بیند، گوش، شنیده‌ها را می‌تواند بپذیرد و یا رد کند.
3-3-11 گرافیک در اخبار تلویزیونی
«گرافیک در اخبار تلویزیونی، به صورت نوشتار، ترسیم اشکال هندسی، انواع نمودارها و ایجاد تصاویر مرتبط با موضوع خبر، کاربرد دارد.» (همان، 102) تیترها، نقشه‌های هواشناسی، نوشته‌ها، آمارها و نمودارها از مصادیق گرافیک خبری‌اند.طرح گرافیکی باید در تناسب با یکدیگر و ارزش‌های خبری باشد و به صورت جامع، ایده اصلی را برای مخاطب مطرح و روشن سازد. (همان، 103)
3-3-12 دروازه‌بانی اخبار در تلویزیون
«مرحله اول: دروازه‌بانی منابع خبری
مرحله دوم: دروازه‌بانی گروه خبری
مرحله سوم: اتاق خبر» (همان، 129)
1- دروازه‌بانی منابع خبری: منابع خبری معمولاً نظام‌های سیاسی، گروه‌های سازمان یافته و مردم هستند. بیشتر منابع خبری نظام‌های سیاسی هستند که معمولاً علیه خود خبری منتشر نمی‌کنند در سیستم‌های بسته به دلیل عدم اعتماد به مردم، پنهان‌کاری بیشتر است منابع خبری برون رسانه‌ای نیز اخبار را براساس دیدگاه خود تغییر می‌دهند. (همان، 131-129)
2- دروازه‌بانی گروه خبری: عینیت و پرهیز از جانبداری، ویژگی اساسی در تهیه اخبار است و باید براساس استانداردهای تعریف شده توسط تیم خبری تهیه شوند.
گروه‌های خبری هنگام تهیه خبر با سه وضعیت مواجهه‌اند:
– در صحنه حضور دارند و از منابع دست اول کسب خبر می‌کنند. در این حالت منابع برون رسانه‌ای نقشی ندارند.
– هنگام وقوع رویداد حضور ندارند و پس از آن از منابع در دسترس مبادرت به کسب خبر می‌کنند.
– هنگام وقوع رویداد، امکان یا اجازه دستیابی به صحنه رویداد را نمی‌یابند، تیم خبری با مراجعه به کارشناسان و مشاهدان عینی، تصویری از رویداد ترسیم می‌کنند که خواه ناخواه با تحریف همراه است. (همان، 134-132).
3- دروازه‌بانی اتاق خبر: تصمیم‌گیری درباره چگونگی پخش خبر توسط سردبیران انجام می‌شود ولی در شرایط بحرانی، مدیران بالادستی و حتی سران قدرت خارج از رسانه تصمیم‌گیر هستند. (همان، 135)
3-3-13 ویراستاری
ویراستاری خبر از فرایند دروازه‌بانی ناشی می‌شود که در رادیو و تلویزیون به وسیله دبیر خبر انجام می‌شود. (همان، 136)
در اتاق خبر، هر «ویراستار باید متن را از شش بعد ساختاری، فنی، موضوعی- محتوایی، زبانی، ادبی، علمی- تخصصی و صوری بررسی کند.»
ساختاری: تیتر، لید، متن یا بدنه و پس زمینه خبر مدنظر است.
فنی: گردآوری و تنظیم خبر با توجه به عناصر ششگانه و ارزش‌های خبر مدنظر است.
موضوعی محتوایی: تسلط به موضوع و محتوای خبر و تحقیق و گردآوری اطلاعات در همان موضوع خاص مدنظر است.
زبانی- ادبی: «هر زبان، ظرفیت، ویژگی‌ها، معیارها، فصاحت و بلاغت خاص خود را دارد. هر خبر، مجموعه‌ای از نمادها (…) است.»
خبرنگار باید طوری خبر را تنظیم کند که برای مردم کاملاً قابل درک باشد.
علمی تخصصی: در حوزه‌های علمی و تخصصی دبیر خبر باید حداقلی از دانش در آن باب داشته باشد تا اخبار غلط یا کهنه را به عنوان اخبار صحیح یا جدید پخش نکند.
شکلی (صوری): هر رسانه با توجه به قالب متأثر از تکنولوژی خود برای ویراستاری شکلی، شیوه خاصی دارد. (همان، 141-136)
3-3-14 تدوین
«تدوین روندی است که در آن، بهترین تصاویر یک گزارش انتخاب می‌شوند و با روند الکترونیکی کنار هم قرار می‌گیرند. (همان، 148)
«مهمترین و اصلی‌ترین فواید یا کاربردهای تدوین شامل امکان حذف و انتخاب نماها، تأکیدگذاری بر جزئیات، …، توسعه یا فشرده کردن زمان، ایجاد فضای مجازی، خلق معنی و مفهوم ذهنی جدید، صرفه‌جویی در مراحل تصویربرداری و کاهش زمان و هزینه مراحل آن، امکان تکرار تصویربرداری یک نما، ایجاد حرکت ثانوی در ساختار (…) و امکان استفاده از جلوه‌های ویژه است.» (همان، 148)
تکنیک‌های تدوین
برش: روشی ساده امّا پویا است. دو موقعیت را به هم ارتباط می‌دهد. معمولاً به چند علت صورت می‌گیرد:
1- تأکید 2- هدایت توجه به جنبه‌ای خاص 3- جلوگیری از طولانی شدن نما 4- حفظ دیدگاهی خاص هنگام حرکت موضوع 5- نمایش موقعیت یک موضوع نسبت به موضوعات دیگر.
روبش: در این روش تغییر صحنه، خطی در طول یا عرض صفحه حرکت می‌کند، تصویری را جارو و تصویر دیگری را جایگزین می‌کند
همگذاری: در این روش یک تصویر ناپدید و تصویر دیگری پدیدار می‌شود. برای نمایش گذشت زمان یا حذف بخشی طولانی از رویداد است که اهمیت یا جذابیتی ندارد.
پدیدارسازی ناپدیدارسازی: روشی مولدتر برای نمایش گذشت زمان است. صحنه در سیاهی ناپدید می‌شود تا پایان یک مرحله از رویداد را مشخص کند. گاهی مرحله اول از یک مرحله جدید پدیدار می‌شود. (همان، 157)
تدوین نباید موجود بی‌اعتمادی شود یعنی:
1- جایی که مخاطب اطلاعات بیشتری می‌خواهد، تصویر یا صدا برش بخورد.
2- جایی که نیاز به اطلاعات بیشتر نیست، اطلاعات بیشتری داده شود.
3- به صورت غیرمنتظره تصویر قطع شود.
در این صورت مخاطب ناگهان حس می‌کند مطلب مهمی حذف یا سانسور شده است. (همان،158)
3-4 عناصر متن رسانه ای
در مواجهه با هر متن رسانه ای باید 5 عامل را مدنظر داشت که در کتاب راهنمای بررسی تلویزیون مبسوط به آن پرداخته شده است:
3-4- 1سازه: « هر متن رسانه ای با استفاده از زبان ساخته می شود..» (سلبی و کاودری، 1380، 21) این متن با توجه به بافت فرهنگی که در آن ساخته می شود از رمزگان ویژه ای بهره می گیرد.
در هر متن خبری باید بررسی کنیم که «ز چه فنون و رمزهایی در برنامه های خبری استفاده می شودتا ما قانع شویم که در حال تماشای واقعیت هستیم؟» (همان، 162)
3-4-2 مخاطب: « نمی توان متن رسانه ای را صرفا دارای معنی ثابت، منفرد و منسجمی دانست. بلکه باید در نظر داشت که مخاطبان گوناگون می توانند تاویل های گوناگونی از آن ارائه دهند؛» (همان، 21)
در هر متن خبری باید بررسی کرد «مخاطبان چگونه این سازه ها را تاویل یا خوانش می کنند؟» (همان، 162)
3-4-3 روایت: « … نتیجه به کارگیری و تدوین توام اطلاعات است؛» (همان، 21)
باید بررسی نمود که «در هر موضوع خبری چه داستان هایی بیان می شود؟»(همان، 162)
3-4-5 رده بندی: «وقتی برنامه ای تلویزیونی را می بینیم تعداد زیادی از دانش و درک متون رسانه ای را به طور کلی در آن دخالت می دهیم، و نیز آن بخش از متن که برایمان لذت بش است دربرگیرنده لذت ناشی از مشاهده شکلی داستانی است ک مقابل ما ساخته می شود؛» (همان، 21)
باید در یک برنامه خبری بررسی کنیم که «چگونه اخبار با سایر شکل های واقع گرا، همچون وقایع روزمره و آثار مستند تفاوت می یابد؟»(همان، 162)
در پژوهش حاضر مورد 1و3 در تحلیل استفاده خواهد شد.
3-5 تحلیل متن تصویری
متون رسانه ای از نظر شکل و محتوا قابل تفکیک اند.
شکل ( فرم ) اشاره به چگونگی خلق تصویر دارد شامل موقعیت، دوربین و … ؛ محتوا به طور ساده چیزی است که تصویر می گوید. (لیسی، 1998، 14)
3-5-1 محتوا
در تحلیل تصویر باید فرض کنیم برای هر چیزی که در تصویر قرار گرفته دلیلی وجود دارد. بنابراین هر چیزی در تصویر معنایی دارد.
3-5-2 شکل (فرم)
الف: فریم: مرز بین تصویر و چیزی است که آن را احاطه کرده است. لبه33تصویر است و موقعیتی را که تصویر خلق شده است نشان می دهد. سرحد بین فضایی است که ما اجازه داریم ببینیم و چیزی را که دور از دید ماست. ابعاد فریم اغلب معنی
