
پژوهشگران مختلفی در شرایط مشابه، به اندازهگیری سازه یا مفهوم مورد مطالعه بپردازند نتیجه یکسانی به دست آورند (www.mysmartstudy.com) .
دراین قسمت به تعریف عملیاتی متغیرها پرداخته و درجدول 3 – 3 به برخی از شاخص ها و نشانگرهای متغیرهای پژوهش که توسط سایر محققین جمع آوری شده ، اشاره می شود .
* مسئولیت اجتماعی ادراک شده : بر اساس پژوهش های صورت گرفته توسط «استانالند» و دیگران مسئولیت اجتماعی ادراک شده به وسیله شاخصهای زیرتعریف میشود :
1. شرکت x متعهد به اصول اخلاقی ارزشمند و روشنی میباشد .
2. شرکت x تضمین میکند که کارمندانش براساس رفتار قانون مدارانه عمل میکنند .
3. شرکت x نقش اجتماعی در جامعه ما برعهده دارد که این نقش فراتر از ایجاد بهره و منفعت میباشد .
4. شرکت x برای موفقیت بلند مدت خود و جامعه اش برنامه ریزی میکند .
* وجهه ( شهرت) ادراك شده شرکت: «استانالند ودیگران» وجهه ادراک شده سازمان را به وسیله شاخصهای زیر مورد سنجش قرار داده و تعریف نموده اند :
1. شرکت x در صداقت داشتن و صادق بودن شهرت دارد .
2. شرکت x در قابل اعتماد بودن شهرت دارد .
3. شرکت x درمعتبر بودن دارای شهرت و آوازه است .
* ریسک ادراك شده : ریسک (مخاطره ادراک شده) توسط شاخصها وسوالات زیر اندازهگیری شده است :
1. زمانی که محصولات شرکت x را خریداری میکنم، نگران این هستم که محصول خریداری شده دقیقاً چیزی که من میخواهم، نباشد .
2. فکر میکنم خرید محصولات شرکت xمنجر به ریسک مالی (احتمال از دست دادن پول برای تعویض یا تعمیرمحصول خریداری شده) برای من نخواهد شد .
3. مطمئنم که محصولات خریداری شده از شرکت x من را راضی میکنند .
4. ریسک بسیاراندکی با خرید محصولات شرکت x همراه است .
5. درک کلی خود را از ریسک همراه با محصولات شرکت x چطور ارزیابی میکنید .
* اعتماد مصرف کننده : بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط «سو و ساچلی81» برای سنجش اعتماد مصرف کننده می توان از متغیرهای شهرت ، عملکرد و ظاهر (وجهه) سازمان استفاده نمود :
1. شهرت : میتواند به عنوان محرکی برای شروع مبادله مصرف کننده را ترغیب نماید .
2. عملکرد : نقش تعیین کننده ای در جذب اعتماد مصرف کننده دارد .
3. ظاهر و وجهه سازمان : مانندکارکنان، نمایندگان فروش و… به عنوان یک تصویر تفسیر میشوند و یک تصویر خوب می تواند اعتماد را افزایش دهد .
همچنین « استانالند ودیگران» اعتماد مصرف کننده را به وسیله معیارهای زیر ارزیابی نموده ا ند :
4. من به صحت اطلاعاتی که شرکت x به مشتریان و مصرفکنندگانش ارائه میدهد، ایمان دارم .
5. من باور دارم شرکت x در تبلیغات و… ادعای کاذبی نمیکند .
6. من به صادق بودن شرکت x در روابطش با مصرفکنندگان و مشتریان اعتماد دارم .
* وفاداري مصرف کننده : وفاداری مصرف کننده توسط شاخصهای زیر اندازهگیری میشود :
1. من اطمینان دارم که شرکت x توانسته است تعداد زیادی از مشتریان خود را حفظ کند .
2. میزان شکایت مصرفکنندگان از محصولات شرکت x بسیارکم است .
3. محصولات شرکت x میتوانند به خوبی انتظارات مصرفکنندگان را برآورده نمایند .
4. من شرکت x را به هرکه نظرم را بخواهد، پیشنهاد خواهم داد .
5. دوستان و وابستگانم را به برقراری روابط تجاری با شرکت x تشویق خواهم کرد .
6. اگر فروشگاه محصولات شرکت x را نداشته باشد، خریدم را به تعویق خواهم انداخت.
* کیفیت ادراک شده بیانیه های اخلاقی: بیانیههای اخلاقی سازمان توسط شاخصهای زیرعملیاتی و عینی میشوند :
1. در مقایسه با سایر شرکتهایی که در این صنعت فعالیت میکنند، کارکنان شرکت x دارای آرمان مشترک خوب و مناسبی هستند .
2. درمقایسه با سایر شرکتهایی که در این صنعت فعالیت می کنند، شرکت x سیاستهای اخلاقی (مجموعهای از اصول متعارف و توقعات که انتظار میرود همه اعضای یک گروه به آن متعهد باشند) مناسب و خوبی دارد .
3. در مقایسه با سایر شرکتهایی که در این صنعت فعالیت میکنند، شرکت x منشور اخلاقی مناسبی دارد.
* عملکرد مالی ادراك شده : ادراك مصرف کننده ازعملکرد مالی شرکت توسط شاخصهای زیر اندازهگیری می شود :
1. باتوجه به میانگین صنعت، سطح سود دهی محصولات شرکت x بالاست .
2. باتوجه به میانگین صنعت سرمایه ای که شرکت x صرف تولید محصولاتش مینماید، با در نظرگرفتن فروش خوب محصولاتش ، سریعتر به شرکت بر میگردد .
3. بازده دارایی (سودی که ازدارایی سرمایه گذاری شده عاید شرکت می شود) شرکت x نسبت به میانگین صنعت بالاست .
جدول 3-3. شاخص های مورد استفاده جهت عملیاتی نمودن متغیرها
متغیر
شاخص
منبع
آلفای کرونباخ
مسئولیت اجتماعی ادراک شده
1.تعهد به اصول اخلاقی ارزشمند و روشن
Stanaland et al,2011
0/93
2.تضمین رفتار قانون مدارانه کارکنان
Stanaland et al,2011
9/0
3.عهده داری یک نقش اجتماعی در جامعه (فراتر از ایجاد بهره و منفعت)
Stanaland et al,2011
89/0
4.برنامه ریزی برای موفقیت بلند مدت خود و جامعه
Stanaland et al,2011
91/0
وجهه ادراک شده
1.شهرت در صداقت داشتن و صادق بودن
Stanaland et al,2011
0.76
2.شهرت در قابل اعتماد بودن
Stanaland et al,2011
0.82
3.شهرت در معتبر بودن
Stanaland et al,2011
0.84
ریسک ادراک شده
1.عدم تطابق محصول خریداری شده با محصول مطلوب مصرف کننده
Oslen & Linh,2011
76/0
2.عدم وجود ریسک مالی به همراه محصول خریداری شده
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
3.ایجاد حس رضایت در مصرف کننده به واسطه خرید محصول
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
4.ریسک اندک محصولات
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
5.ارزیابی سطح ریسک همراه با محصولات
Kim et al,2007
0.72
اعتمادمصرف کننده
1. ترغیب به خرید محصول به واسطه شهرت شرکت
Raman et al,2012
0.79
2.جلب اعتماد مصرف کننده به واسطه عملکرد خوب محصولات
Raman et al,2012
0.7-0.95
3.افزایش اعتماد مصرف کننده به واسطه وجهه خوب سازمان
Raman et al,2012
0.83
4.ایمان به صحت اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
5.باور به عدم داشتن ادعای کاذب شرکت در تبلیغات و…
Stanaland et al,2011
0.8
6.اعتماد به صادق بودن شرکت در روابطش با مشتریان و …
Stanaland et al,2011
0.74
وفاداری مصرف کننده
1.حفظ تعداد زیادی از مشتریان
www.pfeiffer.com
0.78
2.میزان بسیار کم شکایت از محصولات شرکت
Martin et al,2009
0.84
3. توانایی محصولات در برآورده کردن انتظارات مصرف کنندگان
www.managementdoc.com
0.85
4.پیشنهاد دادن این شرکت به سایرین
Stanaland et al,2011
0.95
5.تشویق دوستان و وابستگان به برقراری روابط تجاری با این شرکت
Stanaland et al,2011
0.72
6.به تعویق انداختن خرید در صورت تمام شدن محصول مورد نظر
Stanaland et al,2011
0.9
کیفیت ادراک شده بیانیه های اخلاقی
1.دارا بودن آرمان مشترک خوب و مناسب در مقایسه با سایر شرکت های صنعت
Stanaland et al,2011
0.82
2.دارا بودن سیاست های اخلاقی (مجموعه ای از اصول متعارف و توقعات که انتظار می رود همه اعضای یک گروه به آن متعهد باشند) مناسب و خوب در مقایسه با سایر شرکت های صنعت
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
3.دارا بودن منشور اخلاقی مناسب در مقایسه با سایر شرکت های صنعت
Stanaland et al,2011
0.7-0.95
عملکرد مالی ادراک شده
1. بالا بودن سطح سود دهی محصولات شرکت با توجه به میانگین صنعت
Stanaland et al,2011
0.92
2. برگشت سریع سرمایه شرکت در مقایسه با میانگین صنعت، به واسطه فروش خوب محصولات
Stanaland et al,2011
0.93
3. بالا بودن بازده دارایی شرکت نسبت به میانگین صنعت
Stanaland et al,2011
0.9
3- 7 . روایی و پایایی پرسشنامه
ابزار اندازه گيري در پژوهش بايد قادر باشد اطلاعات و دادههاي لازم را جهت تجزيه و تحليل و نتيجهگيري نهايي در اختيار بگذارد. روايي و پايايي دو بعد مهم ابزار اندازهگيري (در اينجا پرسشنامه) هستند كه بايد تعيين گردند تا صحت و درستي ابزار اندازه گيري تأييد شود.
3-7- 1. روايي: مقصود از روايي آن است كه وسيله اندازه گيري بتواند خصيصه و ويژگي مورد نظر را اندازه بگيرد (خاكي ، 1387 ، ص 288). در واقع بررسي روايي ، پاسخ به اين سوال است كه آيا پرسشنامه آنچه را كه مد نظر بوده است به خوبي مورد سنجش قرار ميدهد؟
براي تعيين روايي يا اعتبار ابزار اندازه گيري سه روش وجود دارد:
1. اعتبار ملاكي
2. اعتبار محتوا
3. اعتبار سازه
روايي محتوا اطمينان ميدهد كه ابزار مورد نظر به تعداد كافي پرسشهاي مناسب براي اندازهگيري مفهوم مورد سنجش را دارد و روايي ظاهري نشان ميدهد كه آيا «صاحب نظران» تأييد ميكنند كه ابزار، آنچه را كه بايد اندازه بگيرد، اندازه ميگيرد (سكاران، 1381) . به منظور تعيين روايي پرسشنامه در اين تحقيق از روايي نمادي (ظاهري يا محتوا) و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. پس از تهیه پرسشنامه اولیه، ضمن مشورت با اساتید راهنما و مشاور، سایر اساتيد مجرب و همچنین خبرگان صنعت از پيشنهادات ايشان در جهت رفع ايرادات مربوط به تعاريف مفاهيم اصلي تحقيق و سوالات مربوط به سنجش آنها استفاده شد. همچنین با استفاده از تحلیل عاملی، درصدد برآمدیم تا اطمینان حاصل کنیم که میتوان دادههای موجود را برای تحلیل مورد استفاده قرار داد يا خير. به عبارت دیگر، آیا تعداد دادههای مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند یا نه؟ به این منظور از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد (مومنی و فعال قیومی،1389: ص 193). اگر sig آزمون بارتلت کوچکتر از 5 درصد باشد، تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار (مدل عاملی) مناسب است، زیرا فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد می شود ( مؤمنی و فعال قیومی، 1389).
نتایج آزمون KMO و بارتلت برای متغیرهای برون زا در جدول 3-4 آورده شده است.
با توجه به نتايج به دست آمده براي sig آزمون بارتلت معدل صفر ميباشد كه بيانگر اين موضوع ميباشد كه تحليل عاملي براي شناسايي ساختار مناسب است و فرض شناخته شده بودن ماتريس همبستگي رد ميشود. شاخص KMO كه برابر 67 درصد ميباشد، بيانگر اين موضوع است كه دادههای مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب بوده و این بخش از پرسشنامه از روایی لازم برخوردار است.
جدول 3-4. KMOو آزمون بارتلت متغیرهای برون زا
KMO and Bartlett’s Test
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.
.676
Bartlett’s Test of Sphericity
Approx. Chi-Square
497.370
Df
15
Sig.
.000
جدول 3-5 مقادیر شاخص KMO و آزمون بارتلت را برای متغیرهای درون زا نشان می دهد، با توجه به مقدار به دست آمده برای KMO که معادل 91 درصد و عدد معناداری آزمون بارتلت که معادل صفر میباشد، میتوان گفت دادهها برای تحلیل عاملی مناسب بوده و از شرایط مورد نیاز برخوردار می باشند.
جدول 3-5. KMOو آزمون بارتلت متغیرهای درون زا
KMO and Bartlett’s Test
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.
.915
Bartlett’s Test of Sphericity
Approx. Chi-Square
2513.785
Df
171
Sig.
.000
3-7- 2. پایایی: پايايي يكي از ويژگيهاي فني ابزار اندازهگيري است كه نشان ميدهد ابزار اندازهگيري در شرايط يكسان تا چه ميزان نتايج يكساني را به دست ميدهد. دامنه ضريب قابليت اعتماد از صفر «عدم وجود رابطه» تا مثبت يك «وجود رابطه كامل» ميباشد. ضريب قابليت اعتماد نشانگر آن است كه تا چه حد ابزار اندازهگيري با ثبات است. براي محاسبه ضريب قابليت اعتماد روشهاي مختلفي وجود دارد که در زیر به اهم آنها اشاره می شود (خاكي ، 1388 ، ص 288) .
1. روش بازآزمايي
2. روش موازي يا همتا
3. روش دو نيم سازي
4. روش كودر-ريچاردسون
5. روش آلفاي كرونباخ
يكي از معروفترين روشهای اندازهگیری ضریب قابلیت
