
جامعه از جمله بیکاری، وضعیت محیط، کیفیت زندگی و …. دارد، در رفاه جامعه سهیم است .
به عبارت دیگر، پیش فرض فوق دلیل اینکه سازمان یا موسسه باید مسئولیت اجتماعی فعالیتهای خود را به عهده بگیرد توضیح میدهد که از سازمانها این انتظار وجود ندارد که بیش از توانشان اقدامی بکنند، بلکه به همان اندازه که نظام حقوقی جامعه از هر یک از شهروندان انتظار دارد که به اندازه توانشان اقدام بکنند ، از سازمانها هم همین انتظار میرود .
پیش فرض دوم : سازمان باید به عنوان یک سیستم باز دو طرفه عمل کند. آزادانه ورودیهای خود را از جامعه دریافت و آزادانه نتیجه کار خود را به جامعه عرضه دارد.
پیش فرض فوق، نحوه انجام مسئولیت اجتماعی را توضیح میدهد . دیویس معتقد است که باید ارتباطات باز و محترمانهای بین سازمان و جامعه برقرار باشد. به عبارت دیگر سازمان میباید مشتاقانه به نظرات شهروندان و نمایندگان آنها توجه نماید و داوطلبانه گزارشات منظمی از اقدامات خود در خصوص تعهدات اجتماعیاش را ارائه نماید .
پیش فرض سوم : فایده اجتماعی هر کار، کالا یا خدمتی بایستی کلا محاسبه و به منظور تصمیمگیری در مورد اینکه آیا این کار انجام شود یا خیر، مورد توجه قرار گیرد.
این پیش فرض تأکیدش روی این مفهوم بنیادی است که امکانات فنی و سودآوری اقتصادی تنها عواملی نیستند که روی تصمیمگیری های سازمان تأثیر داشته باشد. سازمان بایستی قبل از آنکه کاری را متعهد شود نتایج و عواقب کوتاه مدت و بلند مدت اجتماعی آن را مد نظر داشته باشد .
پیش فرض چهارم : هزینههای اجتماعی مربوط به هر کار، کالا یا خدمتی باید به مصرفکننده منتقل شود. پیش فرض فوق بیانگر این نکته است که نمیتوان از سازمان این انتظار را داشت که هر فعالیتی را که هم زیان اقتصادی و هم نفع اجتماعی در بر دارد را تامین مالی کند. هزینههای فوق می باید از طریق بهای اضافه تر کالا
یا خدمات مورد بحث به مصرفکننده منتقل شود .
پیش فرض پنجم : موسسات بازرگانی، مثل هر شهروندی این مسئولیت را دارند که در خصوص حل مشکلات اجتماعی که خارج از محدوده کاری شان است مشارکت داشته باشند .
پیش فرض آخر ، این نکته را بیان می دارد که اگر سازمان یا موسسه ای از تخصصی برخوردار است که می تواند مشکل اجتماعی را مستقیماً به آن مربوط نیست حل کند ، باید برای کمک به جامعه جهت حل آن مشکل ، خود را مسئول بداند.
شکل 2 – 2 – 1. مدل کیث دیویس
2 – 2 – 3 – ب . مدل سه بعدی مسئولیت اجتماعی کارول
«کارول» معتقد است که سازمانها از چهار دسته مسئولیت اجتماعی برخوردارند : اقتصادی، حقوقی، اخلاقی و سایر مسئولیتها. «مسئولیتهای اقتصادی» از مسئولیتهای اولیه سازمان میباشد که همان سودآوری است. «مسئولیتهای حقوقی» اشاره به این دارد که سازمان بایستی در چهارچوب قوانین و مقررات جامعه فعالیت اقتصادی خود را انجام دهد. سومین مسئولیت سازمانها، «مسئولیت اخلاقی» است که بر اساس آن از سازمانها انتظار میرود که ارزشها و هنجارهای جامعه را مد نظر داشته باشند و به آنها احترام بگذارند. و در نهایت «سایر مسئولیت ها » اشاره به فعالیتهای داوطلبانه و انسان دوستانه سازمان دارد .کارول همچنین معتقد است که سازمانها برای انجام مسئولیت اجتماعی خود از چهار نوع استراتژی استفاده میکنند که عبارتند از : استراتژی تدافعی، واکنشی، انطباقی و اثرگذار .
در «استراتژی تدافعی» سازمان تلاش میکند که با استفاده از حربههای مختلف از انجام مسئولیت خود شانه خالی کند. در «استراتژی واکنشی» ، سازمان تنها در زمانی که توسط عوامل خارجی (مثل قوانین و مقررات، گروههای فشار و دولت) مجبور میشود، به مسئولیت اجتماعی خود عمل میکند. در حالیکه در «استراتژی انطباقی» سازمان بدون آنکه از سوی عوامل خارجی تهدید شده باشد مسئولیت خود را انجام میدهد. بر اساس «استراتژی اثرگذار» پیش از آنکه مساله یا مشکل اجتماعی بخواهد به طور ناخواسته رخ دهد، سازمان نسبت به آن مسئولانه واکنش نشان داده و سعی میکند که آن را از بین ببرد.
شکل 2 – 2 – 2 . مدل مسئولیت اجتماعی کارول
2 – 2- 4 . انتخاب مدل مفهومی پژوهش
مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان در دو دهه اخیر کانون تمرکز و توجه صاحبنظران حوزههای گوناگون بالاخص رشته مدیریت بوده است. پژوهشهای بسیاری در این زمینه صورت گرفته و مدلهای مختلفی نیز ارائه شده است. مسئولیت اجتماعی سازمان در کشور ما موضوع جدیدی بوده و متأسفانه در این زمینه تحقیقات اندکی انجام شده است. در این بخش برای انتخاب مدل مناسب و منطقی، پژوهشهای مورد بررسی را با توجه به دو عامل متغیر مشترک و فرضیه مشترک دستهبندی کرده و جداول مربوطه را استخراج نمودیم. سپس با استفاده از اطلاعات جداول پشتیبان فرضیات و متغیرها، پژوهشهایی که بیشترین ارتباط را با موضوع تحقیق حاضر دارا میباشند، شناسایی کرده ایم. در نهایت 4 پژوهش انتخاب شد که به تحقیق حاضر بسیار مربوط و نزدیک بوده که در ادامه با بررسی و مقایسه تحقیقات نهایی تلاش میشود تا مناسب ترین مدل برگزیده شود.
جدول 2 –2- 2. پشتیبان متغیرها
سال
نویسندگان
عنوان
متغیر
نتایج
1388
برادران حسن زاده
نژاد ایرانی
لطف اللهی
بررسی تطبیقی تأثیر معیارهای عملکرد مالی بر تصمیم گیری مدیران بانکهای دولتی و غیر دولتی با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی
عملکرد مالی
در این پژوهش عملکرد مالی به وسیله نسبت های مالی ( نسبت های نقدینگی ، فعالیت و … ) مورد سنجش قرار گرفته و نتیجه گیری میشود که بین عملکرد مالی بانک های دولتی و غیر دولتی استان آذربایجان با تصمیم گیری مدیران ارتباط معنی داری وجود دارد .
1389
مشبکی
خلیلی شجاعی
بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مسئولیت اجتماعی سازمانها
( نمونه موردی : وزارت نیرو )
بیانیه اخلاقی
(آرمان مشترک)
آرمان مشترک کارکنان عامل تعیین کننده ای در ایجاد مسئولیت اجتماعی سازمانی بین کارکنان می باشد .
1390
عالم تبریز
جزنی
باقری
کریمی
تبیین الگوي قصد پذیرش نوآوري در تعامل عناصر بازار و ادراکات پذیرندگان نوآوري
ریسک ادراک شده
نتایج پژوهش نشان می دهد ریسک ادراک شده بر قصد پذیرش نوآوری مؤثر است. سهولت استفاده از نوآوری که با پیچیدگی رابطه عکس دارد ، ارتباط مثبتی با پذیرش فناوری های جدید در صنعت محصولات مصرفی (مثل نرم افزارهای رایانه ای ) دارد. در حقیقت با کاهش تناسب میان کار کرد های محصول جدید و نیازهای شخصی و کاری پذیرندگان مخاطره ذهنی آنان در مورد محصول جدید افزایش می یابد و امکان عدم پذیرش محصول جدید افزایش می یابد .
1391
راه چمنی
لاجوردی
تأثیر اقدامات مسئولیت اجتماعی شرکتی بر ترجیح برند در صنعت بانکداری
*الزامات مسئولیت اجتماعی سازمان ( تعهد ، نوع برنامه ، شفافیت )
*وجهه ادراک شده سازمان
نتایج حاکی از عدم ارتباط بین تعهد، شفافیت چارچوبCSR ، وجهه ادراک شده سازمان و ادراکات مصرف کننده می باشد اما نوع برنامه CSR بر ادراکات مصرف کننده تأثیر دارد .
1992
Kratochwil
تأثیر مخاطرات ادراک شده و فلسفه اخلاقی بر تصمیم گیری اخلاقی
ریسک ادراک شده
در این پژوهش محقق جنبه های مختلف ریسک را معرفی کرده و بیان می دارد ریسک ادراک شده تصمیماتی را که دارای بار اخلاقی هستند به شدت تحت تأثیر قرار می دهد . جنبه های مختلف ریسک عبارتند از
مخاطره مالی، مخاطره عملکرد، مخاطره فیزیکی
مخاطره روانی، مخاطره اجتماعی، مخاطره کلی
2010
Almohammad
نقش ارزش برند در تأثیرات CSR بر وفاداری مصرف کننده
وفاداری مصرف کننده
CSR نقش مهمی را در ارتقا وفاداری مصرف کنندگان ایفا می کند و مصرف کنندگان به مسئولیت اجتماعی سازمان به عنوان یک فاکتور مهم در وفاداریشان به سازمان می نگرند .
2011
Stanaland
Lwin
Murphy
ادراکات مصرف کننده از الزامات و نتایج مسئولیت اجتماعی سازمان
*عملکرد مالی
*بیانیههای اخلاقی
*مسئولیت اجتماعی سازمان
*وفاداری مصرف کننده
*اعنماد مصرف کننده
*وجهه ادراک شده سازمان
*ریسک ادراک شده
در این پژوهش عملکرد مالی و بیانیه های اخلاقی سازمان به عنوان الزامات و پیش فرض هایی در جهت اقدام به مسئولیت های اجتماعی سازمان در نظر گرفته شده اند . همچنین عواقب (پیامد های ) منتج از مسئولیت پذیری اجتماعی شامل : وجهه سازمان ، اعتماد ، وفاداری و ریسک ادراک شده می باشد .
2012
Raman
Lim
Nair
تأثیر مسئولیت اجتماعی سازمان بر وفاداری مصرف کننده
اعتماد مصرف کننده
در این پژوهش چنین نتیجه گیری میشود که با استفاده
از 3 فاکتور : شهرت ، عملکرد خوب و وجهه سازمان
می توان اعتماد مصرف کنندگان به سازمان را مورد
سنجش قرار داد .
جدول 2 –2- 3. پشتیبان فرضیات
سال
نویسندگان
عنوان
فرضیات
نتایج
1389
مشبکی
خلیلی شجاعی
بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مسئولیت اجتماعی سازمانها (نمونه موردی : وزارت نیرو )
آرمان مشترک کارکنان بر مسئولیت اجتماعی
سازمانها تأثیر گذار می باشد .
فرضیه تایید شده و نتایج حاکی از آن است که آرمان مشترک کارکنان عامل تعیین کننده ای در ایجاد مسئولیت اجتماعی سازمانی بین کارکنان می باشد .
391
راه چمنی
لاجوردی
بررسی تأثیر اقدامات مسئولیت اجتماعی شرکتی ( CSR) بر ترجیح برند درصنعت بانکداری (بانک رفاه و ملت )
تعهد به CSR بر ادراکات مصرف کننده
(ترجیح برند) تأثیر گذار می باشد .
نوع برنامه CSR بر ادراکات مصرف کننده
(ترجیح برند) تأثیر گذار می باشد .
شفافیت چارچوب ارائه CSR بر ادراکات
مصرف کننده ( ترجیح برند ) تأثیر گذار می باشد .
وجهه ادراک شده از سازمان بر ادراکات
مصرف کننده ( ترجیح برند ) تأثیر گذار می باشد .
در این پژوهش متغیرهای تعهد ، نوع
برنامه و شفافیت چارچوب CSR به
عنوان الزامات مسئولیت پذیری
اجتماعی سازمان در نظر گرفته شده
است.در جریان پژوهش مشخص شد فرضیات 1 و 3 تأثیر معناداری بر
ادراکات مصرف کننده نداشته است .
*نوع برنامه CSR تأثیر معناداری بر ادراکات مصرف کنندگان دارد .
*وجهه ادراک شده سازمان تأثیری بر ادراکات مصرف کنندگان نداشته ، مشتریان خواهان یک تعهد طولانی مدت نسبت به مسئولیت اجتماعی شرکتی می باشند از این رو اقدامات جدید مسئولیت اجتماعی شرکتی مهمتر از سابقه و وجهه گذشته بانک می باشد .
2010
Almohammad
نقش ارزش ویژه برند در تأثیرات CSR بر وفاداری مصرف کننده
اقدامات مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان وفاداری مصرف کننده را تحت تأثیر قرار می دهد .
CSR نقش مهمی را در ارتقا وفاداری مصرف کنندگان ایفا می کند و مصرف کنندگان به مسئولیت اجتماعی سازمان به عنوان یک فاکتور مهم در وفاداریشان به سازمان می نگرند . مسئولیت اجتماعی خوب فقط برای جامعه مفید نیست بلکه سازمانها را به یک مزیت رقابتی تجهیز می کند تا سازمان بتواند وفاداری مصرف کنندگان را در بازارهایش کسب کند .
2011
Stanaland
Lwin
Murphy
ادراکات مصرف کننده از الزامات و نتایج مسئولیت اجتماعی سازمان
1.ارزیابی مصرف کننده از فعالیتها و اقدامات
مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان به طور
مثبت با عملکرد مالی ادراک شده در ارتباط است .
2. ارزیابی مصرف کننده از فعالیتها و اقدامات
مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان به طور
مثبت با کیفیت ادراک شده بیانیه های اخلاقی
در ارتباط است .
3. ارزیابی مصرف کننده از فعالیتها و اقدامات
مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان به طور مثبت
با وجهه ادراک شده سازمان در ارتباط است .
4.ارزیابی مصرف
