نظر روش‌شناسي امر مشكلي است و تعريف روشني براي آن نمي‌توان ارائه كرد و بين صاحب‌نظران در اين مورد اختلاف است. با اين وجود مي‌توان گفت كه پژوهش روندي رسمي‌تر، منظم‌تر و قوی‌تر از روش علمي است و با ساختار منظم‌تري از كنكاش توأم است كه منجر به ثبت مراحل و گزارش نتايج و دستاوردها ميشود، پژوهش مرحله تخصصي‌تر از روش شناسي علمي است. منظور نهايي همه پژوهش‌ها، دستيابي به حقايقي درباره جهان پيرامون است که انسان به كمك آن‌ها بتواند در پديده هاي مورد نظر خود تغييراتي داده و یا شرایط را بر طبق ميل و نظر خود هموار سازد. با اين وصف شناخت حاصل از پژوهش‌های علمي به طور يكسان مورد استفاده بشر قرار نمي‌گيرد. بنابراين پژوهش‌ها رابه طور عمومي بر حسب كاربرد آن‌ها به سه نوع تقسيم می‌کنند (عباس زاده، 1389):
پژوهش‌هاي بنيادي؛ پژوهش‌هايي هستند كه در نتيجه يافته‌هاي آن‌ها، بر وسعت معلومات انسان در زمينه پژوهش مربوطه افزوده ميشود و يا شناخت انسان عمق بيشتري مي‌يابد و هم چنان که از اسم آن پيداست به بنیادهای علمي مربوط است.
پژوهش‌هاي كاربردي؛ پژوهش‌هايي هستند كه بلافاصله پس از اتمام آن‌ها،نتايج مربوطه را مي‌توان بكار بست. به عبارت ديگر، داراي نتايج كاربردي است. جنبه كاربردي اين پژوهش‌ها بر جنبه نظري آن‌ها برتری دارد.
پژوهش‌هاي عملي؛ پژوهش‌هايي هستند كه نتايج آن‌ها درصدد بهبود و اصلاح فرآيند انجام كارها و يا رفع مشكلات عملي در سطح محدود يعني در خصوص سازمان‌ها و يا زمينه‌هاي اجرايي معين مي‌باشد. به اين نوع از پژوهش‌ها، پژوهش‌های اکتشافی نيز مي‌گويند.
روش‌هاي مختلفي براي پژوهش وجود دارد كه هر يك متناسب با موضوع مورد بررسي و ماهيت زمينه تحقيق در پژوهش‌های علوم انساني ارزشمند است. استفاده از هر يك از روش‌هاي تحقيق به ماهيت و زمينه تحقيق،فعاليت‌هاي لازم براي نتيجه‌گيري و ميزان احساس مسئوليت محقق در مقابل نتايج و اهداف تحقيق بستگي دارد. این پژوهش به دنبال بررسی میزان همبستگی بین متغیر های عملیاتی در یک دسته شرکت‌های نمونه است که نوع داده های آن‌ها تاریخی (پس رویدادی) می‌باشد و با توجه به اینکه محققین قصد دست‌کاری در متغیرها به جهت سنجش آثار آن روی متغیر دیگر ندارند (تحقیقات آزمایش و شبه آزمایش)، در نتیجه نوع روش تحقیق توصیفی- همبستگی می‌باشد. پژوهش توصيفي شامل مجموعه روش‌هايي است كه هدف آن روش‌ها، توصيف كردن شرايط يا پديده‌هاي مورد بررسي است. اجراي پژوهش توصيفي مي‌تواند صرفاً براي شناخت بيشتر شرايط موجود يا ياري دادن در فرآيند تصميم‌گيري باشد (سرمد و همکاران، 1383). به بیان دیگر، پژوهش توصيفي، آنچه را كه هست توصيف و تفسير مي‌كند و به شرايط يا روابط موجود، عقايد متداول، فرآيندهاي جاري، آثار مشهود يا روندهاي در حال گسترش توجه ندارد. توجه آن در درجه اول به زمان حال است، هر چند غالباً رويدادها و آثار گذشته را نيز كه به شرايط موجود مربوط ميشود مورد بررسي قرار مي‌دهد (جان بست، 1381). به عبارت دیگر، در این تحقیق به بررسی وجود رابطه و همبستگی بین متغیرها از طریق رگرسیون می‌پردازیم. بنابراين، تحقيق حاضر از جمله تحقيقات علي نيز تلقي ميشود. به دليل مشاهده و تعميم نتايج آن‌ها، از نظر استدلال اين تحقيق استقرایی است.
3-2- فرضيه‌های پژوهش
مک گوگان (1990) معتقد است که فرضیه مانند عصایی در دست یک نابینا است؛ فرد نابینا بدون عصا نمی‌تواند راه های مختلف را تشخیص دهد و به مقصد برسد. البته باید توجه داشت که عملکرد عصا هم وابسته به شخص نابینا می‌باشد (دلاور،1385). فرضیه تحقیق حدس بخردانه ای درباره رابطه دو یا چند متغیر است. فرضیه‌ها به صورت جمله خبری بیان شده و نشانگر روابط یا نتایج مورد انتظار هستند. آزمون تجربی یک فرضیه هنگامی امکان پذیر است که بتوان متغیرها را دست کاری، رده بندی و یا اندازه گیری کرد. اگر هیچ یک از این حالات امکان پذیر نباشد برای تحلیل کمی فرضیه هیچ راه دیگری موجود نخواهد بود. یک فرضیه هیچ گاه به صورت مطلق اثبات یا ابطال نمی‌شود بلکه با توجه به داده های گردآوری شده تنها تائید یا رد می‌شود.فرضیه‌ها به طور منطقی محتمل و محقق بر اساس شواهد تجربی قادر به تصمیم گیری منطقی در خصوص رد یا تائید آن‌ها است (سرمدو همکاران،1387).
با توجه به مسئله پژوهش، فرضیه‌هایی به شرح زیر ارائه گردیده است:
فرضیه اول: بین تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت و عدم تقارن اطلاعتی رابطه معنادار وجود دارد.
فرضیه دوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام رابطه معنادار وجود دارد.
3-3- مدل تحليلي پژوهش
چارچوب نظري، الگويي مفهومي و بنيادين است كه تمام پژوهش بر روي آن بنا ميشود، و از طريق آن پژوهشگر بين عواملي كه در ايجاد مسئله پژوهش اهميت دارند، ارتباط برقرار مي‌كند و فرضيه‌هاي قابل آزمون خود را ايجاد مي‌كند. مدل تحليلي نوعي نمودار براي متغيرهاي استخراج شده از چارچوب نظري پژوهش است (خاكي، 1382).مدل تحليلي، لولايي است كه طرح نظري مسئله پژوهش تدوين شده پژوهشگر را با كارهاي بعدي او كه مشاهده و تحليل اطلاعات است به يكديگر متصل مي‌كند. در واقع آنچه كه چارچوب نظري مسئله پژوهش را از ساختمان مدل تحليلي متمایزمی‌کند، خصلت عملي بودن مدل تحليلي است كه بايد به عنوان راهنماي مشاهده به كار رود. بيان مفهومي پديده‌هاي موضوع پژوهش، مفهوم‌سازي75ناميده ميشود، و اين يكي از ابعاد اصلي ساختمان مدل تحليلي است، بدون آن كار ساختن مدل تحليلي زيربناي محكم و دقيقي نخواهد داشت. اين مفاهيم از طريق فرضيه‌ها راه و شیوهمطالعه پديده‌ها را مشخص مي‌كنند. فرضیه بين مفاهيم رابطه برقرار مي‌كند، و هر يك از مفاهيم نيز ابعاد، و هر بعد نيز شاخص‌هايي دارد (كيوي، ريمون و كامپنهود، لوك وان، 1381).
در این پژوهش برای آزمون برای بررسی فرضیه اول پژوهش بر مبنای پژوهش‌های فا و همکاران ( 2012) و لین و همکاران (2012) مدل زیر ارایه گردیده است:
عبارت است از عدم تقارن اطلاعاتی شرکت در سال .
عبارت است از تعداد پیش بینی سود توسط مدیریت شرکت در سال .
عبارت است از حجم معاملات سهام (تعداد سهام معامله شده) سهام شرکت در طول سال مالی تقسیم بر تعداد سهام شرکت مورد نظر در پایان سال مالی.
عبارت است از ریشه دوم تعداد دفعات معاملات سهام شرکت در سال ؛
عبارت است از اندازه (لگاریتم طبیعی ارزش بازار) شرکت در سال .
عبارت است از لگاریتم طبیعی قیمت سهام شرکت در سال .
برای آزمون فرضیه دوم پژوهش، بر مبانی پژوهش‌های فا و همکاران ( 2012)، های و همکاران ( 2009) و زیائو فنگ، 2006 مدل تحلیل زیر ارایه گردیده است:
که در آن:
عبارت است از هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت در سال .
عبارت است از ارزش دفتری سهام شرکت در سال به ارزش بازار آن.
عبارت است از لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت در سال .
عبارت است از اهرم مالی (نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها) شرکت در سال .
عبارت است از خطای باقی مانده شرکت در سال .
3-4- متغيرهاي مورد بررسي در مدل تحليلي پژوهش
در این بخش کلیه متغیر های پژوهش که در سه دسته‌ی وابسته، مستقل و کنترلی قرار دارند و همچنین نحوه‌ی کمی سازی آن‌ها مورد تشریح قرار می‌گیرند.
3-4-1- متغیر وابسته
عدم تقارن اطلاعاتی: در تصمیم گیری بابت انجام معاملات، عدم تقارن اطلاعاتی هنگامی بروز می‌کند که یکی از طرفین معامله اطلاعات بیشتر یا بهتری نسبت به طرف دیگر معامله داشته باشد. عدم تقارن اطلاعاتی عدم توازن قدرت در مبادلات را سبب خواهد شد که گاهی ممکن است سبب مبادلات اشتباه گردد (ویلسون، 2008). در این پژوهش برای اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی از نسبت نوسان قیمت سهام برای شرکت در سال ؛ بر معیار شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام می‌باشد،که در آن نوسان قیمت سهام برای شرکت در سال (SPV) بر اساس انحراف معیار آخرین قیمت معامله شده در پایان هر سال بدست آمده است و معیار شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به شرح زیر بدست می‌آید کرمیر و همکاران،2013):
که در آن:
: عبارت است از اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت در سال ؛
: عبارت است از قیمت پیشنهادی فروش سهام؛
: عبارت است از قیمت پیشنهادی خرید سهام.
شایان ذکر است که متغیر عدم تقارن اطلاعاتی در مدل اول پژوهش در نقش متغیر وابسته و در مدل دوم پژوهش در نقش متغیر مستقل می‌باشد.
هزینه حقوق صاحبان سهام: برای کسب نتایج متقن و قابل اتکا تر بر اساس تحقیق انجام شده توسط ثقفی و دیگران (1389) از دو مدل زیر برای محاسبه هزینه حقوق صاحبان سهام استفاده خواهد شد:
الگوی گوردن: در این الگو نرخ بازده مورد انتظار سهامداران (هزینه حقوق صاحبان سهام) به شرح زیر محاسبه می‌شود (ثقفی و بولو، 1388):
که در آن Ke، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران؛ D1، سود سهام مورد انتظار سال آینده (که از حاصل ضرب سود سهام سال جاری در نرخ رشد g محاسبه می‌شود)؛ P0، قیمت سهام در ابتدای سال (اولین روز معاملاتی) و g، نرخ رشد مورد انتظار است (که بر اساس میانگین هندسی نرخ رشد فروش طی دوره مورد بررسی محاسبه می‌شود).
الگوی قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM):
این الگو، بازده سهام را تابعی از ریسک بازار تلقی می‌کند و بر رابطه زیر مبتنی است:
به گونه ای که، E(ri)، بازده مورد انتظار سهام i؛ rf، نرخ بازده بدون ریسک (نرخ اوراق مشارکت)؛ E(rm)، بازده مورد انتظار بازار و βi، حساسیت تغییرات بازده سهم به تغییرات بازده بازار که برای محاسبه آن از رابطه زیر استفاده خواهد شد:
: عبارت است از کوواریانس با بازده سهام شرکت و بازده بازار،: عبارت است از واریانس بازده بازار.
3-4-2- متغیر مستقل
تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت: در پژوهش جاری برای اندازه گیری این متغیر از تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت در هر سال هر شرکت استفاده خواهد شد.
شایان ذکر است در مدل اول پژوهش، متغیر تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت متغیر مستقل و در مدل دوم پژوهش، عدم تقارن اطلاعاتی متغیر مستقل می‌باشد.
3-4-3- متغیر های کنترل:
عبارت است از ارزش دفتری سهام شرکت در سال به ارزش بازار آن.
عبارت است از لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت در سال .
عبارت است از اهرم مالی (نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها) شرکت در سال .
عبارت است از حجم معاملات سهام (تعداد سهام معامله شده) سهام شرکت در طول سال مالی تقسیم بر تعداد سهام شرکت مورد نظر در پایان سال مالی.
عبارت است از ریشه دوم تعداد دفعات معاملات سهام شرکت در سال ؛
عبارت است از اندازه (لگاریتم طبیعی ارزش بازار) شرکت در سال .
عبارت است از لگاریتم طبیعی قیمت سهام شرکت در سال .
3-5- قلمرو پژوهش
3-5-1- قلمرو مکاني
قلمرو مکاني پژوهش حاضر، شرکتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است؛ که دلايل انتخاب به شرح زير است:
1- دسترسي به اطلاعات مالي شرکت‌های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار آسانتر است. به خصوص که برخي از اطلاعات به صورت شرکت‌های اطلاعاتي بر روي لوحهاي فشرده موجوداند.
2- با توجه به اين که اطلاعات مالي شرکت‌های پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تحت بررسي و نظارت قرار ميگيرد؛ به نظر ميرسد اطلاعات مندرج در صورتهاي مالي اين شرکت‌هااز قابلیت اتکای بيشتري برخوردار باشد.
3- به نظر ميرسد اطلاعات مندرج در گزارشات مالي اين شرکت‌هاهمگنتر بوده و قابليت مقايسه بيشتري داشته باشند.
3-5-2- قلمرو زماني
قلمرو زمانی پژوهش حاضر، سال‌های بین 1389 الی 1393 را در بر می‌گیرد.
3-6- جامعه آماري
جامعه آماری به تمامی اعضای یک جامعه گفته می‌شود که احتمال حضورشان در تحقیق وجود دارد. به بیان دیگر، مجموعه واحدهایی که حداقل دریک صفت مشترک باشند را جامعه آماری گویند. پس آحاد جامعه آماری دارای ویژگی‌های مشترک می‌باشند که آن‌ها را از سایر پدیده‌های خارج از قلمرو جامعه آماری مشخص می‌سازد. جامعه‌ی آماري پژوهش را شرکت‌های پذيرفته شده در بورس
